Odpowiedzialność osoby prawnej za szkodę wyrządzoną z winy jej organu

Dla przyjęcia odpowiedzialności osoby prawnej konieczne jest ustalenie, że szkoda została wyrządzona przez piastuna jej organu statutowego (lub wskazanego w ustawie), prawidłowo powołanego i umocowanego do działania, działającego w granicach swoich kompetencji. Wystarczające jest stwierdzenie działania (zaniechania), polegającego na czynnościach faktycznych lub prawnych, wyrządzającego szkodę przez przynajmniej jedną osobę wchodzącą w skład takiego organu. Nie oznacza to jednak konieczności imiennego oznaczenia takich osób, gdyż wystarczające jest wykazanie, że zdarzenia szkodzącego dopuściła się niezidentyfikowana osoba, działająca w ramach struktury organizacyjnej organu (tak SN w wyroku z dnia 23 października 2020 r., I CSK 685/18 w odniesieniu do odpowiedzialności na podstawie art. 416 k.c.).

Wyrok SN z dnia 9 czerwca 2021 r., V CSKP 84/21

Standard: 62083 (pełna treść orzeczenia)

Dla przyjęcia odpowiedzialności osoby prawnej na podstawie art. 416 k.c. konieczne jest ustalenie, że szkoda została wyrządzona przez piastuna jej organu statutowego (lub wskazanego w ustawie), prawidłowo powołanego i umocowanego do działania, działającego w granicach swoich kompetencji. Wystarczające jest stwierdzenie działania (zaniechania), polegającego na czynnościach faktycznych lub prawnych, wyrządzającego szkodę przez przynajmniej jedną osobę wchodzącą w skład takiego organu (por. wyroki SN z dnia 5 grudnia 2007 r., I CSK 304/07, z dnia 5 listopada 2010 r., I CSK 12/10, z dnia 19 stycznia 2018 r., I CNP 32/17). Nie oznacza to jednak konieczności imiennego oznaczenia takich osób, gdyż wystarczające jest wykazanie, że zdarzenia szkodzącego dopuściła się niezidentyfikowana osoba, działająca w ramach struktury organizacyjnej organu. Kwestia powyższa ma istotne znaczenie, bowiem wina w postaci umyślnej lub niedbalstwa, jako subiektywna przesłanka odpowiedzialności, wymaga świadomości nieprawidłowego postępowania, które może dotyczyć wyłącznie człowieka. 

Konsekwentnie art. 416 k.c. mógłby stanowić podstawę odpowiedzialności pozwanego inwestora, gdyby wykazano zdarzenie szkodzące w postaci działania (zaniechania) przynajmniej jednego piastuna (osoby) wchodzącego w skład organu działającego w ramach swych przedmiotowych kompetencji. W innym wypadku miałby zastosowanie art. 430 k.c. dotyczącej szkody wyrządzonej z winy podwładnego przy wykonywaniu powierzonej mu czynności. 

Wyrok SN z dnia 23 października 2020 r., I CSK 685/18

Standard: 81612 (pełna treść orzeczenia)