Wyrok z dnia 2015-12-09 sygn. II AKa 138/15

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sygn. akt II AKa 138/15

WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 9 grudnia 2015 roku

Sąd Apelacyjny w Krakowie w II Wydziale Karnym

w składzie: Przewodniczący: SSA Krzysztof Marcinkowski Sędziowie: SSA Lucyna Juszczyk (spr.) SSA Beata Barylak-Pietrzkowska

Protokolant: sekr.sądowy Magdalena Kalinowska

przy udziale Prokuratora Prokuratury Okręgowej delegowanej do Prokuratury Apelacyjnej Małgorzaty Ciężkowskiej-Gabryś

po rozpoznaniu w dniu 9 grudnia 2015 roku w sprawie Ł S oskarżonego z art.13§1 kk w zw. z art.148§1 kk i inne apelacji prokuratora i obrońców oskarżonego od wyroku Sądu Okręgowego w Krakowie z dnia 17 lutego 2015 roku sygn. akt VI K 79/14

1. zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że:
2. karę pozbawienia wolności orzeczoną w ust. I obniża do 3 (trzech) lat;

2.za podstawę prawną orzeczenia zawartego w ust. IV przyjmuje przepis art. 44 § 2 kk;

1. w pozostałej części przedmiotowy wyrok utrzymuje w mocy;

III. zasądza od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa kwotę 400 (czterysta) złotych tytułem opłaty za obie instancje oraz kwotę 20 (dwadzieścia) złotych tytułem wydatków za postępowanie odwoławcze.

SSA Beata Barylak-Pietrzkowska SSA Krzysztof Marcinkowski SSA Lucyna Juszczy

U z a s a d n i e n i e

Ł S oskarżony został o to, że: w dniu 7 grudnia 2013 roku w K , działając z zamiarem bezpośrednim pozbawienia życia B K , usiłowała zadać mu kilkakrotnie ciosy nożem w okolice głowy oraz zadał kilkakrotnie ciosy tym narzędziem w lewą rękę, powodując tym samym u wymienionego obrażenia ciała w postaci: rany rąbanej przedramienia lewego z uszkodzeniem brzuśca mięśnia prostownika łokciowego nadgarstka, brzuśca mięśnia zginacza głębokiego palców IV i V oraz całkowitego przecięcia nerwu łokciowego, żyły i tętnicy łokciowej, które to obrażenia stanowiły naruszenie czynności narządów ciała na okres trwający powyżej 7 dni, jednakże zamierzonego celu nie osiągnął z uwagi na reakcję pokrzywdzonego i interwencję osób trzecich, to jest o przestępstwo z art. 13§1 kk w zw. z art. 148§1 kk i art. 157§1 kk w zw. z art. 11§2 kk

Wyrokiem z dnia 17 lutego 2015 roku sygn. akt VI K 79/14 Sąd Okręgowy w Krakowie orzekł w tym przedmiocie następująco:

I. uznaje oskarżonego Ł S za winnego tego, że w dniu 7 grudnia 2013 roku w K , poprzez zadanie ciosu nożem w lewą rękę, spowodował u pokrzywdzonego B K obrażenia w postaci rany ciętej przedramienia lewego z uszkodzeniem brzuśca mięśnia prostownika łokciowego nadgarstka, brzuśca mięśnia zginacza głębokiego palców IV i V oraz całkowitego przecięcia nerwu łokciowego, żyły i tętnicy łokciowej, które to obrażenia stanowiły naruszenie czynności narządów ciała pokrzywdzonego na okres trwający powyżej 7 dni, co stanowi przestępstwo z art. 157§1 kk i za to na mocy art. 157§1 kk wymierza mu karę 4 (czterech) lat pozbawienia wolności;

II. na mocy art. 46§1 kk zobowiązuje oskarżonego Ł S do zapłaty na rzecz pokrzywdzonego B K kwoty 5.000,00 (pięć tysięcy) złotych tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę;

III. na mocy art. 63§1 kk zalicza oskarżonemu na poczet orzeczonej kary pozbawienia wolności okres rzeczywistego pozbawienia wolności w sprawie związany z zatrzymaniem i tymczasowym aresztowaniem, a to od dnia 19 grudnia 2013 roku do dnia 17 lutego 2015 roku;

IV. na mocy art. 44§1 kk orzeka przepadek na rzecz Skarbu Państwa dowodu rzeczowego w postaci noża opisanego w wykazie dowodów rzeczowych numer (…) pod pozycją

V. na zasadzie art. 627 kpk i art. 624§1 kpk zasądza od oskarżonego Ł S na rzecz Skarbu Państwa koszty sądowe częściowo, to jest w kwocie 1.000,00 (jeden tysiąc) złotych, zwalniając go od obowiązku ponoszenia tych kosztów w pozostałym zakresie.

Powyższy wyrok zaskarżyli apelacją obrońcy oskarżonego Ł S . Apelacja obrońców zaskarża wyrok w części dotyczącej orzeczenia o karze i środkach karnych na korzyść oskarżonego zarzucając: - niewspółmierność kary pozbawienia wolności orzeczonej wobec oskarżonego polegającą na wymierzeniu kary pozbawienia wolności w górnych granicach jej ustawowego zagrożenia w sytuacji, gdy orzeczenie kary o charakterze izolacyjnym w górnych granicach zagrożenia ustawowego przekracza – zdaniem obrony – stopień winy, a ponadto nie może odegrać właściwej roli wychowawczej, - niewspółmierność orzeczonego środka karnego w postaci zadośćuczynienia na rzecz pokrzywdzonego w kwocie 5.000 zł w sytuacji, gdy w żaden sposób nie wykazał on rozmiaru swoich cierpień uzasadniających przyznanie zadośćuczynienia, jego zeznania uzasadniające dochodzone roszczenia odszkodowawcze w żadnej mierze nie polegały na prawdzie, a nadto był prowodyrem zdarzenia z dnia 7 grudnia 2013 roku i jego aktywnym uczestnikiem oraz utrudniał prawidłowe ustalenie stanu faktycznego wprowadzając organy ścigania, a następnie Sąd w błąd podając szereg wersji krytycznego zdarzenia.

W oparciu o te zarzuty apelacja wnosi o zmianę zaskarżonego wyroku w zaskarżonej części poprzez złagodzenie kary pozbawienia wolności i orzeczenie jej w wymiarze nieprzekraczającym dwóch lat pozbawienia wolności oraz oddalenie wniosku o orzeczenie zadośćuczynienia na rzecz pokrzywdzonego w całości.

Sąd Apelacyjny rozpoznając przedmiotową sprawę zważył co następuje:

Wniesiona przez obrońców oskarżonego apelacja częściowo zasługuje na uwzględnienie, co skutkuje wydaniem przez Sąd Odwoławczy orzeczenia reformatoryjnego.

W pierwszej kolejności Sąd Apelacyjny stwierdza, iż Sąd pierwszej instancji po przeprowadzeniu postępowania w przedmiotowej sprawie poczynił prawidłowe ustalenia co do przebiegu zdarzenia będącego przedmiotem osądu, a w pisemnych motywach zaskarżonego orzeczenia wskazał ich podstawy. Sąd Odwoławczy podzielił również przedstawioną w uzasadnieniu przez Sąd orzekający w sprawie subsumcję prawną działania oskarżonego i uznał za Sądem pierwszej instancji, iż oskarżony dopuścił się przestępstwa z art. 157§1 kk.

Odnosząc się do podnoszonego w środku odwoławczym zarzutu wymierzenia oskarżonemu Ł S za przypisany czyn rażąco niewspółmiernej ( surowej ) kary pozbawienia wolności Sąd Apelacyjny zważył:

Zasady wymiaru kary za przypisane sprawcy przestępstwo reguluje przepis art. 53 kk. Zgodnie z treścią §1 tego przepisu Sąd wymierza karę według swego uznania w granicach przewidzianych przez ustawę, bacząc by kara nie przekroczyła stopnia społecznej szkodliwości przypisanego czynu oraz stopnia zawinienia sprawcy. Winien również Sąd orzekający o karze mieć na uwadze przy jej wymiarze motywację i sposób zachowania się sprawcy, rodzaj i rozmiar ujemnych następstw przestępstwa a także sposób życia przed popełnieniem przestępstwa i zachowanie się sprawcy po jego popełnieniu, a w szczególności jego zachowanie w trakcie prowadzonego w sprawie postępowania.

Skarżący w treści środka odwoławczego podnoszą, iż Sąd orzekając o karze powołując się na szereg okoliczności obciążających Ł S takich jak fakt użycia noża, działanie pod wpływem alkoholu, popełnienie przestępstwa w trakcie przyjęcia weselnego, nie wziął pod uwagę, iż oskarżony wychodząc z domu na wesele nie miał przy sobie noża, w trakcie przyjęcia weselnego wszyscy pili alkohol, zdarzenie będące przedmiotem osądu w istocie nie zakończyło wesela, bowiem goście w dalszym ciągu się bawili a wreszcie to, iż to pokrzywdzony sprowokował całe zdarzenie. Odnosząc się do tych podniesionych w apelacji argumentów Sąd Odwoławczy w całości podzielił ustalenia Sądu co do okoliczności przemawiających na niekorzyść oskarżonego.

Bezspornym w przedmiotowej sprawie jest, iż Ł S zadał pokrzywdzonemu uderzenie nożem oraz to, iż narzędzia tego oskarżony nie uzyskał w trakcie przyjęcia weselnego. Z zeznań świadka K R – pracownika hotelu wynika w sposób jednoznaczny, iż użyty przez oskarżonego nóż nie znajdował się ani na sali, na której odbywało się wesele, ani też w kuchni. Stąd przyjąć należy, iż oskarżony przyniósł na wesele nóż. Bezspornym również jest, iż zdarzenie z udziałem oskarżonego i pokrzywdzonego niewątpliwie zakłóciło przebieg przyjęcia, a wreszcie niewątpliwym jest, iż oskarżony znajdował się wówczas pod wpływem alkoholu. Podnoszą również skarżący, iż w odniesieniu do oskarżonego istniało szereg okoliczności łagodzących takich jak uprzednia niekaralność, stan zdrowia psychicznego, pozytywny wywiad środowiskowy oraz pozytywna opinia wystawiona Ł S przez przesłuchanych w toku postępowania świadków R F , M B i T K , wreszcie przyznanie się oskarżonego do winy, współpraca z organami ścigania, wyrażenie skruchy i żalu, jednak te okoliczności pozostały poza uwagą Sądu orzekającego w zakresie kary. Tu Sąd Apelacyjny stwierdza, iż rzeczywiście Sąd pierwszej instancji rozważając kwestię kary nie nadał właściwego znaczenia okolicznościom takim jak przyznanie się Ł S do winy, wyrażenie żalu i skruchy za swoje zachowanie oraz przeproszenie pokrzywdzonego, które przez B K zostało przyjęte ( dow. k-666-667 ). Na str. 57 pisemnych motywów zaskarżonego orzeczenia Sąd Okręgowy stwierdził, iż na korzyść Ł S poczytał częściowe przyznanie się oskarżonego do winy, choć okoliczności tej nie należy przeceniać, bowiem sprawca został rozpoznany przez świadków zdarzenia.

Z takim stanowiskiem Sądu pierwszej instancji nie sposób się zgodzić, bowiem analiza wyjaśnień składanych przez Ł S w toku postępowania prowadzonego w przedmiotowej sprawie ( k – 81-83, 87. 632-633 ) prowadzi do wniosku, iż oskarżony w całości przyznał się do jednokrotnego ugodzenia nożem pokrzywdzonego B K . Zarówno w toku postępowania przygotowawczego (treść postanowień o przedstawieniu zarzutów), jak również na rozprawie (zarzut aktu oskarżenia) Ł S zarzucono popełnienie przestępstwa z art. 13§1 kk w zw. z art. 148§1 kk w zw. z art. 157§1 kk w zw. z art. 11§2 kk. Składając wyjaśnienia oskarżony konsekwentnie nie przyznawał się do działania z zamiarem zabicia pokrzywdzonego, przyznając jednocześnie, iż zadał B K jeden cios nożem. Sąd pierwszej instancji ostatecznie ustalił, iż Ł S dopuścił się przestępstwa z art. 157§1 kk, do czego oskarżony konsekwentnie w toku postępowania przyznawał się.

Brak więc było podstaw do uznania przez Sąd orzekający o karze, iż oskarżony jedynie częściowo przyznawał się do winy.

Generalnie Sąd Apelacyjny uznał, iż Sąd pierwszej instancji miarkując karę jaką należało wymierzyć Ł S za przypisane mu przestępstwo z art. 157§1 kk nie nadał właściwej rangi okolicznościom takim jak przyznanie się oskarżonego do winy, wyrażenie żalu i skruchy za swoje przestępcze zachowanie i przeproszeniu pokrzywdzonego.

Tutejszy Sąd Apelacyjny już wielokrotnie wypowiadał się, iż przyznanie się sprawcy do popełnienia przestępstwa jest najpoważniejszą po czynnym żalu i przebaczeniu ofiary, okolicznością łagodzącą wymiar kary. Przyznanie sprawia, że cele postępowania zostają osiągnięte jeszcze przed wydaniem wyroku, bo przyznając się oskarżony sam siebie potępił i żałował swego czynu co jest symptomem dążenia do poprawienia się, a to jest jeden z prewencyjnych celów postępowania.

Przyznanie się do przestępstwa, przeproszenie pokrzywdzonego tworzą dla wymiaru kary sytuację wyjątkową świadczącą o osiągnięciu jednego z celów postępowania, a to wyrównaniu jednostkowej krzywdy wyrządzonej przestępstwem jeszcze przed zapadnięciem wyroku. Powinno to być odpowiednio docenione wymiarem kary. Przeproszenie pokrzywdzonego winno również być poczytane za okoliczność łagodzącą wymiar kary ( patrz wyroki SA z dnia 24.06.2009 w sprawie II AKa 116/09, z dnia 17.12.2009r w sprawie II AKa 223/09, z dnia 4.11.2010r. w sprawie II AKa 178/10, z dnia 14.05,2008 r w sprawie II AKa 49/08 ).

Jak już wyżej wskazano oskarżony Ł S w pełni przyznał się do popełnienia przypisanego mu czynu, przeprosił pokrzywdzonego B K i wyraził żal i skruchę za swoje postępowanie. Niedocenienie przez Sąd Okręgowy przyznania się oskarżonego oraz przeproszenia przez niego pokrzywdzonego wymaga, by okoliczności te we właściwy sposób uwzględnił Sąd Odwoławczy i orzeczoną wobec Ł S karę złagodził.

Sąd Apelacyjny uznał, iż karą uwzględniającą zarówno stopień zawinienia oskarżonego, znaczny stopień społecznej szkodliwości przypisanego czynu jak również okoliczności przemawiające na korzyść oskarżonego będzie kara 3 lat pozbawienia wolności. Kara ta, mając na uwadze postawę oskarżonego w toku postępowania prowadzonego w przedmiotowej sprawie będzie sprawiedliwa i spełni wobec Ł S swe cele wychowawcze, a także cele w zakresie prewencji ogólnej. Sąd Odwoławczy nie znalazł podstaw do zmiany zaskarżonego wyroku w zakresie orzeczenia o karze w sposób zgodny z wnioskiem skarżących obrońców oskarżonego. Orzeczenie bowiem wobec Ł S wnioskowanej w apelacji kary do 2 lat pozbawienia wolności, mając na uwadze choćby wskazane wyżej okoliczności obciążające oskarżonego, stanowiło by wymierzenie kary rażąco niewspółmiernie łagodnej, nieadekwatnej do stopnia zawinienia oskarżonego oraz stopnia społecznej szkodliwości przypisanego czynu. Orzeczenie kary w wysokości wnioskowanej przez autorów apelacji nie spełniłoby także zasad prewencji generalnej wywołując u ewentualnych sprawców przekonanie o łagodnym karaniu przestępstw popełnionych z użyciem noża.

Sąd Apelacyjny zauważa przy tym, iż dla kwestii oceny czy orzeczona kara jest sprawiedliwa nie mają znaczenia okoliczności podnoszone przez autorów apelacji takie jak okres pobytu w warunkach tymczasowego aresztowania, czy też kwestia okresu, w jakim oskarżonemu będzie przysługiwało formalne prawo do warunkowego przedterminowego zwolnienia. Sąd Apelacyjny nie podzielił natomiast podnoszonego w apelacji zarzutu niewspółmierności orzeczonego środka karnego. Bezspornym jest w przedmiotowej sprawie, iż pokrzywdzony B K w toku postępowania złożył wniosek o zasądzenie od oskarżonego na jego rzecz kwoty 20.000 złotych tytułem odszkodowania oraz kwoty 80.000 złotych tytułem zadośćuczynienia. Rację ma Sąd pierwszej instancji, iż pokrzywdzony w istocie nie wykazał, iżby rzeczywiście na skutek odniesionej w trakcie zdarzenia rany poniósł szkodę. Nie przedłożył żadnych dokumentów, z których wynikałaby wysokość wydatków poniesionych przez niego na leczenie. Stąd słusznie Sąd Okręgowy nie zasądził od Ł S żądanej przez B K kwoty tytułem odszkodowania.

Sąd Odwoławczy podzielił stanowisko Sądu orzekającego w przedmiotowej sprawie, iż żądana przez pokrzywdzonego kwota zadośćuczynienia jest wygórowana i uznał za Sądem I instancji, że adekwatną kwotą zadośćuczynienia będzie 5.000 złotych. Bezspornym jest, iż w wyniku przedmiotowego zdarzenia pokrzywdzony odniósł poważne obrażenie ręki. Zachowanie oskarżonego naraziło go na cierpienie fizyczne i psychiczne, długotrwałe leczenie i rehabilitację. Mając to na względzie Sąd Odwoławczy uznał, że Sąd pierwszej instancji słusznie orzekł tytułem zadośćuczynienia kwotę 5.000 złotych. Orzekając o środku karnym Sąd Okręgowy miał na uwadze podnoszone w apelacji okoliczności takie jak to, iż zdarzenie miało charakter wzajemny, pokrzywdzony w trakcie bezpośredniego starcia z oskarżonym brał w nim aktywny udział. Dla kwestii wysokości zadośćuczynienia nie mają natomiast znaczenia inne okoliczności podnoszone przez skarżących takie jak utrudnianie przez pokrzywdzonego ustalenia prawidłowego stanu faktycznego, czy wprowadzanie organów ścigania w błąd poprzez przedstawianie przez niego szeregu różnych wersji zdarzenia. Stąd Sąd Odwoławczy nie znalazł podstaw do uwzględnienia wniosku apelacji o niezasądzanie zadośćuczynienia na rzecz B K .

Wreszcie Sąd Apelacyjny mając na uwadze treść wniosku obrońców oskarżonego co do zakresu uzasadnienia zauważa, iż skorygował podstawę prawną zawartego w ust IV zaskarżonego orzeczenia przepadku na rzecz Skarbu Państwa dowodu rzeczowego w postaci noża ( zarzut apelacji prokuratora, co do której nie sporządzono uzasadnienia wobec braku wniosku ), albowiem Sąd Okręgowy zapewne omyłkowo powołał przepis art. 44§1 kk, podczas gdy przedmiotowy nóż nie stanowił przedmiotu pochodzącego z przestępstwa. lecz przedmiot służący do popełnienia przestępstwa w rozumieniu art. 44§2 kk.

Mając na uwadze podniesione wyżej argumenty Sąd Apelacyjny na podstawie art. 437§1 kpk zmienił zaskarżony wyrok w ust. I w zakresie orzeczenia o karze oraz w ust. IV w zakresie podstawy prawnej orzeczenia przepadku dowodu rzeczowego, w pozostałej części zaskarżony wyrok utrzymał w mocy, a na podstawie art. 636§1 kpk i art. 10 ust 1 ustawy o opłatach w sprawach karnych zasądził od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa wydatki za postępowanie odwoławcze i opłatę za obie instancje.

SSA Beata Barylak-Pietrzkowska SSA Krzysztof Marcinkowski SSA Lucyna Juszczyk