Zatrzymanie obywatelskie (art. 243 k.p.k.)

Przepis art. 243 § 1 k.k. pozwala każdej osobie, która jest świadkiem przestępstwa ująć sprawcę na "gorącym uczynku" lub w pościgu podjętym bezpośrednio po popełnionym przestępstwie, jeśli zachodzi obawa ukrycia się tej osoby lub nie można ustalić jej tożsamości. Owo zatrzymanie nie zostaje pozbawione cech prawnie dopuszczalnego, w sytuacji jeśli dla zatrzymania sprawcy niezbędne jest użycie siły fizycznej.

Wyrok SA w Poznaniu z dnia 20 września 2012 r., XVI K 62/12

Standard: 17699

Pościg w ujęciu art. 243 § 1 k.p.k. należy rozumieć tak, jak to się przyjmuje w języku potocznym, jako podążanie za sprawcą, którego przestępne zachowanie dostrzegło się, w celu uniemożliwienia mu oddalenia się. Wymóg bezpośredniości jest spełniony także wówczas, gdy sprawca nie został dostrzeżony w miejscu popełnienia przestępstwa, ale możliwe jest ustalenie kierunku oddalania się sprawcy, którego zatrzymujący dogoni. Tak samo będzie w sytuacji, gdy w czasie podążania za sprawcą dojdzie do utraty z nim kontaktu wzrokowego. Czas pościgu nie jest ograniczony, może on trwać zarówno kilkanaście sekund czy kilka minut, jak i kilka dni.

Istniała obawa ukrycia się, co potwierdziły późniejsze kroki tak Roberta K., jak i pozostałych, który chciał zbiec, ale mu się to nie udało, a pozostali uciekli. Fakt popełnienia przestępstwa nie budził wątpliwości. Przy czym do ujęcia na podstawie art. 243 § 1 k.p.k. wystarczy dostrzeżenie zachowania wypełniającego ustawowe znamiona przestępstwa i to jedynie strony przedmiotowej (zob. pod. Paprzycki L. K. [w:] Kodeks postępowania karnego. Komentarz do art. 243, Tom I (art. 1-424). Zakamycze, 2006), co miało miejsce i w niniejszej sprawie. Nie jest istotne to, że Robert K. nie został skazany za przestępstwo, które dało Robertowi Ch. impuls do działania wobec oskarżonego. Wystarczało uzasadnione podejrzenie, iż mógł on je popełnić i takie przeświadczenie pokrzywdzony mógł podjąć na podstawie okoliczności sprawy.

Wyrok SA w Szczecinie z dnia 3 lipca 2008 r., II AKa 78/08

Standard: 17700 (pełna treść orzeczenia)