Dopuszczalność zażalenia (interes prawny w zaskarżeniu, legitymacja do wniesienia zażalenia, gravamen)

Odpowiedź na pytanie, czy nieprawomocne orzeczenie podlega zaskarżeniu i jakie warunki ma spełnić osoba zamierzająca skorzystać z prawa do jego zaskarżenia jest co do zasady udzielana z odwołaniem się do przepisów obowiązujących w momencie, gdy orzeczenie zostało wydane. Wówczas powstaje bowiem przedmiot zaskarżenia, a osoba podważająca zasadność orzeczenia (zgodność z prawem lub celowość) może stwierdzić, czy jest ono zaskarżalne i jakie warunki powinna spełnić w celu skorzystania z prawa do zaskarżenia orzeczenia; zwykle też wówczas przystępuje do wypełniania tych warunków. Prawo do zaskarżenia orzeczenia realizowane jest przed organami procesowymi i stosownie do obowiązujących te organy przepisów o postępowaniu. Ustawodawca może te przepisy zmieniać, a jeśli nie przewidzi w tym zakresie innego rozwiązania, to zmiany, których dokona będą stosowane z zachowaniem zasady bezpośredniego działania prawa nowego.

W znowelizowanym stanie prawnym warunkiem koniecznym wniesienia zażalenia, a zatem kolejną przesłanką jego dopuszczalności, jest złożenie wniosku o sporządzenie uzasadnienia postanowienia i doręczenie jego odpisu z uzasadnieniem. Ta czynność strony zamierzającej skorzystać ze środka zaskarżenia nie jest zastępowalna z czynnością, której może choć nie musi dokonać sąd, który wydał postanowienie, a jej dokonane nie pozostaje w związku z jego zaskarżalnością, gdyż może dotyczyć także postanowień niezaskarżalnych, a mianowicie z przewidzianym w art. 357 § 5 k.p.c. zwięzłym podaniem zasadniczych powodów rozstrzygnięcia.

Postanowienie SN z dnia 25 lutego 2021 r., III CZP 18/20

Standard: 52233 (pełna treść orzeczenia)

przesłanką dopuszczalności środka zaskarżenia, chyba że interes publiczny wymaga merytorycznego rozpoznania tego środka.

Postanowienie SN z dnia 10 grudnia 2019 r., IV CSK 449/18

Standard: 48577 (pełna treść orzeczenia)