Zawał serca w związku z wypowiedzeniem pracownikowi umowy o pracę

Wręczenie pracownikowi pisma zawierającego oświadczenie zakładu pracy o wypowiedzeniu umowy o pracę nie stanowi nagłego zdarzenia wywołanego przyczyną zewnętrzną w rozumieniu art. 2 ust. 1 cytowanej wyżej ustawy.

Za wypadek przy pracy uważa się nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną, które nastąpiło w związku z pracą. Zawał serca ma znamiona zdarzenia nagłego. Nie można więc wykluczyć zasadności uznania zawału serca za wypadek przy pracy, pod warunkiem jednakże stwierdzenia, że zdarzenie to nastąpiło w związku z pracą, na skutek przyczyny zewnętrznej w znaczeniu nadanym temu pojęciu w ustawie wypadkowej.

Zawał serca jest wykładnikiem przyczyn istniejących w samym organizmie człowieka, łączących się z jego stanem zdrowia, predyspozycjami ustrojowymi i właściwościami wewnętrznymi. Są to więc przyczyny wewnętrzne. Przy istnieniu tych przyczyn do wystąpienia zawału serca mogą też doprowadzić przyczyny zewnętrzne. Przy takim zaś zbiegu przyczyn wywołujących zawał, do uznania tego zdarzenia za wypadek przy pracy, istotne znaczenie ma rodzaj przyczyny zewnętrznej i jej rola w wystąpieniu zawału.

Wypowiedzenie pracownikowi umowy o pracę jest czynnością prawną, mieszczącą się w granicach uprawnień zakładu pracy.

Jest to też zdarzenie, które nie wywołuje zawału serca u pracownika, którego organizm normalnie reaguje na tego rodzaju zewnętrzne działanie. Jeżeli więc dochodzi do zawału serca pracownika na skutek nienormalnej reakcji jego organizmu na dokonane mu wypowiedzenie umowy o pracę, to w zespole przyczyn, wywołujących ten stan, sam fakt wypowiedzenia umowy był przyczyną nieistotną. Decydujący wpływ na zawał wywarły bowiem przyczyny wewnętrzne. W takiej zaś sytuacji na podstawie art. 2 ustawy wypadkowej nie można uznać, że zawał serca został wywołany przyczyną zewnętrzną i jest wypadkiem przy pracy.

Jeżeli przyczyna zewnętrzna, powodująca wypadek przy pracy, wynika z postępowania zakładu pracy wobec pracownika, to musi to być tego rodzaju postępowanie, które - uwzględniając nawet szczególny stan zdrowia pracownika - nie powinno być stosowane. Przykładowo można wskazać, że pracownik chory na serce nie powinien być zatrudniony przy dźwiganiu ciężarów, wymagających od niego wysiłku. Nie sposób natomiast uznać, że zakład pracy - ze względu na przepisy ustawy wypadkowej - został ograniczony w możliwości wypowiedzenia umów o pracę pracownikom o predyspozycjach zawałowych, gdyż mogłoby to doprowadzić do wypadku przy pracy, przepisy zaś nakazują zakładowi pracy stosowanie wszelkich dostępnych środków, zapobiegających wypadkom przy pracy. Zatem i z tego względu brak jest podstaw do uznania wypowiedzenia umowy o pracę za przyczynę zewnętrzną, która ze względu na skutki w stanie zdrowia pracownika uzasadnia ocenę zaistniałego zdarzenia jako wypadku przy pracy w znaczeniu art. 2 cyt. ustawy.

Uchwała SN z dnia 6 maja 1976 r., III PZP 2/76

Standard: 20159 (pełna treść orzeczenia)