Postanowienie z dnia 2009-05-13 sygn. II AKz 218/09

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sygn. akt II AKz 218/09
POSTANOWIENIE
Dnia 13 maja 2009 r.

Sąd Apelacyjny we Wrocławiu II Wydział Karny w składzie:

Przewodniczący SSA Edward Stelmasik (spr.)
Sędziowie: SSA Stanisław Rączkowski
SSA Barbara Krameris
Protokolant Joanna Szołomiak
przy udziale Prokuratora Prok. Apel. Haliny Danys
po rozpoznaniu w sprawie przeciwko D. Z. (1)
oskarżonemu o przestępstwo z art. 18 § 2 kk w zw. z art. 148 § 1 dkk
zażalenia wniesionego przez obrońców oskarżonego
na postanowienie Sądu Okręgowego we Wrocławiu
z dnia 24 kwietnia 2009 r. sygn. akt III K 112/07
w przedmiocie odmowy zaliczenia okresu tymczasowego aresztowania stosowanego w sprawie IV K 242/00 Sądu Okręgowego w Gdańsku na poczet kary orzeczonej przez Sąd Okręgowy we Wrocławiu w sprawie III K 112/07
po wysłuchaniu wniosku prokuratora

p o s t a n a w i a

zaskarżone postanowienie uchylić i sprawę przekazać Sądowi Okręgowemu we Wrocławiu do ponownego rozpoznania.

UZASADNIENIE

Sąd Okręgowy we Wrocławiu prawomocnym wyrokiem z dnia 15 maja 2008 r. skazał D. Z. (1) za czyny: z art. 18 § 2 dkk w zw. z art. 148 § 1 dkk w zw. z art. 57 dkk na 4 lata pozbawienia wolności oraz z art. 263 § 2 kk – na rok pozbawienia wolności. Jako karę łączną wymierzono temu skazanemu 4 lata pozbawienia wolności (sygn. akt III K 112/07).
W dniu 17 lutego 2009 r. obrońca D. Z. (1) złożył wniosek o zaliczenie, na podstawie art. 417 k.p.k., na poczet w/w kary okresu tymczasowego aresztowania, stosowanego wobec tego oskarżonego w sprawie IV K 242/00 Sądu Okręgowego w Gdańsku.

Sąd Okręgowy we Wrocławiu, postanowieniem z dnia 24.04.2009 r. wniosek ten załatwił odmownie. W uzasadnieniu podano, że nie został spełniony warunek z art. 417 k.p.k. w postaci prawomocnego zakończenia sprawy IV K 242/00 w której D. Z. był tymczasowo aresztowany od 23.04. 1999 r.

Na postanowienie to zażalili się obrońcy w/w oskarżonego. Jako pierwsze wpłynęło zażalenie adw. P. K.. Zarzucił on temu orzeczeniu obrazę art. 417 k.p.k.
Wniósł przy tym o:
1) zmianę zaskarżonego postanowienia przez zaliczenie osk. D. Z. na poczet kary wymierzonej przez Sąd Okręgowy we Wrocławiu w sprawie III K 112/07 okresu tymczasowego aresztowania stosowanego w sprawie IV K 242/00 Sądu Okręgowego w Gdańsku;
2) względnie – uchylenie tego postanowienia i przekazanie sprawy Sądowi Pierwszej Instancji do ponownego rozpoznania.
Drugi z obrońców tj. adw. W. K. zaskarżonemu postanowieniu także zarzucił obrazę art. 417 k.p.k. i wniósł o jego zmianę przez orzeczenie zgodnie z wnioskiem złożonym 17.02.2009 r.

Sąd Apelacyjny zważył co następuje:

Oba zażalenia są zasadne.

1. Zauważyć na wstępie należy, że Sąd Pierwszej Instancji wydał zaskarżone postanowienie w następującej sytuacji procesowej.
Przeciwko D. Z. (3) toczyły się równocześnie dwie sprawy, jedna w Sądzie Okręgowym w Gdańsku, a druga w Sądzie Okręgowym we Wrocławiu, a mianowicie:
a) przed Sądem Okręgowym w Gdańsku sprawa IV K 242/00, w której stosowano wobec tego oskarżonego środek zapobiegawczy w postaci tymczasowego aresztowania trwający ponad 5 lat tj. od 23.04.1999 r. do 17.12.2004 r. przy czym zarzucono mu 5 przestępstw, tj:
1) LVIII - czyn z art. 18 § 2 dkk w zw. z art. 148 § 1 dkk (nakłanianie i pomoc do zabójstwa W. K.),
2) LIX - czyn z art. 263 § 2 kk (posiadanie pistoletu „Skorpion wz 61),
3) LX - czyn z art. 18 § 2 dkk w zw. z art. 148 § 1 dkk (nakłanianie do zabójstwa M. N.),
4) LXI - czyn z art. 263 § 2 kk (posiadanie amunicji),
5) LXII - czyn z art. 18 § 2 kk w zw. z art. 148 § 2 kk (nakłanianie do zabójstwa J.F.).
Sąd ten podjął decyzję o rozpoznaniu tej sprawy w 3 odrębnych postępowaniach, a mianowicie:
I. w sprawie IV K 259/05 – postępowanie o czyny opisane w p. LVIII i LIX,
II. w sprawie IV K 260/05 – postępowanie o czyn zarzucony w p. LX,
III. w sprawie IV K262/05 – postępowanie w zakresie czynów zarzuconych w p. LXI i LXII.
Do chwili obecnej zakończyły się dwie spośród tych spraw a mianowicie:
- sprawa IV K 260/05, w której zapadł wyrok uniewinniający osk. D. Z.,
- sprawa IV k 262/05, w której w/w oskarżonego uniewinniono od czynu z art. 18 § 2 kk w zw. z art. 148 § 2 kk oraz skazano za czyn z art. 263 § 2 kk na rok pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na 4 lata próby.
Nie została natomiast zakończona sprawa IV K 259/05, albowiem wydany w niej wyrok, uniewinniający osk. D. Z. od obu zarzuconych czynów, został przez Sąd Apelacyjny uchylony i sprawę przekazano Sądowi Okręgowemu w Gdańsku do ponownego rozpoznania.
b) przed Sądem Okręgowym we Wrocławiu toczyła się przeciwko D.Z. w tym czasie inna sprawa tj. III K 112/07, w której za przestępstwo z art. 18 § 2 dkk w zw. z art. 148 § 1 dkk oraz art. 263 § 2 kk wymierzono mu prawomocnie 4 lata pozbawienia wolności. Obrońca oskarżonego powołując się na art. 417 k.p.k. domagał się, by na poczet kary orzeczonej w tej sprawie zaliczyć temu oskarżonemu okres tymczasowego aresztowania stosowanego w sprawie IV K 242/00 Sądu Okręgowego w Gdańsku (rozpoznawanej przez ten Sąd w 3 odrębnych postępowaniach – co już wyżej przedstawiono).
Sąd Okręgowy we Wrocławiu wniosek ten załatwił odmownie.
Na uzasadnienie swego stanowiska zaprezentował pogląd, że dla zastosowania unormowania zawartego w art. 417 k.p.k. niezbędnym jest prawomocne zakończenie postępowania w zakresie wszystkich zarzucanych oskarżonemu czynów, w sprawie w której aresztowano oskarżonego.

2. Stanowiska tego nie sposób zaakceptować.
Po pierwsze – za takim poglądem nie przemawia gramatyczna wykładnia art. 417 k.p.k.
Po drugie – za poglądem przeciwnym przemawia ratio tegis powyższego przepisu tj. dążenie do zrekompensowania oskarżonemu obiektywnie zbędnego tymczasowego aresztowania w jednej sprawie przez zaliczenie tego okresu na poczet kary orzeczonej w sprawie innej. Ewentualne oczekiwanie na prawomocne zakończenie postępowania w zakresie wszystkich czynów będących przedmiotem postępowania w sprawie, w której taki izolacyjny środek stosowano, mogłoby doprowadzić do tego, że cel o którym mowa w art. 417 k.p.k. mógłby nie zostać zrealizowany. Przecież nie jest wykluczone, że w sprawie IV K 259/05 o czyny zarzucone w p. LVIII i LIX może ponownie zapaść wyrok uniewinniający, zaś oskarżony D. Z. wcześniej w całości odbędzie karę wymierzoną przez Sąd Okręgowy we Wrocławiu w sprawie III K 112/07.

W tej sytuacji Sąd Apelacyjny wyraża pogląd, że zaliczeniu tymczasowego aresztowania na poczet kary na podstawie art. 417 k.p.k. podlega okres tymczasowego aresztowania w innej równocześnie toczącej się sprawie także wtedy, gdy w tej sprawie wyrokiem uniewinniającym umarzającym postępowanie lub odstąpiono od wymierzenia kary objęto niektóre tylko czyny zarzucone oskarżonemu, a w zakresie innych czynów wyłączono sprawę do odrębnego rozpoznania i sprawa w tej wyłączonej części nie została dotychczas zakończona. Podnieść równocześnie należy, że w następstwie takiego rozstrzygnięcia, nie nastąpi ewentualne „podwójne” zaliczenie tymczasowego aresztowania w obu sprawach będących przedmiotem niniejszego postępowania zażaleniowego. Okres tymczasowego aresztowania zaliczony w trybie art. 417 k.p.k. na poczet kary 4 lat pozbawienia wolności wymierzonej prawomocnie przez Sąd Okręgowy we Wrocławiu w sprawie III K 112/07 nie będzie bowiem podlegał zaliczeniu na poczet kary ewentualnie orzeczonej przez Sąd Okręgowy w Gdańsku w sprawie dotyczącej zarzutów opisanych w p. LVIII i LIX aktu oskarżenia (patrz: K.Buchała i A.Zoll Kodeks karny, Komentarz Zakamycze 1998 s. 460).

Na zakończenie tego fragmentu uzasadnienia zauważyć należy, że prezentowany w niniejszym postanowieniu pogląd wydaje się być zbieżny także z „linią orzeczniczą” Sądu Najwyższego prezentowaną na gruncie art. 417 k.p.k. Odwołuje
się tut. Sąd m.in. do uchwały Sądu Najwyższego z 21 grudnia 1989 r. w sprawie V Kzp 26/89 wydanej na tle z pozoru nawet bardziej kontrowersyjnej sytuacji procesowej. Mianowicie – w uchwale tej dopuszcza się możliwość zaliczenia na podstawie art. 365d k.p.k. tymczasowego aresztowania na poczet kary w innej, równocześnie toczącej się sprawie, także wtedy, gdy w sprawie wyrokiem uniewinniającym lub umarzającym postępowanie objęto niektóre tylko czyny, a w zakresie innych czynów zapadł wyrok skazujący na karę zasadniczą, na poczet której zaliczono część tymczasowego aresztowania, podczas gdy trwało ono dłużej niż okres kar wymierzonych tym wyrokiem (OSNKW 1999/3-4/15).

3. Zważyć jednak należy, że akceptacja stanowiska wyrażonego w zażaleniu nie spowodowała reformatoryjnej korekty zaskarżonego wyroku. Sąd Apelacyjny nie jest bowiem w stanie zorientować się jaka część tymczasowego aresztowania stosowanego w sprawie IV K 242/00 winna być zaliczona skazanemu D. Z. w sprawie III K 112/07 z dwóch powodów.
Po pierwsze – dlatego, że nie bardzo wiadomo jak długo w sposób efektywny środek ten był stosowany w sprawie IV K 242/00. Wprawdzie oskarżony był aresztowany od 23.04.1999 r. do 17.12.2004 r., ale z informacji Aresztu Śledczego w G. wynika, że w tym czasie wprowadzono do wykonania cyt. „inne orzeczenie” od 23.04.1999 r. do 20.10.1999 r. (patrz: Tom XXVI k. 4837 – 4838).

Po drugie – Sąd Apelacyjny nie jest w stanie ustalić, czy D. Z. rozpoczął już odbywanie kary i jaką ewentualnie część jej odbył.
Stąd też decyzja o uchyleniu zaskarżonego orzeczenia i przekazaniu sprawy Sądowi I Instancji do ponownego rozpoznania.
Przy ponownym rozpoznaniu sprawy:
1) Sąd Okręgowy jest związany zapatrywaniem prawnym wyrażonym w niniejszym postanowieniu co do zasadności wniosku obrońców skazanego.
2) Należy wyjaśnić wątpliwości przedstawione wyżej co do okresu tymczasowego aresztowania podlegającego zaliczeniu na podstawie art. 417 k.p.k. na poczet kary orzeczonej w sprawie III K 112/07.
3) Sąd Okręgowy winien odpis swego postanowienia wydanego na podstawie art. 417 k.p.k. przesłać do wiadomości Sądowi Okręgowemu w Gdańsku w celu uniknięcia „podwójnego” zaliczenia tymczasowego aresztowania na poczet ewentualnie wymierzonej kary w sprawie IV K 259/05 (poprzednia sygnatura).