Wygaśnięcie użytkowania wskutek jego niewykonywania (art. 255 k.c.)
Użytkowanie (art. 252 – 284 k.c.)
Zgodnie z art. 255 k.c. użytkowanie wygasa wskutek niewykonywania przez lat dziesięć.
Dziesięcioletni termin, o którym mowa w art. 255 k.c., rozpoczyna swój bieg, gdy użytkownik zaprzestał wykonywać swoje prawo (używać rzecz i pobierać jej pożytki), a więc od dnia, w którym powstał stan sprzeczny z treścią użytkowania. Termin ten musi być okresem ciągłym, nieprzerwanym, nie mogą na jego upływ składać się różne odcinki czasowe, które łącznie złożą się na dziesięcioletni termin (tak J. Szachułowicz (w:) K. Pietrzykowski (red.), Komentarz, t. I, 2008, s. 790).
Przepis art. 255 k.c. przewiduje wygaśnięcie użytkowania na skutek upływu czasu. Jeśli użytkowanie nie jest wykonywane przez dziesięć lat, z mocy prawa wygasa. Ustawodawca wychodzi z założenia, że skoro uprawniony (także poprzez osoby trzecie) przez dość długi okres nie jest zainteresowany korzystaniem z przysługujących mu uprawnień, to z tego wnosić można, że użytkowanie utraciło dla niego jakiekolwiek znaczenie [B. B., w: E. G. (red.), Kodeks..., 2008, s. 435].
Przepis art. 255 k.c. ma zastosowanie do wszystkich rodzajów tego prawa, niezależnie od podmiotów tego stosunku prawnego i od przedmiotu prawa. Stosuje się go także do użytkowania praw o charakterze niematerialnym, w tym prawa do znaku towarowego (M. Z., Z problematyki użytkowania prawa..., s. 337).
Termin określony przepisem art. 255 k.c. jest terminem zawitym, prekluzyjnym. Sąd zobowiązany jest uwzględnić jego upływ z urzędu [A. J., w: A. K. (red.), Kodeks cywilny , t. 1, 2009 , s. 659 i n.; K.A. D., w: A. K. (red.), Kodeks cywilny , t. 2, 2009, s. 194; B. Z., Z. K., Prawo cywilne..., s. 284-286].
Dziesięcioletni termin, o którym mowa w tym przepisie, rozpoczyna swój bieg, gdy użytkownik zaprzestał wykonywać swoje prawo (używać rzecz i pobierać jej pożytki), a więc od dnia, w którym powstał stan sprzeczny z treścią użytkowania (J. Szachułowicz (w:) K. Pietrzykowski (red.), Komentarz, t. I, 2008, s. 790). Termin ten musi być okresem ciągłym, nieprzerwanym, nie mogą na jego upływ składać się różne odcinki czasowe, które łącznie złożą się na dziesięcioletni termin (tak J. Szachułowicz (w:) K. Pietrzykowski (red.), Komentarz, t. I, 2008, s. 790; zob. też E. Gniewek (w:) System prawa prywatnego, t. 4, 2007, s. 378). Do wygaśnięcia użytkowania dochodzi w omawianej sytuacji ex lege . Uzasadnieniem omawianej regulacji jest założenie ustawodawcy, iż długotrwała rezygnacja z wykonywania użytkowania wskazuje na to, że utraciło ono rację bytu (tak E. Gniewek (w:) System prawa prywatnego, t. 4, 2007, s. 378; J. Ignatowicz, K. Stefaniuk, Prawo rzeczowe, 2006, s. 216; S. Wójcik (w:) System prawa cywilnego, t. II, 1977, s. 646).
Wyrok SR w Ciechanowie z dnia 13 lutego 2018 r., I C 1086/15
Standard: 20357 (pełna treść orzeczenia)
Cechą użytkowania jako ograniczonego prawa rzeczowego jest możliwość wygaśnięcia użytkowania, jeżeli jest niewykonywanie przez lat dziesięć. Użytkownik powinien wykonywać swoje prawo zgodnie z wymaganiami prawidłowej gospodarki. (art. 256 k.c.).
Zakres wymagań prawidłowej gospodarki określa charakter nieruchomości będącej przedmiotem użytkowania, przyczyna i cel, dla którego zostało ono ustanowione, oraz czas jego trwania. Kryterium prawidłowej gospodarki nie może być ujęte abstrakcyjnie, niezbędna jest ocena dokonywana w okolicznościach konkretnych, z uwzględnieniem naturalnych i gospodarczych właściwości rzeczy oraz celu użytkowania. Stąd też zasady prawidłowej gospodarki nie są wartością stałą, niezmienną lecz mogą podlegać zmianom.
Wyrok NSA z dnia 14 lipca 2011 r., II OSK 1096/10
Standard: 20358 (pełna treść orzeczenia)