Postanowienie z dnia 2017-05-18 sygn. I OW 94/17

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sentencja

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia NSA Monika Nowicka, Sędzia NSA Iwona Bogucka, Sędzia NSA Czesława Nowak-Kolczyńska (spr.), po rozpoznaniu w dniu 18 maja 2017 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej wniosku Burmistrza Miasta S. o rozstrzygnięcie sporu o właściwość pomiędzy Burmistrzem Miasta S. a Wójtem Gminy S. w przedmiocie wskazania organu właściwego do rozpoznania sprawy z wniosku A. H. o przyznanie pomocy finansowej postanawia: wskazać Burmistrza Miasta S. jako organ właściwy do rozpatrzenia wniosku A. H. z [...] stycznia 2017 r. o przyznanie pomocy finansowej

Uzasadnienie

Wnioskiem z 21 marca 2017 r. Kierownik Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w S. działający z upoważnienia Burmistrza Miasta S. zwrócił się do Naczelnego Sądu Administracyjnego o rozstrzygnięcie sporu pomiędzy Miejskim Ośrodkiem Pomocy Społecznej w S. a Gminnym Ośrodkiem Pomocy Społecznej w S. w sprawie rozpoznania wniosku A. H. o przyznanie pomocy finansowej.

W uzasadnieniu wniosku wskazano, że z wywiadu środowiskowego przeprowadzonego z wnioskodawcą wynika, iż jest on osobą bezdomną, ostatnio zameldowaną na pobyt stały: S., [...] S. Jest rozwiedziony, jego syn mieszka wraz z rodziną w Niemczech. W S. zamieszkuje czasowo - w altanie znajdującej się w ogrodzie domu, którego właścicielka udzieliła mu schronienia w zamian za odśnieżanie posesji i nadzór nad jej domem. Altana, w której mieszka nie spełnia norm lokalu mieszkalnego, nie ma w niej łazienki, bieżącej wody, ogrzewania.

Wypełniony przez wnioskodawcę wniosek wraz z załącznikami Kierownik Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w S., kierując się treścią art. 65 § 1 k.p.a. przekazał do rozpatrzenia Gminnemu Ośrodkowi Pomocy Społecznej w S., którego Kierownik uznając się za organ niewłaściwy zwrócił nadesłaną dokumentację.

W dniu [...] lutego 2017 r. A. H. złożył oświadczenie w Miejskim Ośrodku Pomocy Społecznej w S., w którym poinformował, że nie wiąże dalszej przyszłości z miastem S. Wskazał, że jest osobą bezdomną i mieszka w altanie.

W dniu [...] marca 2017 r. A. H. nadesłał do Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w S. oświadczenie, że nie planuje wyjazdu z miejscowości S., gdzie wynajmuje altankę, w której podłączona jest energia elektryczna, posiada ogrzewanie i wc.

W toku prowadzonych ustaleń, pracownik Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w S. stwierdził, że w altance, w której zamieszkuje wnioskodawca nie ma wody, gazu, łazienki, jak i podstawowych sprzętów gospodarstwa domowego (pralki, lodówki). Toaleta znajduje się poza budynkiem. W grudniu 2016 r. w altanie zamontowano piec węglowy, który został podarowany przez osobę trzecią. W opinii organu A. H. nie zamieszkuje w lokalu mieszkalnym w rozumieniu przepisów ustawy z 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego (Dz. U. z 2016 r. poz. 1610 ze zm.). Uwzględniając stan faktyczny sprawy należało więc przyjąć, że jest on osobą bezdomną. W związku z faktem, że ostatnim miejscem jego zameldowania na pobyt stały była miejscowość Stary G. gmina S., w ocenie organu, właściwym do rozpoznania złożonego wniosku jest Wójt Gminy S. Jednocześnie podkreślono, że MOPS w S. udzielił A. H. pomoc żywnościową w ramach Europejskiego Funduszu Pomocy Najbardziej Potrzebującym, otrzymał on również paczkę świąteczną w ramach spotkania wigilijnego.

Wskazując na powyższe Kierownik MOPS w S. wniósł o rozstrzygnięcie sporu kompetencyjnego i wskazanie Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w S. jako organu właściwego do rozpoznania sprawy

W odpowiedzi na wniosek, Kierownik Gminnego Ośrodka Pomocy w S., działając z upoważnienia Wójta Gminy S., wniósł o wskazanie jako organu właściwego Burmistrza Miasta S. i zwrot kosztów postępowania. Jak wywiedziono, wnioskujący organ sam sobie przeczy, bowiem wskazuje, że A. H. zamieszkuje pod konkretnym adresem, ale jednocześnie uznaje go za osobę bezdomną. Podkreślono, że niespełnienie przez altanę, w której zamieszkuje A. H. wymogów z zakresu ustawy o ochronie praw lokatorów stanowi element, który nie został w sposób prawidłowy ustalony. Ustawa ta bowiem nie zawiera definicji legalnej lokalu mieszkalnego, a jedynie definicję lokalu, przez który należy rozumieć lokal służący zaspokajaniu potrzeb mieszkaniowych, a także lokal będący pracownią służącą twórcy do prowadzenia działalności w dziedzinie kultury i sztuki; nie jest w rozumieniu ustawy lokalem pomieszczenie przeznaczone do krótkotrwałego pobytu osób, w szczególności znajdujące się w budynkach internatów, burs, pensjonatów, hoteli, domów wypoczynkowych lub w innych budynkach służących do celów turystycznych lub wypoczynkowych. Natomiast w przypadku A. H., lokal, w którym zamieszkuje służy do zaspokajania jego potrzeb mieszkaniowych. Sam oświadczył, że posiada energię elektryczną, ogrzewanie, wc. W lokalu tym zamieszkuje od kilku lat i ma zamiar nadal w nim pozostać. Wynajmuje go od konkretnej osoby. Z tego względu należy uznać, że jest to lokal w rozumieniu przepisów o ochronie praw lokatorów. Skoro zatem wnioskodawca zamierza w nim nadal mieszkać, nie można go uznać za osobę bezdomną. Bez znaczenia jest, jak wyposażony jest ten lokal, skoro służy potrzebom mieszkaniowym.

Ponadto podkreślono, że A. H. od [...] września 2013 r. przez rok pracował w piekarni w S., w pozostałych latach pracował dorywczo. Jest zarejestrowany w Powiatowym Urzędzie Pracy w B., czyli ma chęć przebywania w tym miejscu. Szuka pracy, a w marcu 2017 r. pracował przy ścince drzewa w lesie.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Stosownie do art. 15 § 1 pkt 4 w zw. z art. 4 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2016 r., poz. 718; dalej: p.p.s.a.) Naczelny Sąd Administracyjny właściwy jest do rozstrzygania sporów o właściwość między organami jednostek samorządu terytorialnego.

W niniejszej sprawie spór o właściwość występuje między Burmistrzem Miasta S. i Wójtem Gminy S., albowiem żaden z wymienionych organów nie uznał się za właściwy do rozpoznania wniosku A. H. z [...] stycznia 2017 r. dotyczącego przyznania pomocy finansowej na zakup żywności i opału.

Podkreślić trzeba, że co do zasady, właściwość miejscową gminy zobowiązanej do rozpoznania sprawy dotyczącej świadczenia z pomocy społecznej, zgodnie z art. 101 ust. 1 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (tekst jedn. Dz. U. z 2016 r., poz. 930), ustala się według miejsca zamieszkania osoby ubiegającej się o świadczenie. Według art. 101 ust. 2 tej ustawy, w przypadku osoby bezdomnej właściwą miejscowo jest gmina ostatniego miejsca zameldowania tej osoby na pobyt stały. Z kolei art. 101 ust. 3 tej ustawy przewiduje, że w przypadkach szczególnie uzasadnionych sytuacją osobistą osoby ubiegającej się o świadczenie oraz w sprawach niecierpiących zwłoki, właściwą miejscowo jest gmina miejsca pobytu osoby ubiegającej się o świadczenie.

Z uwagi na okoliczności przedstawionej sprawy należało uznać, że ten ostatnio przywołany przepis znajdzie w niej zastosowanie. Należy bowiem zauważyć, że nie jest sporne, iż A. H. mieszka od 11 lat w altanie znajdującej się na terenie zabudowanej nieruchomości pozostającej własnością osoby, u której wnioskodawca w zamian za możliwość mieszkania dokonuje doraźnych prac związanych z utrzymaniem posesji i domu. Altana, która została oddana do dyspozycji A. H., nie ma bezpośredniego dostępu do wody, nie ma również instalacji elektrycznej, została jednak wyposażona w piec węglowy, umożliwiając wnioskodawcy mieszkanie w niej w okresie zimy. Nie jest również kwestionowane, że od wielu lat wnioskodawca nie mieszka ani nie przebywa w miejscu swego poprzedniego zameldowania na pobyt stały (Gmina S.). Nadto, sytuacja ekonomiczna wnioskującego o pomoc finansową jest zła. Ze złożonych oświadczeń wynika bowiem, iż w miesiącu grudniu 2016 r. nie uzyskał żadnego dochodu, nie posiada również żadnego majątku. Powyższa sytuacja materialna oraz warunki, w których mieszka wnioskujący świadczą jednoznacznie o tym, że oceniany przypadek uznać należy za "szczególnie uzasadniony" w rozumieniu wskazanego wyżej art. 101 ust. 3 ustawy o pomocy społecznej. Podkreślenia wymaga, iż wykładnia i zastosowanie przepisów ustawy o pomocy społecznej określających właściwość miejscową organów pomocy społecznej, powinna przede wszystkim uwzględniać zasady pomocy społecznej wymienione w art. 2 ust. 1 (umożliwienie osobom i rodzinom przezwyciężania trudnych sytuacji życiowych, których nie są one w stanie pokonać, wykorzystując własne uprawnienia, zasoby i możliwości), art. 3 ust. 1 (wspieranie osoby i rodziny w wysiłkach zmierzających do zaspokojenia niezbędnych potrzeb i umożliwienia im życia w warunkach odpowiadających godności człowieka) oraz art. 3 ust. 2 (zapobieganie sytuacjom, o których mowa w art. 2 ust. 1, przez podejmowanie działań zmierzających do życiowego usamodzielnienia osób i rodzin oraz ich integracji ze środowiskiem). Powyższe oznacza, że przy stosowaniu przepisów ustalających właściwość organów pomocy społecznej należy mieć na względzie, również te okoliczności, które z uwagi na sytuację osobistą wnioskodawcy, mogą zaważyć na tym, czy ewentualna pomoc będzie efektywna oraz czy w jakimkolwiek stopniu będzie ona realizowała ustawowe cele pomocy społecznej (tak postanowienie NSA z dnia 13.12.2012 r.; sygn. akt I OW 158/12).

W związku z powyższym oraz mając na uwadze przedstawione wyżej okoliczności ocenianej sprawy, uznać należało, że Miasto S., w którym aktualnie przebywa A. H. w sposób efektywniejszy realizować będzie ustawowe zadania pomocy społecznej, niż gmina ostatniego zameldowania na pobyt stały (Gmina S.).

Z tych względów Naczelny Sąd Administracyjny, na podstawie art. 4, art. 15

§ 1 pkt 4 i § 2 p.p.s.a., orzekł jak w postanowieniu.