Uprawnienia upadłego związane z uczestnictwem w spółkach lub spółdzielniach (art. 186 p.u.)

Na posiadanie przez Spółkę statusu przedsiębiorcy nie wpływa fakt ogłoszenia wobec Spółki upadłości obejmującej likwidację majątku. Skutkiem ogłoszenia upadłości jest utrata zarządu nad majątkiem, jednakże upadły nie traci ani zdolności prawnej, ani zdolności do czynności prawnych, co wynika z art. 185 ust. 2 ustawy z 28 lutego 2003 r. Prawo upadłościowe. Nie zmienia się jego status prawny - w dalszym ciągu pozostaje podatnikiem i przedsiębiorcą. Dopiero rozwiązanie lub likwidacja i wykreślenie z Krajowego Rejestru Sądowego powoduje, że Spółka straci przymiot przedsiębiorcy.

Jak podkreśla się w orzecznictwie, ogłoszenie upadłości obejmującej likwidację majątku nie oznacza także konieczności natychmiastowego zaprzestania prowadzenia działalności gospodarczej w ramach przedsiębiorstwa dłużnika. Co więcej, fakt ogłoszenia upadłości nie powoduje również utraty przez upadłego posiadania nieruchomości, co do których przysługuje mu prawo własności lub prawo użytkowania wieczystego, z tym, że zarząd nad przedmiotami opodatkowania przysługuje wtedy syndykowi. To on, w czasie trwania postępowania upadłościowego, jest odpowiedzialny za realizację obowiązków płatnika i podatnika przez upadłego przedsiębiorcę.

O statusie przedsiębiorcy świadczy chociażby istniejący nadal wpis do Krajowego Rejestru Sądowego zarządzanego przez syndyka przedsiębiorcy - spółki akcyjnej w upadłości likwidacyjnej. Ustanie jej bytu prawnego następuje dopiero z chwilą wykreślenia z rejestru (KRS) zgodnie z art. 289 § 1 Kodeksu spółek handlowych. Wtedy też dopiero można mówić o trwałym zaprzestaniu prowadzenia działalności gospodarczej.

Wyrok WSA w Kielcach z dnia 16 maja 2018 r., I SA/Ke 528/17

Standard: 19536

Skoro istotą art. 186 p.u.n. jest uznanie syndyka za wyłącznie legitymowanego do wykonywania prawa z udziałów należących do upadłego, to jedynie logiczna staje się konstatacja, że przepis ten stanowi przykład normy o charakterze generalnym, modyfikującej te przepisy k.s.h., które regulują uprawnienia wspólnika, poprzez każdorazowe podstawienie syndyka w miejsce tego wspólnika.

Tylko tego rodzaju zapatrywanie respektuje z jednej strony ład korporacyjny, poprzez jednoznaczne określenie podmiotu uprawnionego do wykonywania praw z udziałów (usunięcie stanu niepewności w tym zakresie), z drugiej zaś zapewnia stosowanie fundamentalnej dla ustroju spółek kapitałowych zasady równości praw i obowiązków wspólników (art. 174 § 1 k.s.h.). Odstępstwa od tej zasady wynikać muszą bądź to z umowy, bądź też bezwzględnie obowiązujących przepisów prawa.

Nie sposób zaś dopatrzyć się normatywnych podstaw - w świetle dyspozycji art. 186 p.u.n. - np. do pozbawienia syndyka, wyłącznie legitymowanego do wykonywania praw z udziałów, jednego z fundamentalnych uprawnień w tym zakresie, tj. prawa do zaskarżania uchwał zgromadzenia wspólników.

Wyrok WSA w Szczecinie z dnia 4 marca 2011 r., I ACa 784/10

Standard: 19537 (pełna treść orzeczenia)