Ciężar dowodu w reżimie odpowiedzialności kontraktowej

W procesie cywilnym ciężar dowodu stanowi wymaganie dostarczenia sądowi dowodów potwierdzających przytoczone fakty pod rygorem negatywnego rozstrzygnięcia sprawy. Przesłankami odpowiedzialności odszkodowawczej na podstawie art. 471 k.c. są: zdarzenie, z którym związane jest niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania oraz szkoda i adekwatny związek przyczynowy między zdarzeniem a szkodą. Te wszystkie przesłanki muszą zostać spełnione łącznie, a więc brak zaistnienia chociażby jednej z nich wyłącza tę odpowiedzialność. Obowiązek ich wykazania spoczywa na wierzycielu (art. 6 k.c.), przy czym nie zachodzi domniemanie istnienia przesłanek kontraktowej odpowiedzialności odszkodowawczej.

Istota normy zawartej w art. 471 k.c. wyraża się jedynie wykorzystaniem konstrukcji winy domniemanej, czego nie można utożsamiać z istnieniem domniemania wystąpienia przesłanek kontraktowej odpowiedzialności odszkodowawczej, których udowodnienie musi oczywiście nastąpić zgodnie z regułą wynikającą z art. 6 k.c. (zob. wyrok SN z 19 grudnia 1997 r., II CKN 531/97). Zatem to na wierzycielu spoczywa obowiązek wykazania podstaw odpowiedzialności dłużnika, a więc również zdarzenia, które wywołało szkodę, której naprawienia domaga się wierzyciel, oraz adekwatnego związku przyczynowego między zdarzeniem a szkodą. Dopiero wykazanie tych przesłanek aktualizuje potrzebę obrony dłużnika, który może wykazać, że niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania jest następstwem okoliczności, za które nie ponosi on odpowiedzialności. 

Wyrok SN z dnia 13 stycznia 2023 r., II CSKP 679/22

Standard: 70208 (pełna treść orzeczenia)

W reżimie odpowiedzialności kontraktowej na poszkodowanym spoczywa, zgodnie z art. 6 k.c., obowiązek udowodnienia nienależytego wykonania zobowiązania (lub jego niewykonania), powstania szkody (także co do wysokości) oraz związku przyczynowego między nieprawidłowym działaniem dłużnika a szkodą.

W świetle powoływanych przepisów nie do obrony jest wyrażony w apelacji pogląd, że to pozwany winien wykazać, że wskazane w protokołach odbioru wady nie obciążają go. Powodowa spółdzielnia nie sprostała obowiązkowi udowodnienia nienależytego wykonania prac malarskich przez pozwanego. Sam fakt, że w protokołach przeglądów zawarto zapisy o odpadaniu powłok malarskich nie oznacza, że spowodowane zostało to wadliwym wykonaniem robót przez pozwanego.

Wyrok SA w Krakowie z dnia 15 kwietnia 2016 r., I ACa 1860/15

Standard: 18819 (pełna treść orzeczenia)