Postanowienie z dnia 1999-02-25 sygn. I CZ 9/99

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sygn. akt I CZ 9/99

Postanowienie z dnia 25 lutego 1999 r.

W sprawie o ustalenie ojcostwa i o roszczenia alimentacyjne pełnomocnikiem pozwanego nie może być przedstawiciel właściwego organu gminy oraz organizacji społecznej, mającej na celu udzielanie pomocy rodzinie.

Przewodniczący: sędzia SN T. Wiśniewski (sprawozdawca).

Sędziowie: SN K. Zawada, SA S. Paprzycka.

Sąd Najwyższy po rozpoznaniu w dniu 25 lutego 1999 r. na posiedzeniu niejawnym sprawy z powództwa małoletniej Karoliny Ż., działającej przez matkę Teresę Ż., i Teresy Ż. przeciwko Kazimierzowi R. o ustalenie ojcostwa i roszczenia z tym związane, na skutek zażalenia pozwanego na postanowienie Sądu Wojewódzkiego w Toruniu z dnia 4 grudnia 1998 r. sygn. akt (...)

postanowił oddalić zażalenie.

Uzasadnienie:

Zaskarżonym postanowieniem Sąd Wojewódzki w Toruniu odrzucił kasację pozwanego Kazimierza R. od wyroku tegoż sądu z dnia 14 października 1998 r. jako niedopuszczalną ze względu na treść art. 393/2/ § 1 w zw. z art. 393/5/ k.p.c. Sąd Wojewódzki bowiem uznał, że z uwagi na rodzaj niniejszej sprawy pozwany nie może zostać zastąpiony przez radcę prawnego, działającego jako przedstawiciel, o którym mowa w art. 87 § 3 k.p.c. W zażaleniu pozwany domagał się uchylenia powyższego postanowienia.

Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

W zażaleniu pozwany nie kwestionuje tego, że w niniejszej sprawie nie wchodziła w rachubę możliwość, ażeby pełnomocnikiem jego był radca prawny. Ten aspekt zagadnienia można zatem pozostawić na uboczu. Rozważeniu podlega jedynie kwestia, czy w sprawie o ustalenie ojcostwa i o roszczenia alimentacyjne pełnomocnikiem strony pozwanej może zostać przedstawiciel organu gminy lub organizacji społecznej, mającej na celu udzielanie pomocy rodzinie. Problem bowiem w tym, że pełnomocnik pozwanego w osobie radcy prawnego K.M. powołał się na fakt, że działa zarazem jako przedstawiciel organu gminy, w szczególności Gminy R.

Wbrew zawartym w zażaleniu wywodom skarżącego Sąd Wojewódzki trafnie przyjął, że przedstawiciel wymieniony w art. 87 § 3 k.p.c. może zostać pełnomocnikiem wyłącznie osoby uprawnionej do dochodzenia czy to ustalenia ojcostwa, czy też alimentów. Z reguły osoba taka zajmuje pozycję strony powodowej. Pojęcia "dochodzić" nie należy jednak zacieśniać wyłącznie do czynnej postawy strony, przejawiającej się w wytoczeniu stosownego powództwa. W pewnych bowiem wypadkach w pojęciu tym kryć się może bierna opozycja osoby uprawnionej do alimentacji. Chodziłoby tu o sytuację, gdy w procesie wytoczonym przeciwko niej o zniweczenie lub obniżenie obowiązku alimentacyjnego broni się ona przed uwzględnieniem powództwa, zmierzając tym samym do tego, ażeby wysokość alimentów nie uległa zmianie na jej niekorzyść (patrz uzasadnienie postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 28 stycznia 1966 r., III CR 356/65 - OSNCP 1966, z. 10, poz. 176).

W niniejszej sprawie, co oczywiste, pozwany broni się przed ustaleniem, że jest ojcem małoletniej powódki oraz przed obciążeniem go obowiązkiem alimentacyjnym. Wyklucza to możliwość skorzystania przez niego z pomocy procesowej przedstawiciela, o którym mowa w art. 87 § 3 k.p.c.

Istota i cel, jakiemu ma służyć dyspozycja tego artykułu, jest nader jasna: chodzi o obronę interesów osoby uprawnionej, nie zaś osoby zobowiązanej. Za takim stanowiskiem przemawia m.in. werbalne ujęcie art. 87 § 3 k.p.c. Wynika z niego, że pełnomocnikiem w sprawach o ustalenie ojcostwa i o roszczenie alimentacyjne może być w szczególności przedstawiciel organizacji społecznej, mającej na celu udzielanie pomocy rodzinie. To ostatnie stwierdzenie należy odnosić i do przedstawiciela właściwego organu gminy. Również w tym wypadku przedstawiciel ten ma działać na rzecz rodziny. Nie ma podstaw do tego, ażeby różnicować cel pomocy procesowej.

Nie jest też trafny zarzut, że kasacja pozwanego dotknięta była co najwyżej brakiem formalnym, podlegającym usunięciu w trybie art. 130 w związku z art. 391 i 393/19/ k.p.c. W omawianej sytuacji bowiem chodziło o tzw. wadę istotną, nienaprawialną w drodze właściwej do likwidowania braków formalnych. Na marginesie więc tylko wypada podkreślić, że przedstawiciel, o którym mowa w art. 87 § 3 k.p.c., powinien także dołączyć do akt sprawy odpowiedni pisemny dowód, że został wyznaczony przez właściwy organ. Autor kasacji tymczasem przedłożył jedynie pełnomocnictwo procesowe, podpisane przez pozwanego. Biorąc to wszystko pod uwagę trzeba zatem stwierdzić, że zażalenie okazało się bezzasadne i jako takie podlegało oddaleniu (art. 385 w związku z art. 397 § 2 oraz art. 393/18/ i art. 393[19] k.p.c.).

OSNC 1999 r., Nr 9, poz. 155