Roszczenie spadkobiercy o dopuszczenie do współposiadania rzeczy wspólnej (art. 206 k.c.)

Jeżeli współwłaściciele uniemożliwili spadkobiercy zmarłego współwłaściciela kontynuowanie korzystania z rzeczy wspólnej w taki sposób, w jaki korzystał z niej spadkodawca, to wówczas spadkobierca może dochodzić dopuszczenia do współposiadania rzeczy wspólnej jako całości, a więc w zakresie, jaki nie wyłącza takiego posiadania przez innych współwłaścicieli (art. 206 k.c.), albo domagać się - jeżeli ze względu na rodzaj rzeczy jest to w danym wypadku możliwe - wydzielenia części rzeczy, np. pomieszczenia, do wyłącznego użytku (quoad usum - art. 201 k.c.).

Jednym z uprawnień wynikających ze współwłasności jest prawo do bezpośredniego korzystania z rzeczy wspólnej. Charakterystyczną cechą tego uprawnienia jest to, że współwłaścicielowi nie przysługuje prawo do określonej części rzeczy wspólnej, np. do jednego z lokali we wspólnym domu, lecz prawo do posiadania całej rzeczy. Ponieważ zaś każdemu współwłaścicielowi przysługuje takie samo uprawnienie, wobec tego każde z tych uprawnień doznaje ograniczenia w sposobie jego wykonywania przez takie same uprawnienia pozostałych współwłaścicieli. Prowadzi to do tego, że współwłaściciele mogą współposiadać rzecz wspólną i korzystać z niej w takim tylko zakresie, jaki daje się pogodzić ze współposiadaniem i korzystaniem z rzeczy przez pozostałych współwłaścicieli (art. 206 KC).

Należy odróżnić dziedziczenie uprawnienia, o którym mówi art. 206 KC, od dziedziczenia sposobu tego wykonywania przez spadkodawcę. Współwłasność, jako prawo majątkowe zmarłego, przechodzi z chwilą jego śmierci na spadkobierców (art. 922 § 1 KC). Przejście to następuje wraz ze wszystkimi uprawnieniami majątkowymi wynikającymi ze stosunku współwłasności, w szczególności z uprawnieniem do współposiadania rzeczy wspólnej oraz do korzystania z niej w takim zakresie, jaki daje się pogodzić ze współposiadaniem i korzystaniem z rzeczy przez pozostałych współwłaścicieli (art. 206 KC).

Natomiast sposób, w jaki zmarły wykonywał to uprawnienie, związany był ściśle z sytuacją osobistą zmarłego; sposób ten zależał od indywidualnych potrzeb wynikających z tej sytuacji i z sytuacji osobistej innych współwłaścicieli oraz wynikał z możliwości zgodnego współposiadania przez wszystkich współwłaścicieli.

Wyrok SN z dnia 25 października 1973 r., III CRN 247/73

Standard: 17173 (pełna treść orzeczenia)