Wyrok z dnia 2017-12-19 sygn. I OSK 1624/17

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sentencja

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Maria Wiśniewska Sędziowie Sędzia NSA Joanna Runge-Lissowska (spr.) Sędzia del. WSA Tomasz Grossmann po rozpoznaniu w dniu 19 grudnia 2017 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Gdańsku od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku z dnia 23 marca 2017 r., sygn. akt III SA/Gd 1032/16 w sprawie ze skargi J. K. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Gdańsku z dnia [...] października 2016 r., nr [...] w przedmiocie zatrzymania prawa jazdy uchyla zaskarżony wyrok i oddala skargę.

Uzasadnienie

Wyrokiem z 23 marca 2017 r. sygn. akt III SA/Gd 1032/16, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku, po rozpoznaniu skargi J. K., uchylił decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Gdańsku z [...] października 2016 r. nr [...], utrzymującą w mocy decyzję Starosty Wejherowskiego z [...] lipca 2015 r. nr [...].

Decyzjami tymi zatrzymano J. K. prawo jazdy kat. A, B, C, D, B+E, C+E, D+E, a podjęte one zostały w związku z wnioskiem z [...] czerwca 2014 r. Wójta Gminy Szemud skierowanym do Starosty Wejherowskiego, do którego dołączony został odpis ostatecznej decyzji o uznaniu dłużnika alimentacyjnego J. K. za uchylającego się od zobowiązań alimentacyjnych (decyzja Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Gdańsku z [...] stycznia 2014 r. nr [...], nr [...]).

W uzasadnieniu decyzji z [...] października 2016 r. Samorządowe Kolegium podkreśliło, że jeżeli decyzja o uznaniu dłużnika alimentacyjnego za uchylającego się od zobowiązań alimentacyjnych stanie się ostateczna, wówczas organ właściwy dłużnika jest obowiązany do wystąpienia z wnioskiem o zatrzymania prawa jazdy bez możliwości badania przyczyn bezskuteczności egzekucji, niezłożenia oświadczenia majątkowego czy udzielenia wywiadu alimentacyjnego. Zdaniem Kolegium, tylko ustanie w toku postępowania odwoławczego przyczyn podjęcia decyzji o zatrzymaniu prawa jazdy mogłoby skutkować uchyleniem takiej decyzji, ale w sprawie takie okoliczności nie wystąpiły. Kolegium wyjaśniło, iż w toku postępowania odwoławczego uzyskało informację z Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w S., że J. K. nie umożliwił przeprowadzenia wywiadu środowiskowego, nie złożył oświadczenia majątkowego, nie rozpoczął zatem współpracy z organem właściwym dłużnika, natomiast okoliczności, że w ciągu 6 miesięcy wywiązał się ze zobowiązań alimentacyjnych w kwocie nie niższej niż 50% bieżąco ustalonych alimentów nie stanowi wystarczającej podstawy do uchylenia decyzji o zatrzymaniu prawa jazdy. Podstawą do tego będzie nadal regularne płacenia alimentów, złożenie oświadczenia i udzielenie wywiadu – stwierdziło Kolegium.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku, uwzględniając skargę wskazał:

Decyzja organu pierwszej instancji o zatrzymaniu prawa jazdy była prawidłowa, natomiast z chwilą przeniesienia sprawy do rozpoznaniu do organu drugiej instancji jego obowiązkiem było ponowne rozpoznanie sprawy w jej całokształcie, z uwzględnieniem zaistniałych zmian w stania faktycznym sprawy, w świetle art. 5 ust. 6 ustawy o pomocy osobom uprawnionym do alimentów, który przewiduje możliwość uchylenia decyzji o zatrzymaniu prawa jazdy, na wniosek organu właściwego dłużnika alimentacyjnego, w przypadku gdy ustanie przyczyna zatrzymania prawa jazdy, o której mowa w ust. 3 tego przepisu oraz dłużnik alimentacyjny przez okres 6 miesięcy wywiąże się w każdym miesiącu z zobowiązań alimentacyjnych w kwocie nie niższej niż 50% kwoty bieżąco ustalonych alimentów lub gdy nastąpi utrata statusu dłużnika alimentacyjnego. Z zaświadczeń od komornika z 18 grudnia 2015 r. i 19 września 2016 r. i zaświadczenia Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w S. z 24 września 2015 r. wynika, że J. K. od czerwca 2015 r. wywiązuje się na bieżąco z aktualnych należności alimentacyjnych wobec syna J. w kwocie 300 zł miesięcznie, a ponadto, że z emerytury wypłacanej prze ZUS spłacane są również systematycznie, zaległości alimentacyjne zarówno na rzecz wierzycielki, jak i zaległości na rzecz funduszu alimentacyjnego. Zatrzymanie prawa jazdy dłużnikom alimentacyjnym ma jedynie na celu wspieranie osób znajdujących się w trudnej sytuacji materialnej z powodu niemożności wyegzekwowania alimentów, co należy łączyć z działaniami zmierzającymi do zwiększenia odpowiedzialności osób zobowiązanych do alimentacji. W sprawie, w aktualnym jej stanie, jak również w czasie podejmowania decyzji przez organ odwoławczy, potrzeba taka już nie istniała, z uwagi na zmianę stanu faktycznego.

Skargę kasacyjną od powyższego wyroku wniosło Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Gdańsku domagając się uchylenia zaskarżonego wyroku w całości i oddalenia skargi. Wyrokowi zarzucono:

1) naruszenie przepisu prawa materialnego, tj. art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 7 września 2007 r. o pomocy osobom uprawnionym do alimentów (Dz.U. z 2017 r. poz. 489 ze zm.) przez jego błędną wykładnię polegającą na przyjęciu, że decyzja w sprawie zatrzymania prawa jazdy dłużnikowi alimentacyjnemu w trybie tego przepisu następuje w drodze uznania administracyjnego po rozważeniu celowości zatrzymania prawa jazdy w sytuacji, gdy z treści tego przepisu wynika jednoznacznie, że decyzja w sprawie zatrzymania prawa jazdy jest decyzją o charakterze związanym i nie zapada w drodze uznania administracyjnego polegającego na rozważeniu celowości wydania takiej decyzji;

2) naruszenie przepisu prawa materialnego, tj. art. 5 ust 6 pkt 1 ustawy z dnia 7 września 2007 r. o pomocy osobom uprawnionym do alimentów (Dz.U. z 2017 r. poz. 489 ze zm.) przez jego błędną wykładnię polegającą na przyjęciu, że samo wywiązywanie się przez dłużnika alimentacyjnego przez okres ostatnich 6 miesięcy w każdym miesiącu ze zobowiązań alimentacyjnych w kwocie nie niższej niż 50% kwoty bieżąco ustalonych alimentów jest przyczyną zaniechania wydania decyzji o zatrzymaniu prawa jazdy w sytuacji, gdy powołany przepis stanowi jednoznacznie, że uchylenie decyzji o zatrzymaniu prawa jazdy może nastąpić tylko w przypadku łącznego spełnienia dwóch wymienionych w tym przepisie okoliczności: wywiązywania się przez dłużnika alimentacyjnego ze zobowiązań w sposób w tym przepisie wskazany oraz ustania przyczyny zatrzymania prawa jazdy, o której mowa w art. 5 ust. 3 powołanej ustawy;

3) naruszenie przepisów postępowania, tj. art. 145 § 1 pkt 1 lit. a/ i c/ p.p.s.a. w zw. z art. 141 § 4 p.p.s.a. oraz art. 7 i art. 77 § 1 k.p.a., mające istotny wpływ na wynik sprawy przez błędne przyjęcie, że organ administracji naruszył przepisy prawa materialnego i przepisy postępowania w sposób mający istotny wpływ na wynik sprawy administracyjnej oraz przez niewskazanie tego naruszenia w uzasadnieniu wyroku w sytuacji, gdy organ administracji prawidłowo zastosował przepis prawa materialnego i nie naruszył przepisów o postępowaniu w sposób mający istotny wpływ na wynik sprawy.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Skarga kasacyjna mogła być rozpatrzona na posiedzeniu niejawnym, gdyż po otrzymaniu odpisu skargi kasacyjnej J. K. nie zażądał przeprowadzenia rozprawy.

Ze skargi kasacyjnej, której granicami jest związany Naczelny Sąd Administracyjny, na mocy art. 183 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. z 2017 r. poz. 1369), "p.p.s.a.", wynika, że zarzuty są usprawiedliwione.

Stosownie do art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 7 września 2007 r. o pomocy osobom uprawnionym do alimentów (Dz.U. z 2016 r. poz. 169 ze zm. – tj. w brzmieniu obowiązującym w dacie orzekania przez organy), "ustawa", starosta wydaje decyzję o zatrzymaniu prawa jazdy, na podstawie wniosku, o którym mowa w ust. 3b tego artykułu, tj. złożonego przez organ właściwy dłużnika w związku z ostateczną decyzją o uznaniu dłużnika alimentacyjnego za uchylającego się od zobowiązań alimentacyjnych. Decyzja taka zostaje wydana w sytuacji, gdy dłużnik alimentacyjny uniemożliwia przeprowadzenie wywiadu alimentacyjnego lub odmówił złożenia oświadczenia majątkowego, zarejestrowania się w urzędzie pracy jako bezrobotny lub poszukujący pracy, bez uzasadnionej przyczyny odmówił przyjęcia propozycji zatrudnienia, wykonywania prac społecznie użytkowych, interwencyjnych, robót publicznych, udziału w szkoleniu, stażu lub przygotowaniu zawodowym, zatem jeśli zaistnieją przypadki, wskazane w ust. 3 art. 5 ustawy. Decyzja zatem o zatrzymaniu prawa jazdy jest ściśle uzależnioną od decyzji o uznaniu dłużnika alimentacyjnego za uchylającego się od zobowiązań alimentacyjnych. Starosta jest tą decyzją związany i po otrzymaniu wniosku jest zobligowany do wydania decyzji o zatrzymaniu prawa jazdy.

Natomiast, stosownie do art. 5 ust. 6 ustawy, uchylenie decyzji o zatrzymaniu prawa jazdy dłużnikowi następuje po pierwsze na wniosek organu właściwego dłużnika skierowanego do starosty, a więc organu, który wystąpił z wnioskiem o zatrzymanie prawa jazdy i wówczas, gdy 1) ustanie przyczyna zatrzymania prawa jazdy, o której mowa w ust. 3, oraz dłużnik alimentacyjny przez okres ostatnich 6 miesięcy wywiązał się w każdym miesiącu ze zobowiązań alimentacyjnych w kwocie nie niższej niż 50% kwoty bieżąco ustalonych alimentów lub 2) nastąpi utrata statusu dłużnika alimentacyjnego. Przepis ten zatem wymaga spełnienia łącznego przesłanek – wystąpienia z wnioskiem organu właściwego dłużnika w sytuacji ustania przyczyn zatrzymania prawa jazdy, a więc wywiązania się z obowiązków wymienionych w ust. 3 art. 5 ustawy, wpłaty alimentów przez okres 6 miesięcy w kwocie wskazanej w pkt 1 ust. 6 art. 6 ustawy lub spełnienia okoliczności wymienionej w pkt 2 ust. 6 art. 5.

Nie ma więc racji Wojewódzki Sąd, iż wystarczającym jest spełnienie się w sprawie tylko jednej z przesłanek wskazanych w ust. 6 art. 5 ustawy.

Wobec powyższego orzeczono jak w sentencji, na podstawie art. 188 p.p.s.a.