Postanowienie z dnia 1997-07-24 sygn. I CKN 479/97

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sygn. akt I CKN 479/97

Postanowienie z dnia 24 lipca 1997 r.

Pokrzywdzonemu nie przysługuje kasacja od postanowienia sądu drugiej instancji oddalającego jego zażalenie na postanowienie o umorzeniu postępowania na podstawie art. 21 § 2 ustawy z dnia 26 października 1982 r. o postępowaniu w sprawach nieletnich (Dz. U. Nr 35, poz. 228 ze zm.).

Przewodniczący: sędzia SN S. Dąbrowski.

Sędziowie SN: M. Kocon, T. Wiśniewski (sprawozdawca).

Sąd Najwyższy, z udziałem prokuratora Prokuratury Krajowej W. Bryndy, po rozpoznaniu w dniu 24 lipca 1997 r. na rozprawie sprawy nieletniej Anny W., podejrzanej o przestępstwo określone w art. 167 § 1 k.k. i art. 181 § 1 k.k., na skutek kasacji Marka W. od postanowienia Sądu Wojewódzkiego we Włocławku z dnia 24 września 1996 r. sygn. akt (...)

postanowił odrzucić kasację.

Uzasadnienie:

Postanowieniem z dnia 29 lipca 1996 r. Sędzia Rodzinny Sądu Rejonowego we Włocławku na podstawie art. 21 § 2 ustawy z dnia 26 października 1982 r. o postępowaniu w sprawach nieletnich umorzył postępowanie przeciwko nieletniej Annie W. o czyny przewidziane przepisami art. 167 § 1 i art. 181 § 1 w zw. z art. 58 k.k., a to wobec uznania, że stosowanie względem niej środków wychowawczych lub poprawczych jest niecelowe.

Pokrzywdzony Marek W. postanowienie to zaskarżył zażaleniem, które Sąd Wojewódzki we Włocławku oddalił postanowieniem z dnia 24 września 1996 r. Od ostatnio wymienionego postanowienia pokrzywdzony złożył kasację, w której wniósł o jego uchylenie wraz z postanowieniem pierwszoinstancyjnym i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania.

Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

Stosownie do art. 20 ustawy z dnia 26 października 1982 r. o postępowaniu w sprawach nieletnich (Dz. U. Nr 35, poz. 228) w sprawach nieletnich stosuje się odpowiednio przepisy kodeksu postępowania cywilnego - trybu nieprocesowego, a w zakresie zbierania, utrwalenia i przeprowadzania dowodów przez policję, powoływania i działania obrońcy oraz w postępowaniu poprawczym - przepisy kodeksu postępowania karnego, ze zmianami przewidzianymi we wskazanej ustawie.

Przez pokrzywdzonego należy rozumieć osobę fizyczną lub prawną, której dobro prawne zostało bezpośrednio naruszone lub zagrożone przez przestępstwo. Pokrzywdzonym może być ponadto instytucja państwowa lub społeczna, chociażby nie miała osobowości prawnej (art. 40 § 1 i 2 w zw. z art. 21 § 3 in fine powołanej ustawy). Pokrzywdzony jednakowoż - jak to wyjaśnił Sąd Najwyższy w uzasadnieniu uchwały składu siedmiu sędziów z dnia 14 lipca 1992 r. III CZP 72/92 (OSNCP 1992, z. 10, poz. 183) - mimo wszystko nie jest stroną w postępowaniu w sprawie nieletnich, bez względu na to, czy chodzi o postępowanie opiekuńczo-wychowawcze, czy też o postępowanie poprawcze. Zgodnie bowiem z art. 30 § 1 cyt. ustawy, stronami są li tylko: 1) nieletni, 2) rodzice lub opiekun nieletniego oraz 3) prokurator.

W niniejszej sprawie postępowanie toczy się przy odpowiednim stosowaniu przepisów dotyczących trybu nieprocesowego. Wynika zaś z nich ogólna zasada, że legitymowanymi do wniesienia kasacji są uczestnicy postępowania, a zatem osoby będące odpowiednikami stron w postępowaniu w sprawach dla nieletnich. Oznacza to, że ewentualne wyjątki od tej zasady muszą wynikać z mocy przepisu szczególnego. W rozważanej kwestii takiego przepisu jednak brak. Nie jest nim w szczególności art. 21 § 3 omawianej ustawy, gdyż przewiduje on jedynie, że w odniesieniu do postanowienia o niewszczynaniu postępowania i postanowienia o umorzeniu postępowania zażalenie przysługuje także pokrzywdzonemu. Użycie słowa "także" wskazuje, że gdyby nie stosowna wola legislatora, to do zaskarżenia tych postanowień w drodze zażalenia uprawnione byłyby wyłącznie strony określone w art. 30 § 1 tejże ustawy. Wszystko to prowadzi zatem do konkluzji, że. pokrzywdzonemu nie przysługuje kasacja od postanowienia sądu drugiej instancji oddalającego jego zażalenie na postanowienie o umorzeniu postępowania na podstawie art. 21 § 2 ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich.

Wobec takiego stanu rzeczy Sąd Najwyższy orzekł jak w sentencji (art. 393⁸ § 1 w zw. z art. 393⁵ k.p.c.).

OSNC 1998 r., Nr 1, poz. 12