Osobisty udział strony w rozprawie apelacyjnej

Sąd odwoławczy, oceniając wyrok sądu pierwszej instancji jako wydany w nieważnym postępowaniu, ma prawo wydać wyrok apelacyjny na posiedzeniu niejawnym, bez zawiadamiania stron (art. 374 k.p.c.). Dlatego dostrzeżenie rzeczywistej lub rzekomej nieważności postępowania przed sądem pierwszej instancji dopiero na rozprawie i wydanie wyroku opartego na takim założeniu nie prowadzą do nieważności postępowania odwoławczego nawet w przypadku wadliwego zawiadomienia strony o rozprawie.

Postanowienie SN z dnia 13 grudnia 2024 r., III CZ 265/24

Standard: 86703 (pełna treść orzeczenia)

W postępowaniu apelacyjnym, również w zakresie spraw rozpoznawanych w pierwszej instancji w postępowaniu nieprocesowym, zastosowanie ma art. 376 k.c, stanowiący, że rozprawa przed sądem drugiej instancji odbywa się bez względu na niestawiennictwo jednej lub obu stron, co w związku z uregulowaniem wynikającym z art. 133 § 3 k.p.c. przesądza, iż niestawiennictwo na rozprawie apelacyjnej osoby objętej postępowaniem nie tamuje rozpoznania sprawy, jeżeli o terminie rozprawy pełnomocnik tej osoby był prawidłowo powiadomiony.

Ustanowienie pełnomocnika procesowego nie wyłącza osobistego udziału strony w postępowaniu (art. 93 k.p.c.), ale wpływa na sposób dokonywania czynności procesowych. Przyjmuje się, że osobisty udział strony w rozprawie apelacyjnej jest niezbędny tylko na zarządzenie sądu w celu dokładniejszego wyjaśnienia stanu sprawy (art. 216 w związku z art. 391 § 1 k.p.c.). Bez takiego zarządzenia osobisty udział strony w rozprawie apelacyjnej powinien być uzasadniony szczególnymi okolicznościami, dotyczącymi dokonania czynności, których nie może podjąć pełnomocnik.

Nadzwyczajne wydarzenie dotyczące osobiście strony uzasadnia więc odroczenie rozprawy apelacyjnej tylko wtedy, gdy jej obecność zarządził sąd albo gdy związana jest ona z czynnościami, których nie może dokonać pełnomocnik.

Postanowienie SN z dnia 14 listopada 2019 r., IV CSK 131/19

Standard: 45033 (pełna treść orzeczenia)