Postanowienie z dnia 2018-01-23 sygn. IV SAB/Wr 127/17

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sentencja

Ewa Orłowska starszy referendarz sądowy w Wojewódzkim Sądzie Administracyjnym we Wrocławiu: po rozpoznaniu w dniu 23 stycznia 2018 r. na posiedzeniu niejawnym sprawy z wniosku S. F. o zwolnienie od kosztów sądowych i ustanowienie adwokata lub radcy prawnego z urzędu w sprawie ze skargi S. F. na bezczynność Gminy [...] w przedmiocie udostępnienia informacji publicznej postanawia: odmówić przyznania prawa pomocy w zakresie całkowitym obejmującym zwolnienie od kosztów sądowych i ustanowienie adwokata lub radcy prawnego z urzędu.

Uzasadnienie

Skarżący w piśmie z dnia 23 grudnia 2017 r. zawarł m. in. wniosek o wyznaczenie z urzędu pomocy prawnej do podpisania skargi kasacyjnej od wyroku Sądu z dnia 13 grudnia 2017 r.

Następnie pismem starszego referendarza sądowego z dnia 3 stycznia 2018 r. wezwano stronę skarżącą do złożenia powyższego wniosku o prawo pomocy na wymaganym urzędowym formularzu.

W piśmie tym wezwano także stronę - na podstawie art. 255 Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - zgodnie z którym jeżeli oświadczenie strony zawarte we wniosku, o którym mowa w art. 252, okaże się niewystarczające do oceny jej rzeczywistego stanu majątkowego i możliwości płatniczych oraz stanu rodzinnego lub budzi wątpliwości, strona jest obowiązana złożyć na wezwanie, w zakreślonym terminie, dodatkowe oświadczenie lub przedłożyć dokumenty źródłowe dotyczące jej stanu majątkowego, dochodów lub stanu rodzinnego - do nadesłania kopii dokumentów źródłowych i wyjaśnień dotyczących aktualnej sytuacji majątkowej, tj.: wyjaśnienia co obecnie stanowi źródło dochodu skarżącego i z czego się utrzymuje, dowodów potwierdzających aktualną wysokość wszystkich dochodów skarżącego i osób pozostających we wspólnym gospodarstwie domowym oraz małżonka (w tym z tytułu zatrudnienia, działalności gospodarczej, prac dorywczych i pomocy społecznej, dodatku mieszkaniowego) za okres ostatnich czterech miesięcy np. zaświadczenie o wynagrodzeniu netto za ostatnie cztery miesiące z uwzględnieniem poszczególnych miesięcy, przelewy bankowe, umowa o pracę, zlecenie, decyzja przyznająca świadczenie, stypendia, dotacje, cztery ostatnie odcinki renty lub emerytury), wyciągów ze wszystkich kont bankowych i lokat bankowych i kart kredytowych za ostatnie cztery miesiące wnioskodawcy, małżonka i domowników, dowodów potwierdzających wysokość miesięcznych wydatków związanych z utrzymaniem rodziny (opłaty za gaz, energię elektryczną, wodę, telefon, leki, telewizja, podatek od nieruchomości, czynsz, alimenty, raty kredytów i pożyczek i inne), zeznania podatkowego za 2016 r. wnioskodawcy, małżonka i domowników, ostatnia decyzja w sprawie wymiaru podatku od nieruchomości i podatku rolnego, oświadczenia o posiadanych środkach transportu (należało podać rocznik i markę), wyjaśnienia jaki tytuł prawny skarżący posiada do nieruchomości wskazanej w adresie zamieszkania (dane te należało także udokumentować), dokumenty potwierdzające ewentualne zadłużenie, aktualnego zaświadczenia z urzędu pracy potwierdzającego czy skarżący i osoby pozostające we wspólnym gospodarstwie domowym są obecnie zarejestrowane jako osoba bezrobotne z prawem do zasiłku lub bez tego prawa, wyjaśnienia z jakiego tytułu skarżący jest głoszony do ubezpieczenia zdrowotnego (dane te należało udokumentować).

Pismo to skarżący odebrał w dniu 10 stycznia 2017 r.

W odpowiedzi na to pismo referendarza sądowego skarżący nadesłał jedynie złożony na urzędowym formularzu z dnia 16 stycznia 2018 r., wniosek o przyznanie prawa pomocy w zakresie obejmującym zwolnienie od kosztów sądowych i ustanowienie pełnomocnika z urzędu, skoro w rubrykach nr 4.1 i 4.2 nie wykreślił żadnego żądania, a zgodnie z pouczeniem dotyczącym wypełnienia tego formularza, niepotrzebną treść (czyli żądanie) należało skreślić.

Skarżący nie nadesłał natomiast żadnego z dokumentów źródłowych wymienionych w powyższym piśmie referendarza sądowego.

W uzasadnieniu wniosku złożonego na formularzu podał, że mieszka i prowadzi wspólne gospodarstwo domowe razem z synem, który ma [...] lata. W rubryce nr 10 obejmującej dochody wnioskodawcy i osób pozostających we wspólnym gospodarstwie domowym skarżący podał, że otrzymuje kwotę około [...] zł z tytułu umowy zlecenie, a syn otrzymuje kwotę [...] zł, przy czym tytuł źródła dochodu syna został wpisany w sposób nieczytelny i określony słowem "[...]". Łączny dochód we wspomnianej rubryce nr 10 skarżący określił na kwotę [...] zł. Dodał, że nie posiada żadnych pieniędzy, a dochód który ma jest niewystarczający do podstawowej egzystencji określonej jako minimum socjalne. W rubryce nr 11 formularza podał, że stałe wydatki wynoszą 800 zł. Natomiast w oświadczeniu o stanie majątkowym podał, że posiada dom poniemiecki o powierzchni 200 m2 o wartości [...] zł oraz działkę budowlaną o powierzchni 1300 m2, działkę rolną o powierzchni 4,508 i budynek gospodarczy o powierzchni 150 m2 oraz że posiada cztery samochody osobowe (rok produkcji [...]) i jeden samochód ciężarowy (rok produkcji [...]). W rubryce nr 8 podał, że osoby pozostające we wspólnym gospodarstwie domowym nie posiadają majątku.

Rozpoznaniu w niniejszej sprawie podlega wniosek skarżącego o przyznanie prawa pomocy w zakresie obejmującym zwolnienie od kosztów sądowych i ustanowienie pełnomocnika z urzędu, którym w rozpoznawanej może być adwokat lub radca prawny.

W tej sytuacji powyższy wniosek został zakwalifikowany jako wniosek o przyznanie prawa pomocy w zakresie obejmującym zwolnienie od kosztów sądowych i ustanowienie adwokata lub radcy prawnego z urzędu.

W myśl art 245 § 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tj. Dz. U. z 2017 r., poz. 1369; dalej p.p.s.a..) zwolnienie od kosztów sądowych i ustanowienie adwokata lub radcy prawnego obejmuje prawo pomocy w zakresie całkowitym.

Na podstawie przepisu art. 246 § 1 pkt 1 p.p.s.a. prawo pomocy w zakresie całkowitym może zostać przyznane osobie fizycznej – gdy osoba ta wykaże, że nie jest w stanie ponieść jakichkolwiek kosztów postępowania.

Stosownie do art. 199 p.p.s.a. strony ponoszą koszty postępowania związane ze swym udziałem w sprawie, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej. Do tych przepisów szczególnych należy zaliczyć przepisy określające przesłanki warunkujące przyznanie prawa pomocy na wniosek strony.

Wniosek skarżącego o przyznanie prawa pomocy w zakresie całkowitym nie zasługuje na uwzględnienie, ponieważ skarżący nie wykazał w sposób nie budzący wątpliwości jaka jest rzeczywista aktualna sytuacja dochodowa jego rodziny.

Skarżący nie nadesłał żadnego dokumentu potwierdzającego wysokość jego aktualnego dochodu wykazanego w rubryce 10 formularza jako dochód z tytułu umowy zlecenie. Nie wyjaśnił również tym samym czy uzyskuje dodatkowe dochody z innych źródeł.

Powyższe nie powala na ustalenie, czy aktualne dochody skarżącego kształtują się w kwotach podanych we wniosku o prawo pomocy.

Skarżący nie nadesłał również wyciągów z kont bankowych i lokat bankowych za okres ostatnich czterech miesięcy oraz zeznania podatkowego za 2016 r., co nie pozwala na ustalenie pełnej sytuacji dochodowej skarżącego wynikającej ze stanu kont i lokat bankowych oraz zeznania podatkowego.

Skarżący nie wyjaśnił także ani też nie udokumentował z jakiego tytułu jest zgłoszony do ubezpieczenia zdrowotnego.

Żądanie dokumentu dotyczącego zgłoszenia do ubezpieczenia zdrowotnego miało na celu ustalenie na podstawie jakiego tytułu jest zgłoszony do tych ubezpieczeń, tj. np. w związku zatrudnieniem, z rejestracją jako osoba bezrobotna, pobieraniem renty. Wyjaśnienie tej kwestii pozwoliłoby zatem na ustalenie, czy tytułu tego ubezpieczenia jest związany z tytułem kształtującym dochody skarżącego.

Ponadto skarżący nie wyjaśnił w sposób nie budzący wątpliwości co konkretnie stanowi źródło dochodu syna, gdyż w rubryce nr 10 wpisał jedynie w sposób nieczytelny słowo "[...]" ani też nie udokumentował w żaden sposób wysokości dochodu syna w okresie ostatnich czterech miesięcy określonego w formularzu na kwotę około [...] zł miesięcznie

W tym miejscu wskazać należy, iż z danych z Centralnej Ewidencji i Informacji Działalności Gospodarczej wynika, że syn skarżącego prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą pod nazwą firmy [..] o numerze NIP [...] obejmującą konserwację i naprawę pojazdów mechanicznych i ma status aktywnego przedsiębiorcy i że miejsce prowadzenia działalności gospodarczej syna i adres do korespondencji wskazany w tej Ewidencji jest tożsamy z adresem zamieszkania skarżącego.

Powyższe pozwala na przyjęcie, iż syn skarżącego prowadzi działalność gospodarczą, która kształtuje wysokość dochodu syna.

Skarżący nie nadesłał także wyciągów z kont bankowych i lokat bankowych syna za okres ostatnich czterech miesięcy oraz zeznania podatkowego syna za 2016 r., co nie pozwala na ustalenie pełnej sytuacji dochodowej syna skarżącego wynikającej zarówno z prowadzonej działalności gospodarczej oraz stanu kont i lokat bankowych i zeznania podatkowego.

Wątpliwości tych nie usuwają dane zawarte w rubryce nr 10 formularza, w której skarżący podał, że dochód syna wynosi około [...] zł.

Brak tych danych nie pozwala na wiarygodną ocenę jak kształtuje się pełna sytuacja dochodowa skarżącego obejmująca także w niniejszej sprawie sytuację syna.

Przy ocenie wniosku o prawo pomocy należy wziąć pod uwagę pełną sytuację dochodową osób z którymi wnioskodawca prowadzi wspólne gospodarstwo domowe, co nie zostało wykazane w niniejszej sprawie.

Przez pojęcie "pozostawania we wspólnym gospodarstwie domowym" należy rozumieć stałe przebywanie kilku osób w tym samym miejscu przy jednoczesnym partycypowaniu w utrzymaniu tego gospodarstwa. W zakresie, w jakim dochody i obciążenie finansowe osób pozostających we wspólnym gospodarstwie domowym współkształtują sytuację finansową wnioskodawcy o prawo pomocy, tj. jego koszty utrzymania i potencjalne dochody, wojewódzkie sądy administracyjne są uprawione na podstawie art. 255 ppsa do wzywania o dokumenty źródłowe obrazujące sytuację majątkową domowników wnioskodawcy. Porównanie takie jest konieczne dla oceny możliwości finansowych partycypowania przez stronę w kosztach postępowania sądowoadministracyjnego na zasadzie wyrażonej w art. 199 ppsa (por. postanowienie NSA z 29 listopada 2012 r., sygn. akt II GZ 442/12, http://orzeczenia.nsa.gov.pl/).

Skarżący nie nadesłał również żadnych dokumentów potwierdzających wysokość szczegółowych wydatków związanych z utrzymaniem, co nie powala na ocenę czy kształtują się one w kwotach podanych we wniosku o prawo pomocy. Wątpliwości tych nie usuwa twierdzenie skarżącego zwarte w rubryce nr 11 formularza, że stałe wydatki wynoszą 800 zł.

Ponadto stan majątkowy skarżącego obejmujący dom, działkę budowlaną i działkę rolną, budynek gospodarczy, kilka samochodów nie pozwala na przyjęcie, iż skarżący nie znajduje w trudnej sytuacji finansowej.

Ponadto skarżący nie nadesłał ostatniej decyzji w sprawie podatku od nieruchomości i podatku rolnego, co nie pozwala na ustalenie czy jest płatnikiem tego oraz z jakiego tytułu i w jakiej wysokości.

Dodać należy, że opisane pismo starszego referendarza sądowego z dnia 3 stycznia 2018 r. zostało sporządzone na podstawie art. 255 p.p.s.a, z którego wynika, że jeżeli oświadczenie strony zawarte we wniosku, o prawa pomocy, okaże się niewystarczające do oceny jej rzeczywistego stanu majątkowego i możliwości płatniczych oraz stanu rodzinnego lub budzi wątpliwości, strona jest obowiązana złożyć na wezwanie, w zakreślonym terminie, dodatkowe oświadczenie lub przedłożyć dokumenty źródłowe dotyczące jej stanu majątkowego, dochodów lub stanu rodzinnego.

Konstrukcja przepisu art. 255 p.p.s.a. zakłada obowiązek współpracy wnioskodawcy z sądem (post. z dnia 19 czerwca 2012 r. sygn. akt I OZ 38/12).

Instytucja prawa pomocy ma charakter wyjątkowy i jest stosowana wobec osób o bardzo trudnej sytuacji materialnej. Jednocześnie wykazanie, że strona rzeczywiście znajduje się w takiej trudnej sytuacji spoczywa na niej samej. Zatem w jej interesie jest zarówno jak najobszerniejszy opis stanu majątkowego, finansowego i rodzinnego oraz realnych możliwości płatniczych, a także jak najściślejsza współpraca z sądem, który dąży do tego, aby sytuację strony w pełni wyjaśnić. Współpracy tej w niniejszej sprawie zabrakło.

W świetle powyższego przyjąć należy, że skarżący nie wykazał, że spełnia przesłanki, o których mowa w art. 246 § 1 pkt 1 p.p.s.a warunkujące przyznanie prawa pomocy w zakresie całkowitym.

Z tych względów należało odmówić przyznania skarżącemu prawa pomocy w zakresie całkowitym obejmującym zwolnienie od kosztów sądowych i ustanowienie adwokata lub radcy prawnego z urzędu.

W myśl zaś art. 258 § 2 pkt 7 p.p.s.a. do czynności w zakresie przyznania prawa pomocy, które wykonuje referendarz sądowy należy wydawanie na posiedzeniu niejawnym postanowień o przyznaniu, cofnięciu, odmowie przyznania prawa pomocy albo umorzeniu postępowania w sprawie przyznania prawa pomocy;

Mając powyższe na uwadze, na podstawie art. 245 § 2 p.p.s.a. i w z art. 246 § 1 pkt 1 i art. 258 § 2 pkt 7 p.p.s.a, orzeczono jak w sentencji.