Wyłączenie potrącenia wierzytelności (art. 95 Pr. Up.)

Wierzytelność powstała po odstąpieniu przez syndyka od umowy wzajemnej może być potrącona z powstałą w tym samym momencie wierzytelnością masy upadłości.

Na pierwszy rzut oka wydawać by się mogło, że art. 95 pr.u.i n wyłącza możliwość potrącenia w przypadku, gdy obie wierzytelności powstały po ogłoszeniu upadłości. Niemniej jednak inne jest ratio legis tego przepisu, ustawodawca miał bowiem na celu wyeliminowanie sytuacji, w której wierzyciel upadłego nabywa składnik masy upadłości w toku jej likwidacji, a następnie poprzez potrącenie zalicza swoją wierzytelność względem upadłego na poczet ceny, uzyskując w ten sposób pierwszeństwo zaspokojenia - takie rozwiązanie byłoby sprzeczne z istotną postępowania upadłościowego.

W orzecznictwie i doktrynie przyjmuje się, że ograniczenie powyższe nie dotyczy sytuacji, gdy obie wierzytelności powstały po ogłoszeniu upadłości, na skutek czynności podejmowanych już przez syndyka i w tej sytuacji, w braku uregulowań szczególnych, zastosowanie znaleźć muszą ogólne zasady z art. 498 i n.k.c.

Stanowisko takie podzielił Sąd Najwyższy uznając, że wyłączenie możliwości potrącenia powinno wynikać z wyraźnego przepisu ustawy, zaś art. 505 pkt 4 k.c. jako przepis o charakterze wyjątkowym musi być wykładany ściśle (zob. wyrok SN z dnia 20 lutego 1997 r., I CKN 3/97).

Wyrok SA w Krakowie z dnia 1 grudnia 2014 r., I ACa 885/13

Standard: 18538 (pełna treść orzeczenia)