Wyrok z dnia 1999-07-07 sygn. II CKN 423/98

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sygn. akt II CKN 423/98

Wyrok z dnia 7 lipca 1999 r.

W razie oddalenia skargi dłużnika na czynności komornika, dłużnik nie może na podstawie art. 769 § 1 k.p.c. skutecznie dochodzić od komornika naprawienia szkody, gdyż nie wiąże się ona już przyczynowo z uchybieniem komornika, lecz z orzeczeniem sądu. Skierowane zatem przeciwko komornikowi żądanie, powinno być oddalone z powodu braku legitymacji biernej.

Przewodniczący: sędzia SN M. Kocon.

Sędziowie SN: H. Ciepła (sprawozdawca), K. Zawada.

Sąd Najwyższy po rozpoznaniu w dniu 7 lipca 1999 r. na rozprawie sprawy z powództwa Lecha L. przeciwko Józefowi S. - Komornikowi Sądu Rejonowego w Wieluniu o zapłatę, na skutek kasacji powoda od wyroku Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 30 października 1997 r. sygn. akt (...)

oddalił kasację i nie obciążył powoda kosztami postępowania kasacyjnego; odmówił adwokatowi Marii Ł., pełnomocnikowi powoda z urzędu, przyznania kosztów nie opłaconej pomocy prawnej.

Uzasadnienie:

Sąd Apelacyjny w Łodzi wyrokiem z dnia 30 października 1997 r. oddalił apelację powoda od wyroku Sądu Wojewódzkiego w Łodzi oddalającego żądanie odszkodowania w kwocie 368 900 zł, zwrotu równowartości samochodu i ruchomości objętych postępowaniem egzekucyjnym w sprawie sygn. akt (...) - Komornika Sądu Rejonowego w Wieluniu. W uzasadnieniu podzielił poczynione przez Sąd Wojewódzki ustalenia, że w dniu 30 grudnia 1991 r egzaminowany praktykant Komornika Sądu Rejonowego w Wieluniu, w prowadzonym postępowaniu egzekucyjnym przeciwko powodowi, dokonał zajęcia samochodu marki "Tarpan" typ 239 - izoterma, stojącego na parkingu przed blokiem. Jako dozorcę do protokołu zajęcia wpisał żonę powoda i protokół pozostawił sąsiadce powoda, która tego samego dnia wręczyła go żonie powoda. W dniu 2 stycznia 1992 r. poręczyciel W.J. i mężowie dwu poręczycielek kredytu zaciągniętego przez powoda w Banku Spółdzielczym w L. otworzyli samochód i zaholowali go na strzeżony plac przy biurze komornika, który objął samochód dozorem i doprowadził do jego komisowej sprzedaży w dniu 26 października 1992 r. za kwotę 40000 zł.

Prowadzone wskutek doniesienia powoda dochodzenie przeciwko osobom, które odholowały samochód pod dozór komornika, komornikowi i praktykantowi dokonującemu zajęcia zostało prawomocnie umorzone. Również skarga na czynności komornika w postaci zajęcia samochodu i jego sprzedaży została prawomocnie oddalona w sprawie sygn. akt (...) Sądu Rejonowego w Wieluniu. Sąd Apelacyjny podzielił też dokonaną przez Sąd Wojewódzki ocenę jurydyczną ustaleń, sprowadzającą się do przyjęcia, że brak jest przesłanek z art. 769 § 1 k.p.c. do przyjęcia odpowiedzialności pozwanego komornika. Uzupełniając ocenę jurydyczną Sąd Apelacyjny, z powołaniem się na orzecznictwo Sądu Najwyższego, wywiódł, że wobec prawomocnego oddalenia skargi na czynność komornika, ewentualną szkodę poniesioną przez powoda należy przyczynowo wiązać nie z uchybieniami komornika, lecz z orzeczeniem sądu. Powód, zarzucając w kasacji naruszenie przepisów art. 829 pkt 4, art. 855 § 1 i art. 233 § 1 k.p.c., wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i uwzględnienie powództwa, ewentualnie jego uchylenie i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania.

Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

W pierwszej kolejności wymaga rozważenia zarzut naruszenia przepisu art. 233 § 1 k.p.c. Prawidłowo bowiem ustalona podstawa faktyczna rozstrzygnięcia, należąca do materii procesowej, jest niezbędną przesłanką dokonania jego oceny prawnej. Ocena dowodów dokonana przez sąd drugiej instancji może być przedmiotem kontroli kasacyjnej, jednakże można ją podważyć tylko wówczas, jeśli w świetle dyrektyw płynących z art. 233 § 1 k.p.c. okazała się rażąco wadliwa albo oczywiście błędna (por. uzasadnienie orzecz. SN z dnia 29 października 1996 r., III CKN 8/96, OSNC 1997, z. 3, poz. 30). Ocenie dowodów przeprowadzonych w rozpoznawanej sprawie takich zarzutów postawić nie można, gdyż Sąd Apelacyjny dokonał wszechstronnej i wnikliwej analizy materiału dowodowego, każdy dowód rozważył i omówił w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku.

Zeznania świadka J.W., na które powołuje się skarżący w kasacji, zostały poddane przez Sąd Apelacyjny analizie, stwierdzającej w sposób nie do podważenia przyczyny, dla których nie zasługują one na wiarę co do tego, że skarżący przechowywał tak znaczną sumę pieniędzy i wartościowe rzeczy w samochodzie parkowanym pod blokiem. Nie uzasadnia też podstawy kasacyjnej z art. 393/1/ pkt 2 k.p.c. zarzut naruszenia przepisów art. 829 pkt 4 i art. 855 § 1 k.p.c. Naruszenie tych przepisów było przedmiotem badania przez sąd rozpoznający skargę na czynności komornika w sprawie sygn. akt (...) Sądu Rejonowego w Wieluniu, w której skarga została oddalona. Okoliczność, że komornik, przejmując pod dozór zajęty samochód nie wydał, jak tego wymaga przepis art. 855 § 1 k.p.c., postanowienia o zmianie dozorcy, pozostaje bez wpływu na treść rozstrzygnięcia, a uzasadnioną podstawę kasacyjną z art. 393[1] pkt 2 k.p.c. stanowi tylko takie naruszenie przepisów procesowych, które mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy.

Niezależnie od zarzutów kasacyjnych, Sąd Najwyższy na marginesie zauważa, że w sprawie po stronie komornika zachodzi brak legitymacji biernej. W ustalonym stanie faktycznym powód wykorzystał skargę na czynności komornika, jako adekwatny środek do zapobieżenia szkodzie, lecz nie osiągnął zamierzonego skutku, gdyż skarga została oddalona. W takiej sytuacji nie może on na podstawie art. 769 § 1 k.p.c. skutecznie dochodzić naprawienia ewentualnej szkody od komornika, gdyż szkoda ta wiąże się przyczynowo już nie z uchybieniem komornika, lecz z orzeczeniem sądu. A zatem po stronie komornika zachodzi brak legitymacji biernej (por. orzeczenie SN z dnia 7 października 1977 r., I CR 362/77, OSNCP 1978, z. 8, poz. 142). Wnioskowi o zasądzenie kosztów nieopłaconej pomocy prawnej z urzędu odmówiono na podstawie przepisu § 22 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 12 grudnia 1997 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie... (Dz. U. Nr 154, poz. 1013). Pełnomocnik powoda nie złożył bowiem, jak tego wymaga wymieniony przepis, oświadczenia, że żądane koszty nie zostały zapłacone w całości lub w części. Niezłożenie tego oświadczenia nie stanowi braku formalnego pisma, lecz brak w zakresie uzasadnienia wniosku, a zatem nie podlega uzupełnieniu w trybie art. 130 k.p.c. (por. orzeczenie SN z dnia 16 października 1998 r., II CKN 687/98, OSNC 1999, z. 3, poz. 63).

OSNC 1999 r., Nr 12, poz. 221