Wyrok z dnia 2016-12-08 sygn. I OSK 2062/16

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sentencja

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Małgorzata Borowiec (spr.) Sędziowie: Sędzia NSA Wiesław Morys Sędzia NSA Marek Stojanowski po rozpoznaniu w dniu 8 grudnia 2016 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej T.W. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Lublinie z dnia 10 marca 2016 r. sygn. akt II SA/Lu 957/15 w sprawie ze skargi T.W. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Lublinie z dnia 17 listopada 2015 r. nr [...] w przedmiocie usług opiekuńczych oddala skargę kasacyjną.

Uzasadnienie

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Lublinie wyrokiem z dnia 10 marca 2016 r. sygn. akt II SA/Lu 957/15 oddalił skargę T.W. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Lublinie z dnia 17 listopada 2015 r. nr [...] w przedmiocie usług opiekuńczych.

Wyrok został wydany w następującym stanie faktycznym i prawnym sprawy.

Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Lublinie decyzją z dnia 17 listopada 2015 r. nr [...], po rozpoznaniu odwołania T.W. od decyzji Kierownika Ośrodka Pomocy Społecznej w [...] działającego z upoważnienia Wójta Gminy [...] z dnia 6 października 2015 r. nr [...] o odmowie przyznania pomocy w formie usług opiekuńczych, utrzymało w mocy zaskarżoną decyzję.

W uzasadnieniu decyzji podało, że zgromadzony w sprawie materiał dowodowy, tj. orzeczenie o stopniu niepełnosprawności, zaświadczenie lekarskie oraz wywiad środowiskowy, nie uzasadnia przyznania stronie wnioskowanego przez nią świadczenia. Z akt sprawy wynika, iż Powiatowy Zespół Do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w [...] orzeczeniem z dnia 4 listopada 2013 r. zaliczył T.W. do osób z umiarkowanym stopniem niepełnosprawności, a Wojewódzki Zespół do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w [...] orzeczeniem z dnia 13 grudnia 2013 r. zaskarżone orzeczenie utrzymał w mocy. U wnioskodawczyni stwierdzono naruszenie sprawności organizmu powodujące konieczność częściowej pomocy osób drugich w pełnieniu ról społecznych oraz niezdolność do pracy. Powyższe schorzenie nie powoduje jednak konieczności zapewnienia jej opieki i pomocy (pielęgnacji) w zaspokajaniu podstawowych potrzeb życiowych. Powołane dokumenty w postaci orzeczenia o stopniu niepełnosprawności oraz zaświadczenie lekarskie nie zawierają wskazań do świadczenia T.W. usług opiekuńczych, a jedynie stwierdzenie, że wskazana jest pomoc osób drugich. Wnioskodawczyni, nie wymaga całkowitej opieki w wykonywaniu higieny osobistej, przygotowywaniu i spożywaniu posiłków, poruszaniu się w domu, które to czynności mieszczą się w pojęciu usług opiekuńczych. Z zaświadczenia lekarskiego z dnia 25 września 2015 r. wynika, że jest ona chora na [...] typu 2 i powinna przestrzegać diety [...]. Z kolei zaświadczenie lekarskie z dnia 11 lutego 2014 r. dotyczy orzeczenia o stopniu niepełnosprawności i nie ma w nim informacji o aktualnym stanie zdrowia wnioskodawczyni.

Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Lublinie wyjaśniło, że dokumentem o podstawowym znaczeniu dla sprawy jest aktualne zaświadczenie o stanie zdrowia, określające niezbędny zakres usług opiekuńczych. Ponadto organ odwoławczy podał, że z ustaleń poczynionych w sprawie wynika, iż wnioskodawczyni prowadzi samodzielne gospodarstwo domowe (pozostaje w separacji sądowej z mężem zamieszkującym w tym samym lokalu). W wywiadzie środowiskowym odnotowano, iż sprawnie porusza się po mieszkaniu, kontaktuje się z sąsiadami i trudno zauważyć ograniczenia w jej funkcjonowaniu. Brak jest zatem wskazań co do potrzeby korzystania przez nią z usług opiekuńczych.

Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Lublinie wskazało, że w związku z powyższymi ustaleniami w niniejszej sprawie nie może być zastosowany art. 50 ust. 1 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (t.j.: Dz. U. z 2015 r., poz. 163 ze zm., dalej w skrócie "u.p.s."), lecz może mieć zastosowanie art. 50 ust. 2 u.p.s. Rozstrzygnięcie w tym przedmiocie jest jednak pozostawione uznaniu organu administracji publicznej.

W ocenie organu odwoławczego, z przeprowadzonego wywiadu środowiskowego jednoznacznie wynika, że stan zdrowia i codzienne potrzeby T.W., nie upoważniają do przyznania jej usług opiekuńczych, gdyż jest ona w stanie zaspokoić swoje codzienne potrzeby samodzielnie. W sytuacji w której chwilowo nie byłaby ona w stanie wykonać jakiejś czynności, w sporadycznych przypadkach pomocy może jej udzielić mąż. Powinien on udzielać jej również pomocy w paleniu w piecu c.o., gdyż ogrzewa on także części lokalu, które zajmuje i te z których wspólnie z żoną korzysta. Ponadto odwołująca może oczekiwać pomocy od niezamieszkującego z nią wspólnie, pełnoletniego syna, gdyż ma on obowiązek pomagać rodzicom. Przykładowo pomoc ta może polegać na zajęciu się matką osobiście lub z uwagi na zamieszkiwanie w większej odległości od miejsca jej zamieszkania – na udzieleniu rodzicom pomocy finansowej na opłacenie opiekunki, która będzie go wyręczać w tych czynnościach.

Powyższa decyzja stała się przedmiotem skargi T.W. do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Lublinie, w której wskazała, że w sprawie zachodziły podstawy do wyłączenia pracowników organu kolegialnego. Ponadto zarzuciła pracownikom organów obu instancji wieloletnie uporczywe działanie na jej szkodę, z narażeniem zdrowia i życia skarżącej oraz członków jej rodziny. Odnosząc się do twierdzenia organu odwoławczego o potencjalnej możliwości udzielenia jej pomocy przez syna podała, że w świetle przepisów ustawy o pomocy społecznej syn nie jest jej rodziną, zaś pomoc finansowa jest dobrowolna i syn nie ma takiej możliwości, a ona nie wyraża zgody na taką pomoc. Stwierdziła, że mąż nie może jej zapewnić usług opiekuńczych, gdyż sam powinien mieć przyznane usługi opiekuńcze specjalistyczne w ilości 6 godzin codziennie i 8 godzin usług opiekuńczych zwykłych codziennie. W ocenie skarżącej, organy administracji dopuściły się sfałszowania wywiadu środowiskowego oraz uniemożliwiły jej udział w postępowaniu administracyjnym.

W piśmie procesowym z dnia 24 lutego 2016 r. skarżąca podtrzymała dotychczasowe stanowisko w sprawie oraz dodatkowo zarzuciła naruszenie art. 17 ust. 1 pkt 11 i art. 50 u.p.s.

Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Lublinie w odpowiedzi na skargę wniosło o jej oddalenie i podtrzymało argumentację zawartą w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji. Odnosząc się do zarzutu niewyłączenia członków Kolegium wyjaśniło, że postanowieniem z dnia 13 listopada 2015 r. Prezes Kolegium odmówił wyłączenia wskazanych przez stronę osób od udziału w postępowaniu. Ponadto organ odwoławczy stwierdził, iż skarga w istotnej części – zawiera subiektywne uwagi dotyczące składu orzekającego Kolegium, mające charakter inwektyw.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Lublinie uznał, że skarga nie zasługuje na uwzględnienie. W uzasadnieniu wyroku podał, że organy orzekające w sprawie prawidłowo uznały, że w rozpoznawanej sprawie mógł mieć zastosowanie jedynie przepis art. 50 ust. 2 u.p.s. Organy stosując tą regulację nie przekroczyły granic uznania administracyjnego i zasadnie odmówiły przyznania skarżącej pomocy w formie usług opiekuńczych.

Zgodnie z art. 50 ust. 2 u.p.s. usługi opiekuńcze mogą być przyznane również osobie, która wymaga pomocy innych osób, a rodzina, a także wspólnie niezamieszkujący małżonek, wstępni, zstępni nie mogą takiej pomocy zapewnić. Usługi opiekuńcze obejmują pomoc w zaspokajaniu codziennych potrzeb życiowych, opiekę higieniczną, zaleconą przez lekarza pielęgnację oraz, w miarę możliwości, zapewnienie kontaktów z otoczeniem (art. 50 ust. 3 u.p.s.).

W ocenie Sądu pierwszej instancji, organy obu instancji prawidłowo wskazały, że ze względu na fakt, iż skarżąca zamieszkuje z mężem, z którym jest w separacji, ale nie jest rozwiedziona i który udziela jej pomocy i wsparcia w życiu codziennym i sprawach urzędowych oraz ma syna, który jest zobowiązany wobec niej do świadczeń alimentacyjnych nie może być ona uznana za osobę samotną w rozumieniu art. 6 pkt 9 u.p.s. Obowiązek w zakresie opieki istnieje także w przypadku, gdy nie zamieszkuje się wspólnie z osobą potrzebującą pomocy.

Z akt sprawy wynika, że skarżąca prowadzi samodzielne gospodarstwo domowe, zajmuje pokój i pomieszczenie gospodarcze ogrzewane centralnym ogrzewaniem, które dogrzewa również pokój męża, zamieszkującego w tym samym budynku, pozostającego z nią w separacji sądowej. Wedle twierdzeń T.W., mąż udziela jej aktywnej pomocy w sprawach urzędowych, natomiast nie udziela jej pomocy w czynnościach domowych. Skarżąca jest osobą przewlekle chorą, systematycznie przyjmuje lekarstwa i jest pod stałą opieką lekarską. W trakcie wywiadu środowiskowego (przeprowadzonego w asyście funkcjonariusza Policji – z uwagi na wcześniejsze agresywne zachowanie się męża skarżącej) poinformowała, że sąsiedzi podwożą ją samochodem do przychodni, sąsiadka pomaga jej w większych zakupach i w pracach domowych, robi to nieodpłatnie, zaś podstawowych zakupów dokonuje w pobliskim sklepie. Z obserwacji pracowników socjalnych wynika, że jest ona sprawna fizycznie, nie ma poważniejszych problemów z poruszaniem się, nie są zauważalne poważne ograniczenia funkcjonalne, które mieszczą się w granicach normy wiekowej. Skarżąca udzieliła powyższych informacji podczas przeprowadzania wywiadu środowiskowego lecz nie wyraziła zgody na jego podpisanie.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Lublinie zauważył, że wprawdzie w świetle orzeczenia Powiatowego Zespołu ds. Orzekania o Niepełnosprawności w [...] z dnia 4 listopada 2013 r. stan zdrowia skarżącej uzasadnia objęcie jej systemem środowiskowego wsparcia w samodzielnej egzystencji, przez co rozumie się korzystanie między innymi usług opiekuńczych, to jednak przyznanie tych usług zależy od łącznego spełnienia przesłanek określonych w art. 50 ust. 2 u.p.s., a więc ustalenia, że osoba "wymaga pomocy innych osób", a w tym zakresie "rodzina, a także wspólnie niezamieszkujący małżonek, wstępni, zstępni nie mogą takiej pomocy zapewnić".

Zdaniem Sądu pierwszej instancji, ustalenia poczynione przez organy wskazują, że skarżąca znajduje się w stanie zdrowia oraz sytuacji osobistej, które pozwalają na przyjęcie, iż nie wymaga ona przyznania jej usług opiekuńczych. W trakcie wywiadu środowiskowego odnotowano, że skarżąca "sprawnie porusza się w mieszkaniu i trudno zauważyć ograniczenia w jej funkcjonowaniu". Stwierdzeń tych nie należy postrzegać – jak to sugeruje skarżąca – jako próby podważenia wniosków płynących ze wskazania zdrowotnego zawartego w punkcie 6 orzeczenia o niepełnosprawności z dnia 4 listopada 2013 r. Spostrzeżenia pracowników socjalnych odnotowane w trakcie wywiadu środowiskowego stanowią materiał pozwalający na ocenę, w jakim zakresie wymaga ona pomocy w codziennych sprawach. Mają one istotne znaczenie w kontekście konieczności rozważenia, czy zachodzi druga przesłanka z art. 50 ust. 2 u.p.s., a więc, czy ma ona zapewnioną w wystarczającym zakresie – w odniesieniu do jej aktualnego stanu zdrowia i zdolności funkcjonowania – opiekę męża lub innej osoby z rodziny.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Lublinie stwierdził, w rozpoznawanej sprawie nie budzi wątpliwości fakt, że T.W. pomocy udziela między innymi jej mąż Z.W., co pozwala uznać, że uzyskuje ona pomoc rodziny w rozumieniu art. 50 ust. 2 u.p.s. Powyższą ocenę uzasadnia całość materiału dowodowego zgromadzonego w aktach sprawy. Wprawdzie z załączonej do pisma z dnia 24 lutego 2016 r. kopii orzeczenia Powiatowego Zespołu do spraw Orzekania o Stopniu Niepełnosprawności w [...] z dnia 11 czerwca 2002 r. nr [...] wynika, że mąż skarżącej został również zaliczony do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności, nie wyklucza to jednak możliwości uznania go za osobę mogącą zapewnić żonie pomoc w niezbędnym zakresie w rozumieniu art. 50 ust. 2 u.p.s. ( por. wyrok NSA z dnia 15 maja 2015 r., sygn. akt I OSK 2741/14).

Sąd pierwszej instancji podzielił również stanowisko organu odwoławczego, który przyjął, że skarżąca może i powinna oczekiwać także pomocy od niezamieszkującego z nią wspólnie, pełnoletniego syna. Wskazał, że pomoc społeczna ma charakter jedynie subsydiarny, to jest uzupełniający w stosunku do obowiązku samodzielnego rozwiązywania przez osoby i rodziny własnych problemów życiowych. Jednocześnie stwierdził, że organy odmawiając T.W. przyznania wnioskowanego przez nią świadczenia nie przekroczyły granic uznania administracyjnego. Ponadto zauważył, że skarżąca posiada stały dochód w postaci emerytury, której wysokość przekracza ustawowe kryterium dochodowe uprawniające do ubiegania się o przyznanie świadczeń pieniężnych z pomocy społecznej na zasadach ogólnych. Jednocześnie od lat jest ona objęta systematyczną pomocą udzielaną ze środków Ośrodka Pomocy Społecznej w [...]. W okresie od dnia 1 stycznia 2003 r. do dnia 30 września 2015 r. otrzymała ona różnorodne świadczenia z pomocy społecznej, których łączna wartość wyniosła 37.427,35 złotych. Nie można zatem podzielić podnoszonych przez nią zarzutów, że działania organów powodują zagrożenie jej zdrowia i życia.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Lublinie, ustosunkowując się szczegółowo do pozostałych zarzutów skarżącej, dotyczących naruszenia przepisów postępowania, uznał, że są one niezasadne.

Mając powyższe na uwadze, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Lublinie na podstawie art. 151 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j.: Dz. U. z 2012 r. poz. 270 ze zm., dalej w skrócie p.p.s.a.), skargę oddalił.

Skargę kasacyjną od powyższego wyroku do Naczelnego Sądu Administracyjnego wniosła T.W., reprezentowana przez radcę prawnego i zaskarżając wyrok w całości zarzuciła:

1) na podstawie art. 174 pkt 2 P.p.s.a. naruszenie przepisów postępowania, tj. art. 151 P.p.s.a w zw. z art. 7, art. 77 § 1, art. 80 i art. 136 K.p.a., poprzez oddalenie skargi, pomimo, że ziściła się przesłanka do jej uwzględnia oraz przyjęcie, że organy administracji nie naruszyły w niniejszej sprawie przepisów prawa oraz rozważyły wszelkie okoliczności mające znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy, pomimo że winne były zbadać, czy faktycznie członkowie rodziny mają możliwości (finansowe, zdrowotne, lokalowe) do sprawowania opieki, a nie zakładać z góry, że takie możliwości mają;

2) na podstawie art.174 pkt 1 P.p.s.a. naruszenie przepisów prawa materialnego, tj. art. 50 ust. 2 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (t.j.: Dz. U. z 2013 r., poz. 182 ze zm., dalej w skrócie "u.p.s."), poprzez jego niewłaściwe zastosowanie, polegające na przyjęciu, że organy miały prawo odmówić przyznania skarżącej usług opiekuńczych, pomimo że nie ustaliły stanu faktycznego dotyczącego możliwości członków rodziny do sprawowania opieki.

Wskazując na powyższe zarzuty wniosła o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie sprawy Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Lublinie do ponownego rozpoznania oraz o przyznanie kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu, oświadczając jednocześnie, że koszty te nie zostały opłacone w całości, ani w części. Ponadto stwierdziła, iż zrzeka się przeprowadzenia rozprawy w niniejszej sprawie.

W uzasadnieniu skargi kasacyjnej podała, że jej zdaniem organy nie przeprowadziły postępowania administracyjnego właściwie. Przyznała, że wprawdzie przeanalizowały sytuację jej męża, pozostającego z nią w separacji, to jednak nie dokonały oceny sytuacji majątkowej, lokalowej i zdrowotnej syna. Stwierdzenie, że możliwe jest wsparcie skarżącej przez syna mieszkającego w innej miejscowości nie stanowi prawidłowo przeprowadzonego postępowania wyjaśniającego, na co nie zwrócił uwagi Sąd pierwszej instancji. W konsekwencji niewłaściwie przeprowadzone postępowanie wyjaśniające doprowadziło do błędnego zastosowania art. 50 ust. 2 u.p.s.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 183 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j.: Dz. U. z 2016 r., poz. 718 ze zm., dalej w skrócie "P.p.s.a."), Naczelny Sąd Administracyjny rozpoznaje sprawę w granicach skargi kasacyjnej, bierze jednak z urzędu pod rozwagę nieważność postępowania, której przesłanki enumeratywnie wymienione w art. 183 § 2 P.p.s.a. w niniejszej sprawie nie występują. Oznacza to, że przytoczone w skardze kasacyjnej przyczyny wadliwości prawnej zaskarżonego wyroku determinują zakres kontroli dokonywanej przez Sąd drugiej instancji, który w odróżnieniu od wojewódzkiego sądu administracyjnego nie bada całokształtu sprawy, lecz tylko weryfikuje zasadność zarzutów podniesionych w skardze kasacyjnej.

W niniejszej sprawie skarga kasacyjna została oparta na obu podstawach określonych w art. 174 pkt 1 i 2 P.p.s.a. Przy czym istota podniesionych w niej zarzutów sprowadza się do stwierdzenia, że Wojewódzki Sąd Administracyjny w Lublinie dokonał

nienależytej kontroli organów administracji publicznej pod względem zgodności z prawem albowiem błędnie uznał, że zgromadzony w sprawie materiał dowodowy został rozpatrzony w sposób prawidłowy i wyczerpujący mimo, że organy nie ustaliły wszelkich okoliczności mających istotne znaczenie dla jej rozstrzygnięcia, nie dokonały bowiem oceny sytuacji majątkowej, lokalowej i zdrowotnej syna skarżącej mieszkającego w innej miejscowości w kontekście możliwości jej wsparcia oraz sprawowania nad nią opieki, co doprowadziło do błędnego zastosowania art. 50 ust. 2 u.p.s.

W ocenie Naczelnego Sądu Administracyjnego, podniesione w skardze kasacyjnej zarzuty naruszenia powołanych w niej przepisów nie mogły odnieść skutku zamierzonego przez jej autora.

Wskazać należy, iż usługi opiekuńcze stanowią świadczenia niepieniężne przyznawane w ramach systemu pomocy społecznej. Powodem ich przyznania może być wiek, choroba lub inna przyczyna, ze względu na którą świadczeniobiorca wymaga pomocy innych osób, a jest jej pozbawiony. Regulacja prawna tej instytucji jest zawarta w art. 50 ust.1 i 2 u.p.s., który wprowadza kryteria obligatoryjnego i fakultatywnego przyznania usług opiekuńczych. Konieczność wydania decyzji w przedmiocie przyznania tych usług, a możliwość jej wydania, a więc zastosowania uznania administracyjnego, w zasadzie różnicuje jedynie status rodzinny wnioskodawcy. W przypadku, gdy o usługi opiekuńcze ubiega się osoba, która faktycznie wymaga pomocy innych osób i jest osobą samotną w rozumieniu art. 6 pkt 9 u.p.s. organ administracji publicznej nie ma wyboru decyzyjnego w tym przedmiocie. Natomiast organ administracji publicznej może przyznać takie usługi osobie, która wymaga pomocy innych osób w przypadku, gdy rodzina – a także wspólnie niezamieszkujący małżonek, wstępni, zstępni – nie mogą jej takiej pomocy zapewnić. Zgodnie z art. 6 pkt 14 u.p.s. rodzina to osoby spokrewnione lub niespokrewnione pozostające w faktycznym związku, wspólnie zamieszkujące i gospodarujące. W stanie faktycznym niniejszej sprawy syn skarżącej jest zstępnym pierwszego stopnia w linii prostej.

Z art. 50 ust. 3 i 5 u.p.s. wynika, że usługi opiekuńcze obejmują pomoc w zaspokajaniu codziennych potrzeb życiowych, opiekę higieniczną, zaleconą przez lekarza pielęgnację oraz, w miarę możliwości, zapewnienie kontaktów z otoczeniem. Ośrodek pomocy społecznej, przyznając usługi opiekuńcze, ustala ich zakres, okres i miejsce świadczenia.

W rozpoznawanej sprawie jest niesporne, że T.W. nie jest osobą samotną, o której mowa w art. 6 pkt 9 u.p.s. i nie mógł mieć do niej zastosowania art. 50 ust. 1 u.p.s. Rozważając możliwość przyznania jej pomocy w formie usług opiekuńczych w oparciu o art. 50 ust. 2 u.p.s. należało ustalić, czy wymaga ona pomocy innych osób oraz czy zamieszkujący wspólnie z nią małżonek, z którym pozostaje w separacji oraz syn zamieszkujący w innej miejscowości, mogą jej taką pomoc zapewnić.

Z ustaleń dokonanych w sprawie wynika, że skarżąca kasacyjnie jest osobą niepełnosprawną w stopniu umiarkowanym, prowadzi samodzielne gospodarstwo domowe, zamieszkuje wspólnie z mężem, z którym pozostaje w separacji, porusza się po mieszkaniu i nie ma problemów z wykonywaniem czynności niezbędnych do samodzielnej egzystencji oraz kontaktuje się z sąsiadami. Ze względu na stan zdrowia nie wymaga ona pomocy w zakresie zaspokajania codziennych potrzeb życiowych, opieki higienicznej czy też innych form usług opiekuńczych wymienionych w art. 50 ust. 3 u.p.s. Natomiast w zakresie czynności, w ramach których jest dla niej wskazana pomoc osób drugich, tj. w pełnieniu ról społecznych, winna ją uzyskać w pierwszej kolejności od męża i dorosłego syna. Fakt separacji małżonków nie oznacza, że Z.W. jest zwolniony z obowiązku pomocy żonie (art. 61(4) § 3 ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy – t.j.: Dz. U. z 2015 r., poz. 2082 ze zm., dalej w skrócie "K.r.o."). Z obowiązku alimentacyjnego nie jest również zwolniony syn T.W. (art. 128 i art. 129 K.r.o.). Przy czym zakres tego obowiązku wyznaczają sytuacje uprawnionego i zobowiązanego oraz cele i funkcje obowiązku alimentacyjnego.

Powyższe ustalenia prowadzą do wniosku, że Wojewódzki Sąd Administracyjny w Lublinie prawidłowo zaaprobował stanowisko organu, który uznał, iż sytuacja zdrowotna i osobista T.W. pozwala na stwierdzenie, że brak jest podstaw do przyznania jej usług opiekuńczych. Natomiast kwestia możliwości świadczenia przez męża i dorosłego syna skarżącej kasacyjnie pomocy w zakresie czynności, w ramach których jest ona wskazana, nie obejmuje usług opiekuńczych. W związku z powyższym, wbrew twierdzeniu autora skargi kasacyjnej, niewyjaśnienie stanu faktycznego w zakresie oceny sytuacji majątkowej, lokalowej i zdrowotnej syna T.W. i możliwości udzielenia przez niego matce realnej pomocy, nie stanowiło okoliczności istotnej, mającej wpływ na wynik sprawy.

Zdaniem Naczelnego Sądu Administracyjnego, Sąd pierwszej instancji zasadnie uznał, że decyzje organów obu instancji zostały poprzedzone wystarczającym zgromadzeniem materiału dowodowego i jego prawidłową oceną oraz spełniały kryterium uznania administracyjnego. Z tego względu zarzut naruszenia art. 151 P.p.s.a w zw. z art. 7, art. 77 § 1, art. 80 i art. 136 K.p.a. nie zasługiwał na uwzględnienie.

W konsekwencji niezasadny okazał się także zarzut naruszenia prawa materialnego, tj. art. 50 ust. 2 u.p.s. Jak wyżej wskazano, T.W. zasadnie odmówiono przyznania pomocy w formie usług opiekuńczych. Ubocznie zauważyć należy, iż powyższy zarzut został sformułowany nieprawidłowo. Przyjęcie przez Sąd pierwszej instancji błędnych ustaleń faktycznych, czym uzasadnia powyższy zarzut autor skargi kasacyjnej, nie może stanowić naruszenia powołanego wyżej przepisu prawa materialnego mieszczącego się w podstawie kasacyjnej określonej w art. 174 pkt 1 P.p.s.a., obejmującej błędną wykładnię lub niewłaściwe zastosowanie. Tego rodzaju zarzut mógłby być rozważany w ramach podstawy kasacyjnej zawartej w art. 174 pkt 2 P.p.s.a., jako naruszenie przepisów postępowania, jeżeli uchybienie to mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy.

W tym stanie rzeczy Naczelny Sąd Administracyjny, na podstawie art. 184 w związku z art. 182 § 2 i 3 P.p.s.a., orzekł, jak w sentencji wyroku.

Odnosząc się do wniosku pełnomocnika skarżącej o przyznanie wynagrodzenia z tytułu pomocy prawnej udzielonej na zasadzie prawa pomocy, wyjaśnić należy, iż wniosek o przyznanie kosztów nieopłaconej pomocy prawnej składa się do właściwego wojewódzkiego sądu administracyjnego (art. 254 § 1 P.p.s.a.), który przyznaje je w postępowaniu określonym w przepisach art. 258 – 261 P.p.s.a.