Postanowienie z dnia 2008-07-23 sygn. II AKz 368/08

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sygn. akt II AKz 368/08

P O S T A N O W I E N I E

Dnia 23 lipca 2008 roku

Sąd Apelacyjny w Krakowie w II Wydziale Karnym

w składzie: Przewodniczący: SSA Tomasz Duski

Sędziowie: SSA Andrzej Stępka (spr.) SSA Adam Liwacz

Protokolant: st.sekr.sądowy Renata Małysa

przy udziale Prokuratora Prokuratury Okręgowej w Krakowie del. do Wydziału IV Zamiejscowego w Krakowie Biura ds. Przestępczości Zorganizowanej Prokuratury Krajowej Mariusza Krasonia.

po rozpoznaniu w sprawie P. K. s. B., P. P. s. K., M. B. s. E. oskarżonych z art.258§1 kk, art.48 ust.3 ustawy z 24.04.1997r. o przeciwdziałaniu narkomanii i inne zażaleń wniesionych przez obrońców oskarżonych na postanowienie Sądu Okręgowego w Krakowie z dnia 30 czerwca 2008r. sygn. akt III K 40/08 w przedmiocie przedłużenia stosowania tymczasowego aresztowania na podstawie art. 437 § 1 kpk postanawia utrzymać w mocy zaskarżone postanowienie.

Uzasadnienie

Prokurator oskarżył P. K. o popełnienie przestępstwa z art. 258 § 1 kk, art. 48 ust. 3 ustawy z dnia 24 kwietnia 1997 roku o przeciwdziałaniu narkomanii w zw. z art. 65 § 1 kk przy zastosowaniu art. 91 § 1 kk, a P. P. i M. B. o popełnienie przestępstw z art. 258 § 1 kk, art. 48 ust. 3 ustawy z dnia 24 kwietnia 1997 roku o przeciwdziałaniu narkomanii w zw. z art. 65 § 1 kk. 2 P. K. został tymczasowo aresztowany w dniu 13 maja 2007 roku /k. 6198-6199 tom XXIV/1 /, P. P. w dniu 15 listopada 2007 roku /k. 8515-8516 tom XXXII/, a M. B. w dniu 14 listopada 2007 roku /k. 8597- 8598 tom XXXIII/. Stosowanie najsurowszego środka zapobiegawczego wobec wymienionych oskarżonych było sukcesywnie przedłużane.

Sąd Okręgowy w Krakowie postanowieniem z dnia 30 czerwca 2008 roku przedłużył stosowanie tymczasowego aresztowania wobec w/w oskarżonych do dnia 13 grudnia 2008 roku. W uzasadnieniu Sąd wskazał, iż zebrany w sprawie materiał dowodowy, szczegółowo powołany w odniesieniu do poszczególnych oskarżonych, wskazuje na duże prawdopodobieństwo popełnienia przez nich zarzucanych im czynów, a zatem spełniona jest ogólna podstawa stosowania tymczasowego aresztowania przewidziana w art. 249 § 1 kpk. Ponadto nadal, mimo przesłuchania niektórych oskarżonych, uzasadniona jest obawa matactwa, wynikająca ze wzajemnych powiązań oskarżonych działających w zorganizowanej grupie przestępczej, w warunkach podporządkowania jednych członków innym.

Sąd zwrócił uwagę, iż nawet oskarżeni, którzy złożyli już wyjaśnienia i przyznali się do zarzuconych im czynów, kwestionują szereg obciążających ich okoliczności, wynikających z wyjaśnień współoskarżonych. Przedłużając tymczasowe aresztowanie Sąd uwzględnił przewidywany zakres postępowania jurysdykcyjnego, w tym fakt, iż do końca roku wyznaczono już kilkanaście terminów rozpraw. W ocenie Sądu Okręgowego brak jest okoliczności przewidzianych w art. 259 kpk implikujących konieczność odstąpienia od stosowania najsurowszego środka zapobiegawczego. Powyższe postanowienie zaskarżyli: obrońca M. B., obrońca P. P. i obrońca P. K.

Obrońca oskarżonego M. B. wniósł o uchylenie tymczasowego aresztowania, względnie o jego zamianę na środki o charakterze wolnościowym. Podniósł, iż sytuacja oskarżonego, a w szczególności jego rodziny jest krytyczna, a oskarżonemu nie było nawet dane zobaczyć dziecka.

Ponadto kwestionował postawiony oskarżonemu zarzut popełnienia przestępstwa z art. 258 § 1 kk wskazując, iż w tym wypadku warunkiem koniecznym przypisania odpowiedzialności karnej jest działanie z zamiarem bezpośrednim, zaś zebrany w sprawie materiał dowodowy nie pozwala na poczynienie takich ustaleń i przeprowadził jego własną analizę.

Dodał, iż wątpliwym jest również, by oskarżony z jednorazowego przestępstwa uczynił sobie stałe źródło dochodu, co czyni kwalifikację z art. 65 § 1 kk chybioną. Jednocześnie wskazał, że nie ulega wątpliwości, iż oskarżony popełnił oba zarzucone mu czyny, tym bardziej, że przyznał się do tego w złożonych wyjaśnieniach.

W ocenie skarżącego przyznanie się oskarżonego do czynu z art. 258 § 1 kk było wynikiem nieznajomości prawa. Oskarżony nie wiedział o zorganizowanej grupie przestępczej, gdyby było inaczej zapewne wskazałby w swoich wyjaśnieniach okoliczności dotyczące osób kierujących grupą, władz związku, musiałby złożyć oświadczenie o przystąpieniu, a na to dowodów brak. Skarżący podkreślił, że oskarżony przyznał się do popełnienia zarzuconych mu czynów, a po popełnieniu ich „zaprzestał jakiejkolwiek działalności i dobrowolnie odstąpił”.

W konkluzji wniósł o zastosowanie wobec oskarżonego M. B. środków o charakterze wolnościowym, z wyłączeniem „jakiejkolwiek kaucji”, albowiem oskarżony nie posiada środków pieniężnych.

Obrońca oskarżonego P. P. zaskarżył postanowienie Sądu Okręgowego w całości i wniósł o jego zmianę poprzez odstąpienie od stosowania wobec oskarżonego tymczasowego aresztowania. Podniósł zarzut obrazy przepisów postępowania, która miała wpływ na treść zaskarżonego postanowienia poprzez naruszenie art. 258 § 1 pkt 2 kpk polegające na przedłużeniu tymczasowego aresztowania, mimo braku szczególnych podstaw jego stosowania, to jest istnienia obawy, że oskarżony będzie bezprawnie utrudniał bieg postępowania karnego.

W uzasadnieniu obrońca oskarżonego P. P. wskazał, iż długotrwałość toczącego się postępowania nie nastąpiła z przyczyn leżących po stronie oskarżonego i stanowi samoistną przesłankę odstąpienia od stosowania tymczasowego aresztowania. Dodał, że wobec faktu odbywania przez oskarżonego kary pozbawienia wolności brak jest obawy ucieczki lub ukrywania się z jego strony. Nadto, iż Sąd nie wykazał wystąpienia uzasadnionej obawy matactwa ze strony oskarżonego, który złożył już w sprawie wyjaśnienia.

Obrońca oskarżonego P. K. zaskarżył postanowienie Sądu Okręgowego podnosząc zarzut naruszenia art. 249 § 1 kpk, art. 257 § 1 kpk i 259 § 1 kpk i na podstawie art. 254 § 1 kpk wniósł o zmianę zaskarżonego postanowienia i zamianę środka zapobiegawczego z tymczasowego aresztowania na poręczenie majątkowe w wysokości zaproponowanej przez Sąd, zastosowanie dozoru policji i zakazu opuszczania kraju.

W uzasadnieniu podniósł, iż oskarżony przyznał się w toku śledztwa do popełnienia zarzucanych mu czynów, nie był dotychczas karany i nie istnieje z jego strony obawa matactwa lub utrudniania postępowania. Dodał, iż dalsze stosowanie tymczasowego aresztowania wywoła zbyt ciężki skutki dla oskarżonego i jego rodziny, albowiem przed osadzeniem w jednostce penitencjarnej oskarżony zaspokajał jej potrzeby bytowe i opiekował się dziadkami w ramach umowy dożywocia, czego obecnie czynić nie może, a nadto tylko on jest w stanie zapewnić opiekę swojej babci po przebytej przez nią operacji.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Żadne ze złożonych zażaleń nie zasługuje na uwzględnienie. Stanowisko Sądu Okręgowego jest zasadne zarówno co do konieczności dalszego stosowania wobec oskarżonych tymczasowego aresztowania jak i proponowanego okresu jego dalszego trwania do dnia 13 grudnia 2008 roku. Spełniona jest przesłanka ogólna dla stosowania jakiegokolwiek środka zapobiegawczego wskazana w art. 249 § 1 kpk, albowiem analiza materiału dowodowego zgromadzonego w niniejszej sprawie, szczegółowo powołanego przez Sąd I instancji w odniesieniu do poszczególnych oskarżonych, przekonuje o wysokim prawdopodobieństwie popełnienia przez nich zarzuconych im czynów.

Zauważyć należy, iż twierdzenia obrońcy oskarżonego M. B. w złożonym przez niego zażaleniu są wzajemnie sprzeczne, zaś sam skarżący w swoich wywodach niekonsekwentny, albowiem z jednej strony kwestionuje zasadność postawionych oskarżonemu zarzutów, a jednocześnie przyznaje, że dopuścił się on zarzucanych mu przestępstw. Tym samym trudno stwierdzić jakie jest stanowisko skarżącego i które ustalenia Sądu Okręgowego podważa.

Niezależnie od powyższego należy podkreślić, że nie przekonują twierdzenia skarżącego, iż przyznanie się oskarżonego do popełnienia czynu z art. 258 § 1 kk było skutkiem nieznajomości prawa. Nie jest bowiem zagadnieniem prawnym, lecz leżącym w sferze faktów podejmowanie działań spenalizowanych w cytowanym przepisie i doprawdy trudno dopatrzeć się konieczności znajomości prawa, by udzielić odpowiedzi na pytanie o branie udziału w zorganizowanej grupie przestępczej.

Zupełnie nieuprawnionym jest także twierdzenie skarżącego, że gdyby oskarżony w takiej grupie działał, to z pewnością wyjaśniałby na temat okoliczności dotyczących kierownictwa grupy i złożyłby oświadczenie o przystąpieniu do niej. Praktyka sądowa zna bowiem wiele przypadków, gdy oskarżeni nie ujawniają wszystkich okoliczności popełnionych przestępstw, a twierdzenie o konieczności złożenia formalnego oświadczenia o przystąpieniu do grupy przestępczej należy pozostawić bez komentarza. Na marginesie zaznaczyć należy, by rozwiać wątpliwości skarżącego, bo takie zdają się wynikać z analizy złożonego przez niego środka odwoławczego, iż polska procedura karna nie zna środka zapobiegawczego w postaci „ kaucji”. Wbrew odmiennemu stanowisku skarżących, a to obrońcy oskarżonego M. B. i obrońcy oskarżonego P. P. Sąd Okręgowy trafnie przyjął, że o konieczności dalszego stosowania tymczasowego aresztowania wobec wszystkich oskarżonych decyduje przesłanka szczególna z art. 258 § 1 pkt 2 kpk w postaci uzasadnionej obawy matactwa.

W postępowaniu przeciwko osobom działającym w zorganizowanej grupie przestępczej obawa matactwa jest bowiem realna z racji wzajemnych powiązań bądź zależności między członkami tej grupy i nie musi wynikać z konkretnych dowodów. / zob. II AKz 111/06 postanowienie SA w Krakowie 2006.04.21 KZS 2006/4/40/. Sam fakt działania w takiej grupie uzasadnia przypuszczenie, że oskarżeni mogą bezprawnie utrudniać postępowanie karne. /zob. postanowienie z dnia 5 stycznia 2007 r. SA w Krakowie II AKz 538/06 KZS 2007/2/34/.

Tym samym Sąd Okręgowy trafnie uznał, iż sam fakt postawienia oskarżonym zarzutu działania w ramach zorganizowanej grupy przestępczej stanowi samodzielną podstawę uzasadniającą istnienie przesłanki z art. 258 § 1 pkt 2 kpk i zwalnia Sąd od potrzeby wskazywania innych, przemawiających za tym okoliczności.

Nie sposób podzielić stanowiska obrońcy oskarżonego P. P., który z faktu odbywania przez oskarżonego kary pozbawienia wolności wywodzi o braku konieczności stosowania tymczasowego aresztowania w niniejszym postępowaniu.

Fakt wydania wyroku skazującego w innej sprawie i orzeczona w nim kara nie może przesłaniać potrzeby zapewnienia prawidłowego toku całego postępowania w sprawie niniejszej. Odbywanie kary pozbawienia wolności przez tymczasowo aresztowanego nie stwarza automatycznie potrzeby uchylenia aresztowania, ani nie powoduje zbędności tego środka zapobiegawczego, by aresztowany mógł korzystać z ulg właściwych reżimowi odbywania kary, a wykluczonych w trakcie wykonywania aresztowania. Możliwość uzyskiwania przepustek, widzeń, kontaktów telefonicznych w trakcie odbywania kary niweczyłaby sens aresztowania, jakim jest izolowanie podejrzanego (w granicach niezbędnych) od kontaktów z otoczeniem. /postanowienie z dnia 5 stycznia 2007 r. sąd apelacyjny w Krakowie II AKz 538/06 KZS 2007/2/36/

Niezasadnym jest również zarzut obrońcy oskarżonego P. P. wnoszącego o uchylenie tymczasowego aresztowania z uwagi na długi okres stosowania tego środka. Długi czas trwania tymczasowego aresztowania stanowi bowiem naturalną konsekwencję prowadzenia postępowania i wagi stawianych oskarżonemu zarzutów. ( zob. postanowienie SA w Krakowie z 2007.01.23, II AKz 22/07, KZS 2007/2/38).

Oskarżony z samego faktu postawienia go w stan oskarżenia musi liczyć się z koniecznością znoszenia szeregu uciążliwości, a sprowadzających się chociażby do konieczności zabezpieczenia prawidłowego toku postępowania w sprawie, która dotyczy jego osoby. Do uchylenia tymczasowego aresztowania wobec oskarżonych M. B. i P. K. nie może również prowadzić ich sytuacja rodzinna.

Zważyć należy, iż obrońca oskarżonego M. B. nie wskazał, jakie konkretnie okoliczności mają za tym przemawiać, ograniczając się jedynie do stwierdzenia, że sytuacja oskarżonego, a w szczególności jego rodziny jest krytyczna, ani tym bardziej nie przedstawił dowodów na poparcie swoich twierdzeń, mimo że wykazanie ich obciąża stronę, która domaga się zastosowania przepisu art. 259 § 1 kpk.

Z kolei fakt niemożności kontaktu skazanego z własnym dzieckiem, szerzej zaś ograniczenia w zakresie kontaktów z najbliższymi, konieczność czasowego rozstania z nimi, w żadnym razie nie mogą zostać uznane za „wyjątkowo ciężkie skutki”, o których mowa w art. 259 kpk, są to bowiem wyłącznie zwyczajne następstwa towarzyszące umieszczeniu w jednostce penitencjarnej. Z kolei obrońca oskarżonego P. K. podniósł, iż oskarżony ma żonę, dziecko oraz dziadków, o których się troszczył, a nadto obecnie jego babcia, po przebytej operacji wymaga stałej opieki.

Zauważyć należy, że oskarżony już od dłuższego czasu, bo od 13 miesięcy, jest tymczasowo aresztowany, a mimo to jego rodzina jest w stanie funkcjonować stosunkowo prawidłowo. Tak więc skoro we wskazanym okresie dziadkowie oskarżonego, którymi on opiekował się przed osadzeniem w jednostce penitencjarnej, byli w stanie sami zadbać o swoje potrzeby, nawet gdyby przyjąć, że nie otrzymywali pomocy ze strony innych osób, to brak jest powodów, by obecnie sytuacja ta miała ulec zmianie. Sam fakt zawarcia umowy dożywocia również nie stanowi okoliczności uzasadniającej odstąpienie od stosowania tymczasowego aresztowania.

Z kolei zabieg wszczepienia endoprotezy w związku ze zwyrodnieniem stawów biodrowych, jakiemu została poddana babcia oskarżonego miał miejsce już ponad półtora miesiąca temu, zaś w okresie pooperacyjnym nie wystąpiły żadne powikłania, a przy tym może przecież liczyć na pomoc swojego męża i żony oskarżonego.

W oparciu o powyższe Sąd Apelacyjny orzekł jak w części dyspozytywnej postanowienia.