Wyrok z dnia 2017-11-16 sygn. IV SA/Gl 430/17

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sentencja

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Małgorzata Walentek, Sędziowie Sędzia WSA Renata Siudyka (spr.), Sędzia WSA Edyta Żarkiewicz, Protokolant Katarzyna Lisiecka-Mitula, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 16 listopada 2017 r. sprawy ze skargi S. K. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w K. z dnia [...] r. nr [...] w przedmiocie świadczenia wychowawczego oddala skargę.

Uzasadnienie

Prezydent Miasta K. decyzją z dnia [...] r. nr [...], działając na podstawie art. 104 K.p.a. oraz art. 4, art. 5, art. 8, art. 10 i art. 18 ustawy z dnia 11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci (Dz. U. z 2016 r., poz.195 – dalej "ustawa") odmówił S. K. przyznania prawa do świadczenia wychowawczego na K. L., podając w uzasadnieniu, że strona nie spełnia warunków do przyznania jej prawa do wnioskowanego świadczenia, gdyż nie jest ani rodzicem, ani opiekunem prawnym dziecka.

Od powyższej decyzji S. K. wniósł odwołanie wyrażając swoje niezadowolenie z jej treści. Podniósł, że jest opiekunem faktycznym dziecka K. L. i ponosi koszty związane z jej utrzymaniem.

Samorządowe Kolegium Odwoławcze w K. decyzją z dnia [...]r. nr [...], działając na podstawie art. 138 § 1 pkt 1 K.p.a., utrzymało w mocy decyzję organu I instancji.

W uzasadnieniu Kolegium omówiło stan faktyczny i prawny sprawy. Wskazało, że postępowanie organu I instancji zostało wszczęte na wniosek S. K. z dnia 29 lipca 2016 r. o przyznanie świadczenia wychowawczego na dziecko K. L. Postanowieniem z dnia [...]r., sygn. akt: [...] Sąd Rejonowy K. – Z. powierzył S. K. pieczę nad małoletnią K. L. Kolegium zaakcentowało, że strona nie spełnia przesłanek ustawowych do otrzymania świadczenia wychowawczego na dziecko: K. L., gdyż dziecko zostało powierzone stronie w pieczę. Wobec tego aktualnie strona nie jest osobą uprawnioną do wnioskowanego świadczenia, w szczególności nie jest rodzicem, opiekunem faktycznym, ani też opiekunem prawnym dziecka.

Kolegium wyjaśniło stronie, że zgodnie z art. 2 pkt. 10 ustawy opiekunem faktycznym dziecka jest osoba faktycznie opiekująca się dzieckiem, jeżeli wystąpiła z wnioskiem do sądu opiekuńczego o przysposobienie dziecka. Tymczasem S. K. taką osobą nie jest, nie ma też ustanowionej opieki prawnej nad tym dzieckiem.

W skardze na powyższą decyzję skierowanej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach skarżący powtórzył, że jest opiekunem faktycznym dziecka K. L. i ponosi koszty jej utrzymania. Do skargi dołączył orzeczenie Sądu Rejonowego w K. z dnia [...]r. sygn. akt [...] stwierdzające brak merytorycznych przesłanek do ustanowienia rodziny zastępczej dla K. L. oraz z dnia [...]r. powierzające skarżącemu pieczę nad tym dzieckiem.

Odpowiadając na skargę Samorządowe Kolegium Odwoławcze w K. wniosło o jej oddalenie podtrzymując dotychczas prezentowane stanowisko i argumentacje prawną.

Na rozprawie skarżący w całości podtrzymał skargę akcentując, że jest opiekunem faktycznym dziecka zgodnie z dokumentacją którą także posiada MOPS, a postanowieniem z dnia [...]r. została prawomocnie przyznana mu piecza. Zaznaczył, że trwa procedura sądowa w sprawach jego ojcostwa.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach zważył, co następuje:

Skarga nie zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 3 § 1 oraz art. 145 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2017 r. poz. 1369 ze zm. - dalej "p.p.s.a."), wojewódzkie sądy administracyjne sprawują kontrolę działalności administracji publicznej pod względem zgodności z prawem – nie zaś pod względem słuszności i celowości. Oznacza to, że w zakresie dokonywanej kontroli sąd zobowiązany jest zbadać, czy organy administracji w toku postępowania nie naruszyły przepisów prawa materialnego i przepisów postępowania w sposób, który miał lub mógł mieć istotny wpływ na wynik sprawy. Sądowa kontrola legalności zaskarżonych orzeczeń administracyjnych sprawowana jest przy tym w granicach sprawy, a sąd nie jest związany zarzutami, wnioskami skargi, czy też powołaną w niej podstawą prawną (art. 134 § 1 p.p.s.a.).

Dokonując tak rozumianej oceny zaskarżonego rozstrzygnięcia, Wojewódzki Sąd Administracyjny nie dopatrzył się naruszeń prawa skutkujących koniecznością jego uchylenia lub stwierdzenia nieważności.

Materialnoprawną podstawę odmowy przyznania skarżącemu wnioskowanego świadczenia wychowawczego na dziecko K. L. stanowił art. 4 ust. 2 ustawy z dnia 11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w wychowaniu dzieci (Dz. U. z 2016r., poz. 195 - dalej "ustawa). Zgodnie z tym przepisem świadczenie wychowawcze przysługuje matce, ojcu, opiekunowi faktycznemu dziecka albo opiekunowi prawnemu dziecka. Cytowana regulacja znajduje potwierdzenie w art. 13 ust. 1 ustawy, który stanowi, że ustalenie prawa do świadczenia wychowawczego oraz jego wypłata następują odpowiednio na wniosek matki, ojca, opiekuna faktycznego dziecka albo opiekuna prawnego dziecka. Jak wynika z kolei z definicji zamieszczonej w art. 2 pkt 10 ustawy - opiekunem faktycznym dziecka jest wyłącznie osoba faktycznie opiekująca się dzieckiem, jeżeli wystąpiła z wnioskiem do sądu opiekuńczego o przysposobienie dziecka.

W sprawie niniejszej organy prawidłowo ustaliły, że S. K. nie mieści się w katalogu podmiotów uprawnionych do przyznania świadczenia wychowawczego. Ze zgromadzonego w aktach sprawy materiału dowodowego wynika bowiem, że skarżący nie jest w rozumieniu art. 4 ust. 2, art. 13 ust. 1 w związku z art. 2 pkt 10 ustawy opiekunem faktycznym dziecka– z uwagi na brak wniosku do sądu opiekuńczego o jego przysposobienie. W realiach niniejszej sprawy podkreślenia wymaga, że ustawa zawiera własną definicję pojęcia opiekuna faktycznego dziecka, którym w myśl art. 2 pkt 10 jest osoba faktycznie opiekującą się dzieckiem, jeżeli wystąpiła z wnioskiem do sądu opiekuńczego o przysposobienie dziecka. Z definicji tej wynika w sposób nie budzący wątpliwości, iż nie jest opiekunem faktycznym dziecka osoba, która wprawdzie faktycznie wykonuje wobec niego czynności opiekuńcze, ale nie wystąpiła o jego przysposobienie. Już tylko to uniemożliwia uznanie skarżącego za opiekuna faktycznego K. L. w rozumieniu przepisów ustawy.

Z odpisu zupełnego aktu urodzenia K. L. wynika, że S. K. nie jest ojcem dziecka (karta 21 akt administracyjnych). Na dowód sprawowanej przez siebie "opieki" S. K. przedstawił postanowienie Sądu Rejonowego K.- Z. Wydział V Rodzinny i Nieletnich z dnia [...]r. sygn. akt [...]. Orzeczeniem tym powierzono skarżącemu – jako uczestnikowi postępowania o ustanowienie rodziny zastępczej dla małoletniej K. L.– pieczę nad małoletnią K. L., jednocześnie ustanawiając nadzór kuratora nad warunkami wychowawczo - bytowymi małoletniego dziecka pozostającego pod pieczą, na czas trwania postępowania w sprawie. W tym miejscu wskazać trzeba, że na podstawie art. 112 5 § 1 i § 2 ustawy z dnia 25 lutego1964r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. z 2015r. poz. 2082 ze zm.), zwanej dalej "K.r.o." Sąd może powierzyć sprawowanie pieczy zastępczej małżonkom albo osobie niepozostającej w związku małżeńskim, którzy są wstępnymi albo rodzeństwem dziecka. Sprawowanie pieczy zastępczej sąd może także powierzyć małżonkom albo osobie niepozostającej w związku małżeńskim, którzy nie są wstępnymi albo rodzeństwem dziecka, jeżeli osoby te zostały wpisane do rejestru osób zakwalifikowanych do pełnienia funkcji rodziny zastępczej zawodowej, rodziny zastępczej niezawodowej, prowadzenia rodzinnego domu dziecka albo pełnią już funkcję rodziny zastępczej zawodowej lub rodziny zastępczej niezawodowej oraz prowadzących rodzinny dom dziecka (§ 1). Jeżeli jest to uzasadnione dobrem dziecka sąd może tymczasowo, nie dłużej jednak niż na 6 miesięcy, powierzyć pełnienie funkcji rodziny zastępczej małżonkom albo osobie niepozostającej w związku małżeńskim, którzy nie są wstępnymi albo rodzeństwem dziecka, niespełniającym warunku niezbędnych szkoleń, określonego w przepisach o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, dotyczących rodzin zastępczych. (§ 2). Tym samym ustawodawca, kierując się zasadą dobra dziecka, określił zasady funkcjonowania pieczy zastępczej nad dzieckiem, która ma charakter tymczasowy do czasu unormowania jego sytuacji życiowej i prawnej. Z dołączonego do skargi postanowienia Sądu Rejonowego K.-Z. w K. Wydział V Rodzinny i Nieletnich z dnia [...]r. sygn. akt [...] wynika, że sąd zmienił zarządzenia wychowawcze odnośnie małoletniej K. L. ograniczając władze rodzicielską matce – A. L. i powierzając pieczę nad dzieckiem S. K., który jednakże w świetle prawa nie jest ojcem dziecka, opiekunem prawnym, ani opiekunem faktycznym dziecka.

Z twierdzeń skarżącego wynika, że jest on biologicznym ojcem dziecka, ale twierdzenia te nie znajdują potwierdzenia w dokumentacji sprawy. Nie jest kwestionowane, że skarżący nie jest opiekunem prawnym K. L. Skarżący nie jest również jej opiekunem faktycznym w rozumieniu art. 2 ust. 10 ustawy. Wobec powyższego, w ocenie Sądu organ zasadnie uznał, że skarżący nie spełnia przesłanek ustawowych do otrzymania świadczenia wychowawczego na dziecko K. L., a zaskarżona decyzja odpowiada prawu. Należy przy tym podkreślić, że organy nie kwestionują wykonywanych przez skarżącego czynności związanych z wychowywaniem K. L. Czym innym jednak jest opieka w znaczeniu potocznym (tak jak rozumie to skarżący), a czym innym w znaczeniu prawnym (nawet gdy odnosi się do zdefiniowanego w art. 2 pkt 10 "opiekuna faktycznego"), nadanym odpowiednią ustawą. Jak już wskazano na wstępie rozważań, wojewódzkie sądy administracyjne sprawują kontrolę działalności administracji publicznej pod względem zgodności z prawem. Oznacza to, że w swoim orzecznictwie nie mogą opierać się na kryterium słuszności, celowości lub sprawiedliwości społecznej. Niewątpliwie strona ponosi szereg obowiązków związanych z powierzoną jej pieczą nad małoletnią K. L., tym niemniej w aktualnie obowiązującym stanie prawnym, z uwagi na rozróżnienie pojęć "pieczy" oraz "opieki" organy nie miały podstaw do przyznania wnioskowanego świadczenia.

Mając zatem na uwadze, że organ odwoławczy w sposób niewadliwy dokonał subsumpcji prawidłowo ustalonego stanu faktycznego sprawy do wynikających z przepisów ustawy o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci przesłanek przyznania świadczenia wychowawczego, brak jest podstaw by przyjąć, że proces decyzyjny stosowania tych regulacji przebiegł nieprawidłowo i zarazem, aby wieńcząca go zaskarżona decyzja była wadliwa.

W tym stanie rzeczy, ponieważ podniesione w skardze zarzuty nie mogły odnieść zamierzonego skutku, a jednocześnie brak jest okoliczności, które z urzędu należałoby wziąć pod rozwagę, Wojewódzki Sąd Administracyjny oddalił skargę na podstawie art. 151 p.p.s.a.