Wymóg tej samej przyczyny wzbogacenia i zubożenia (tzw. koincydencja); związek przyczynowy w bezpodstawnym wzbogaceniu

Na gruncie przepisów o bezpodstawnym wzbogaceniu przyjąć należy, podobnie jak wcześniej na gruncie przepisów Kodeksu zobowiązań, istnienie zasady bezpośredniości transmisji majątkowej. Zgodnie z nią, przesunięcie majątkowe powinno bowiem następować z jednego majątku do drugiego, a zatem bezpośrednio. Chodzi w tym przypadku o jedność zdarzenia wywołującego wzbogacenie i zubożenie, nie zaś o tożsamość podmiotów. Wartość ma „przejść”, „wywodzić się” z majątku solvensa. Wyłącza to traktowanie jako wzbogacenia przypadków tzw. ex contractu alieno, a zatem wskutek czynności prawnej osoby trzeciej.

Sąd Najwyższy mając powyższe na względzie nie podziela tezy, jakoby związek pomiędzy wzbogaceniem a jego źródłem w prawach innej osoby należało ujmować elastycznie, zaś powiązanie w tym zakresie może mieć charakter „pośredni wieloczłonowy”.

Wyrok SN z dnia 24 lutego 2021 r., III CSKP 59/21

Standard: 54107 (pełna treść orzeczenia)

Nie jest konieczne wykazanie adekwatnego związku przyczynowego pomiędzy wzbogaceniem a zubożeniem. Przeciwnie, w odniesieniu do bezpodstawnego wzbogacenia nie chodzi o konstrukcję z art. 361 § 1 k.c. tj. jak przy odpowiedzialności odszkodowawczej o stwierdzenie sprawstwa, tylko zmianę polegającą na przejściu wartości z jednego majątku do drugiego (por. wyroki SN z dnia 2 sierpnia 2007 r., V CSK 152/07, z dnia 21 marca 2013 r., III CSK 205/12). Nie musi ona nastąpić w takiej samej postaci ani wysokości, a przyczyna przeniesienia jest w zasadzie obojętna (por.m.in. wyroki SN z dnia 28 sierpnia 2013 r.,V CSK 362/12, z dnia 29 listopada 2016 r., I CSK 798/15).

Wyrok SN z dnia 7 lipca 2017 r. V CSK 629/16

Standard: 15640