Wydłużenie terminu przedawnienia w przypadku szkody wyrządzonej zbrodnią lub występkiem (art. 442[1] § 2 k.c.)

Przepis z § 2 stanowi szczególny rodzaj wydłużenia okresu przedawnienia, zaś przepis § 3 stanowi o końcowym terminie przedawnienia, nie skracając okresu przedawnienia z § 2 i nie będąc przepisem szczególnym dla § 2 art. 442[1] k.c. 

Przepis art. 442[1] § 2 posiada samodzielny i autonomiczny byt prawny. Przepis z § 2 stanowi szczególny rodzaj wydłużenia okresu przedawnienia, zaś przepis § 3 stanowi o końcowym terminie przedawnienia, nie skracając okresu przedawnienia z § 2 i nie będąc przepisem szczególnym dla § 2 art. 442[1] k.c. 

Wyrok SN z dnia 4 kwietnia 2024 r., I PSKP 51/23

Standard: 86114 (pełna treść orzeczenia)

Na gruncie art. 442[1] § 2 k.c. zastosowanie dwudziestoletniego terminu przedawnienia nie jest warunkowane wcześniejszym skazaniem sprawcy szkody w oddzielnym procesie karnym. 

W sytuacji, gdy co do konkretnych czynów nie było prowadzone postępowanie karne lub nie zapadł prawomocny wyrok skazujący za przestępstwo, w wyniku którego została wyrządzona szkoda, nie ma przeszkód, aby sąd cywilny w ramach procesu odszkodowawczego samodzielnie ustalił, czy działanie sprawcy nosi znamiona przestępstwa i stanowi przesłankę zastosowania terminu przedawnienia określonego w tym przepisie. 

W przypadku, gdy prawomocny wyrok skazujący pracownika za przestępstwo przywłaszczenia mienia na szkodę pracodawcy dotyczy tylko części okresu objętego żądaniem pozwu o naprawienie tej szkody, sąd pracy rozpoznając powództwo o odszkodowanie jest związany tymże wyrokiem co do faktu popełnienia przez pozwanego przypisanego mu czynu zabronionego, ale może – na zarzut strony powodowej – badać, czy wynikła z tego przestępstwa szkoda jest wyższa niż przyjęta w wyroku karnym Natomiast odnośnie do działania sprawcy szkody w okresie wykraczającym poza treść orzeczenia sądu karnego, dopuszczalne jest prowadzenie przez sąd pracy - dla zastosowania właściwego terminu przedawnienia roszczeń odszkodowawczych pozwu - postępowania mającego na celu ustalenie, czy zachowanie pracownika nosi znamiona przestępstwa. Oczywiście to na pracodawcy spoczywa ciężar udowodnienia wszystkich znamion zarzucanego pracownikowi czynu zabronionego.

Wyrok SN z dnia 26 października 2022 r., II PSKP 33/22

Standard: 73838 (pełna treść orzeczenia)

Gdy czyn deliktowy bezpośredniego sprawcy stanowi przestępstwo, to w konsekwencji również przeciwko osobie odpowiedzialnej za ten czyn jako cudzy, roszczenie odszkodowawcze ulegnie przedawnieniu według reguł określonych w art. 442[1] § 2 k.c. (poprzednio w art. 442 § 2 k.c.), nawet jeśli osobie odpowiedzialnej za cudzy czyn nie można przypisać przestępstwa (zob. wyrok SN z 15 lipca 2010 r., IV CSK 146/10).

Wyrok SN z dnia 6 września 2022 r., II CSKP 466/22

Standard: 73651 (pełna treść orzeczenia)