Wymóg wyraźnego podania źródła, z którego pochodzi fragment cudzego dzieła (art. 34 Pr.Aut.)

Niewłaściwe oznaczenie danych wymaganych w art. 34 zd. 1 PrAut. polegające np. na niepodaniu lub niepełnym podaniu źródła, stanowi naruszenie osobistych praw autorskich. Aktualne pozostaje w tym względzie orzeczenie SN z dnia 29 grudnia 1971 r., I CR 191/71, zgodnie z którym „wymaganiu wyraźnego wymienienia źródła, z którego pochodzi fragment cudzego dzieła (art. 21 § 1), nie czyni zadość wymienienie tego dzieła w zestawieniu literatury, bez jakiegokolwiek wyjaśnienia ani zasady, ani stopnia wykorzystywania tego dzieła, a w szczególności że dokonano z niego przedruku określonej części” (OSNC 1972, nr 7-8, poz. 133). Zatem powołanie źródła (podanie nazwisk powodów) w tzw. „tyłówce” filmu, nie czyni zadość wymaganiom określonym w tym przepisie.

Wyrok SA w Krakowie z dnia 12 lipca 2016 r., I ACa 238/16

Standard: 19467 (pełna treść orzeczenia)

Korzystanie z cudzych utworów w ramach dozwolonego użytku jest działaniem zgodnym z prawem i nie narusza praw autorskich. Sąd Okręgowy odwołał się w tym kontekście do prawa cytatu (art. 29 PrAut) oraz instytucji przeglądu (art. 25 ust. 1 pkt 3 PrAut). Stosownie do treści art. 29 ust. 1 PrAut wolno przytaczać w utworach stanowiących samoistną całość, urywki rozpowszechnionych utworów lub drobne utwory w całości, w zakresie uzasadnionym wyjaśnianiem, analizą krytyczną, nauczaniem lub prawami gatunku twórczości. Pozwana - mając na uwadze charakter swoich opracowań, służących wyjaśnianiu, nauczaniu, a częściowo także analizie - była więc co do zasady uprawniona do tego, aby we własnych utworach przytaczać fragmenty utworów powódki.

Trzeba jednak zwrócić uwagę, że w materiałach szkoleniowych nie znalazła się w ogóle informacja o korzystaniu z publikacji powódki, a w pracy dyplomowej pozwanej publikacje powódki zostały wymienione w wykazie literatury, jednak w samym tekście fragmenty zaczerpnięte z utworów powódki nie zostały oznaczone. Z kolei do książki (...) została dołączona errata, w której wskazano na konkretne fragmenty zapożyczone z książki współautorstwa powódki. Nie zostały jednak wymienione inne utwory powódki, których fragmenty znalazły się w ww. książce. Również w artykule pozwanej (...) nie zostały oznaczone fragmenty zaczerpnięte z utworów powódki. Dopiero po pewnym czasie w ramach kolejnej publikacji, pozwana podała źródła i autorów służących do stworzenia tego utworu, w tym wskazała na publikacje powódki.

Stosownie do treści art. 34 PrAut można korzystać z utworów w granicach dozwolonego użytku pod warunkiem wymienienia twórcy i źródła. Zdaniem Sądu Apelacyjnego, we wszystkich ww. przypadkach doszło do naruszenia autorskich praw osobistych powódki, a pozwana działała z naruszeniem granic dozwolonego użytku wyznaczonych w art. 34 PrAut. Nie budzi to wątpliwości w wypadku materiałów szkoleniowych, w przypadku których pozwana w żaden sposób nie wskazała, że korzystała z utworów powódki. Takie naruszenie miało miejsce również odniesieniu do pracy dyplomowej oraz artykułu (...).

Sąd Apelacyjny podziela pogląd, że "wymaganiu wyraźnego wymienienia źródła, z którego pochodzi fragment cudzego dzieła (…), nie czyni zadość wymienienie tego dzieła w zestawieniu literatury, bez jakiegokolwiek wyjaśnienia ani zasady, ani stopnia wykorzystywania tego dzieła, a w szczególności, że dokonano z niego przedruku określonej części" (tak wyrok Sądu Najwyższego z dnia 29 grudnia 1971 r., I CR 191/71, OSNC 1972, nr 7 - 8, poz. 133; zob. też E.Traple w: Komentarz do ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, red. J. Barta, R. Markiewicz, Warszawa 1995, s.199). Zatem przy posługiwaniu się niemal dosłownymi fragmentami cudzych utworów nie jest wystraczające wskazanie takiego utworu jedynie w bibliografii. W takim wypadku bowiem, ani czytelnik (odbiorca), ani autor wykorzystanego utworu nie jest w stanie ocenić, ani sposobu, ani zakresu wykorzystania cudzego utworu. Dotyczy to również takiego utworu, jakim są szeroko rozumiane materiały szkoleniowe. Według Sądu Apelacyjnego, charakter tego utworu nie sprzeciwia się wskazaniu na źródła zapożyczeń, jeżeli twórca takich materiałów posługuje się dosłownym fragmentami cudzych utworów. Zarzuty apelacji pozwanej są więc na tej płaszczyźnie chybione.

Wyrok SA w Warszawie z dnia 24 maja 2016 r., VI ACa 293/15

Standard: 19466 (pełna treść orzeczenia)