Związek przynależności z rzeczą główną (art. 52 k.c.)

Jakkolwiek art. 52 k.c. statuuje zasadę, że czynność prawna mająca za przedmiot rzecz główną odnosi skutek także względem przynależności, tak nie ma ona charakteru bezwzględnie obowiązującego. Strony mogą bowiem, inaczej aniżeli przy częściach składowych rzeczy, wyłączyć spod przedmiotu umowy przynależność. Przepis art. 52 k.c. ma zatem charakter dyspozytywny, zakłada swobodę podmiotów stosunku zobowiązaniowego w kształtowaniu treści czynności prawnej i rozporządzaniu rzeczą główną. Tym samym to od stron umowy zależało to, czy jej przedmiotem uczyniły wyłącznie prasę, czy również przynależne do niej matryce i inne akcesoria. Z samego faktu sprzedaży przez powodową spółkę prasy nie można zatem automatycznie wywodzić, że jej przedmiotem były również przynależne do niej matryce i inne akcesoria. Wobec jednak treści normy art. 52 k.c., to na powodzie spoczywał ciężar dowodu, że przedmiotem sprzedaży nie były przedmioty objęte żądaniem pozwu. Powód musiał wykazać, że wskutek tej czynności prawnej przedmioty te straciły charakter przynależności prasy WP- (...) z uwagi na to, że rzecz główna stała się własnością innej osoby (art. 51 § 2 k.c.).

Wyrok SR Szczecin-Centrum z dnia 27 czerwca 2017 r., XI GC 426/16

Standard: 17889 (pełna treść orzeczenia)

Stosownie do art. 52 k.c. czynność prawna mająca za przedmiot rzecz główną odnosi skutek także względem przynależności, chyba że co innego wynika z treści czynności albo z przepisów szczególnych. Regułą jest zatem rozporządzanie rzeczą główną wraz z przynależnościami. Brak wyraźnego postanowienia w przedmiotowej umowie darowizny odnośnie do inwentarza, nie oznacza, że rzeczy ruchome należące, w myśl omawianego art. 55[3] k.c. do gospodarstwa rolnego mogą być przedmiotem obrotu, niezależnie od losu rzeczy głównej.

Niewątpliwie, że zgodnym zamiarem stron i celem zawartej przez nie umowy darowizny było przekazanie powódce całego gospodarstwa rolnego, co obejmuje także budynki, urządzenia i maszyny rolnicze oraz inwentarz żywy. Należy wskazać w tym miejscu także na stanowisko Sądu Najwyższego wyrażone w wyroku z dnia 20 stycznia 2000 r., sygn. akt I CKN 362/98, zgodnie z którym, w stosunkach wiejskich, zwłaszcza na tle zmian pokoleniowych, darowizna w postaci gospodarstwa rolnego ze strony rodzica na rzecz dziecka należy do zjawisk typowych o cechach powszechności.

Wobec powyższego należy stwierdzić, iż niewątpliwie inwentarz martwy w postaci przedmiotowej przyczepy stał się 23 sierpnia 2005 r. własnością powódki.

Wyrok SR w Łomży z dnia 24 kwietnia 2014 r., I Ca 77/14

Standard: 17890 (pełna treść orzeczenia)