Wyrok z dnia 1996-09-26 sygn. III CKU 3/96

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sygn. akt III CKU 3/96

Wyrok z dnia 26 września 1996 r.

Data wydania, a także uprawomocnienia się postanowienia odrzucającego niedopuszczalny z powodu uchybienia terminu środek zaskarżenia pozostaje bez wpływu na datę uprawomocnienia się nie zaskarżonego w terminie orzeczenia.

Przewodniczący: sędzia SN F. Barczewska.

Sędziowie SN: K. Kołakowski (sprawozdawca), M. Słoniewski.

Sąd Najwyższy, z udziałem prokuratora P. Wiśniewskiego, po rozpoznaniu w dniu 26 września 1996 r. sprawy z powództwa Kancelarii Prawniczej "A. (...)" - Spółka z o.o. w B. przeciwko Gminnej Spółdzielni (...) w K. o zapłatę, na skutek kasacji Ministra Sprawiedliwości (...) od wyroku Sądu Wojewódzkiego w Białymstoku z dnia 2 lutego 1996 r., sygn. akt (...) uchylił zaskarżony wyrok i przekazał sprawę Sądowi Wojewódzkiemu w Białymstoku - Sądowi Gospodarczemu do ponownego rozpoznania.

Uzasadnienie:

W kasacji wniesionej na podstawie art. 12 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 1 marca 1996 r. o zmianie Kodeksu postępowania cywilnego, rozporządzeń Prezydenta Rzeczypospolitej - Prawo upadłościowe i Prawo o postępowaniu układowym, Kodeksu postępowania administracyjnego, ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 43, poz. 189) oraz art. 479²⁷ § 1 k.p.c. w brzmieniu obowiązującym przed dniem 1 lipca 1996 r. od wyroku zaocznego, wydanego przez Sąd Wojewódzki - Sąd Gospodarczy w Białymstoku, Minister Sprawiedliwości zarzucił rażące naruszenie przepisów art. 479¹⁸ § 2 i art. 339 § 2 k.p.c. W konkluzji wniósł o uchylenie tego wyroku i przekazanie sprawy temu samemu sądowi do ponownego rozpoznania.

Sąd Najwyższy miał na uwadze, co następuje:

Na oryginale zaskarżonego wyroku (akta) znajduje się, w formie pieczęci, stwierdzenie sędziego przewodniczącego, że wyrok ten uprawomocnił się dnia 29 lutego 1996 r. Ze względu na normę art. 479²⁷ § 2 k.p.c. i to, że zaskarżony wyrok wydany został w dniu 2 lutego 1996 r., a kasacja została wniesiona w dniu 14 sierpnia 1996 r., wymaga - w pierwszej kolejności - rozważenia, pominięta w kasacji, kwestia prawidłowości i skutków tego - dokonanego z urzędu - stwierdzenia. W dniu 20 lutego 1996 r. Sąd Wojewódzki odrzucił spóźniony sprzeciw pozwanej Spółdzielni i postanowienie to doręczone jej zostało w dniu 22 lutego 1996 r. Można stąd wnosić, że data uprawomocnienia się tego postanowienia stała się przesłanką stwierdzenia, iż także wyrok zaoczny uprawomocnił się dopiero w tej dacie.

Orzekający w tej sprawie skład Sądu Najwyższego podziela stanowisko wyrażone w postanowieniu Sądu Najwyższego z dnia 21 grudnia 1965 r. I CZ 101/65 (OSNCP 1966, z. 10, poz. 169) oraz w uchwale z dnia 18 czerwca 1966 r. III CZP 48/66 (OSNCP 1967, z. 2, poz. 19), że stwierdzenie prawomocności orzeczenia następuje na wniosek strony w formie postanowienia, posługiwanie się zaś przewidywaną poprzednio (w § 86 reg. sąd. z 1953 r.), podpisaną przez sędziego, wzmianką nie jest stwierdzeniem, o jakim mowa w art. 364 k.p.c. Wzmianka taka nie jest więc wiążąca. Ma to istotne w sprawie znaczenie, gdyż wskazana w niej data nie jest prawidłowa.

Sąd Wojewódzki pominął bowiem wynikającą z art. 363 § 1 k.p.c. i utrwaloną zasadę, że orzeczenie staje się prawomocne z chwilą jego niezaskarżalności, tj. wówczas, jeżeli w przewidzianym terminie strona nie wniosła środka odwoławczego lub innego środka zaskarżenia. Czynność taka podjęta przez stronę po upływie terminu jest bezskuteczna (art. 167 k.p.c.). Dlatego data wydania, a także uprawomocnienia się postanowienia odrzucającego niedopuszczalny, z powodu uchybi enia terminu, środek zaskarżenia, pozostaje bez wpływu na datę uprawomocnienia się nie zaskarżonego w terminie orzeczenia. Prawidłowo więc oceniając należy stwierdzić, że wydany w tej sprawie w dniu 2 lutego 1996 r. wyrok zaoczny uprawomocnił się z chwilą upływu terminu tygodniowego od doręczenia stronie pozwanej jego odpisu, przewidzianego w art. 344 § 1 k.p.c. na wniesienie sprzeciwu. Ponieważ doręczenie to miało miejsce w dniu 7 lutego 1996 r., uznać należy, że kasacja została wniesiona w terminie umożliwiającym jej rozpoznanie.

W kasacji tej trafnie zarzucono, że Sąd Wojewódzki bezpodstawnie wydał zaskarżony wyrok zaoczny. Zawarte w art. 479¹⁸ § 2 k.p.c. upoważnienie do zaocznego wyrokowania na posiedzeniu niejawnym w niczym nie zmienia wymagań co do dopuszczalności wydania takiego wyroku, zawartych w art. 339 § 2 k.p.c. Tymczasem prawdziwość okoliczności faktycznych, przytoczonych w pozwie, musiała budzić uzasadnione wątpliwości co do zgodności z rzeczywistym stanem rzeczy już w świetle samego uzasadnienia pozwu. Powodowa Spółka twierdziła bowiem z jednej strony-że ugoda zawarta w bankowym postępowaniu ugodowym "jest realizowana i wpłaty z tego tytułu wynosiły na dzień 30 września 1995 r. 36 622,80 złotych", z drugiej zaś - że "wyegzekwowana" została cała, określona w tej ugodzie wierzytelność, tj. 1 570 000 000 zł przed denominacją. Z treści § 2 załączonej do pozwu umowy stron wynika, że wypłata wynagrodzenia w wysokości 30% wyegzekwowanych należności następować miała sukcesywnie po wyegzekwowaniu każdej kwoty z poszczególnych wierzytelności. Podobnie w § 3 tej umowy mowa jest o "zrealizowanej z wierzytelności kwocie".

Tych oczywistych sprzeczności w samych twierdzeniach i w ich zestawieniu z załączonymi do pozwu dokumentami Sąd Wojewódzki nie rozważał i tym samym rażąco naruszył art. 339 § 2 k.p.c. Sprawa wymaga więc ponownego, prawidłowego rozpoznania, z uwzględnieniem także ewentualnych konsekwencji rozwiązania umowy stron (art. 393¹³ § 1 k.p.c.).

OSNC 1997 r., Nr 2, poz. 22