Wyrok z dnia 2019-06-19 sygn. II SAB/Kr 37/19

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sentencja

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie w składzie następującym: Przewodniczący: SWSA Agnieszka Nawara - Dubiel (spr.) SWSA Mirosław Bator SWSA Magda Froncisz po rozpoznaniu w dniu 19 czerwca 2019 r. na posiedzeniu niejawnym w trybie uproszczonym sprawy ze skargi L. R. i J. R. na bezczynność Prezesa Sądu Rejonowego w W. w przedmiocie udostępnienia informacji publicznej na wniosek z dnia 17 stycznia 2019 r. oddala skargę.

Uzasadnienie

Wnioskiem z dnia 17 stycznia 2019 r. L. R. i J. R. zwrócili się do Prezesa Sądu Rejonowego w W. o udostępnienie drogą elektroniczną skanu decyzji administracyjnej nr [...] z dnia 18 grudnia 1980 r. zalegającej w aktach księgi wieczystej [...] wraz z zaświadczeniem Starosty [...], że decyzja jest ostateczna, przywołując jako podstawę prawną swojego żądania art. 2 ustawy z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej.

W odpowiedzi na wniosek Prezes Sądu Rejonowego w W. w dniu 25 stycznia 2019 r. przesłał wnioskodawcom zanonimizowaną decyzję oraz informację, że nie jest w posiadaniu wnioskowanego zaświadczenia.

W dniu 1 lutego 2019 r. L. R. i J. R. wnieśli do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie – za pośrednictwem organu – skargę na bezczynność Prezesa Sądu Rejonowego w W. w zakresie udostępnienia informacji publicznej na opisany wyżej wniosek. Skarżący wnieśli o zobowiązanie strony przeciwnej do udzielenia żądanej informacji publicznej w terminie 14 dni od doręczenia akt organowi oraz o zasądzenie kosztów postępowania.

W uzasadnieniu skargi podnieśli, że przesłanie zanonimizowanej decyzji nie czyni zadość ich wnioskowi, wobec czego z uwagi na upływ 14 dniowego terminu na udzielenie żądanej informacji Prezes Sądu pozostaje w bezczynności. Zdaniem skarżących pełna treść wnioskowanej decyzji administracyjnej stanowi informację publiczną podlegającą udostępnieniu na podstawie art. 2 ustawy z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej.

W odpowiedzi na skargę Prezes Sądu Rejonowego w W. wniósł o oddalenie skargi w całości jako bezzasadnej. Wskazał, że zgodnie z art. 1 ust. 2 ustawy o dostępie do informacji publicznej "Przepisy ustawy nie naruszają przepisów innych ustaw określających odmienne zasady i tryb dostępu do informacji będących informacjami publicznymi (...)". W konsekwencji istnienie innych zasad czy trybu udostępniania informacji publicznych wyłącza stosowanie ustawy o dostępie do informacji publicznych - jednakże tylko w zakresie wyraźnie uregulowanym tymi szczególnymi przepisami.

Taka sytuacja ma miejsce w przedmiotowej sprawie. Żądana przez skarżących informacja jest informacją publiczną, jednak dostęp do niej jest regulowany na podstawie art. 361 ustawy o księgach wieczystych i hipotece. Przepis ów określa katalog podmiotów legitymowanych do uzyskania dostępu do dokumentów znajdujących się w aktach ksiąg wieczystych wskazując, iż obok wybranych organów władzy publicznej prawo przeglądania i uzyskiwania odpisów dokumentów znajdujących się w aktach ksiąg wieczystych przysługuje osobom posiadającym w tym interes prawny. Z uwagi na wprowadzenie przez ustawodawcę dodatkowej przesłanki w postaci posiadania interesu prawnego i w świetle zasady równości zapisanej w art. 32 ust. 1 Konstytucji RP stosowanie przepisów ustawy o dostępie do informacji publicznej w omawianym zakresie jest wyłączone.

Odnosząc się do zarzutów przedstawionych w skardze organ wskazał, iż skoro do rozpoznania wniosku skarżących winny mieć zastosowanie przepisy ustawy o księgach wieczystych i hipotece, to nie mają do jego rozpoznania zastosowania przepisy, których naruszenie zarzucają skarżący w skardze, tj. art. 2 ust. 1, oraz art. 5 ust. 1 i 2 ustawy o dostępie do informacji publicznej.

Nie doszło również do naruszenia art. 13 ust. 1 ustawy prawo o dostępie do informacji publicznej. Podmiot zobowiązany do udzielenia informacji publicznej zobligowany jest stosować ogólne zasady dotyczące terminów załatwienia wniosku o udostępnienie informacji publicznej o których mowa w art. 13 ustawy. Dopiero nieudzielenie informacji publicznej oraz niepowiadomienie, w trybie art. 13 ust. 2 ustawy o dostępie do informacji publicznej o powodach opóźnienia i terminie, w jakim informacja zostanie udostępniona, oznacza bezczynność podmiotu zobowiązanego do jej udzielenia. W sytuacji zatem, gdy żądana przez wnioskodawcę informacja dotyczy informacji publicznej, w stosunku do której istnieje odmienny tryb dostępu, organ nie jest zobowiązany do wydawania decyzji administracyjnej.

Nie doszło do bezczynności w tej sprawie, bowiem odpowiadając na wniosek przesłał skarżącym zanonimizowany dokument, nie naruszając przy tym przepisów szczególnych ustawy o księgach wieczystych i hipotece, zaznaczając jednocześnie iż udostępnienie dokumentu w formie, w jakiej znajduje się on w aktach księgi wieczystej prowadzonej przez Sąd Rejonowy w W. nie jest możliwe w oparciu o przepisy ustawy o dostępie do informacji publicznej.

W piśmie z dnia 15 kwietnia 2019 r. skarżąca L. R. podniosła, że skarżący już wcześniej składali do Prezesa Sądu Rejonowego w W. wnioski o udzielenie informacji publicznej poprzez przesłanie kopii dokumentów z akt ksiąg wieczystych i przy piśmie z dnia 17 października 2018 r. Prezes Sądu Rejonowego w W. przesłała im kopie decyzji administracyjnych bez anonimizacji. Skarżąca podkreśliła, że "zdumienie budzi anonimizacja decyzji", którą już wcześniej doręczono im niezanonimizowaną.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie zważył, co następuje:

Sąd administracyjny sprawuje wymiar sprawiedliwości przez kontrolę działalności administracji publicznej pod względem zgodności z prawem, stosownie do art. 1 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych (t.j. Dz. U. z 2018 r. poz. 2107 z późn. zm.). Kontrola ta obejmuje m.in. orzekanie w sprawach skarg na bezczynność i przewlekłe prowadzenie postępowania przez organy w zakresie wydawania przez nie decyzji administracyjnych - art. 3 § 2 pkt 8 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2018 r. poz. 1302 z późn. zm.) - dalej określanej jako "p.p.s.a.".

W myśl art. 119 pkt 4 p.p.s.a. sprawa może być rozpoznana w trybie uproszczonym, jeżeli przedmiotem skargi jest bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania. W trybie uproszczonym sąd rozpoznaje sprawę na posiedzeniu niejawnym w składzie trzech sędziów. Na podstawie tego przepisu Sąd rozpoznał sprawę bez wyznaczania rozprawy.

W kwestii wyczerpania środka zaskarżenia, jako warunku formalnego skargi na bezczynność w udostępnieniu informacji publicznej trzeba wskazać, że w orzecznictwie sądów administracyjnych utrwalone było stanowisko, że skarga na bezczynność organu w przedmiocie informacji publicznej nie musi być poprzedzona żadnym środkiem zaskarżenia na drodze administracyjnej. Pogląd ten zachował aktualność na gruncie aktualnego brzmienia przepisów p.p.s.a., po nowelizacji z dnia 7 kwietnia 2017 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania administracyjnego oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. 2017 r., poz. 935).

Dla oceny zasadności skargi na bezczynność kluczowy jest moment jej wniesienia. W sytuacji, gdy bezczynność istniała w tej dacie, lecz ustała po wniesieniu skargi postępowanie sądowe podlega umorzeniu w zakresie zobowiązania do wydania aktu lub dokonania czynności przy jednoczesnym rozstrzygnięciu, czy bezczynność miała miejsce z rażącym naruszeniem prawa oraz ewentualnie o kwestiach wymienionych w art. 149 § 1b i § 2 p.p.s.a. Natomiast w sytuacji, gdy już w dacie wniesienia skargi bezczynność nie istniała - skargę należy oddalić.

Zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 4 lit. "a" ustawy z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej (t.j. Dz. U. z 2018 r. poz. 1330 z późn. zm.) – dalej określanej jako "u.d.i.p." - udostępnieniu podlega informacja publiczna, w szczególności o danych publicznych, w tym treść i postać dokumentów urzędowych, w szczególności treść aktów administracyjnych i innych rozstrzygnięć. Decyzja administracyjna, o której mowa we wniosku z dnia 17 stycznia 2019 r. niewątpliwie mieści się w zakresie przedmiotowym tego przepisu, a zatem stanowi informację publiczną. Prezes Sądu Rejonowego w W. jako organ władzy publicznej również podlega przepisom tej ustawy (art. 4 ust. 1 pkt 1 u.d.i.p.).

Słusznie jednak w odpowiedzi na skargę zwrócono uwagę na treść art. 1 ust. 2 u.d.i.p., zgodnie z którym "Przepisy ustawy nie naruszają przepisów innych ustaw określających odmienne zasady i tryb dostępu do informacji będących informacjami publicznymi, pod warunkiem że nie ograniczają obowiązków przekazywania informacji publicznej do centralnego repozytorium informacji publicznej, o którym mowa w art. 9b ust. 1, zwanym dalej "centralnym repozytorium".

Wniosek o udostępnienie informacji publicznej obejmował kopie dokumentów zgromadzonych w aktach księgi wieczystej. Zgodnie z art. 361 ust. 2 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece (t.j. Dz. U. z 2018 r. poz. 1916 z późn. zm.) akta księgi wieczystej może przeglądać, w obecności pracownika sądu, osoba mająca interes prawny oraz notariusz. W myśl ust. 4 tego artykułu odpisy dokumentów znajdujących się w aktach ksiąg wieczystych wydaje się na żądanie osób mających interes prawny lub na żądanie sądu, prokuratora, notariusza, organu administracji rządowej albo jednostki samorządu terytorialnego.

Zestawienie treści przepisów ustawy o dostępie do informacji publicznej oraz art. 361 ust. 2 i 4 ustawy o księgach wieczystych i hipotece musi prowadzić do wniosku, że art. 361 ust. 2 i 4 stanowią "przepisy innej ustawy określające odmienne zasady i tryb dostępu do informacji będących informacjami publicznymi". W takiej zaś sytuacji przepisy ustawy o dostępie do informacji publicznej nie znajdują zastosowania.

Jeżeli bowiem ustawa o księgach wieczystych i hipotece stanowi, że przeglądanie akt księgi wieczystej oraz uzyskiwanie odpisów dokumentów z tych akt uzależnione jest od wykazania interesu prawnego, to tym samym wyłącza ogólne przepisy ustawy o dostępie do informacji publicznej przewidującej powszechny dostęp do informacji.

W świetle powyższego Prezes Sądu Rejonowego w W. nie miał obowiązku doręczać wnioskodawcom zanonimizowanej kopii żądanej przez nich decyzji. Skoro jednak zrobił to w terminie przewidzianym przez art. 13 ust. 1 u.d.i.p., to nie można zarzucić mu bezczynności w zakresie objętym skargą. Dodatkowo w tym samym terminie poinformował wnioskodawców, że w aktach księgi wieczystej nie ma żądanego przez nich zaświadczenia o ostateczności decyzji. W dacie wniesienia skargi Prezes Sądu Rejonowego w W. nie pozostawał w bezczynności w zakresie załatwienia wniosku skarżących z dnia 17 stycznia 2019 r.

Prawdą jest również, że przepisy ustawy o dostępie do informacji publicznej nie mogły w okolicznościach niniejszej sprawy zostać naruszone, bowiem na mocy art. 1 ust. 2 zastosowanie pozostałych przepisów ustawy o dostępie do informacji publicznej zostało w niniejszej sprawie wyłączone.

Na ocenę taką nie wpływa również informacja zawarta w piśmie skarżącej z dnia 15 kwietnia 2019 r., iż na inny wniosek udostępniono skarżącym niezanonimizowaną kopię decyzji administracyjnej nr [...] z dnia 18 grudnia 1980 r. (której udostępnienia żądali również w niniejszej sprawie), potwierdzona kopią tej decyzji (k. 39 akt sądowych). Informacja ta wręcz wzmacnia argumentację uzasadniającą oddalenie skargi. Jak bowiem wskazał Naczelny Sąd Administracyjny w uzasadnieniu wyroku z dnia 29 maja 2019 r., sygn. I OSK 2596/17 (niepublikowane): "Obowiązek udostępnienia informacji publicznej nie dotyczy informacji ogólnodostępnej bądź informacji będącej już w posiadaniu wnioskującego o jej udostępnienie. Wniosek zainteresowanego rodzi zatem po stronie dysponenta informacji obowiązek jej udostępnienia wtedy, gdy informacja ta nie została wcześniej udostępniona (...)".

W piśmie z dnia 15 kwietnia 2019 r. skarżąca zawarła stwierdzenie: "(...) mamy podejrzenie iż w aktach księgi wieczystej [...] założonej w 2013 r. na rzecz Skarbu Państwa, również na podstawie [...], oryginału takiej decyzji nie ma". Weryfikacja podejrzeń skarżącej co do treści akt księgi wieczystej nie może odbywać się w trybie ogólnych przepisów ustawy o dostępie do informacji publicznej, skoro przepisy szczególne dotyczące dostępu do ksiąg wieczystych wymagają wylegitymowania się interesem prawnym aby uzyskać dostęp do akt księgi wieczystej. Nie można powoływać się na przepisy u.d.i.p. celem obejścia wymagań wynikających z innych przepisów.

Biorąc powyższe pod uwagę należało oddalić skargę na podstawie art. 151 p.p.s.a.