Wyrok z dnia 2006-10-17 sygn. WA 28/06

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sygn. akt: WA 28/06

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 17 października 2006 r.

Sąd Najwyższy w składzie:

SSN Stanisław Kosmal (przewodniczący)

SSN Marek Pietruszyński (sprawozdawca)

SSN Antoni Kapłon

Protokolant: Marcin Szlaga

przy udziale prokuratora Naczelnej Prokuratury Wojskowej płk. Jana Żaka w sprawie 1) ppłk. rez. K. J. osk. z art. 228 § 3 k.k. w zw. z art. 228 § 1 k.k. w zb. z art. 271 § 3 k.k. w zb. z art. 305 § 1 k.k. i innych, 2) cyw. M. D. osk. z art. 305 § 1 k.k. i innych, 3) cyw. Z. H. oskarżonego z art. 305 § 1 k.k. i innych, po rozpoznaniu w izbie Wojskowej na rozprawie w dniu 12 października 2006r. apelacji, wniesionych przez prokuratora i obrońcę oskarżonego K. J. od wyroku Wojskowego Sądu Okręgowego w W. z dnia 10 kwietnia 2006r., sygn. akt: So 8/04

I. zmienia zaskarżony wyrok w części dotyczącej oskarżonego ppłk. rez. K. J. w ten sposób, że orzeka za każde z przypisanych mu przestępstw środek karny

- degradację,

- przyjmuje jako podstawę orzeczonych przepadków równowartości korzyści majątkowych uzyskanych z przestępstwa, art. 45 § 1 k.k. w brzmieniu ustalonym Ustawą z dnia 9 września 2000r. o zmianie ustawy - Kodeks karny, ustawy Kodeks postępowania karnego, ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji, ustawy o zamówieniach publicznych oraz ustawy - Prawo bankowe (Dz. U. Nr 93, poz. 1027),

- w pozostałym zakresie wyrok w części dotyczącej oskarżonego K. J. utrzymuje w mocy,

- zasądza od oskarżonego K. J. na rzecz Skarbu Państwa koszty procesu za postępowanie odwoławcze

II. uchyla wyrok w zakresie skazania oskarżonej M. D. za czyn wyczerpujący dyspozycję art. 286 § 1 k.k. i sprawę w tym zakresie przekazuje Wojskowemu Sądowi Okręgowemu w W. do ponownego rozpoznania,

- uchyla zobowiązanie oskarżonej M. D. do naprawienia szkody,

- uchyla orzeczenie o karze łącznej,

- orzeka karę łączną w wymiarze 12 (dwunastu) miesięcy ograniczenia wolności, określając wymiar czasu nieodpłatnej kontrolowanej pracy na cele społeczne w odpowiedniej placówce opieki społecznej na 30 godzin
w stosunku miesięcznym,

- wykonanie tej kary warunkowo zawiesza na podstawie art. 69 § 1, art. 70 § 1 pkt 2 i art. 89 k.k. na okres próby wynoszący 3 (trzy) lata,

- wymierza od oskarżonej opłatę za obie instancje w wysokości 180 (stu osiemdziesięciu) złotych.

III. zmienia zaskarżony wyrok odnośnie oskarżonego Z. H. w części dotyczącej skazania za przestępstwo określone w art. 13 § 2 k.k. w zw. z art. 270 § 1 k.k. w zb. z art. 297 § 1 k.k. w ten sposób, że uznaje go za winnego tego, że w dniu 18 lipca 2001r. działając jako właściciel przedsiębiorstwa "PHU P." w celu uzyskania zamówienia publicznego z Jednostki Wojskowej 1153 w W. na dostawę materiałów papierniczych do drukarni, przedłożył w tej jednostce jako autentyczne, sfałszowane zaświadczenia Urzędu Skarbowego Warszawa - Bielany nr KS/023 U3/1125/2001 z dnia 26 czerwca 2001r. i Zakładu Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w W. Inspektorat Praga Północ nr 10451/01 z dnia 29 czerwca 2001r. oraz nierzetelną charakterystykę i nieprawdziwe dane dotyczące obrotu jego przedsiębiorstwa, tj. popełnienia przestępstwa określonego w art. 270 § 1 k.k. w zb. z art. 297 § 1 k.k. i za to skazuje go na podstawie art. 297 § 1 k.k. w zw. z art. 60 § 1 k.k. w zw. z art. 60 § 6 pkt 3 k.k. w zw. z art. 34 § 1 i 2 k.k. i art. 35 § 1 k.k. na karę 4 (czterech) miesięcy ograniczenia wolności z obowiązkiem nieodpłatnej kontrolowanej pracy na cele społeczne w odpowiedniej placówce opieki społecznej w wymiarze 30 godzin w stosunku miesięcznym,

- uchyla orzeczenie o karze łącznej,

- orzeka karę łączną w wymiarze 8 (ośmiu) miesięcy pozbawienia wolności, której wykonanie warunkowo zawiesza na okres próby 3 (trzy) lata,

- ustala opłatę za pierwszą instancję w wysokości 300 złotych,

- na podstawie art. 455 k.p.k. w zw. z art. 435 k.p.k. poprawia błędne podstawy prawne skazania i błędną kwalifikację prawną i przyjmuje jako prawidłowe podstawy prawne skazania: 1) oskarżonej M. D. za czyn opisany w pkt IV ppkt 1 - art. 305 § 1 k.k., 2) oskarżonego R. L. za czyn opisany w pkt III ppkt 4 - art. 305 § 1 k.k., za czyn opisany w pkt III ppkt 5 - art. 305 § 1 k.k. oraz jako prawidłową kwalifikację prawną przypisanego oskarżonej K. D. czynu - art. 270 § 1 k.k. w zb. z art. 297 § 1 k.k. w zw. z art. 12 k.k.

U Z A S A D N I E N I E

Wyrokiem Wojskowego Sądu Okręgowego w W. z dnia 10 kwietnia 2006 r., sygn. akt So 8/04 m.in. ppłk. rez. K. J. został uznany za winnego tego, że:

• „w bliżej nie ustalonych dniach między majem a grudniem 2001 r. w W. działając z góry powziętym zamiarem, będąc przewodniczącym komisji przetargowej J.W. 1153 w W. i jednocześnie zastępcą Dowódcy J.W. 1153 w W., działając w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, wszedł w porozumienie z działającym na rzecz przedsiębiorstwa „A.” s.c. R. L. – który działał wspólnie i w porozumieniu z M. D.- odnośnie organizowanego przez J.W. 1153 w W. przetargu publicznego na dostawę materiałów eksploatacyjnych do urządzeń biurowych w ten sposób, że w zamian za wygranie przetargu przez podaną spółkę zażądał korzyści majątkowej w wysokości 10 % wartości zamówienia brutto, a następnie udzielił R. L. informacji o wysokości kwoty mającej gwarantować wygranie przedmiotowego przetargu, dostarczył blankiet dokumentu wewnętrznego Jednostki zatytułowanego jako „ Plan potrzeb w zakresie sprzętu komputerowego, średniej mechanizacji prac biurowych, materiałów jednorazowego użytku, programów komputerowych oraz ukompletowania w sprzęcie informatycznym instytucji będących na zaopatrzeniu J.W. 1151 w W.”, wskazał instytucje będące na zaopatrzeniu J.W. 1153 w W., do których można dostarczyć tańsze towary zamienne w stosunku do oryginałów wskazanych w opracowanej przez zamawiającego specyfikacji istotnych warunków zamówienia, spowodował wyeliminowanie z przetargu firmy „C.” spółka z o.o. w W. bezzasadnie doprowadzając do odrzucenia oferty tej firmy z dowodu rzekomego braku równoważności jej oferty ze specyfikacją istotnych warunków zamówienia J.W. 1153 w W. oraz sporządził fikcyjny protokół w sprawie porównania artykułów równoważnych ofert przedsiębiorstw „Mirex” s.c. i „ A.” s.c. za co otrzymał od R. L. w ratach kwotę nie mniejszą niż 90.000,00 zł, przez co działał na szkodę J.W. 1153 w W. tj. popełnienia przestępstwa określonego w art.228§3k.k. w zw. z art. 228§1 k.k. w zb. z art. 271§3 k.k. w zb. z art. 305§1 k.k. w zw. z art. 12 k.k. w zw. z art. 4§1 k.k.
• w bliżej nie ustalonych dniach między majem a grudniem 2001 r. działając z góry powziętym zamiarem będąc przewodniczącym komisji przetargowej J.W. 1153 w W. i jednocześnie Zastępcą Dowódcy J.W. 1153 w W., działając w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, wszedł w porozumienie z działającym na rzecz firmy „ Optima Plus” spółka z o.o. w W. R. L.- który działał wspólnie i w porozumieniu z M. D.- odnośnie organizowanego przez J.W. 1153 w W. przetargu publicznego na dostawę artykułów biurowych w ten sposób, iż w zamian za wygranie przetargu przez podaną spółkę zażądał korzyści majątkowej w wysokości 10% wartości zamówienia brutto, za co otrzymał od R. L. w dwóch ratach kwotę nie mniejszą niż 19.000,00 zł, przez co działał na szkodę J.W. 1153 w W., tj. popełnienia przestępstwa określonego w art. 228§1 k.k. w zb. z art.305§1 k.k. w zw. z art. 12 k.k. w zw. z art. 4§1 k.k.
• oraz za winnego tego, że działając w warunkach ciągu przestępstw,
  1. w bliżej nie ustalonym dniu, na przełomie czerwca i lipca 2001 r. w W., będąc Zastępcą Dowódcy J.W. 1153 w W., działając w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, wszedł w porozumienie z działającymi na rzecz przedsiębiorstwa „E.” R. L. – który działał wspólnie i w porozumieniu z M. D. - odnośnie organizowanego przez J.W. 1153 w W. przetargu publicznego na dostawę papieru offsetowego w ten sposób, iż w zamian za wygranie przetargu przez podane przedsiębiorstwo przyjął obietnicę korzyści majątkowej w wysokości 5% wartości zamówienia brutto przez co działał na szkodę J.W. 1153 w W..
  2. w bliżej nie ustalonym dniu, na przełomie czerwca i lipca 2001 r. w W., będąc Zastępcą Dowódcy J.W. 1153 w W., działając w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, wszedł w porozumienie z działającymi na rzecz przedsiębiorstwa „E.” R. L.- który działał wspólnie i w porozumieniu z M. D.- odnośnie organizowanego przez J.W. 1153 w W. przetargu publicznego na dostawę materiałów budowlanych w ten sposób, że w zamian za wygranie przetargu przez podane przedsiębiorstwo przyjął obietnicę korzyści majątkowej w wysokości 5% wartości zamówienia brutto, przez co działał na szkodę J.W. 1153 w W.”, tj. popełnienia przestępstw określonych w art. 228§1 k.k. w zb. z art. 305§1 k.k.(dwukrotnie) w zw. z art. 4§1 k.k.

 Za popełnienie tych przestępstw został skazany skazał za przestępstwo opisane w pkt 1 na mocy art. 228§3 k.k. na karę 2 lat pozbawienia wolności z orzeczeniem, na podstawie art. 45 k.k., przepadku na rzecz Skarbu Państwa równowartości korzyści majątkowej uzyskanej z przestępstwa w kwocie 90.00,00 zł oraz 300 stawek dziennych grzywny z ustaleniem wysokość jednej stawki na 150 zł i orzeczeniem środka karnego zakazu zajmowania stanowisk związanych z gospodarowaniem środkami finansowymi w jednostkach organizacyjnych dysponujących środkami publicznymi na okres 4 lat.

Za przestępstwo z pkt 2 na mocy art. 228§1 k.k. został skazany na karę roku pozbawienia wolności. Nadto orzeczono, na podstawie art. 45 k.k., przepadek na rzecz Skarbu Państwa równowartości korzyści majątkowej uzyskanej z popełnionego przestępstwa w kwocie 19.000,00 zł oraz 100 stawek dziennych grzywny z ustaleniem wysokości jednej stawki na 150 zł oraz środek karny zakazu zajmowania stanowisk związanych z gospodarowaniem środkami finansowymi w jednostkach organizacyjnych dysponującymi środkami publicznymi na okres 2 lat.

Za przestępstwa opisane w pkt 3 na mocy art. 228§1 k.k. przy zastosowaniu art. 91§1 k.k. oskarżony został skazany na karę roku pozbawienia wolności. Orzeczono również 100 stawek dziennych grzywny z ustaleniem wysokości jednej stawki na 150 zł i środek karny zakazu zajmowania stanowisk związanych z gospodarowaniem środkami finansowymi w jednostkach organizacyjnych dysponujących środkami publicznymi na okres roku.

W miejsce wymierzonych kar jednostkowych i środków karnych wymierzono karę łączną 3 lat pozbawienia wolności, karę łączną 500 stawek dziennych grzywny, ustalając wysokość jednej stawki na 150 zł oraz środek karny zakazu zajmowania stanowisk związanych z gospodarowaniem środkami finansowymi w jednostkach organizacyjnych dysponującymi środkami publicznymi na okres 5 lat.

Tym samym wyrokiem cyw. M. D. została uznana za winną tego, że:

1. „działając w warunkach ciągu przestępstw
2. w bliżej nie ustalonych dniach między majem a grudniem 2001 r. w W., działając z góry powziętym zamiarem, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej wspólnie i w porozumieniu z R. L. w zakresie firmy „Optima Plus” spółka z o.o. w W. weszła w porozumienie z przewodniczącym komisji przetargowej J.W. 1153 w W., będącym jednocześnie Zastępcą Dowódcy J.W. 1153 w W. ppłk. K. J., odnośnie organizowanego przez tę jednostkę przetargu publicznego na dostawę materiałów biurowych w ten sposób, że akceptowała obietnicę udzieloną przez R. L., wręczenia korzyści majątkowej w wysokości 10% wartości zamówienia brutto w zamian za wygranie przedmiotowego przetargu przez podaną spółkę, a następnie przekazanie ppłk. K. J. w dwóch ratach kwoty nie mniejszej niż 19.000,00 zł, przez co działała na szkodę J.W. 1153 w W.,
3. w bliżej nie ustalonych dniach między majem a grudniem 2001 r. w W., działając z góry powziętym zamiarem, działając wspólnie i w porozumieniu z R. L. w celu osiągnięcia korzyści majątkowej przez przedsiębiorstwo „A.” s.c. weszła w porozumienie z przewodniczącym komisji przetargowej J.W. 1153 w W. będącym jednocześnie zastępcą Dowódcy J.W. 1153 w W. ppłk. K. J. odnośnie organizowanego przez tę jednostkę przetargu publicznego na dostawę materiałów eksploatacyjnych do urządzeń biurowych w ten sposób, że akceptowała obietnicę udzieloną mu przez R. L. wręczenia korzyści majątkowej w wysokości 10% wartości zamówienia brutto w zamian za wygranie przetargu, w wyniku czego ppłk K. J. udzielił R. L. informacji o wysokości kwoty oferty, która miała gwarantować wygranie przetargu i dostarczył blankiet dokumentu wewnętrznego jednostki zatytułowanego jako „Plan potrzeb w zakresie sprzętu komputerowego, średniej mechanizacji prac biurowych, materiałów jednorazowego użytku, programów komputerowych oraz ukompletowania w sprzęcie informatycznym instytucji będących na zaopatrzeniu J.W. 1153 w W.” oraz wskazał instytucje będące na zaopatrzeniu J.W. 1153 w W., do których można dostarczyć tańsze towary zamienne w stosunku do oryginałów wskazanych w opracowanej przez zamawiającego specyfikacji istotnych warunków zamówienia, za co R. L. przekazał 5 1 mu w ratach kwotę nie mniejszej niż 90.000,00 zł, przez co działała na szkodę J.W. 1153 w W.” tj. popełnienia przestępstw określonych w art. 305§1 k.k. w zw. z art. 12 k.k.(dwukrotnie),
4. w dniu 8 czerwca 2001 r. w W., działając wspólnie i w porozumieniu z R. L. w zakresie firmy „Optima Plus” spółka z o.o. w W., w celu uzyskania zamówienia publicznego z J.W. 1153 w W. na dostawę artykułów biurowych, przedłożyła komisji przetargowej podrobione zaświadczenie Urzędu Skarbowego Warszawa-Targówek nr US/01373/1038/2001 z dnia 22 maja 2001 r., nierzetelną charakterystykę jej firmy oraz nieprawdziwe informacje o obrotach i kontrahentach, z którymi współpracowała gospodarczo firma „Optima Plus”, tj. popełnienia przestępstwa określonego w art. 270§1 k.k. w zb. z art. 297§1 k.k.,
5. w dniu 23 lipca 2001 r. w W. działając wspólnie i w porozumieniu z R. L. w zakresie firmy „Optima Plus” spółka z o.o. w W., w celu uzyskania zamówienia publicznego z J.W. 1153 w W. na dostawę artykułów biurowych, przedłożyła komisji przetargowej podrobione zaświadczenia Urzędu Skarbowego Warszawa-Targówek nr US/01482/1167/2001 z dnia 28 maja 2001 r. i Zakładu Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w W. Inspektorat Praga-Północ nr 7382/01 z dnia 25 maja 2001 r., nierzetelną charakterystykę jej firmy oraz nieprawdziwe informacje o obrotach firmy „Optima Plus”, które wraz z całą ofertą firmy „Optima Plus” zawierały podrobione przez niego podpisy Sławomira Góreckiego tj. popełnienia przestępstwa określonego w art. 270§1 k.k. w zb. z art. 297§1 k.k.,
6. w dniu 27 czerwca 2001 r. w W., działając w zakresie przedsiębiorstwa „A.” s.c. wspólnie i w porozumieniu z R. L., w celu uzyskania zamówienia publicznego z J.W. 1153 w W. na dostawę materiałów eksploatacyjnych do urządzeń biurowych, przedłożyła komisji przetargowej J.W. 1153 w W. podrobione zaświadczenie Urzędu Gminy Warszawa- Włochy z dnia 8 maja 2001 r. nr W/5508/E/01 i W/5507/E/01, podrobione zaświadczenia Urzędu Skarbowego Warszawa-Bemowo z dnia 22 maja 2001 r. nr US/01373/1048/2001 i Zakładu Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w W. Inspektorat Warszawa-Ochota z dnia 5 czerwca 2001 r. nr 1210/01 oraz nierzetelną charakterystykę przedsiębiorstwa „A.” s.c. i nieprawdziwe oświadczenia o obrotach i instytucjach, z którymi współpracowało gospodarczo przedsiębiorstwo „A.”, podrabiając zarazem każdą ze stron oferty przetargowej podpisem wspólniczki Alicji Chełchowskiej, a następnie, działając w tym samym postępowaniu przetargowym w dalszym ciągu wspólnie i w porozumieniu z R. L., w celu uzyskania zamówienia publicznego z J.W. 1153 w W. przez przedsiębiorstwo „A.”, przedłożyła ofertę firmy „ C.” spółka z o.o. w W., zawierającą podrobione zaświadczenia Urzędu Skarbowego Warszawa-Mokotów z dnia 12 czerwca 2001 r. nr US 33/NJ/JO/6837/00 i Zakładu Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w W. Inspektorat nr 7 Mokotów z dnia 4 czerwca 2001 r. oraz nierzetelną charakterystykę firmy „C.” spółka z o.o. w W. i nieprawdziwe oświadczenie o obrotach i instytucjach, z którymi współpracowała gospodarczo firma „C.” spółka z o.o. w W., które to dokumenty wraz z całością tej oferty przetargowej zaopatrzone były podrobionymi podpisami Jana Pacewicza, tj. popełnienia przestępstwa określonego w art. 270§1 k.k. w zb. z art., 297§1 k.k. w zw. z art. 12 k.k.,
7. w dniu 18 lipca 2001 r. w W., działając wspólnie i w porozumieniu z R. L. i K. D., w celu uzyskania zamówienia publicznego z J.W. 1153 w W. na jednorazową dostawę artykułów malarskich dla przedsiębiorstwa „E.”, przedłożyła komisji przetargowej podrobione zaświadczenia Urzędu Skarbowego Warszawa-Targówek nr US/01482/1125/2001 z dnia 28 czerwca 2001 r. i Zakładu Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w W. Inspektorat Praga-Północ nr 10373/01 z dnia 25 czerwca 2001 r. tj. popełnienia przestępstwa określonego w art. 270§1 k.k. w zb. z art. 297§1 k.k.
8. w dniu 19 lipca 2001 r. w W., działając wspólnie i w porozumieniu z R. L. i K. D., w celu uzyskania zamówienia publicznego z J.W. 1153 w W. na dostawę papieru offsetowego dla przedsiębiorstwa „ E.”, przedłożyła komisji przetargowej podrobione zaświadczenia Urzędu Skarbowego Warszawa-Targówek nr US/01482/1125/2001 z dnia 28 czerwca 2001 r. i Zakładu Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w W. Inspektorat Praga-Północ nr 10373/01 z dnia 25 czerwca 2001 r. oraz nierzetelną charakterystykę i nieprawdziwe dane dotyczące obrotu przedsiębiorstwa „E.” za 2000 r., a następnie działając, w tym samym postępowaniu przetargowym, wspólnie i w porozumieniu z R. L. i Zbigniewem Haćkiewiczem, w celu uzyskania zamówienia publicznego z J.W. 1153 w W. przez przedsiębiorstwo „E.”, przedłożyła ofertę przedsiębiorstwa P.H.U. „P.” zawierającą podrobione zaświadczenia Urzędu Skarbowego Warszawa-Bielany nr US/02343/1125/2001 z dnia 26 czerwca 2001 r. i Zakładu Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w W. Inspektorat Praga-Południe nr 10451/01 z dnia 29 czerwca 2001 r. oraz nierzetelną charakterystykę i nieprawdziwe dane dotyczące obrotu tego przedsiębiorstwa za 2000 r. tj. popełnienia przestępstwa określonego w art. 270§1 k.k. w zb. z art. 297§1 k.k. w zw. z art. 12 k.k.,
9. w dniu 18 lipca 2001 r. w W., działając wspólnie i w porozumieniu z R. L. i K. D., w celu uzyskania zamówienia publicznego z J.W. 1153 w W. na dostawę artykułów budowlanych dla przedsiębiorstwa „E.”, przedłożyła komisji przetargowej podrobione zaświadczenia Urzędu Skarbowego Warszawa-Targówek nr US/01482/1125/2001 z dnia 28 czerwca 2001 r. i Zakładu Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w W. Inspektorat Praga-Północ nr 10373/01 z dnia 25 czerwca 2001 r. tj. popełnienia przestępstwa określonego w art. 270§1 k.k. w zb. z art. 297§1 k.k.,
10. w dniu 4 lipca 2001 r. w W., działając wspólnie i w porozumieniu z R. L., w celu uzyskania zamówienia publicznego z J.W. 1153 w W. na usługę prania dywanów i wykładzin podłogowych dla przedsiębiorstwa :”Alfa-Plus” s.c., przedłożyła komisji przetargowej podrobione zaświadczenia Urzędu Skarbowego Warszawa-Targówek nr US/01373/1048/2001 z dnia 22 maja 2001 r. i Zakładu Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w W. Inspektorat Ochota nr 1210/01 z dnia 5 czerwca 2001 r., podrabiając zarazem na każdej stronie oferty przetargowej podpis wspólniczki Alicji Chełchowskiej tj. popełnienia przestępstw z art. 270§1 k.k. w zb. z art. 297§1 k.k., przyjmując, iż w zakresie tych przestępstw działała w warunkach ciągu przestępstw.

Nadto tym wyrokiem M. D. została uznana za winną tego że:

1. w bliżej nieustalonym dniu na przełomie czerwca i lipca 2001 r. w W., działając wspólnie i w porozumieniu z R. L., w celu 451/01 uzyskania korzyści majątkowej, weszła w porozumienie z zastępcą Dowódcy J.W. 1153 w W. ppłk. K. J., odnośnie organizowanego przez tę Jednostkę przetargu publicznego na dostawę papieru offsetowego w ten sposób, że w zamian za wygranie przetargu przez przedsiębiorstwo „E.” złożyła w/w oficerowi obietnicę udzielenia korzyści majątkowej w wysokości 5% wartości zamówienia brutto oraz w bliżej nieustalonym dniu lipca 2001 r., działając wspólnie i w porozumieniu z R. L. w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, weszła w porozumienie ze Zbigniewem Haćkiewiczem odnośnie zgłoszenia do przedmiotowego przetargu fikcyjnej oferty jego przedsiębiorstwa P.H.U. „ P.” przez co działała na szkodę J.W. 1153 w W.,
2. w bliżej nieustalonym dniu na przełomie czerwca i lipca 2001 r. w W., działając wspólnie i w porozumieniu z R. L., w celu uzyskania korzyści majątkowej, weszła w porozumienie z Zastępcą Dowódcy J.W. 1153 w W. ppłk. K. J., odnośnie organizowanego przez tę Jednostkę przetargu publicznego na dostawę materiałów budowlanych w ten sposób, że w zamian za wygranie przetargu przez przedsiębiorstwo „E.” złożyła w/w oficerowi obietnicę udzielenia korzyści majątkowej w wysokości 5% wartości zamówienia brutto przez co działała na szkodę J.W. 1153 w W., tj. popełnienia przestępstw określonych w art. 229§1 k.k. w zb. z art. 305§1 k.k. w zw. z art. 12 k.k. w zw. z art. 4§1 k.k. oraz z art. 229§1 k.k. w zb. z art. 305§1 k.k. w zw. z art. 4§1 k.k., przyjmując, iż działała w warunkach ciągu przestępstw.

Za popełnienie przestępstw wskazanych w: pkt 1 a i b na podstawie art. 305 k.k. przy zastosowaniu art. 91§1 k.k. w zw. z art. 60§3 k.k. w zw. z art. 60§6 pkt 3 k.k. została skazana na karę 6 miesięcy ograniczenia wolności z obowiązkiem nieodpłatnej kontrolowanej pracy na cele społeczne w placówce opieki społecznej w wymiarze 30 godzin w stosunku miesięcznym, w pkt 2 na mocy art. 297§1 k.k. przy zastosowaniu art. 91§1 k.k. w zw. z art. 60§3 k.k. w zw. z art. 60§6 pkt 3 k.k. na karę 12 miesięcy ograniczenia wolności z obowiązkiem nieodpłatnej kontrolowanej pracy na cele społeczne w placówce opieki społecznej w wymiarze 30 godzin w stosunku miesięcznym.

Za popełnienie pozostałych przypisanych jej przestępstw na podstawie art. 229§1 k.k. przy zastosowaniu art. 91§1 k.k. w zw. z art. 60§3 k.k. w zw. z art. 60§6 pkt 3 k.k. na karę 12 miesięcy ograniczenia wolności z obowiązkiem nieodpłatnej kontrolowanej pracy na cele społeczne w placówce opieki społecznej w wymiarze 30 godzin w stosunku 153 miesięcznym.

Sąd pierwszej instancji skazał nadto M. D. za „ czyn opisany w pkt IV. 4” na mocy art. 286§1 k.k. na karę 1(jednego) roku i 6 (sześciu) miesięcy pozbawienia wolności.

W miejsce kar jednostkowych orzeczonych za poszczególne przestępstwa wymierzono karę łączną 2 lat pozbawienia wolności, której wykonanie warunkowo zawieszono na okres próby 5 lat i zobowiązano M. D. do naprawienia w całości szkody wyrządzonej J.W. 1153 w W. czynem opisanym w pkt IV. 4 przez wpłacenie na rzecz następcy prawnego tej Jednostki kwoty 35.863,33 zł w terminie 3 lat od daty uprawomocnienia się orzeczenia.

Wskazanym wyrokiem cyw. Zbigniew Haćkiewicz został uznany za winnego popełnienia tego, że:

• w bliżej nieustalonym dniu lipca 2001 r. w W., działając w celu osiągnięcia korzyści majątkowej przez przedsiębiorstwo „E.”, wszedł w porozumienie z działającymi w zakresie tego przedsiębiorstwa R. L. i M. D., odnośnie złożenia fikcyjnej oferty przez jego przedsiębiorstwo „P.H.U. PRO-SYSTEM” do organizowanego przez J.W. 1153 w W. przetargu publicznego na dostawę papieru offsetowego przez co działał na szkodę w/w Jednostki tj. przestępstwa określonego w art. 305§1 k.k.
• w dniu 19 lipca 2001 r., działając wspólnie i w porozumieniu z M. D. i R. L., jako właściciel przedsiębiorstwa „P.H.U. PRO-SYSTEM”, w celu uzyskania przez przedsiębiorstwo „E.” zamówienia publicznego z Jednostki Wojskowej 1153 w W. na dostawę papieru offsetowego, przedłożył komisji przetargowej podrobione zaświadczenia Urzędu Skarbowego Warszaw-Bielany nr US/02343/1125/2001 z dnia 26 czerwca 2001 r. i Zakładu Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w W. Inspektorat Praga-Północ nr 10451/01 z dnia 29 czerwca 2001 r. oraz nierzetelną charakterystykę i nieprawdziwe dane dotyczące obrotu przedsiębiorstwa za 2000 r. tj. przestępstwa określonego w art. 270§1 k.k. w zb. z art. 297§1 k.k.,
• w dniu 18 lipca 2001 r., działając jako właściciel przedsiębiorstwa „P.H.U. PRO-SYSTEM”, w celu uzyskania zamówienia publicznego z Jednostki Wojskowej 1153 w W. na dostawę materiałów papierniczych do drukarni, usiłował przedłożyć w Jednostce Wojskowej 1153 w W. zaświadczenia Urzędu Skarbowego Warszawa-Bielany nr US/02343/1125/2001 z dnia 26 czerwca 2001 r. i Zakładu Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w W. Inspektorat Praga-Północ nr 10451/01 z dnia 29 czerwca 2001 r. oraz nierzetelną charakterystykę i nieprawdziwe dane dotyczące obrotu jego przedsiębiorstwa, mylnie wskazując na kopercie, w której złożył ofertę do J.W. 1153 w W., jej przedmiot jako ofertę dotyczącą przetargu na dostawę papieru offsetowego, w wyniku czego oferta ta została odrzucona w toku prowadzonego przez komisję przetargową J.W. 1153 w W. przetargu publicznego na dostawę papieru offsetowego, tj. przestępstwa określonego w art. 13§2 k.k. w zw. z art. 270§1 k.k. w zb. z art. 297§1 k.k..

Za popełnienie tych przestępstw Zbigniew Haćkiewicz został skazany na podstawie art. 305§1 k.k. na karę 3 miesięcy pozbawienia wolności z orzeczeniem 30 stawek dziennych grzywny, przy czym wysokość jednej stawki określono na kwotę 20 zł, na podstawie art. 297§1 k.k. na karę 6 miesięcy pozbawienia wolności, na podstawie art. 297§1 k.k. w zw. z art. 14§2 k.k. w zw. z art. 60§1 k.k. w zw. z art. 60§6 pkt 3 k.k. na karę 4 miesięcy ograniczenia wolności z obowiązkiem nieodpłatnej kontrolowanej pracy na cele społeczne w placówce opieki społecznej w wymiarze 30 godzin w stosunku miesięcznym.

W miejsce kar jednostkowych wymierzono karę łączną 8 miesięcy pozbawienia wolności, której wykonanie warunkowo zawieszono na okres próby 3 lat.

Od tego wyroku apelację na niekorzyść oskarżonych wniósł prokurator, a na korzyść oskarżonego J. jego obrońca.

Prokurator zaskarżył wyrok Sądu pierwszej instancji w części dotyczącej: 1) K. J. w zakresie orzeczenia o karze łącznej pozbawienia wolności i nie orzeczenia środka karnego degradacji, 2) Z. H. w zakresie odpowiedzialności za przestępstwo określone w art. 13§2 k.k. w zw. z art. 270§1 k.k. w zb. z art. 297§1 k.k., wskazane w pkt VI ppkt 3 aktu oskarżenia, 3) M. D. w zakresie odpowiedzialności za przestępstwo określone w art. 286§1 k.k., 3 wskazane w pkt IV ppkt 12 aktu oskarżenia.

Skarżący zarzucił wyrokowi: a) wymierzenie K. J. rażąco łagodnej kary pozbawienia wolności, niewspółmiernej do stopnia zawinienia oraz stopnia społecznej szkodliwości przypisanych czynów, a także nie orzeczenie środka karnego w postaci degradacji, które to rozstrzygnięcie jest również rażąco niewspółmierne do stopnia winy i społecznej szkodliwości przypisanych czynów, b) obrazę prawa materialnego, a to art. 18§1 k.k. polegającą na przyjęciu, że Zbigniew Haćkiewicz usiłował nieudolnie popełnić przestępstwo określone w art. 270§1 k.k. w zb. z art. 297§1 k.k. podczas, gdy czyn ten został popełniony w formie dokonania, 3) obrazę prawa procesowego mającą wpływ na treść orzeczenia, a to art. 413§2 pkt 1 k.p.k., polegającą na zaniechaniu określenia w jakiej postaci sąd przypisał M. D. popełnienie przestępstwa zarzucanego jej w pkt IV ppkt 12 aktu oskarżenia i wniósł o: 1) zmianę wyroku, co do K. J. przez uchylenie kary łącznej pozbawienia wolności i orzeczenie w jej miejsce kary łącznej pozbawienia wolności w wysokości 5 lat oraz orzeczenie za każde z przypisanych temu oskarżonemu przestępstw środka karnego-degradacji, 2) zmianę wyroku, co do oskarżonego Z. H. przez uznanie, że działając w okolicznościach wskazanych w pkt VI ppkt 3 aktu oskarżenia popełnił przestępstwo określone w art. 270§1 k.k. w zb. z art. 297§1 k.k., orzeczenie za to przestępstwo, przy uwzględnieniu treści art. 58§3 k.k., kary 4 miesięcy ograniczenia wolności z obowiązkiem nieodpłatnej kontrolowanej pracy na cele społeczne w odpowiedniej placówce społecznej w wymiarze 30 godzin w stosunku miesięcznym, orzeczenie nowej kary łącznej w wymiarze 8 miesięcy pozbawienia wolności z warunkowym zawieszenie jej wykonania na okres próby wynoszący 3 lata, 3) uchylenie zaskarżonego wyroku wobec M. D. i przekazanie w tym zakresie sprawy Sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania.

Obrońca oskarżonego K. J. zarzucił wyrokowi: 1) rażące naruszenie przepisów art. 4§1k.p.k. i art. 7 k.p.k. przez dokonanie dowolnej, a nie swobodnej oceny dowodów przez bezkrytyczne przyjęcie za wiarygodne 1 wyjaśnień R. L. i M. D.- wbrew zeznaniom świadków i dokumentom zebranym w sprawie z jednoczesnym bezzasadnym odmówieniem wiary wyjaśnieniom K. J. oraz – pomimo wielu sprzeczności- danie wiary w zakresie złożenia obietnicy wręczenia korzyści majątkowej za dwa kolejne przetargi (przy braku złożenia takiej obietnicy za inne przetargi, w których uczestniczyły przedsiębiorstwa kontrolowane przez R. L.), 2) naruszenie art. 167 k.p.k. przez oddalenie wniosku o przeprowadzenie analizy zapisów na dysku komputera użytkowanego przez Marka Szulkowskiego, który zmierzał do wykazania kiedy został sporządzony aneks do umowy na materiały eksploatacyjne, 3) naruszenie art. 167 w zw. z art. 169§2 k.p.k. przez oddalenie wniosku dowodowego o przesłuchanie jako świadka przedstawiciela firmy Jolimpex, zaopatrującej w towary firmy kontrolowane przez R. L. na okoliczność, że ten oskarżony zalegał z płatnościami na rzecz tej firmy, co pozwoliłoby obalić wiarygodność relacji tego oskarżonego, 4) naruszenie art. 424§1 pkt 1 k.p.k. przez nie wyjaśnienie w uzasadnienia wyroku sprzeczności, między relacjami M. D. i R. L. a pozostałym materiałem dowodowym oraz istotnych zagadnień związanych z funkcjonowaniem mechanizmów, które umożliwiły spółce „A.” wygrać przetargi, 5) naruszenie art. 410 k.p.k. przez nie ujawnienie w uzasadnieniu wyroku zeznań świadków i opinii biegłych, a więc sporządzenie tego uzasadnienia na podstawie niepełnego materiału dowodowego, 6) naruszenie art. 4§1 k.k., odnośnie zastosowania art. 45§1 k.k., z uzasadnieniem, że sąd był zobowiązany do takiego orzeczenia podczas, gdy w dacie popełnienia przez oskarżonego K. J. przypisanych mu czynów zastosowanie tego przepisu było fakultatywne, 7) „naruszenie art. 5§2 k.p.k. w zakresie uznania, że przedłożona przez K. J. kopia dokumentu równoważności była sfałszowana, pomimo braku dowodu dla tego ustalenia, 7 a nadto w zakresie konstatacji sądu „ pomijając wątpliwości co do prawdziwości dokumentu”, które winno skutkować usunięciem tych wątpliwości zgodnie ze wskazanym przepisem, a nie ich interpretowaniem na niekorzyść oskarżonego i wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi pierwszej instancji lub ewentualnie zmianę zaskarżonego wyroku i uniewinnienie oskarżonego do popełnienia zarzucanych mu czynów.

Nadto do Izby Wojskowej Sądu Najwyższego wpłynęło osobiste odwołanie oskarżonego K. J., w którym nie zgodził się on z rozstrzygnięciem Sądu pierwszej instancji, w zakresie uznania wiarygodności relacji R. L. i M. D., pomimo wewnętrznych sprzeczności w tych relacjach oraz ich sprzeczności z innymi zasadniczymi dowodami zebranymi w toku procesu, a to zeznaniami świadków, dokumentami dotyczącymi przetargów, dokumentami organizacyjnymi i finansowymi, co powinno wzbudzić wątpliwości odnośnie prawdziwości tych relacji, które powinny zostać rozstrzygnięte na korzyść oskarżonego.

Sąd Najwyższy zważył, co następuje.

Ustalenia faktyczne poczynione w tej sprawie nie wykroczyły poza ramy swobodnej oceny dowodów. Wojskowy Sąd Okręgowy słusznie jako podstawę tych ustaleń przyjął dowody w postaci wyjaśnień oskarżonych R. L. i M. D., którym trafnie nadał walor wiarygodności. Przyznanie wiary relacjom tych oskarżonych było wynikiem dokonania przez Sąd pierwszej instancji prawidłowej analizy przeprowadzonych dowodów odciążających i obciążających, których ocena nie wykazuje błędów natury faktycznej czy logicznej i jest zgodna ze wskazaniami wiedzy i doświadczenia życiowego. Rozważania dowodowe Wojskowego Sądu Okręgowego nie były zagadnieniem prostym, gdyż, czego nie sposób ukryć, relacje oskarżonych, (pomówienia), składane w toku procesu karnego nie były wolne od jakichkolwiek rozbieżności wewnętrznych i zewnętrznych. Na możliwość zaistnienia takich rozbieżności wskazali sami oskarżeni.

Istniejące rozbieżności, w zakresie dowodów istotnych dla dokonania ustaleń faktycznych sprawy, były jednak usuwalne zgodnie z zasadami logiki i doświadczenia życiowego. Nie sposób bowiem odmówić oskarżonym możliwości pomyłki w sytuacji, gdy byli wielokrotnie przesłuchiwani na okoliczności wielu zdarzeń, znacznie oddalonych w czasie, a przesłuchaniom tym towarzyszył stan napięcia emocjonalnego, wywołany grożącymi tym osobom konsekwencjami karnymi.

Wskazać przy tym należało, że w zakresie okoliczności rozstrzygających dla ustaleń dowodowych, relacje oskarżonych R. L. i M. D., opisujące ich udział oraz udział innych osób w przestępczym porozumieniu, były konsekwentne i nie budziły wątpliwości.

Z treści apelacji obrońcy oskarżonego K. J. wynika, że skarżący (podobnie czyni to w odwołaniu K. J.) odrzuca możliwość, odtworzenia przebiegu zdarzeń w tej sprawie z wykorzystaniem dowodów osobowych, niespełniających wymogu bezwzględnej bezbłędności. Takie stanowisko nie znajduje podstawy w obowiązującej procedurze karnej. Aby pomówienie mogły być uznane za podstawę ustaleń faktów w sprawie, konieczne jest ustalenie, że jest ono jasne i konsekwentne oraz, że istnieją inne dowody potwierdzające bezpośrednio lub choćby pośrednio owo pomówienie, a nadto niezbędne jest wykazanie, iż wyjaśnienia pomawianego są logiczne i nie wykazują cech nieprawdopodobności (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 28 listopada 1978 r., VI KRN 246/78, OSNPG 1979, z. 4, poz.64).

To, że wyjaśnienia oskarżonych R. L. i M. D., co do istotnych okoliczności, pozwalających na ustalenie podstawy faktycznej wyroku, są jasne i konsekwentne zostało już zaakcentowane przez Sąd odwoławczy. Materiał dowodowy sprawy wskazuje również, że relacje tych oskarżonych nie są gołosłowne, gdyż znajdują potwierdzenie w innych dowodach. Te wspierające relacje oskarżonych R. L. i M. D. dowody (ujawnione w toku rozprawy) to przede wszystkim: relacje K. D., Marka Szulkowskiego, Z. H., zeznania Sławomira Góreckiego, Andrzeja Nowickiego, zeznania świadków członków komisji przetargowych, dokumentacja dotycząca organizacji i przebiegu przetargów, w których brali udział oskarżeni, dokumentacja finansowa firm, których byli właścicielami, dokumentacja z wykonania umów, wykazy bilingów telefonicznych, dokumenty znalezione podczas przeszukania u oskarżonego K. J..

Wersja zdarzeń przedstawiona przez oskarżonego K. J., pozostająca w zasadniczej opozycji do relacji oskarżonych, nie znalazła wsparcia dowodowego, pozwalającego na ustalenie w sprawie dwóch logicznych i wiarygodnych wersji zdarzeń. Słusznie zatem Sąd pierwszej instancji odmówił wiary tym relacjom, powołując się na uprawniające do tego dowody. Wiary w prawdziwość relacji oskarżonego K. J. nie mogły przywrócić, wskazane przez obrońcę oskarżonego i oskarżonego, rozbieżności w materiale dowodowym oraz zaprezentowane analizy dowodów, odwołujące się do wybranych elementów materiału dowodowego. Rozbieżności te nie wykazały znamienia nieusuwalności lub zostały rozstrzygnięte w orzeczeniu po myśli oskarżonego . Zaprezentowane analizy oparte tylko na wybranych okolicznościach sprawy nie mogły być uznane za obiektywne. W świetle dowodów zaakceptowanych przez Sąd pierwszej instancji, interpretowanych swobodnie, nie znalazła potwierdzenia teza oskarżonego K. J. o zmowie oskarżonych, którzy mszcząc się za działania podejmowane przez oskarżonego, w celu wymuszenia realizacji umów zawartych z J.W. 1153 w W., pomówili go o działania korupcyjne. Nie znaleziono dowodów, poza stwierdzeniem oskarżonego J., wskazujących na to, że takie nastawienie cechowało zachowanie oskarżonych R. L. i M. D.. Zresztą stwierdzić należało, że takie działanie oskarżonych byłoby pozbawione racjonalnych podstaw. Jakiż sens miałoby działania oskarżonych, opisane przez oskarżonego J., zmierzające do samooskarżenia i oskarżenia bliskich im osób w sytuacji, gdy brak realizacji zawartych umów mógł rodzić dla nich jedynie konsekwencje cywilno-prawne. Poza tym wskazane dowody pozwalają na ustalenie, że zachowanie oskarżonego J., poza sporządzeniem wezwań zapłaty, nie było, do czasu przeprowadzenia kontroli gospodarczej, szczególnie aktywne. Wręcz odwrotnie są dowody wskazujące na to, że oskarżony dążył do umorzenia należności jednej z firm oskarżonych (zeznania śwd. Pawła Krasowskiego k. 748 i n.). Zatem taki sposób działania współoskarżonych R. L. i M. D., wskazany przez oskarżonego J., nie przyniósłby tym osobom żadnych korzyści, a dodatkowe problemy. Takiej determinacji w zachowaniu tych oskarżonych nie sposób jednak ustalić. Podnoszone rozbieżności, dotyczące ilości rat łapówek, podpisów na składanych ofertach firm „podstawionych” do przetargu, okoliczności wręczania łapówek, sposobu sporządzenia ofert (szczególnie ofert firm „A.” i „C.” na materiały eksploatacyjne do urządzeń biurowych w kontekście opracowania pkt 13 i 18 tych ofert) są wytłumaczalne okolicznościami w jakich składali oni wyjaśnienia w toku procesu.

Odnośnie rozbieżności, dotyczących użytkowania przez oskarżonego samochodu marki Toyota Camry racjonalne jest stwierdzenie, uwzględniając opisywane przez oskarżonego R. L. dążenie oskarżonego K. J. do ukrycia ich kontaktów wobec postronnych, że oskarżony mógł wykorzystywać dla realizacji swoich celów samochód innej osoby. Rozważając sygnalizowane przez oskarżonego K. J. rozbieżność między, relacją oskarżonego L. o wypłacaniu pieniędzy z kont jego firm w celach korupcyjnych, po uregulowaniu należności hurtowników, a dowodami o zaleganiu z płatnościami dla tych podmiotów stwierdzić należało, że nie podważają one wersji oskarżonego R. L. o przekazywaniu współoskarżonemu korzyści majątkowych. Wbrew intencjom oskarżonego K. J. uznać należało, że istnieją dowody w postaci wyjaśnień oskarżonych R. L. i M. D., dokumentów finansowych ich firm, wskazujące, że dopiero po pewnym okresie realizacji umów zawartych z J.W. 1153 w W. nastąpiły problemy z płatnościami dla hurtowników, które w końcu doprowadziły do zaprzestania realizowania tych należności. Fakty powstania zaległości płatniczych firm kontrolowanych przez oskarżonych R. L. i M. D. wobec hurtowników zyskały potwierdzenie dowodowe (zeznania śwd. Zbigniewa Buconia k.3709 i następne). Starania oskarżonych o pominięcie niekorzystnych dla nich faktów gospodarczych nie świadczą o tym, że z dniem pojawienia się problemów zaprzestali przekazywania pieniędzy oskarżonemu K. J. Zapewnienie przychylności oskarżonego w uzyskaniu kontraktów publicznych, poza zyskaniem wiarygodności handlowej, gwarantowało im, mimo istniejących trudności, funkcjonowanie w biznesie. Z tego powodu, co nie może dziwić, oskarżeni ci bardziej dbali o interesy tego oskarżonego, niż zaopatrujących ich hurtowni, w których otrzymywali kredyty kupieckie. O tym, że oskarżony K. J. nawet w końcu 2001 roku i w 2002 roku trwał w swojej „przychylności” dla oskarżonych, świadczy choćby jego zachowanie odnośnie realizacji faktury VAT 439/01 i podjęcie działań zmierzających do umorzenie należności firmy „E.” (k.1846). Nie znalazło podstawy dowodowej twierdzenie oskarżonego K. J., że tylko M. D. lub R. L. dokonywali wypłat pieniędzy przeznaczonych dla K. J.. Oskarżona w swoich wyjaśnieniach, dotyczących tych wypłat użyła również stwierdzenia, że pieniądze „wypłacono” (k.694 verte), a dotyczyło to wypłaty dokonanej przez Zbigniew Haćkiewicza. Zresztą okoliczność kto, wypłacał pieniądze z kont firmowych z przeznaczeniem dla oskarżonego K. J., nie miała istotnego znaczenia dla ustaleń dowodowych, gdyż o powiązaniu finansowym oskarżonych R. L. i M. D. z oskarżonym K. J. wiedzieli niektórzy pracownicy, w tym Zbigniew Haćkiewicz.

Nie znalazły potwierdzenia dowodowego, dążenia oskarżonego K. J. zmierzające do wykazania, że to nie on, a być może oskarżony Marek Szulkowski dostarczył oskarżonemu R. L. „Plan potrzeb w zakresie sprzętu komputerowego, średniej mechanizacji prac biurowych, materiałów jednorazowego użytku, programów komputerowych oraz ukompletowania w sprzęcie informatycznym instytucji będących na zaopatrzeniu J.W. 1153 w W.”. Wbrew twierdzeniom oskarżonego K. J. opinia grafologiczna (k. 4097-4098) wykazała, że oskarżony L. czynił zapiski na wskazanym dokumencie. Nadto nie zasługiwały na uznanie wyjaśnienia oskarżonego J., których intencją było wykazanie, że dostarczenie „ Planu potrzeb w zakresie sprzętu komputerowego, średniej mechanizacji prac biurowych, materiałów jednorazowego użytku, programów komputerowych oraz ukompletowania w sprzęcie informatycznym instytucji będących na zaopatrzeniu J.W. 1153 w W.” nie mogło być przydatne oskarżonemu R. L. w sporządzeniu oferty, ze względu na ograniczony zakres tego dokumentu, nie obejmujący wszystkich artykułów, których zamówieniem była zainteresowana J.W. 1153 w W..

Analiza dokumentu wskazuje, że przedstawione w nim oczekiwania Jednostki, co do ilości, jakości i cen towarów, mających być przedmiotem przetargu, były przydatne R. L. (o czym sam wyjaśnił) w opracowaniu prawidłowej i skutecznej oferty. Na znaczenie tego dokumentu w toku przetargu wskazują również zeznania członków komisji przetargowej. Ważność tego dokumentu podkreślał fakt, że nie był on nigdy udostępniany oferentom w toku postępowania przetargowego.

Wbrew stwierdzeniu oskarżonego J. fakt, że oferta firmy „A.” przekroczyła, co do ogólnej kwoty, wysokość zamówienia wskazaną przez organizatora przetargu, nie podważa wyjaśnień oskarżonego R. L., odnośnie przekazania mu dokumentu przez oskarżonego K. J.. Oferta firmy „A.” nie musiała być niższa, bądź równa kwocie wskazanej przez zamawiającego, gdyż zgodnie z ustaleniami dokonanymi przez oskarżonych właśnie dla wygrania przetargu przez tę firmę, konieczne było zróżnicowanie jej oferty i oferty firmy „C.”. Założono więc opracowanie niższej cenowo oferty „C.”, wiedząc, że i tak firma ta została „podstawiona” do tego przetargu, a jej rywalizacja z firmą „A.” będzie fikcją, konieczną dla zachowania ważności przetargu. W tej sytuacji, przy zaangażowaniu oskarżonego K. J. w wygranie przetargu przez firmę współoskarżonych R. L. i M. D. określenie, w ofercie firmy „A.”, wyższej kwoty (nieznacznie odbiegającej od tej wskazanej przez zamawiającego) było realizacją warunków przestępczego porozumienia i nie miało wpływu na rozstrzygnięcie przetargu.

Zdaniem Sądu Najwyższego nie trzeba czynić rozbudowanych rozważań dla wykazania, na czym polegała rola firmy „C.” w przetargu na materiały eksploatacyjne. Wystarczy, w tym względzie, odwołanie się do wyjaśnień oskarżonych R. L. i M. D. i wspierających te relacje dokumentacji, dotyczącej tego przetargu. Uczestniczenie tej firmy w przetargu było, co już wskazano, jednym z elementów gwarantujących ważność przetargu i zbliżało firmę oskarżonych R. L. i M. D. do wygrania przetargu. Próba wykazania przez oskarżonego K. J., że firma „C.” zgłosiła się do przetargu na normalnych warunkach i jej oferta została odrzucona zgodnie z prawem, z powodu nie złożenia na czas oświadczenia o dominacji nie mogła być skuteczna. Gdyby w rzeczywistości, taki był powód odrzucenia oferty tej firmy to, powód ten był już znany w dniu 2 lipca 2001 r (k.259 akt przetargu nr 25/5/2001). W tej sytuacji zupełnie bezcelowe byłoby żądanie skierowane do tej firmy w dniu 5 lipca zobowiązujące do dostarczenia artykułów koniecznych dla stwierdzenia ich równoważności z towarami wskazanymi w zapytaniu o cenę (k. 260 dokumentacji przetargu nr 25/5/2001). „Prawidłowość” przebiegu przetargu, prowadzonego przez komisję pod przewodnictwem oskarżonego K. J. oddaje dokumentacja przetargu nr 25/5/2001, a zwłaszcza dokumenty o symbolach ZP-46 (k. 106-107 i 266-267 dokumentacji tego przetargu). Te same elementy obu ofert firmy „Mirex” ważne dla skuteczności tej oferty, zyskały różne oceny komisji. W przypadku oskarżonego K. J., znawcy prawa o zamówieniach publicznych, osoby dokładnej w działaniu, trudno mówić o przeoczeniu. Przeczy temu jego udział w przestępczym porozumieniu mającym na celu wygranie tego przetargu wszelkimi dostępnymi sposobami. Ważności oferty firmy „Mirex” była szczególnie istotna w końcowym etapie przetargu, który podlegałby unieważnieniu w przypadku pozostania w postępowaniu tylko jednej prawidłowej oferty, nawet jeżeli byłaby to oferta firmy „Alfy Plus”.

Słusznie również Sąd pierwszej instancji zakwestionował, biorąc pod rozwagę wyjaśnienia oskarżonego R. L., zeznania świadków członków komisji przetargowej na materiały eksploatacyjne do urządzeń biurowych, złożone przez nich w toku śledztwa oraz wyjaśnienia oskarżonego K. J. o modelowym i wzorcowym przebiegu tego przetargu, prawdziwość dokumentu w sprawie porównania artykułów równoważnych, (k. 262 dokumentacji przetargu nr 25/5/2001). Przedstawione dokumenty wskazują jak dalekie od ideału było przeprowadzenie tego przetargu. Tę tezę Sądu pierwszej instancji wspierają relacje świadka Andrzeja Nowickiego, który jak arbiter wydawał opinię na zlecenie oskarżonego K. J. (k.295 akt przetargu nr 25/5/2001). Zeznania te wskazują również na słuszne stanowisko Sądu pierwszej instancji, że pozycje 13 i 18 w ofertach firm „A.” i „C.” nie powstały w sposób przypadkowy. Z zeznań tych wynika też, jakich manipulacji dopuścił się oskarżony K. J., aby utrzymać pierwotną cenę zaproponowaną w przetargu przez oskarżonych R. L. i M. D.. W kontekście pomocy oskarżonego K. J., przy sporządzaniu ofert firm „A.” i „C.” słusznie Sąd pierwszej instancji , odwołując się do zeznań świadka Andrzeja Chojnackiego ze śledztwa i wyjaśnień oskarżonego R. L., odmówił wiary wyjaśnieniom oskarżonego K. J., w których dążył on do wykazania przypadkowość wizyty oskarżonego R. L. u świadka Andrzeja Chojnackiego oraz innej daty tej wizyty, niż to wynikało z relacji oskarżonego R. L.

Odnośnie podnoszonej przez oskarżonego K. J. rozbieżności, między relacją oskarżonego Z. H., a innymi dowodami, co do postępowania w zakresie spóźnionych ofert firm „A.” i „C.” do pierwszego przetargu na materiały eksploatacyjne do urządzeń biurowych, stwierdzić należało, że została ona rozstrzygnięta korzystnie dla oskarżonego. Jednak to rozstrzygnięcie nie mogło wpłynąć na zmianę oceny zachowania oskarżonego K. J. podczas przetargów.

O tym jaki był prawdziwy cel działania oskarżonego świadczy sposób przeprowadzenia pierwszego przetargu, skutkujący jego unieważnieniem, po to aby umożliwić dopuszczenie do następnego przetargu oferty firm kontrolowanych przez współoskarżonych R. L. i M. D. Co do szeroko omawianej przez oskarżonego J. kwestii, daty sporządzenia aneksu do zasadniczej umowy zawartej między J.W. 1153 w W. a Alfą Plus, w kontekście wykazania nieprawdziwości wyjaśnień oskarżonych R. L. i M. D. o przekazaniu oskarżonemu K. J. również 10% wartości brutto tego kontraktu, stwierdzić należało, uwzględniając zeznania świadka Pawła Krasowskiego (k. 4503 verte) i wyjaśnienia Marka Szukowskiego (k.4053 verte), zwłaszcza o bałaganie organizacyjnym panującym w J.W. 1153 w W., że data sporządzenia aneksu nie miała znaczenia dla rozpoczęcia jego praktycznej realizacji. Często formalne podpisanie aneksu następowało w końcowej fazie jego realizacji. Stąd też aneks został, jak to ustalił Sąd pierwszej instancji, podpisany nie później, niż w grudniu 2001 r., ale z datą 14 września 2001 r. Ta okoliczność miała z pewnością wpływ na wskazanie w aneksie nowej siedziby A.. Oskarżony R. L. o możliwości podpisania aneksu do podstawowej umowy dowiedział się wcześniej od oskarżonego J.. W sytuacji zatem, gdy aneks ten, stanowiący kontynuację podstawowej umowy, był realizowany, to mimo podpisania go przez inne niż oskarżony osoby, nie może budzić zdziwienia, że oskarżeni R. L. i M. D., doceniając rolę oskarżonego K. J. w ich przedsięwzięciu (to dzięki niemu do firm oskarżonych R. L. i M. D. zostały wysłane zapytania o cenę – wyjaśnienia Marka Szulkowskiego k. 2642), przekazywali mu korzyści majątkowe, wynikające również z podpisania tego aneksu, co zresztą oskarżony skrupulatnie nadzorował. Odnosząc się do wskazanej przez oskarżonego K. J. rozbieżności, między jego relacją, a wypowiedzią oskarżonego Z. H., co do koloru munduru, w którym chodził oskarżony K. J., podnieść należało, że rozbieżność tę wyjaśnił Zbigniew Haćkiewicz (k. 4771 verte). Istotne jest jednak to, że oskarżony nie miał żadnych wątpliwości w rozpoznaniu osoby K. J.. Również wskazane przez oskarżonego K. J. przetargi, w których bez powodzenia uczestniczyły firmy kontrolowane przez oskarżonych R. L. i M. D., nie mogą świadczyć o zachowaniu przez oskarżonego K. J. uczciwości, w przeprowadzeniu innych przetargów w sytuacji, gdy oskarżeni stwierdzili, że nie wszystkie przetargi były „uzgadniane” z oskarżonym K. J.. Poza tym, podzielając stanowisko Sądu pierwszej instancji o właściwościach umysłowych oskarżonego K. J., nie sposób odrzucić tezy, że wygranie wszystkich przetargów przez firmy powiązane z osobami R. L. i M. D. i osobami im bliskimi, mogłoby wzbudzić podejrzenia osób kontrolujących działalność przetargową. Nie zasługują na uwzględnienie, wskazywane w apelacji oraz przez oskarżonego, wyliczenia mające wykazać, że przy podanych przez oskarżonych R. L. i M. D. cenach i zakładanym przez nich poziomie zysku, nierealne było zgromadzenie przez nich środków finansowych, umożliwiających przekazywanie oskarżonemu K. J., tak pokaźnych korzyści majątkowych. Wyliczenia dokonywane przez oskarżonych R. L. i M. D., czynione na początkowym etapie kontaktów z oskarżonym K. J. nie zakładały podwyżek cen, ale z pewnością uwzględniały, uzgodnione z oskarżonym K. J., dostarczanie do wskazanych przez niego instytucji, artykułów o niższej jakości i niższych cenach w stosunku do tych, zamawianych zgodnie z umową. Fakt taki został potwierdzony w toku procesu. Warto w tym kontekście stwierdzić, że wysokość oferty przedstawionej przez oskarżonych R. L. i M. D. w przetargu na materiały eksploatacyjne, gwarantowała osiągnięcie przez nich odpowiedniego zysku, mimo planowanego przekazania określonej kwoty korzyści majątkowych. Wskazuje na to wysokość ofert innych firm, uczestniczących w tym przetargu (oferta firmy Agencja H&H -539.352, 17 zł , oferta firmy „MMBA” sp. z o.o. – 566.028,27 zł), które również kalkulowały osiągnięcie zysku. O tym, że w późniejszym etapie działalność uwzględniająca łapówki była nieopłacalna wskazują oskarżeni R. L. i M. D.. Dla nich ważne jednak było utrzymanie się na rynku, mimo trudności z uzyskaniem oczekiwanych korzyści.

W końcu stwierdzić należało, że w żadnym wypadku wystąpienie przez J.W. 1153 w W. w 2001 r., z inicjatywy oskarżonego K. J., z wezwaniem zapłaty wobec firmy „E.”, nie wykluczało możliwości ustalenia, przyjmowania w tym czasie przez oskarżonego korzyści majątkowych od osób kontrolujących tę firmę. Konieczność reakcji oskarżonego na przypadki niewykonywania zobowiązań przez partnerów gospodarczych była jego obowiązkiem, a jak wynika to z wyjaśnień oskarżonego, dbał on o zachowanie wizerunku „ dobrego gospodarza”. Poza tym należało liczyć się z możliwością kontroli wykonania umów przez jednostki nadzorujące, co zresztą w tej sprawie nastąpiło. W świetle przedstawionych wywodów nie może budzić wątpliwości wersja zdarzeń przyjęta przez Sąd pierwszej instancji wskazująca, że oskarżeni podjęli nieformalne, liczne kontakty z oskarżonym, mające doprowadzić do uzyskania zamówień z sektora publicznego, w drodze naruszenia reguł prawa (określających sposób przeprowadzania przetargów) i zamówienia te, przy aktywnym i nie bezinteresownym współdziałaniu oskarżonego uzyskali.

Potwierdzenie prawidłowości podstawy faktycznej orzeczenia Wojskowego Sądu Okręgowego w W., skutkowało uznanie nietrafności zarzutów apelacji, dotyczących oddalenia przez ten Sąd wniosków dowodowych. Oddalenie wniosku, zmierzającego do przeprowadzenia kolejnej analizy dysku komputera użytkowanego przez Marka Szulkowskiego, w celu określenia prawdziwej daty sporządzenia aneksu, zostało prawidłowo i wszechstronnie uzasadnione. Niewątpliwym wsparciem dla takiego rozstrzygnięcia były zeznania śwd. Pawła Krasowskiego, co zostało zaakcentowane w wywodach Sądu.

Nie jest również trafny zarzut, dotyczący oddalenia wniosku dowodowego o przesłuchanie przedstawiciela firmy Jolimpex, który zmierzał do wykazania, że skoro R. L. zalegał z płatnościami na rzecz tej firmy, to kłamał twierdząc, że przekazywał korzyści majątkowe oskarżonemu K. J. zaraz po opłaceniu należności hurtowników. Zaprzestanie realizowania należności hurtowników przez oskarżonych R. L. i M. D. zyskało potwierdzenie dowodowe. Analiza tego faktu, w kontekście wpływu na ocenę wyjaśnień oskarżonych R. L. i M. D., mogła zatem zostać dokonana w drodze swobodnej oceny dowodów.

Nie zasługuje także na uwzględnienie, podnoszona przez oskarżonego K. J., kwestia niesłusznego odrzucenia przez Sąd pierwszej instancji możliwości zawieszenia postępowania w tej sprawie, do czasu rozstrzygnięcia w innej sprawie, charakteru dokumentu o dokonaniu oceny równoważności przedmiotów z oferty firmy „Mirex”. Sąd pierwszej instancji, wbrew temu co twierdzi oskarżony, nie dokonał ustalenia o fałszywości tego dokumentu, a jedynie wyraził daleko idące wątpliwości, co do oryginalności tego dokumentu i uznał, że nie istnieje potrzeba oczekiwania w tej sprawie na rozstrzygnięcie innego postępowania karnego. Zasadność tego stanowiska wynika z treści art. 8 k.p.k. i 22§1 k.p.k.

Z tych względów zarzuty apelacji obrońcy oskarżonego w zakresie ustaleń faktycznych sprawy, wspierane osobistym odwołaniem oskarżonego, należało uznać za bezzasadne.

Na uwzględnienie zasługuje zarzut apelacji obrońcy o niesłusznym ustaleniu przez Sądu pierwszej instancji, obowiązku orzeczenia przepadku korzyści majątkowej pochodzącej z przestępstwa podczas, gdy w chwili popełnienia przypisanych oskarżonemu czynów obowiązywał art. 45 §1 k.k. w brzmieniu, wskazującym na fakultatywność decyzji sądu w tym przedmiocie. W związku z tym, uznając potrzebę orzeczenia tego przepadku, Sąd Najwyższy zmienił podstawy materialne jego orzeczenia, uwzględniając ustawę obowiązującą w chwili popełnienia przestępstw (art. 4§1 k.k.).

Nie jest trafny wywód zawarty w apelacji obrońcy oskarżonego K. J., że przypisując popełnienie czynu określonego w art. 305§1 k.k. sąd powinien ustalić wysokość poniesionej szkody. Warunkiem dokonania tego przestępstwa nie jest spowodowanie efektywnej szkody, a jedynie podejmowanie działań mogących taką szkodę spowodować. Karalność tego przestępstwa obejmuje narażenie na niebezpieczeństwo interesów właściciela mienia objętego przetargiem ( wyrok SN z 14.01.1999 r., V KKN 671/98 LEX 36536). Takie narażenie interesów w tej sprawie istniało. „Uzgodnione” wygranie przetargów przez firmy o słabej kondycji finansowej, zdolne do wywiązania się z przyjętych zobowiązań umownych, tylko przy wsparciu innych podmiotów gospodarczych, stanowiło zagrożenie dla szybkiej i płynnej realizacji zadań nałożonych na tę jednostkę wojskową. W przypadku zaś firmy „E.”, która nie miała w ogóle zdolności finansowej do prowadzenia rzeczywistej działalności handlowej, zamawiający (wobec niepodjęcia przez tę firmę wykonania umowy) musiał podjąć dodatkowe czynności w celu nabycia oczekiwanych towarów i to w nowych warunkach gospodarczych.

Złamanie zasad równego traktowania podmiotów zgłoszonych do przetargu, narażało jednostkę wojskową na utratę wizerunku wiarygodnego podmiotu gospodarczego oraz na trudności z zapewnieniem udziału w przyszłych przetargach, uczciwych i stabilnych finansowo partnerów gospodarczych. Wskazać nadto należało, że w wyniku porozumienia przestępczego, niektóre przedmioty dostarczane do wybranych jednostek wojskowych miały niższą jakość i cenę od tych wymaganych umową.

Za trafne Sąd Najwyższy uznał większość zarzutów zawartych w apelacji prokuratora. Skarżący odwołując się do charakteru czynów przypisanych K. J., słusznie wskazał, że stanowiły one pogwałcenie zasad etyczno – moralnych, które powinny cechować osobę posiadającą wysoki stopień oficerski. Orzeczenie środka karnego, określonego w art. 39 pkt 2 k.k., nie stanowiło przeszkody dla orzeczenia środka karnego wnioskowanego przez prokuratora, gdyż inny jest cel orzeczonego przez Sąd pierwszej instancji środka karnego. Nieuniknione następstwa orzeczenia postulowanego środka karnego, które powinny znajdować się w polu widzenia sądu, nie mogą same w sobie przesądzać o niecelowości jego orzeczenia. Okoliczność w postaci „wzorowej służby żołnierskiej” nie jest przesłanką wystarczającą do stwierdzenia, że brak jest podstaw do orzeczenia degradacji. Dla oceny celowości orzeczenia tego środka decydujące znaczenie ma rodzaj czynu, sposób i okoliczności jego popełnienia wskazujące, że utracił on kwalifikacje potrzebne dla posiadania stopnia oficerskiego. Zdaniem Sądu Najwyższego, skoro oskarżony wspólnie z osobami cywilnymi, dopuścił się przestępstw związanych z gospodarowaniem środkami publicznymi, wykazując znaczne zaangażowanie w przestępczym współdziałaniu, a jego postępowanie miało na celu osiągnięcia korzyści majątkowej, to należało przyjąć, że tak dalece utracił wymagane od oficera walory etyczno-moralne oraz prestiż i uznanie społeczne, iż nie powinien posiadać stopnia oficerskiego nawet w rezerwie. Te okoliczności uzasadniały zmianę wyroku, w części dotyczącej oskarżonego K. J..

Słuszny jest zarzut skierowany wobec przypisanego oskarżonemu Zbigniewowi Haćkiewiczowi czynu, określonego w art. 13§2 k.k. w zw. z art. 270§1 k.k. w zb. z art. 297§1 k.k. Sąd Najwyższy podziela pogląd skarżącego o dokonaniu przez tego oskarżonego czynu, wyczerpującego znamiona określone w dwóch przepisach ustawy karnej (art. 270§1 k.k. i art. 297§1 k.k.). Oskarżony użył bowiem podrobionych dokumentów oraz nierzetelnych oświadczeń w celu otrzymania zamówienia publicznego, przez co godził w dwa dobra chronione prawem, a to wiarygodność dokumentów i interesy społeczne w zakresie funkcjonowania instytucji systemu gospodarczego. Dokonanie przestępstwa określonego w art. 297§1 k.k. następuje w chwili, gdy sprawca przedłoży fałszywe lub stwierdzające nieprawdę dokumenty, bądź nierzetelne oświadczenie, niezależnie od tego, czy skutkowały one uzyskaniem zamówienia publicznego. Przepis penalizuje zatem czynności przygotowawcze do podjęcia ostatecznej decyzji o przydzieleniu zamówienia publicznego (por. B. Kurzępa, Oszustwa gospodarcze, Prok. i Pr. 1998, Nr 5, s.51).

Skazując oskarżonego za przypisane przestępstwo, Sąd odwoławczy wymierzył karę w identycznej wysokości jak uczynił to Sąd pierwszej instancji, uznając słuszność zastosowania wobec tego oskarżonego instytucji przewidzianej w art. 60§3 k.k. Zaakceptowano też wnioski prokuratora w zakresie wysokości nowej kary łącznej.

Za zasadny należało uznać także zarzut apelacji prokuratora, skierowany wobec rozstrzygnięcia zapadłego wobec M. D.. Istotnie Sąd pierwszej instancji nie zawarł w wyroku określenia czynu przypisanego tej oskarżonej, który był przedmiotem skazania wskazanego w pkt IV ppkt 4 wyroku. Takie postępowania stanowiło naruszenie treści art. 413§2 pkt 1 k.p.k. Skutkiem tego naruszenia było uchylenie wyroku w tym zakresie i przekazanie sprawy Wojskowemu Sądowi Okręgowemu w W. do ponownego rozpoznania. W związku z tym należało również uchylić orzeczenie w części dotyczącej zobowiązania do naprawienia szkody. Konsekwencją takiego rozstrzygnięcia była konieczność orzeczenia nowej kary łącznej, uwzględniającej związek przedmiotowo-podmiotowy przypisanych przestępstw. Wskazane także było, warunkowe zawieszenie wykonania tej kary na maksymalny okres próby 3 lat, uznając, że w ten sposób zostaną zrealizowane cele kary i tego typu rozstrzygnięcie będzie wystarczające dla zapobieżenia powrotowi oskarżonej do przestępstwa. Natomiast jako niezasadny należało uznać zarzut orzeczenia wobec oskarżonego K. J., rażąco niewspółmiernej kary pozbawienia wolności. Wskazane przez Sąd pierwszej instancji okoliczności, przemawiające za wysokością orzeczonej wobec tego oskarżonego kary pozbawienia wolności, znajdują podstawę w realiach sprawy. Sąd odwoławczy uznając, że podstawa prawna skazania jest pochodną kwalifikacji prawnej czynu dokonał, z mocy art. 455 k.p.k., poprawienia tej podstawy odnośnie oskarżonej M. D., a działając z urzędu na podstawie art. 435 k.p.k. poprawił określone podstawy prawne skazania oskarżonego R. L. oraz kwalifikację prawną czynu przypisanego oskarżonej K. D., mając na uwadze, iż przemawiają za tym te same względy, które legły u podstaw ingerencji w orzeczenie odnośnie oskarżonej M. D.

Na zasadzie art. 636 §1 k.p.k. zasądzono od oskarżonego K. J. koszty procesu za postępowanie odwoławcze. Nie zasądzono od tego oskarżonego opłaty za postępowanie odwoławcze, gdyż jest ona należna w sytuacji nieuwzględnienia apelacji w całości (art. 8 Ustawy z dnia 23 czerwca o opłatach w sprawach karnych (Dz. U. z 1983 r. Nr 49, poz. 223 ze zm.). Od oskarżonej M. D. wymierzono jedną opłatę za obie instancje.

Konsekwencją zmiany wyroku odnośnie oskarżonego Z. H. była korekta wysokości opłaty, ustalonej przez Sąd pierwszej instancji, stosownie do wskazań określonych w ustawie o opłatach karnych.

Z tych względów Sąd Najwyższy orzekł jak na wstępie.