Połączenie nieruchomości (art. 21 u.k.w.h.)

Na podstawie art. 21 KWU właściciel nieruchomości, które stanowią całość gospodarczą lub graniczą ze sobą, może je połączyć.

Mimo braku przepisu, zezwalającego na podział nieruchomości objętej jedną księgą wieczystą, właściciel może podzielić nieruchomość i utworzyć dla nowej nieruchomości odrębną księgę wieczystą. Uprawnienie do łączenia lub podziału nieruchomości przysługuje jednak wyłącznie właścicielowi nieruchomości, a nie użytkownikowi wieczystemu (zob. uchwała SN z dnia 7 kwietnia 2006 r., III CZP 24/06, postanowienie SN z dnia 19 lutego 2003 r., V CK 278/02, wyrok SN z dnia 8 listopada 2007 r., III CSK 183/07). Przeciwny, lecz odosobniony pogląd dopuszczający możliwość łączenia nieruchomości także na wniosek użytkownika wieczystego zajął Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 23 stycznia 2013 r., I CSK 258/12.

Wyrok SN z dnia 8 kwietnia 2016 r., I CSK 259/15

Standard: 17498 (pełna treść orzeczenia)

Zobacz glosy

Według art. 21 u.k.w.h., właściciel kilku nieruchomości stanowiących całość gospodarczą lub graniczących z sobą może żądać połączenia ich w księdze wieczystej w jedną nieruchomość. Jak to bliżej wyjaśnił Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 23 stycznia 2013 r., I CSK 258/12, przepis ten określa materialnoprawne skutki połączenia kilku nieruchomości w księdze wieczystej, w wyniku bowiem takiego połączenia powstaje jedna nieruchomość w znaczeniu prawnym.

Przewidziane w art. 21 u.k.w.h. utworzenie jednej nieruchomości przez połączenie kilku z nich w jednej księdze wieczystej polega na przeniesieniu nieruchomości mających odrębne księgi wieczyste do jednej z nich; pozostałe księgi wieczyste ulegają zamknięciu i złożeniu do archiwum (§ 17 ust. 1 i 3 rozporządzenia z 2001 r.).

Na skutek połączenia w jednej księdze wieczystej odrębnych, graniczących z sobą, nieruchomości tracą one swoją samoistność, wskutek czego powstaje nowa nieruchomość gruntowa w rozumieniu art. 46 § 1 k.c. Wniosek taki wypływa również z art. 22 ust. 1 u.k.w.h., w którym jest mowa o nieruchomości utworzonej przez połączenie (zob. postanowienie SN z dnia 30 października 2003 r., IV CK 114/02, wyroki SN z dnia 26 lutego 2003 r., II CKN 1306/00 i z dnia 22 lutego 2012 r., IV CSK 278/11).

Przepis ten dotyczy zarówno takiej sytuacji, w której połączeniu mają podlegać całe nieruchomości objęte większą liczbą ksiąg wieczystych, jak również wtedy, gdy wniosek o połączenie obejmuje część nieruchomości, która ma zostać połączona - zgodnie z wolą właściciela - z inną jego nieruchomością w razie spełniania kryteriów określonych w art. 21 u.k.w.h. (por. uz. postanowienia SN z dnia 23 stycznia 2013 r., I CSK 258/12)

Postanowienie SN z dnia 16 stycznia 2015 r., III CSK 79/14

Standard: 44249 (pełna treść orzeczenia)