Postanowienie z dnia 2013-03-21 sygn. II CZ 192/12

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania Pokaż dokument źródłowy

Sygn. akt II CZ 192/12

POSTANOWIENIE

Dnia 21 marca 2013 r.

Artykuł 416¹ k.p.c. ma zastosowanie do postanowienia o kosztach procesu.

Sąd Najwyższy w składzie :

SSN Antoni Górski (przewodniczący, sprawozdawca)

SSN Dariusz Dończyk

SSN Anna Owczarek

w sprawie ze skargi Spółdzielni Mieszkaniowej "O. " w P.

o wznowienie postępowania zakończonego prawomocnym wyrokiem

Sądu Apelacyjnego w […]

z dnia 13 marca 2009 r., wydanym w sprawie z powództwa K. M.

przeciwko Spółdzielni Mieszkaniowej "O. " w P.

o złożenie oświadczenia woli,

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej

w dniu 21 marca 2013 r.,

zażalenia strony pozwanej (skarżącej)

na postanowienie Sądu Apelacyjnego […]

z dnia 31 października 2012 r.,

uchyla zaskarżone postanowienie i przekazuje sprawę w tym zakresie Sądowi Apelacyjnemu do ponownego rozpoznania i rozstrzygnięcia o kosztach postępowania zażaleniowego.

Uzasadnienie

Sąd Apelacyjny postanowieniem z dnia 31 października 2012 r. odrzucił skargę pozwanej Spółdzielni Mieszkaniowej o wznowienie postępowania zakończonego prawomocnym wyrokiem Sądu Apelacyjnego z dnia 13 marca 2009 r. I ACa …/09, jako niedopuszczalną.

Strona pozwana w zażaleniu na to postanowienie zarzuciła naruszenie art. 416¹ k.p.c. poprzez jego niewłaściwą interpretację, art. 403 § 4 k.p.c. przez jego zastosowanie w niniejszej sprawie, oraz art. 190 ust. 4 Konstytucji RP.

W konkluzji wniosła o uchylenie zaskarżonego postanowienia i przekazanie sprawy Sądowi Apelacyjnemu do ponownego rozpoznania i zasądzenie kosztów procesu według norm przepisanych.

Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

W sprawie I ACa …/09 Sąd Apelacyjny wyrokiem z dnia 13 marca 2009 r. zmienił zaskarżony wyrok Sądu Okręgowego z dnia 26 listopada 2008 r. w ten sposób, że powództwo w całości oddalił, uchylił rozstrzygnięcie w zakresie kosztów postępowania i oddalił apelację powódki (k. 226).

Jako podstawę rozstrzygnięcia o kosztach postępowania wskazał art. 49¹ ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych (Dz. U. Nr 119, poz. 1116). Zgodnie z tym przepisem, osoba, która na podstawie ustawy może żądać ustanowienia prawa odrębnej własności lokalu, w razie bezczynności spółdzielni, może wystąpić do sądu z powództwem na podstawie art. 64 k.c. w związku z art. 1047 § 1 k.p.c. Koszty sądowe oraz koszty zastępstwa procesowego pokrywa spółdzielnia.

W piśmie, nazwanym skargą o wznowienie postępowania, pozwana Spółdzielnia Mieszkaniowa podniosła, że Trybunał Konstytucyjny wyrokiem z dnia 27 lipca 2012 r. (P 8/12, OTK-A 2012, Nr 7, poz. 85) orzekł, że art. 49¹ zdanie drugie tej ustawy w brzmieniu obowiązującym od 31 lipca 2007 r. do 29 grudnia 2009 r., nadanym przez art. 1 pkt 38 ustawy z dnia 14 czerwca 2007 r. o zmianie ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 125, poz. 873, z 2008 r. Nr 235, poz. 1617 oraz z 2009 r. Nr 117, poz. 988 i Nr 223, poz. 1779), oraz w brzmieniu obowiązującym od 30 grudnia 2009 r., nadanym przez art. 1 pkt 6 ustawy z dnia 18 grudnia 2009 r. o zmianie ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 223, poz. 1779), w zakresie w jakim obciąża pozwaną spółdzielnię mieszkaniową kosztami procesu niezależnie od wyniku postępowania, jest niezgodny z art. 45 ust. 1 w związku z art. 32 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Z tego względu, jej zdaniem, postępowanie w zakresie zawartego w wyroku rozstrzygnięcia o kosztach powinno być wznowione.

W istocie jednak pismo strony pozwanej, nazwane skargą o wznowienie postępowania, jest - mając na uwadze treść art. 416¹ k.p.c. - wnioskiem, o którym mowa w tym przepisie, a więc wnioskiem o uchylenie i zmianę rozstrzygnięcia o kosztach zawartego w wyroku Sądu Apelacyjnego z dnia 13 marca 2009 r. W tym zaś kontekście prawnym Sąd Apelacyjny nie rozważył należycie zasadności tego wniosku. Tymczasem, gdyby przyjąć pogląd tego Sądu o niemożności wzruszenia prawomocnych postanowień niekończących postępowania, przepis art. 416¹ k.p.c. byłby w dużej mierze przepisem martwym i bezprzedmiotowym, a racjonalny ustawodawca nie stanowi tego rodzaju przepisów. Dlatego na podstawie art. 398¹⁵ w zw. z art. 398¹ § 3 i art. 108 § 2 k.p.c. należało zaskarżone postanowienie uchylić i przekazać sprawę objętą tym wnioskiem do ponownego rozpoznania (por. podobne stanowisko Sądu Najwyższego zawarte w postanowieniu z dnia II CO 64/12).

Biuletyn Izby Cywilnej SN nr 04/2014

Art. 416¹ k.p.c. ma zastosowanie do postanowienia o kosztach procesu.

(postanowienie z dnia 21 marca 2013 r., II CZ 192/12, A. Górski, D. Dończyk, A. Owczarek, niepubl.)

Glosa

Małgorzaty Sekuły-Leleno, Ius Novum 2013, nr 4, s. 159

Glosatorka zaaprobowała tezę postanowienia oraz argumenty przytoczone na jej uzasadnienie.

Celem glosy była odpowiedź na pytanie, czy art. 416¹ k.p.c. może stanowić samodzielną podstawę wznowienia postępowania w razie zakwestionowania przez Trybunał Konstytucyjny aktu normatywnego, na podstawie którego zostało wydane postanowienie niekończące postępowania w sprawie, w tym co do postanowień odnośnie do kosztów procesu. Na tak postawione pytanie udzieliła odpowiedzi twierdzącej. Wskazała, że w postępowaniu opartym na art. 416¹ k.p.c. przepisy o wznowieniu postępowania stosuje się odpowiednio. Przyjęła, że inicjuje je skarga (wniosek) o uchylenie lub zmianę określonego postanowienia lub postanowień, która powinna odpowiadać wymaganiom formalnym zbliżonym do skargi o wznowienie postępowania (art. 409 k.p.c.).