Wyrok z dnia 2018-03-09 sygn. VI SA/Wa 2341/17

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sentencja

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Sławomir Kozik Sędziowie Sędzia WSA Andrzej Wieczorek Sędzia WSA Aneta Lemiesz (spr.) Protokolant st. sekr. sąd. Jan Czarnacki po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 9 marca 2018 r. sprawy ze skargi J. Z. na decyzję Ministra Sprawiedliwości z dnia [...] września 2017 r. nr [...] w przedmiocie wpisu na listę adwokatów oddala skargę

Uzasadnienie

Minister Sprawiedliwości decyzją z dnia [...] września 2017 r., nr [...], wydaną na podstawie art. 138 § 1 pkt 1 k.p.a. w związku z art. 65 pkt 1 ustawy z dnia 26 maja 1982 r. - Prawo o adwokaturze (Dz. U. z 2016 r. poz. 1999 i 2261 oraz z 2017 r. poz. 1139) w związku z art. 16 ustawy z dnia 7 kwietnia 2017 r. o zmianie ustawy - Kodeks postępowania administracyjnego oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 935), po rozpatrzeniu odwołania J. Ż. ("strona", "wnioskodawca", "skarżący") - utrzymał w mocy uchwałę Prezydium Naczelnej Rady Adwokackiej w W. z dnia [...] lipca 2017 r., Nr [...], oraz utrzymaną przez nią w mocy uchwałę Okręgowej Rady Adwokackiej w W. z dnia [...] marca 2014 r., w przedmiocie odmowy wpisu J. Ż. na listę adwokatów Izby Adwokackiej w W..

Ww. rozstrzygnięcia wydano w następujących okolicznościach faktycznych i prawnych.

J. Ż. w dniu [...] maja 2013 r. złożył wniosek o wpis na listę adwokatów Izby Adwokackiej w W.. Do wniosku dołączył informację o niekaralności na nazwiska J. Ż. i Y. Z..

Jak wynika z akt postępowania o wpis na listę adwokatów, wnioskodawca ukończył wyższe studia prawnicze w Rzeczypospolitej Polskiej i uzyskał tytuł magistra.

W latach 2010-2013 J. Ż., noszący wówczas nazwisko Y. Z., był aplikantem adwokackim Izby Adwokackiej w W..

Postanowieniem z dnia [...] lutego 2013 r. Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej nadał mu obywatelstwo polskie.

Po odbyciu 3-letniej aplikacji adwokackiej J. Ż. przystąpił do egzaminu adwokackiego przeprowadzonego w dniach od [...] do [...] marca 2013 r., który złożył z wynikiem pozytywnym.

Uchwałą z dnia [...] marca 2014 r. Okręgowa Rada Adwokacka w W. odmówiła wpisania J. Ż. na listę adwokatów, przyjmując jako podstawę rozstrzygnięcia art. 65 pkt 1 ustawy - Prawo o adwokaturze i uznając, że wnioskodawca nie spełnia przesłanki nieskazitelnego charakteru i dawania rękojmi prawidłowego wykonywania zawodu adwokata. Uchwałę podjęto po ponownym rozpoznaniu sprawy na skutek dwukrotnego uchylenia przez Prezydium Naczelnej Rady Adwokackiej wcześniejszych uchwał Okręgowej Rady Adwokackiej w W. o identycznym rozstrzygnięciu.

Od powyższej uchwały J. Ż. odwołał się, wnosząc o jej uchylenie i dokonanie wpisu.

Prezydium Naczelnej Rady Adwokackiej początkowo zawiesiło postępowanie odwoławcze z uwagi na toczące się postępowania przygotowawcze ze skarg na J. Ż., a po podjęciu postępowania wpisowego, na mocy uchwały z dnia [...] lipca 2017 r., Nr [...], utrzymało w mocy zaskarżoną uchwałę w przedmiocie odmowy wpisu na listę adwokatów Izby Adwokackiej w W..

W uzasadnieniu uchwały m.in. wskazano, że po wniesieniu odwołania, Okręgowa Rada Adwokacka w W. w dniu [...] kwietnia 2014 r. przesłała Prokuratorowi Rejonowemu W. Ś. kopie pism nadesłanych przez Prokuraturę Rejonową W. P. P., P. Urząd Wojewódzki w R. oraz Urząd do Spraw Cudzoziemców, Departament Legalizacji Pobytu z których wynikało, że wnioskodawca wprowadza w błąd osoby wymienione w tych pismach ustanawiając się ich pełnomocnikiem lub obrońcą w sprawach karnych jako adwokat, podczas gdy nigdy nie był wpisany na listę adwokatów Izby Adwokackiej w W., zatem nie mógł podejmować czynności w tym charakterze w jakiejkolwiek sprawie. Przesłane materiały zostały następnie przekazane według właściwości do Prokuratury Rejonowej W. – P. P..

W dniu [...] czerwca 2014 r. do Okręgowej Rady Adwokackiej w W. wpłynęło pismo Wydziału dw. z Przestępczością Gospodarczą Komendy Rejonowej Policji W. IV informujące, iż pod nadzorem Prokuratury Rejonowej W. W. prowadzi postępowanie w sprawie wyłudzenia poświadczenia nieprawdy przez wnioskodawcę.

Już po zawieszeniu postępowania odwoławczego toczącego się przed Prezydium Naczelnej Rady Adwokackiej wpłynęły do akt pisma adwokatów K. S. i Ł. W. z informacjami dotyczącymi postępowań karnych przeciwko J. Ż..

W odpowiedzi na pismo Sekretarza NRA z dnia [...] maja 2016 r., Prokuratura Rejonowa W. Ś. nadesłała informacje o postępowaniach toczących się wobec J. Ż..

W odniesieniu do uzasadnienia zaskarżonej uchwały, w którym organ powołuje się na toczące się przeciwko wnioskodawcy, jako aplikantowi adwokackiemu, postępowanie dyscyplinarne, dotyczące 9 zarzutów, które następnie zostało umorzone z uwagi na inną okoliczność wyłączającą ściganie (art. 17 § 1 pkt 11 k.p.k. w zw. z art. 95n ustawy - Prawo o adwokaturze), mimo że wnioskodawca został skreślony z listy aplikantów adwokackich i od tej pory pozostaje poza Adwokaturą, Prezydium NRA wskazało, że już po podjęciu zaskarżonej uchwały, w aktach osobowych J. Ż. znalazło się szereg dowodów wskazujących sygnatury akt postępowań karnych toczących się przeciwko niemu.

Zdaniem Prezydium NRA, niezależnie od obowiązującej w postępowaniu karnym zasady domniemania niewinności, liczba tych postępowań, tak dyscyplinarnych, jak również karnych oraz dowody zgromadzone w aktach wpisowych wskazują, że osoba wnioskodawcy musi budzić poważne obawy, gdy idzie o rękojmię prawidłowego wykonywania zawodu adwokata.

Prezydium NRA stanęło na stanowisku, że zebrany w sprawie materiał dowodowy pozwala na dokonanie oceny, że jego dotychczasowe zachowanie nie odpowiada ocenom moralnym i etycznym dającym podstawę do przyjęcia istnienia po jego stronie rękojmi, że zawód adwokata będzie wykonywał prawidłowo.

W uzasadnieniu zaskarżonej decyzji wskazano także, że J. Ż., chociaż nigdy nie znalazł się na liście adwokatów Izby Adwokackiej w W., wielokrotnie zapewniał, że jest adwokatem lub posługiwał się tytułem "adwokat".

Na tę okoliczność w uzasadnieniu uchwały Prezydium Naczelnej Rady Adwokackiej w W. przywołano następujące fakty:

- zapewniając wspólników spółki partnerskiej [...] S., S., W. Adwokaci i Radcowie Prawni, że jest adwokatem, zawarł z nimi umowę spółki partnerskiej mając świadomość, że w rzeczywistości nie posiada wymaganych uprawnień adwokata lub radcy prawnego, a kiedy zostało ujawnione, że nie jest adwokatem, złożył oświadczenie o wypowiedzeniu umowy spółki;

- wystawiając fakturę w dniu [...] stycznia 2013 r. użył pieczątki "ADWOKAT dr Y. Z.";

- z wydruków komputerowych dotyczących jego osoby wynika, że określa swoją pozycję w Firmie "[...] SA." jako "Advocate";

- w dniu [...] lipca 2013 r., a zatem już po skreśleniu z listy aplikantów adwokackich, przyjął pełnomocnictwo do obrony zamieszczając w jego treści sformułowanie "wpisanemu na listę prowadzą przez okręgową radę adwokacką w W. (wpis początkowy [...]);

- we wrześniu 2013 r. i w marcu 2014 r. złożył w P. Urzędzie Wojewódzkim w R. pełnomocnictwa do reprezentowania osób fizycznych, powołując się na legitymację wydaną przez Okręgową Radę Adwokacką w W. i na zdany egzamin adwokacki, co wynika z treści pisma Urzędu z dnia [...] marca 2014 r.

Zdaniem Prezydium NRA powyższe okoliczności dyskwalifikują wnioskodawcę w wymiarze moralnym i etycznym i nie uznało za wskazane dopuszczenie dowodu z zeznań adw. W. R. na potwierdzenie faktu, iż wnioskodawca daje rękojmię należytego wykonywania zawodu adwokackiego, gdyż najlepsza nawet opinia z jego strony o osobie J. Ż. nie jest w stanie podważyć wskazanych argumentów na okoliczność braku rękojmi do wykonywania zawodu adwokata, będącego szczególnym zawodem zaufania publicznego.

Dlatego Prezydium Naczelnej Rady Adwokackiej, nie dostrzegając uchybień proceduralnych w postępowaniu przed organem I instancji i podzielając w całości ustalenia faktyczne i prawne Okręgowej Rady Adwokackiej w W., utrzymało w mocy zaskarżoną uchwałę.

Powyższą uchwałę zaskarżył pełnomocnik J. Ż.. W odwołaniu skierowanym do Ministra Sprawiedliwości wniósł o uchylenie zaskarżonej uchwały i przekazanie sprawy do ponownego rozpatrzenia.

Rozstrzygnięciu zarzucił:

1) naruszenie prawa materialnego przez błędną wykładnię art. 65 ust. 1 w związku z art. 68 ust. 4 ustawy - Prawo o adwokaturze, co skutkowało błędnym uznaniem przez Prezydium Naczelnej Rady Adwokackiej w W., że skarżący nie daje rękojmi wykonywania zawodu adwokata w sytuacji, w której ta przesłanka w zakresie prawa materialnego została spełniona;

2) naruszenie przepisów postępowania mające istotny wpływ na wynik sprawy:

a) art. 75 § 1 w związku z art. 78 k.p.a. przez nieuprawnione niedopuszczenie dowodów powołanych przez odwołującego, co skutkowało niewyjaśnieniem sprawy w całości,

b) art. 35 § 3 k.p.a. przez nierozpoznanie odwołania w terminie po odwieszeniu zawieszonego postępowania, jak również niepoinformowanie odwołującego o terminie zakończenia postępowania w sprawie,

c) art. 7 w związku z art. 80 w związku z art. 77 § 1 k.p.a. przez dokonanie dowolnej, a nie swobodnej oceny dowodów, co skutkowało utrzymaniem w mocy zaskarżonej uchwały.

Zarzuty odwołania uzasadnił umorzeniem dwóch postępowań karnych w sprawie odwołującego i niewyjaśnieniem okoliczności powołanych jako podważające rękojmię prawidłowego wykonywania zawodu adwokata.

Minister Sprawiedliwości we wskazanej na wstępie decyzji uznał, że odwołanie nie zasługuje na uwzględnienie i utrzymał w mocy uchwały organów obu instancji o odmowie wpisu skarżącego na listę adwokatów Izby Adwokackiej w W..

Także bowiem w ocenie Ministra Sprawiedliwości J. Ż. nie daje swym dotychczasowym zachowaniem rękojmi prawidłowego wykonywania zawodu adwokata, zgodnie z przepisem art. 65 pkt 1 ustawy - Prawo o adwokaturze.

Organ przywołał tezy z orzeczeń sądów administracyjnych na temat rękojmi prawidłowego wykonywania zawodu adwokata przyjmując, że termin ten oznacza nieskazitelność charakteru i dotychczasowe zachowanie kandydata. Z kolei nieskazitelność charakteru to szlachetność, prawość, uczciwość, czyli cechy wartościujące kandydata wyłącznie w sferze etyczno-moralnej.

Brak rękojmi należytego wykonywania zawodu adwokata jest więc implikacją braku nieskazitelnego charakteru i dotychczasowego zachowania, odpowiadającego ocenom moralnym i etycznym

Minister Sprawiedliwości uznał, że organy samorządu adwokackiego I i II instancji zgromadziły wystarczający materiał dowodowy do dokonania oceny spełniania przez wnioskodawcę przesłanek wpisu na listę adwokatów oraz do ustalenia na jego podstawie, że nie daje on rękojmi prawidłowego wykonywania zawodu adwokata.

Organ wskazał przy tym, że w niniejszej sprawie nie zachodzi podstawa uchylenia zaskarżonej uchwały Prezydium Naczelnej Rady Adwokackiej gdyż zawiera ona wszystkie niezbędne elementy, kwestionowane w zarzutach odwołania. Zaskarżona uchwała wprost odnosi się bowiem do dowodów, uznanych za istotne dla sprawy i do wniosków dowodowych oddalonych przez organ wpisowy.

Organ wskazał, że przy ocenie przesłanki rękojmi należytego wykonywania zawodu adwokata oba organy samorządowe wzięły pod uwagę łącznie fakty uwikłania się wnioskodawcy w liczne postępowania dyscyplinarne i następnie uniknięcia odpowiedzialności przez skreślenie z listy aplikantów oraz fakty ustalone w toku postępowania wpisowego, w tym uwikłanie w postępowania karne.

Minister Sprawiedliwości podzielił pogląd organów samorządowych o bezprzedmiotowości wniosku o przesłuchanie świadka na okoliczność wykazania dawania przez odwołującego rękojmi wykonywania zawodu adwokata, jako że istotnie istnienie tej okoliczności nie może stwierdzić świadek, lecz organ wpisowy na podstawie całokształtu zebranych dowodów (por. wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 12 lutego 2013 r., sygn. akt K 6/12).

Organ wskazał, że zgodnie z art. 1 ust. 4 ustawy - Prawo o adwokaturze tytuł zawodowy "adwokat" podlega ochronie prawnej. Używanie więc tego tytułu bez posiadania określonych uprawnień jest naruszeniem tej ochrony.

Tymczasem w toku postępowania w sprawie wpisu J. Ż. na listę adwokatów ustalono, że posługiwał się bezprawnie tytułem "adwokat". Zatem decydujące dla oceny nieskazitelności charakteru odwołującego – w ocenie Ministra Sprawiedliwości - miał fakt dopuszczenia się zachowań, które naruszyły ochronę prawną tytułu zawodowego adwokata i które rzutują negatywnie na jego wiarygodność, odpowiedzialność oraz uczciwość.

Jak wskazał Minister ustalone zachowania odwołującego niweczą jego wizerunek jako osoby nieskazitelnej, a z uwagi na podważenie przez to warunku dawania rękojmi należytego wykonywania obowiązków, uniemożliwia pełnienie przez niego funkcji zaufania publicznego.

Za niezasadny uznano zarzut nieudostępnienia odwołującemu akt sprawy, jako że w piśmie z dnia [...] maja 2017 r. został on powiadomiony o zakończeniu postępowania (kopia w aktach), a ponadto ze znajdującego się w aktach pisma z [...] lipca 2017 r. wynika, że przeglądał akta, jednak dopiero w dniu [...] lipca 2017 r., czyli już po podjęciu uchwały przez Prezydium Naczelnej Rady Adwokackiej.

Zarzut nierozpoznania sprawy w terminie oceniono zaś jako irrelewantny dla rozstrzygnięcia.

W odniesieniu do daty podjęcia zaskarżonej uchwały przez Prezydium Naczelnej Rady Adwokackiej w zaskarżonej decyzji wskazano, że w dniu [...] lipca 2017 r. odbyło się posiedzenie tego organu w sprawach osobowych i do Ministerstwa Sprawiedliwości przesłano podjęte uchwały przy piśmie z dnia [...] sierpnia 2017 r., znak [...], w liczbie [...], w tym uchwałę dotyczącą J. Ż.. Egzemplarz tej samej uchwały znajduje się w aktach wpisowych.

W tym stanie rzeczy, na podstawie art. 138 § 1 pkt 1 k.p.a., Minister Sprawiedliwości utrzymał w mocy uchwałę Prezydium Naczelnej Rady Adwokackiej w W. z dnia [...] lipca 2017 r. oraz utrzymaną przez nią w mocy uchwałę Okręgowej Rady Adwokackiej w W. z dnia [...] marca 2014 r., w przedmiocie odmowy wpisu J. Ż. na listę adwokatów Izby Adwokackiej w W., jako zgodnych z prawem.

W skardze do WSA w Warszawie J. Ż. zaskarżył w całości decyzję Ministra Sprawiedliwości z dnia [...] września 2017 r., zarzucając jej:

1) naruszenie prawa materialnego mającego wpływ na wynik sprawy, tj.: art. 65 ust. 1 w zw. z art. 68 ust. 4 ustawy - Prawo o adwokaturze, co skutkowało błędnym uznaniem przez Ministra Sprawiedliwości iż skarżący (rzekomo) nie daje rękojmi wykonywania zawodu adwokata, w sytuacji, w której to ze względu na przedstawiony materiał dowodowy w sprawie, skarżący nigdy nie był i nie jest karany;

2) naruszenie przepisów postępowania mogące mieć istotny wpływ na wynik sprawy, tj.:

a) naruszenie treści art. 75 § 1 k.p.a. w związku z art. 78 § 1 k.p.a. poprzez zaniechanie przeprowadzenia przez Ministra Sprawiedliwości dowodu w przedmiocie przesłuchania SSO B. K. i adw. W. R. na okoliczność, iż skarżący daje rękojmię należytego wykonywania zawodu, a przez to niewyjaśnienie sprawy w całości; w tym pominięcie dowodów na okoliczność niekaralności skarżącego, jak również umorzeń postępowań w stosunku do niego’

- naruszenia treści art. 10 § 1 k.p.a. w związku z art. 81 a contrario k.p.a. poprzez brak zapewnienie skarżącemu czynnego udziału w sprawie i nie poinformowanie go o terminie zakończenia postępowania odwoławczego przed Ministrem Sprawiedliwości, co skutkowało niemożnością wypowiedzenia się skarżącego co do materiału w sprawie;

- art. 7 k.p.a. i 80 k.p.a., poprzez nierozpatrzenie w sposób wyczerpujący całego materiału dowodowego, co skutkowało niewyjaśnieniem przez organ administracji stanu faktycznego sprawy w zakresie istnienia podstaw do uchylenia uchwały Naczelnej Rady Adwokackiej w W. i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania.

W skardze wniesiono o:

1) uchylenie w całości zaskarżonej decyzji,

2) zasądzenie od organu kosztów postępowania według norm przepisanych.

W uzasadnieniu skargi podniesiono, że organ rozpoznając sprawę skarżącego nie uwzględnił zasady domniemania niewinności wyrażonej w art. 42 Konstytucji RP. Błędnie przy tym wskazał, że było kilka postępowań dyscyplinarnych w stosunku do skarżącego - było bowiem tylko jedno postępowanie, które zostało umorzone w całości.

Skarżący wskazał także, że przedstawił on postanowienia o umorzeniu - faktycznie licznych - postępowań karnych, inicjowanych przez byłych jego kolegów.

Tymczasem Minister Sprawiedliwości bez głębszej analizy, a tym bardziej bez wezwania skarżącego - podobnie brak było takiego wezwania przez ORA i NRA - oparł się na donosach byłych kolegów, które to postępowania zostały umorzone, co powoduje, że stanowisko Ministra jest całkowicie błędne.

Uzasadniając zaś zarzuty naruszenia przepisów postępowania w skardze wskazano, że organy, tj. zarówno NRA, jak i Minister Sprawiedliwości, w sposób sprzeczny z art. 78 § k.p.a. nie dopuściły dowodów wskazanych przez skarżącego, jak również pozbawił go czynnego udziału w sprawie nie zawiadamiając o terminie rozpoznania jego odwołania.

Na zakończenie skarżący wskazał, że Minister Sprawiedliwości i NRA uznaniowo podeszły do jego sprawy i wydały na niego "wyrok", w sytuacji, w której jest on osobą niewinną.

W odpowiedzi na skargę Minister Sprawiedliwości wniósł o jej oddalenie i podtrzymał stanowisko wyrażone w zaskarżonej decyzji.

W replice z dnia [...] listopada 2017 r. skarżący wskazał na stosowanie w działalności samorządu adwokackiego innych standardów w jego sprawie i innych np. w sprawie byłego dziekana ORA w W. - aresztowanego w związku z nieprawidłowościami przy reprywatyzowaniu nieruchomości warszawskich. Do ww. pisma załączono zaświadczenie o niekaralności skarżącego z dnia [...] grudnia 2017 r., komunikat ORA w W. z dnia [...] października 2017 r. wydany w związku z aresztowaniem adwokata G. M. oraz screen strony Onet wiadomości o skazaniu i pełnieniu nadal funkcji przez adwokata R. D.

W kolejnym swoim piśmie z dnia [...] lutego 2018 r. skarżący ponowił dotychczasowe argumenty.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zważył, co następuje.

Skarga wniesiona przez J. Ż. jest nieuzasadniona.

Przedmiotem kontroli Sądu jest decyzja Ministra Sprawiedliwości, w której organ ten utrzymał w mocy uchwałę Prezydium Naczelnej Rady Adwokackiej w W. oraz utrzymaną przez nią w mocy uchwałę Okręgowej Rady Adwokackiej w W. o odmowie wpisu skarżącego na listę adwokatów Izby Adwokackiej w W..

Z uwagi na motywy decyzji Ministra Sprawiedliwości oraz zarzuty skargi kluczowe znaczenie ma w tej sprawie rozumienie pojęcia rękojmi prawidłowego wykonywania zawodu adwokata zawartego w art. 65 pkt 1 ustawy - Prawo o adwokaturze.

Przepis ten stanowi, że na listę adwokatów może być wpisany ten, kto jest nieskazitelnego charakteru i swym dotychczasowym zachowaniem daje rękojmię prawidłowego wykonywania zawodu adwokata.

Choć przedmiotową przesłankę - warunkującą wpis na listę adwokatów, ale występującą we wszystkich zawodach prawniczych, jak i innych profesjach zaufania publicznego - formułują nieostre określenia, jednolicie rozumie się ją w orzecznictwie sądowym.

Pojęcie rękojmi prawidłowego wykonywania zawodu adwokata zdefiniowane zostało bowiem w orzecznictwie Sądu Najwyższego i Naczelnego Sądu Administracyjnego jako zespół cech osobistych charakteru i zachowań składających się na wizerunek osoby zaufania publicznego, na której nie ciążą żadne zarzuty podważające jej wiarygodność. A zatem na rękojmię należytego wykonywania zawodu adwokata w rozumieniu art. 65 pkt 1 ustawy - Prawo o adwokaturze składają się dwa elementy, tj. cechy charakteru i dotychczasowe zachowanie osoby pragnącej zostać adwokatem.

O nieskazitelności charakteru świadczą takie przymioty osobiste jak uczciwość w życiu prywatnym i zawodowym, uczynność, pracowitość, poczucie odpowiedzialności za własne słowa i czyny, stanowczość, odwaga cywilna, samokrytycyzm, umiejętność zgodnego współżycia z otoczeniem. Wyrażenie ustawowe "dotychczasowe zachowanie" oznacza zaś zachowanie - postępowanie osoby ubiegającej się o wpis na listę adwokatów - do czasu wpisania na tę listę i to takie zachowanie, postępowanie, odpowiadające ocenom moralnym i etycznym, gwarantujące właściwe wykonywanie zawodu adwokata (por. wyrok NSA z dnia 5 kwietnia 2001 r., sygn. akt II SA 725/00). Pojęcie rękojmi to uroczyste poręczenie, zagwarantowanie, zapewnienie, że z racji posiadanych cech zawód zaufania publicznego, w tym wypadku adwokata, będzie wykonywany prawidłowo.

Brak rękojmi należytego wykonywania zawodu adwokata jest więc implikacją braku nieskazitelnego charakteru i dotychczasowego zachowania odpowiadającego ocenom moralnym i etycznym. Są to pojęcia jednolite i niepodzielne.

Tak też rozumiały ww. pojęcia orzekające w sprawie organy uznając ostatecznie, że J. Ż. nie daje rękojmi do prawidłowego wykonywania zawodu adwokata w rozumieniu art. 65 pkt 1 ustawy - Prawo o adwokaturze.

U podstaw negatywnej oceny ww. przesłanki merytorycznej legły okoliczności związane z uwikłaniem się skarżącego w postępowania karne i dyscyplinarne oraz ustalenie, że posługiwał się on bezprawnie tytułem "adwokat", co rzutuje negatywnie na jego wiarygodność, odpowiedzialność oraz uczciwość.

Przed dokonaniem merytorycznej oceny argumentacji Ministra Sprawiedliwości w aspekcie trafności przyjętego kierunku rozstrzygnięcia sprawy skarżącego o wpis na listę adwokatów należy wpierw poczynić kilka uwag o charakterze ogólnym.

I tak, wskazać należy, że zawód adwokata wiąże się ze szczególną rolą jaką pełnią osoby wykonujące zawody zaufania publicznego. Ustrojowym źródłem funkcjonowania tego szczególnego kręgu zawodów stanowi art. 17 Konstytucji RP. Tym samym zawód zaufania publicznego jest instytucją konstytucyjną. A tytuł zawodowy atrybutem jego wykonywania.

Wykonywanie zawodu zaufania publicznego związane jest z przynależnością do odpowiedniego samorządu zawodowego, któremu powierzone zostały szczególne uprawnienia wobec swoich członków. Mają one charakter zarówno organizacyjny, jak również gwarancyjny. Nie wdając się w tym miejscu w rozważania dotyczące rozumienia pojęć funkcji organizacyjnej i funkcji gwarancyjnej samorządu zawodowego należy stwierdzić, iż pomimo braku legalnej definicji pojęcia zawodu zaufania publicznego, jego wykonywanie wiąże się zarówno z katalogiem uprawnień, jak również z szeregiem obowiązków wynikających z przepisów samorządowych i powszechnie obowiązujących.

Każdy zawód zaufania publicznego polega na obsłudze osobistych potrzeb ludzkich, i wiąże się z posiadaniem informacji dotyczących życia osobistego i w związku z tym jest zorganizowany w sposób uzasadniający przekonanie społeczne o właściwym dla interesów jednostki wykorzystywaniu tych informacji przez świadczących usługi, jak również uzasadniający przekonanie o zachowaniu przez wykonującego ten zawód dobrej woli, właściwych motywacji oraz należytej staranności zawodowej i przestrzeganiu wartości istotnych dla profilu danego zawodu. W odniesieniu do wykonywania prawniczych zawodów zaufania publicznego do istotnych wartości należy pełne i integralne respektowanie prawa.

Istotą zawodu zaufania publicznego jest zatem świadczenie usług na najwyższym profesjonalnym poziomie, gwarantowanym przez strukturę samorządową. Stąd, osoby korzystające z usług przedstawicieli zawodów zaufania publicznego powinny mieć możliwość jednoznacznej ich identyfikacji tak, aby jeszcze przed nawiązaniem współpracy uzyskać gwarancję, iż powierzają wykonanie usługi osobom dającym rękojmię jej należytego wykonania. Klient, nie zawsze będąc profesjonalistą, nie musi być zorientowany w prawnych aspektach nadających kompetencję do wykonywania danego zawodu. Stąd dla klienta szczególnie istotny jest tytuł jakim posługuje się przedstawiciel zawodu zaufania publicznego. Chcąc zwrócić się o pomoc prawną klienci kierują się, co do zasady, do adwokatów lub radców prawnych w zależności od zakresu oczekiwanej pomocy.

Przepisy regulujące funkcjonowanie zawodów prawniczych w sposób jednoznaczny definiują siatkę pojęciową tytułów zawodowych osób świadczących usługi w tym zakresie. Możliwość używania tytułu adwokata lub radcy prawnego uzyskują osoby wpisane na listę adwokatów lub radców prawnych. Korzystając z usługi np. adwokata, klient ma pewność, iż prawnik jest członkiem samorządu zawodowego, odbył stosowną praktykę zawodową, podlega sądownictwu dyscyplinarnemu, jest zobowiązany do stosowania zasad etycznych oraz posiada ubezpieczenie OC swojej działalności. Tytuł zawodowy "adwokat" podlega ochronie prawnej (art. 1 ust 4 ustawy Prawo o adwokaturze). Ochrona prawna tego tytułu oznacza również wymóg posługiwania się nim przez osobę wykonującą dany zawód.

Jednocześnie, korzystając z usług prawników nie będących członkami samorządu zawodowego, klienci powinni mieć świadomość, iż osoby te nie podlegają szczególnym obowiązkom wynikającym z przynależności samorządowej, a wyboru takiego mogą dokonać ze świadomością i na własne ryzyko. Kryterium jakie może zostać przyjęte do dokonania wyboru jest ustalenie jakim tytułem zawodowym posługuje się dany prawnik.

Przenosząc powyższe rozważania teoretyczne na grunt rozpatrywanej sprawy wypada przypomnieć, że skarżący nie ma prawa do posługiwania się tytułem zawodowym "adwokat", gdyż o uzyskanie tego tytułu dopiero zabiega. Niewątpliwie zatem w razie wykazania, że skarżący powoływał się na tytuł adwokata należy uznać, że nadużył zaufania, naruszył prawo i tym samym nie daje rękojmi należytego wykonywania zawodu, co w konsekwencji oznacza niespełnienie przez skarżącego przesłanki z art. 65 pkt 1 ustawy - Prawo o adwokaturze niezbędnej dla uzyskania pozytywnej decyzji o wpisie na listę adwokatów.

Sąd - po analizie akt sprawy - uznał, że okoliczności w ww. zakresie zostały prawidłowo powołane w tej sprawie przez organ, a ich zaistnienie jest bezsporne.

W aktach znajduje się bowiem - niekwestionowany przez skarżącego - dowód z dokumentu w postaci jego oświadczenia z dnia [...] marca 2013 r. o wypowiedzeniu umowy spółki partnerskiej [...] S. S. W. Z. Adwokaci i Radcowie Prawni sp. z o.o. z siedzibą w W. zawartej w dniu [...] grudnia 2012 r. (karta nr 164).

Zgodnie zaś z art. 86 § 1 k.s.h. spółką partnerską jest spółka osobowa, utworzona przez wspólników (partnerów) w celu wykonywania wolnego zawodu w spółce prowadzącej przedsiębiorstwo pod własną firmą. Na podstawie art. 87 § 1 k.s.h. partnerami w spółce mogą być wyłącznie osoby fizyczne, uprawnione do wykonywania wolnych zawodów, określonych w art. 88 lub w odrębnej ustawie, a przepis art. 88 k.s.h. stanowi, że partnerami w spółce mogą być osoby uprawnione do wykonywania m.in. zawodów adwokata i radcy prawnego.

Tak więc utworzenie spółki partnerskiej (albo przystąpienie do niej) wymagało od skarżącego powołania się na konkretne uprawnienia, w tym przypadku - uprawnienia do wykonywania zawodu adwokata. Skarżący takich uprawnień nie posiada, stąd uzasadnione jest stanowisko organu, że w sposób nieuprawniony posługiwał on się tytułem adwokata. W postanowieniu z dnia [...] czerwca 2013 r. o umorzeniu postępowania dyscyplinarnego o sygn. akt [...] (karta nr 30 do 26) okoliczność zawarcia w dniu [...] grudnia 2012 r. umowy ww. spółki m.in. przez skarżącego uznano za bezsporny, tak jak i brak po jego stronie przymiotu w postaci uprawnienia do wykonywania wolnego zawodu, o którym mowa w art. 88 k.s.h. i w konsekwencji zawarcia nieważnej umowy spółki partnerskiej.

Okoliczność nieuprawnionego powoływania się przez skarżącego na tytuł adwokata ma swoje potwierdzenie także w treści wystawionej przez niego faktury VAT nr [...]za świadczone usługi prawnicze o wartości [...]zł brutto (karta nr 137). W miejscu podpisu osoby upoważnionej widnieje nieczytelny podpis wraz z pieczęcią o treści Adwokat dr Y. Z.. Na karcie nr 136 znajduje się zaś dowód dokonania przelewu na podstawie ww. faktury, co świadczy o wprowadzeniu tego dokumentu do obrotu gospodarczego.

Sąd ustalenia dokonane na tej podstawie uznaje za wystarczające dla sformułowania przez organ negatywnej oceny o skarżącym na podstawie art. art. 65 pkt 1 ustawy - Prawo o adwokaturze.

Formułując stanowisko w sprawie na podstawie ww. dowodów Minister Sprawiedliwości nie naruszył zasady domniemania niewinności. Trybunał Konstytucyjny w wyroku z dnia 17 grudnia 2003 r. (SK 15/02) wskazał, że konstytucyjna zasada domniemania niewinności musi być rozumiana jako wykluczająca uznanie winy i odpowiedzialności karnej bez postępowania sądowego zakończonego prawomocnym wyrokiem karnym.

W tej sprawie takie okoliczności, jak wina nie były badane, a organ nie orzekał o odpowiedzialności karnej skarżącego. Stąd organ nie mógł naruszyć w postępowaniu zasady domniemania niewinności.

Tak więc, zdaniem Sądu, Minister Sprawiedliwości prawidłowo ustalił stan faktyczny niezbędny do wydania zaskarżonej decyzji. Skarżący zaś - poza polemiką z okolicznościami wynikającymi z akt sprawy - nie zakwestionował skutecznie zgromadzonych przez organy dowodów, ani okoliczności z nich wynikających.

Należy w tym miejscu wskazać, że niewątpliwie organy obarczone zostały obowiązkiem wyczerpującego zebrania materiału dowodowego w postępowaniu administracyjnym (art. 7 i art. 77 § 1 k.p.a.). Niemniej ich obowiązek w ww. zakresie nie jest nieograniczony. Obciąża on organy jedynie do momentu uzyskania pewności w zakresie stanu faktycznego sprawy. Innymi słowy organ nie ma obowiązku dalszego poszukiwania dowodów jeśli uzna, że stan faktyczny sprawy został dostatecznie ustalony. Postępowanie dowodowe nie jest bowiem celem samym w sobie. Przedmiotem dowodzenia i ustalania mogą być jedynie okoliczności istotne dla sprawy, a nie wszystkie okoliczności, które w sposób pośredni lub bezpośredni się z nią w jakikolwiek sposób wiążą.

Niepotrzebne więc było dalsze postępowanie dowodowe, w tym przesłuchanie świadków na okoliczność dawania przez skarżącego rękojmi prawidłowego wykonywania zawodu adwokata. Dowody, na których w analizowanym zakresie oparł się organ były jednoznaczne i nie mogły ich podważyć zeznania świadków. Tym bardziej, że w aktach jest oświadczenie osób, które miałyby być przesłuchane w charakterze świadków. I tak, w piśmie z dnia [...] maja 2014 r. B. K. oraz W. R. przekonują o tym, że skarżący daje rękojmię prawidłowego wykonania zawodu adwokata uznając, że przesłanka ta oznacza przede wszystkim prawidłowość wykonywania tej skomplikowanej profesji. Tymczasem przesłanki rękojmi nie należy utożsamiać z wymaganiem odnoszącym się do kwalifikacji zawodowych (por. wyrok NSA z dnia 20 kwietnia 2001 r., II SA 959/00; wyrok WSA w Warszawie z dnia 17 maja 2006 r., VI SA/Wa 499/06).

Prawidłowości dokonanej w sprawie oceny nie może podważyć także i to, że skarżący spełnia inne warunki do uzyskania wpisu na listę adwokatów.

Przesądzającego dowodu w sprawie - wbrew stanowisku skarżącego - nie mogło stanowić zaświadczenie o jego niekaralności, czy postanowienie o umorzeniu prowadzonego wobec skarżącego postępowania dyscyplinarnego, czy karnego. Wszechstronne badając, czy kandydat daje rękojmię prawidłowego wykonywania zawodu adwokata, zarówno organ samorządu zawodowego, jak i Minister Sprawiedliwości, powinien bowiem brać pod uwagę wszystkie okoliczności składające się na wizerunek kandydata, a więc wszystkie znane im zdarzenia, a oceniając nieskazitelność charakteru oraz rękojmię prawidłowego wykonywania zawodu adwokata w oparciu o dotychczasowe zachowanie kandydata, może zaistnieć sytuacja, w której jednostkowe zdarzenie rzutować będzie na ocenę rękojmi prawidłowego wykonywania zawodu adwokata w sposób decydujący.

Za bezzasadny uznać należy także zarzut naruszenia art. 10 k.p.a. W sytuacji postawienia w skardze zarzutu naruszenia tego przepisu przez organ konieczne jest ustalenie, jakiej konkretnie czynności procesowej na skutek niezawiadomienia o zakończeniu postepowania przez organ skarżący nie mógł dokonać, jakiego dowodu w sprawie nie mógł przedstawić, i jaki wpływ na wynik sprawy mogło mieć tak stwierdzone uchybienie. Dopiero wykazanie, że naruszenie zasady czynnego udziału strony w postępowaniu administracyjnym poprzez niepowiadomienie jej o zakończeniu postępowania przez Ministra Sprawiedliwości uniemożliwiło stronie podjęcie konkretnie wskazanej czynności procesowej, a także wykazanie, że uchybienie to miało istotny wpływ na wynik sprawy, daje podstawy do przyjęcia, że doszło do naruszenia art. 10 k.p.a. (por. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 24 maja 2007 r., sygn. akt II GSK 4/07; LEX nr 351055). Sąd - rozpoznając sprawę zgodnie z art. 134 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2017 r., poz. 1369 ze zm.) - nie dopatrzył się wpływu zarzucanego Ministrowi naruszenia na wynik sprawy, również w stanowisku strony takiego - prawnie doniosłego wpływu naruszenia ww. przepisu na wynik sprawy - nie wykazano. Minister nie przeprowadzał już bowiem nowych dowodów, a stanowisko merytoryczne strony wynikało ze złożonego przez nią odwołania, stąd brak zawiadomienia skarżącego w trybie art. 10 k.p.a. pozostaje bez wpływu na wynik sprawy.

Zarzuty naruszenia przepisów postępowania i przepisów prawa materialnego Sąd uznał zatem za chybione. Zdaniem Sądu zaskarżona decyzja została wydana w wyniku prawidłowo przeprowadzonego postępowania dowodowego, które pozwoliło ustalić istotne w sprawie fakty. Analiza materiału dowodowego, leżąca przecież w gestii organu wpisowego, w tym wypadku, organu administracji rządowej, została oparta na wszechstronnej jego ocenie. Organ dokonał oceny znaczenia i wartości dowodów dla toczącej się sprawy. Ocenie wyrażonej przez organ w zaskarżonej decyzji nie można postawić zarzutu subiektywizmu. Organ uzasadnił bowiem swoje stanowisko odwołując się do konkretnych dowodów uwzględniając przy ich ocenie zasady logiki i doświadczenia życiowego. Tak więc ocena wyrażona w zaskarżonej decyzji nie nosi cechy dowolności i nie ma podstaw aby ją podważać.

Na zakończenie dodać jeszcze należy, że zgodnie z art. 133 § 1 ustawy - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, Sąd orzeka na podstawie akt sprawy, co oznacza, iż bierze on pod uwagę stan faktyczny i prawny istniejący w dacie wydania zaskarżonej decyzji. Stąd nieuprawniona w sprawie jest argumentacja skarżącego odwołująca się do sposobu traktowania przez organy samorządu adwokackiego innych adwokatów w podobnych okolicznościach faktycznych. Zważyć bowiem należy, że każda sprawa jest sprawą indywidualną. W decyzji organ konkretyzuje normy prawa materialnego wyłącznie w odniesieniu do indywidualnie oznaczonej strony i wyłącznie w jej sprawie. Innymi słowy przedmiotem postępowania administracyjnego jest sprawa dotycząca oznaczonego podmiotu prawa oparta o konkretny stan faktyczny. Stąd argumenty skarżącego w ww. zakresie nie mogły odnieść żadnego skutku.

Uwzględniwszy powyższe Sąd, na podstawie art. 151 ustawy - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, oddalił skargę w tej sprawie.