Wyrok z dnia 1999-07-27 sygn. I CKN 496/99

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sygn. akt I CKN 496/99

Wyrok z dnia 27 lipca 1999 r.

Zalanie rzeczy wodą użytą do gaszenia pożaru objęte jest ryzykiem ubezpieczenia budynku, budowli i mienia od ognia i innych żywiołów.

Przewodniczący: Sędzia SN Barbara Myszka

Sędziowie SN: Gerard Bieniek (sprawozdawca), Antoni Górski

Sąd Najwyższy po rozpoznaniu w dniu 27 lipca 1999 r. na rozprawie sprawy z powództwa Holding "C.", spółki z o.o. w W. przeciwko Syndykowi masy upadłości Towarzystwa Ubezpieczeniowego "F." S.A. w K. o zapłatę, na skutek kasacji pozwanego od wyroku Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 5 listopada 1996 r.,

oddalił kasację i zasądził od strony pozwanej na rzecz powódki kwotę 800 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.

Uzasadnienie

Wyrokiem z dnia 24 czerwca 1996 r. Sąd Wojewódzki w Warszawie oddalił powództwo Holding "C." spółka z o.o. przeciwko Towarzystwu Ubezpieczeniowemu "F." S.A. o zasądzenie kwoty 15 737 zł tytułem odszkodowania za zniszczone książki złożone w magazynie. Ustalono, że strony zawarły umowę ubezpieczenia budynków, budowli i mienia od ognia i innych żywiołów. Umowa ta została zawarta na zasadach określonych w ogólnych warunkach ubezpieczenia. W dniu 8 sierpnia 1996 r. w budynku przy ul. Kolejowej w W. wybuchł pożar. W wyniku interwencji straży pożarnej ogień został ugaszony, lecz użyta do gaszenia pożaru woda przedostała się na niższe kondygnacje, w tym do zajmowanych przez powoda pomieszczeń piwnicznych. Tam były magazynowane książki objęte umową ubezpieczenia. Na skutek zamoczenia powód poniósł stratę, której pokrycia odmówiła strona pozwana. Sąd Wojewódzki - biorąc pod uwagę treść § 4 pkt 1 ogólnych warunków ubezpieczenia - uznał, że odmowa zapłaty odszkodowania jest zasadna.

Pozwane Towarzystwo ponosi wprawdzie odpowiedzialność za szkody wynikłe na skutek ognia i zalania, jednakże przez szkody wyrządzone przez ogień rozumie się szkody spowodowane pożarem, którym jest niekontrolowany proces palenia w miejscu do tego nie przeznaczonym, zaś przez szkody spowodowane zalaniem rozumie się szkody powstałe na skutek awarii urządzeń wodnych, wodociągowych, kanalizacyjnych, c.o. i innych, a także nieumyślne pozostawienie otwartych kranów w urządzeniach wodno-kanalizacyjnych. W konkretnym przypadku szkoda powstała na skutek zalania wodą przy akcji gaśniczej, a takie ryzyko nie jest objęte ubezpieczeniem. Poglądu tego nie podzielił Sąd Apelacyjny w Warszawie, który wyrokiem z dnia 5 listopada 1996 r. zmienił zaskarżony wyrok i uwzględnił powództwo do kwoty 12403,67 zł. Sąd ten wskazał, że ocena prawna zdarzenia, które wywołało szkodę, dokonana przez Sąd pierwszej instancji, jest błędna. Zalanie pomieszczeń wodą użytą do gaszenia pożaru jest normalnym następstwem akcji gaśniczej, a to oznacza, że jest to normalne następstwo ognia.

Wyrok ten zaskarżyła kasacją strona pozwana. Formułując podstawy kasacyjne pozwana wskazała "na naruszenie przepisów postępowania mające istotny wpływ na wynik sprawy, a w szczególności naruszenie prawa materialnego poprzez uznanie, że Sąd Wojewódzki naruszył art. 805 k.c.". Z tego względu pozwana zawnioskowała o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi Apelacyjnemu do ponownego rozpoznania.

Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 393[3] k.p.c. kasacja powinna zawierać m.in. przytoczenie podstaw kasacyjnych i ich uzasadnienie. Podstawy kasacji wymieniono w art. 393[1] k.p.c. jako:

- naruszenie prawa materialnego przez błędną wykładnię lub niewłaściwe zastosowanie;

- naruszenie przepisów postępowania, jeżeli uchybienie to mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy.

Dla wnoszącego kasację oznacza to, że wskazując na naruszenie prawa materialnego należy podać, jaki konkretny przepis tego prawa został naruszony, przy czym uzasadnić należy, czy naruszenie polegało na błędnej wykładni, czy też na niewłaściwym zastosowaniu. Jeśli natomiast wnoszący kasację zarzuca naruszenie przepisów postępowania, to konieczne jest wskazanie, jakie konkretne przepisy kodeksu postępowania cywilnego zostały naruszone, na czym owo naruszenie polegało oraz wykazanie, że uchybienie to mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy. Mając na względzie te wymagania trzeba stwierdzić, że sformułowanie podstaw kasacji w niniejszej sprawnie nie jest poprawne. Skarżący zarzuca wprawdzie naruszenie przepisów postępowania, lecz nie wskazuje żadnego przepisu kodeksu postępowania cywilnego, któremu uchybił Sąd drugiej instancji, zaś naruszenia tego dopatruje się w przyjęciu przez Sąd drugiej instancji, że Sąd pierwszej instancji uchybił art. 805 k.c. Takie określenie podstawy kasacji jest błędne.

W istocie bowiem skarżący winien zarzucić naruszenie prawa materialnego, tj. art. 805 k.c., przez niewłaściwe zastosowanie tego przepisu do ustalonego stanu faktycznego, a w szczególności uznanie, że zdarzenie wywołujące szkodę (zalanie książek wodą podczas akcji gaszenia pożaru) objęte jest ryzykiem ubezpieczeniowym (w art. 805 § 1 k.c. określa się to mianem "zajście przewidzianego w umowie wypadku"). Jeśli tak rozumieć istotę zarzutu kasacyjnego, to stwierdzić należy, że kwalifikacja zdarzenia, które spowodowało szkody dla strony powodowej, dokonana przez sąd drugiej instancji, jest trafna. Jest poza sporem, że zakres ryzyk ubezpieczeniowych - w ramach łączącej strony umowy ubezpieczeniowej - obejmuje szkody wynikłe m.in. na skutek ognia. W sprawie chodzi o ubezpieczenie budynków, budowli i mienia od ognia i innych żywiołów. Pożar nastąpił w budynku, co jest bezsporne, a zatem nie można utrzymywać, że ubezpieczeniem są objęte tylko szkody będące wynikiem pożaru w pomieszczeniu zajmowanym przez ubezpieczającego. Ubezpieczeniem są objęte szkody spowodowane pożarem w budynku, w którym znajduje się m.in. pomieszczenie zajmowane przez ubezpieczającego.

Z taką sytuacją mamy do czynienia w niniejszej sprawie. Ogólne warunki ubezpieczenia w § 4 ust. 1 pkt 2 zawierają określenie szkody spowodowanej ogniem, przez które rozumie się szkody spowodowane pożarem, którym jest niekontrolowany proces palenia w miejscu do tego nie przeznaczonym. Z tego określenia wcale nie wynika, że chodzi tylko o szkody w rzeczach ubezpieczającego powstałe na skutek spalenia lub zwęglenia przez ogień. Chodzi także o szkody, które pozostają w normalnym związku przyczynowym ze zdarzeniem w postaci pożaru, m.in. spowodowane zalaniem rzeczy wodą użytą w czasie akcji gaśniczej. Tylko taka wykładnia jest racjonalna i odpowiada celowi ubezpieczenia budynku od ognia. Przeciwne stanowisko pozostawałoby w sprzeczności z prawidłami wykładni postanowień umowy ubezpieczenia i podważałoby sens ubezpieczenia.

Z tych względów kasację, jako pozbawioną uzasadnionych podstaw, należało oddalić (art. 393[12] k.p.c.).

OSNC 2000 r., Nr 2, poz. 39