Charakterystyka prawa pierwokupu
Prawo pierwokupu (art. 596 k.c.)
Żeby zobaczyć pełną treść należy się zalogować i wykupić dostęp.
Pierwokup jest jednym z narzędzi polityki państwa w kształtowaniu stosunków własnościowych nieruchomości. Istotą pierwokupu jest uprawnienie kształtujące o charakterze warunkowym, wprowadzone w ustawie lub poprzez zastrzeżenie umowne, dotyczące pierwszeństwa kupna oznaczonej rzeczy przez uprawnionego na wypadek, gdyby była ona przedmiotem sprzedaży pomiędzy innymi podmiotami. Może być sprzedana osobie trzeciej pod warunkiem zawieszającym, że uprawniony do pierwokupu swego prawa nie wykona.
Prawo pierwokupu wykonywane jest poprzez zawarcie umowy sprzedaży warunkowej oraz zawarcie umowy tej samej treści poprzez oświadczenie uprawnionego o wykonaniu prawa pierwokupu (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4 października 2001 r., I CKN 328/99).
Uchwała SN z dnia 14 czerwca 2019 r., III CZP 6/19
Standard: 64038 (pełna treść orzeczenia)
Prawo pierwokupu określone w art. 596 KC przejawia się w istnieniu pierwszeństwa nabycia określonej rzeczy w razie, gdyby druga strona sprzedała rzecz osobie trzeciej. Zastrzeżenie prawa pierwokupu powoduje taki skutek, że rzecz, której to prawo dotyczy, może zostać sprzedana jedynie pod warunkiem nieskorzystania przez uprawnionego do pierwokupu ze swojego prawa.
Zgodnie z ogólną regulacją zawartą w art. 555 KC przepisy regulujące prawo pierwokupu znajdą też odpowiednie zastosowanie do sprzedaży praw, (wbrew zarzutowi zażalenia). Samo też zastrzeżenie prawa pierwokupu nie stwarza zobowiązania, nawet warunkowego, do przeniesienia własności. Powoduje jedynie powstanie po stronie osoby, na rzecz której pierwokup został zastrzeżony, uprawnienia o charakterze kształtującym, dającego pierwszeństwo nabycia własności określonej rzeczy, w razie gdyby właściciel powziął decyzję o jej sprzedaży.
Po stronie zobowiązanego z tytułu pierwokupu powstaje obowiązek respektowania istniejącego uprawnienia. Wyraża się to w nałożeniu na podmiot zobowiązany obowiązku zawiadomienia uprawnionego o treści umowy sprzedaży zawartej z osobą trzecią (art. 598 § 1 KC). Naruszenie tego obowiązku pozostaje, co do zasady, bez wpływu na skuteczność rozporządzenia rzeczą przez zobowiązanego - własność przechodzi na osobę trzecią, zobowiązany może jedynie odpowiadać za uszczerbek, jaki poniosła osoba uprawniona (art. 599 § 1 KC). Wyjątkiem są przypadki z § 2 art. 599 KC, zgodnie z którym jeżeli prawo pierwokupu przysługuje z mocy ustawy Skarbowi Państwa lub jednostce samorządu terytorialnego, współwłaścicielowi albo dzierżawcy, sprzedaż dokonana bezwarunkowo jest nieważna.
Postanowienie SA w Krakowie z dnia 1 grudnia 2016 r., I ACz 2104/16
Standard: 19118 (pełna treść orzeczenia)
Standard: 56137
Standard: 53142