Współuczestnictwo konieczne w procesie o ustalenie nieważności czynności prawnej
Współuczestnictwo konieczne i jednolite w poszczególnych sprawach Nieważność czynności prawnej w procesie
Żeby zobaczyć pełną treść należy się zalogować i wykupić dostęp.
W przypadku powództwa osoby trzeciej o stwierdzenie nieważności lub bezskuteczności czynności prawnej (umowy) dokonanej między różnymi podmiotami zachodzi po stronie pozwanych - wszystkich stron tej czynności prawnej – współuczestnictwo konieczne 26 stycznia 2017 r., I CSK 27/16).
Nieuczestniczenie w sprawie w charakterze pozwanych (podobnie jak i powodów) wszystkich osób, których łączny udział jest w postępowaniu konieczny podlega ocenie na podstawie prawa materialnego i powinno prowadzić do oddalenia powództwa (zob. np. wyroki SN z dnia: 25 stycznia 2012 r., V CSK 51/11; 29 listopada 2012 r., II CSK 86/12).
Uzupełnienie legitymacji po stronie biernej może nastąpić w trybie art. 195 k.p.c.
Nie kwestionując jednolitego stanowiska wyrażonego w orzecznictwie, że udział po stronie pozwanej wszystkich stron kwestionowanej umowy (szerzej: czynności prawnej) jest konieczny, oczywiste jest, że ta strona musi istnieć, a więc musi jej przysługiwać zdolność prawna, a w konsekwencji – zdolność sądowa. Jeżeli określony podmiot nie istnieje i nie ma następcy prawnego, nie jest możliwe, aby występował on w procesie, ale nie oznacza to, że nie mogą występować pozostałe podmioty będące stronami kwestionowanej umowy. Pomiędzy tymi pozostałymi podmiotami zachodzi współuczestnictwo konieczne. Innymi słowy, utrata zdolności prawnej i sądowej przez stronę umowy, której ustalenia nieważności żąda osoba trzecia, nie oznacza utraty legitymacji procesowej (łącznej) przez pozostałe strony tej umowy art. 72 § 2 i art. 195 k.p.c.). Zasadą jest bowiem, że uprawnionemu podmiotowi przysługuje ochrona prawna.
Dopiero w sytuacji, gdy nie istnieje żaden podmiot będący stroną kwestionowanej umowy, nie jest możliwe dochodzenie roszczenia opartego na art. 189 k.p.c., albowiem nikt wówczas nie może być stroną w sprawie (nikomu nie przysługuje bierna legitymacja procesowa).
Wyrok SN z dnia 12 stycznia 2022 r., II CSKP 212/22
Standard: 67777 (pełna treść orzeczenia)
Brak jest współuczestnictwa koniecznego, niezależnie od tego, czy dotyczy to świadczenia, czy ustalenia w stosunku do jednego lub wszystkich uczestników, że zawarta umowa jest bezwzględnie nieważna (por. wyrok SN z dnia 7 marca 2007 r., II CSK 478/06 oraz postanowienia SN z dnia 23 marca 2006 r. oraz z dnia 18 września 2013 r., V CNP 84/12).
Wyrok SN z dnia 9 sierpnia 2018 r., V CSK 424/17
Standard: 72460 (pełna treść orzeczenia)