Wyrok z dnia 2015-10-13 sygn. II AKa 199/15

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sygn. akt II AKa 199/15

WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 13 października 2015 roku

Sąd Apelacyjny w Krakowie w II Wydziale Karnym w składzie:
Przewodniczący: SSA Lucyna Juszczyk (spr.)
Sędziowie:
SSA Barbara Nita-Światłowska SSA Marek Długosz Protokolant: st.sekr.sądowy Iwona Goślińska przy udziale Prokuratora Prokuratury Apelacyjnej Stanisława Pieczykolana
po rozpoznaniu w dniu 13 października 2015 roku w sprawie
K. G. oskarżonego z art.148§1 kk w zw. z art.64§1 kk
apelacji obrońcy oskarżonego
od wyroku Sądu Okręgowego w Krakowie z dnia 12 marca 2015 roku sygn. akt III K 168/14

I. utrzymuje w mocy zaskarżony wyrok,
II. zwalnia oskarżonego od ponoszenia kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze,
III. zasądza od Skarbu Państwa na rzecz adw. M. P. kwotę 738 (siedemset trzydzieści osiem) złotych, w tym podatek VAT, tytułem kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej oskarżonemu z urzędu przed Sądem drugiej instancji.

SSA Barbara Nita-Światłowska SSA Lucyna Juszczyk SSA Marek Długosz

UZASADNIENIE

K. G. oskarżony został o to, że: w dniu (…) kwietnia 2014 r w K., działając w zamiarze bezpośrednim pozbawienia życia M. S., kilkakrotnie ugodził ją nożem w szyję, a także narzędziem tępokrawędzistym w głowę, powodując powstanie obrażeń w postaci ran kłutych na przedniej powierzchni szyi, a to rany o długości ok. 2,5 cm biegnącej do tyłu, do góry i nieco przyśrodkowo, na głębokości ok. 4 cm, dochodzącej do chrząstki tarczowatej krtani z jej ukośnym przecięciem po lewej stronie z wiśniowym podbiegnięciem krwawym okolicy, rany o długości ok. 3 cm biegnącej do tyłu i nieco do góry, na głębokości ok. 3 cm, na swoim przebiegu poprzecznie uszkadzającej od boku ścianę lewej tętnicy szyjnej wspólnej, z soczystym podbiegnięciem krwawym okolicy, rany o długości ok. 5 cm biegnącej na stronę prawą i do tyłu, na głębokość ok. 6 cm, na swoim przebiegu poprzecznie przecinającej prawą tętnicę szyjną wspólną, w swoim dnie przecinającej tkanki miękkie pomiędzy kręgami odcinka szyjnego kręgosłupa, a także rany tłuczonej głowy położonej ok. 3,5 cm powyżej i ok. 2 cm do tyłu od lewej małżowiny usznej, o rozmiarach ok. 1,5 na 1,5 cm, o nieregularnych brzegach, z otarciem naskórka wokół, przy czym obrażenia w postaci ran kłutych szyi z uszkodzeniem głównych pni tętniczych po obu stronach skutkowały śmiercią M. S., przy czym czynu tego dopuścił się w ciągu 5 lat po odbyciu co najmniej 6 miesięcy kary pozbawienia wolności za inne umyślne przestępstwo podobne, to jest o przestępstwo z art. 148 § 1 k.k. w zw. z art. 64 § 1 k.k.

Wyrokiem z dnia 12 marca 2015 roku sygn. akt III K 168/14 Sąd Okręgowy w Krakowie orzekł w tym przedmiocie następująco:
I. oskarżonego K. G. uznaje za winnego popełnienia czynu polegającego na tym, że w dniu (…) kwietnia 2014 roku w K., działając z zamiarem bezpośrednim pozbawienia życia M. S., kilkakrotnie ugodził ją nożem w szyję i głowę, czym spowodował u pokrzywdzonej rany kłute szyi i rany cięte powłok głowy, z których to obrażenia szyi w postaci ran kłutych z uszkodzeniem głównych pni tętniczych po obu stronach skutkowały zgonem pokrzywdzonej, przy czym czynu tego dopuścił się w ciągu 5 lat po odbyciu w okresie od 25 listopada 2012 roku do 14 marca 2014 roku części kary 2 lat pozbawienia wolności, przy zaliczeniu na jej poczet okresu tymczasowego aresztowania, orzeczonej wyrokiem Sądu Rejonowego dla (…) w K z dnia 14 marca 2014 roku, sygn. akt II K (…) za umyślne przestępstwo podobne, co stanowi zbrodnię z art. 148 § 1 k.k. w zw. z art. 64 § 1 k.k. i za to na mocy art. 148 § 1 k.k. wymierza oskarżonemu karę 15 (piętnastu) lat pozbawienia wolności;

II. na mocy art. 63 § 1 k.k. zalicza oskarżonemu K. G. na poczet orzeczonej w pkt. I wyroku kary pozbawienia wolności okres rzeczywistego pozbawienia wolności w sprawie, to jest tymczasowego aresztowania od dnia 13 kwietnia 2014 roku do dnia 14 maja 2015 roku i od dnia 24 lutego 2015 roku do dnia 12 marca 2015 roku;

III. na mocy art. 29 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 26 maja 1982r. prawo o adwokaturze (tekst jedn.: Dz. U. z 2009, Nr 146, poz.1188 ze zm.) i § 14 ust. 1 pkt 2 i ust 2 pkt 5, § 16 i 20 w zw. z § 2 ust. 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. Nr 163, poz. 1348 ze zm.) zasądza od Skarbu Państwa na rzecz adwokata M. P., tytułem zwrotu kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej oskarżonemu z urzędu, kwotę 1.697,40 (jeden tysiąc sześćset dziewięćdziesiąt siedem 40/100) złotych, w tym kwotę 317,40 (trzysta siedemnaście 40/100) złotych tytułem podatku VAT;

IV. na zasadzie art. 624 § 1 k.p.k. i art. 17 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 23 czerwca 1973r. o opłatach w sprawach karnych (Dz.U. z 1983r., Nr 49, poz. 223 j.t.) zwalnia oskarżonego K. G. od zapłaty na rzecz Skarbu Państwa kosztów sądowych w całości.

Powyższy wyrok zaskarżył apelacją obrońca oskarżonego (...) G.. Apelacja obrońcy zaskarża wyrok w całości zarzucając:
I. na podstawie art. 438 pkt 3 kpk błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za jego podstawę, mających wpływ na treść orzeczenia polegający na błędnym nieprzyjęciu, że oskarżony dopuścił się zarzucanego mu czynu pod wpływem silnego wzburzenia, podczas gdy analiza całokształtu okoliczności sprawy wskazuje, że oskarżony dopuścił się zarzucanego mu czynu pod wpływem silnego wzburzenia usprawiedliwionego okolicznościami, jakim był szantaż pokrzywdzonej i groźba spowodowania postępowania karnego,
II. z ostrożności procesowej na wypadek nieuwzględnienia zgłoszonego wyżej zarzutu na podstawie art. 438 pkt 4 kpk rażącą niewspółmierność kary polegającą na wymierzeniu oskarżonemu kary 15 lat pozbawienia wolności, podczas gdy okoliczności niniejszej sprawy wskazują, że kara ta jest rażąco niesprawiedliwa jako wygórowana.

W oparciu o te zarzuty apelacja obrońcy K. G. wnosi o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez zmianę rozstrzygnięcia zawartego w pkt I wyroku poprzez przypisanie oskarżonemu przestępstwa z art. 148§4 kk w zw. z art. 64§1 kk i za to na mocy art., 148§4 kk wymierzenie oskarżonemu kary 6 lat pozbawienia wolności.

Sąd Apelacyjny rozpoznając przedmiotową sprawę zważył co następuje:

Apelacja obrońcy oskarżonego K. G. nie zasługuje na uwzględnienie a podniesione w niej zarzuty są chybione. Sąd pierwszej instancji po przeprowadzeniu postępowania w sprawie poczynił prawidłowe ustalenia a w uzasadnieniu zaskarżonego orzeczenia wskazał ich podstawy.

Sąd Odwoławczy w całości podziela ustalenia poczynione przez Sąd w sprawie orzekający w zakresie przebiegu krytycznego zdarzenia, a więc również co do faktu, iż oskarżony pozbawiając życia pokrzywdzoną M. S. nie działał pod wpływem silnego wzburzenia usprawiedliwionego okolicznościami. Bezspornym jest, iż w dniu (…) kwietnia 2014 roku doszło do nieporozumienia pomiędzy oskarżonym a pokrzywdzoną. W trakcie kłótni pokrzywdzona miała zagrozić oskarżonemu, iż zgłosi na Policji, że ją zgwałcił oraz, że nie przestrzega nałożonego na niego wyrokiem sądowym obowiązku niekontaktowania się z nią w sposób bezpośredni lub pośredni. Fakt ten ustalił Sąd Okręgowy w oparciu o wyjaśnienia oskarżonego wobec braku dowodów podważających taki przebieg zdarzenia. Groźby te spowodowały, iż oskarżony zdenerwował się i ugodził pokrzywdzoną nożem w szyję i głowę.

Nie budzi wątpliwości w przedmiotowej sprawie, iż groźby wypowiedziane przez pokrzywdzoną mogły spowodować zdenerwowanie oskarżonego, jednak brak jest podstaw do przyjęcia, iż zadając pokrzywdzonej ciosy nożem K. G. działał w stanie silnego wzburzenia usprawiedliwionego okolicznościami zdarzenia. Sąd pierwszej instancji w uzasadnieniu zaskarżonego orzeczenia rozważył kwestię istnienia podstaw do przypisania oskarżonemu przestępstwa z art. 148§4 kk. Rację ma Sąd w sprawie orzekający, iż brak jest podstaw do uznania, iż w przedmiotowej sprawie wystąpiły okoliczności zawinione wyłącznie przez pokrzywdzoną, a jej naganne zachowanie spowodowało u oskarżonego bez jego winy stan takiego spiętrzenia emocji, iż wzięły one górę nad kontrolną funkcją intelektu.

Jak wynika z opinii biegłych lekarzy psychiatrów i psychologa (k-424-426 ) u oskarżonego stwierdzono niewielkie zmiany organiczne niepatologiczne, zachowania słabiej kontrolowane, agresywne. Po groźbach pokrzywdzonej – według biegłych – mógł wystąpić u oskarżonego stan napięcia emocjonalnego, nie można jednak mówić o stanie silnego wzburzenia, to jest nadmiernym stanie emocjonalnym i afektywnym.

Okoliczności usprawiedliwiające silne wzburzenie sprawcy powinny istnieć poza jego osobą, w zjawiskach zewnętrznych, które skutkują podjęciem reakcji afektywnej. Afekt fizjologiczny musi być przy tym na tyle silny, że powoduje wytrącenie psychiki człowieka ze stanu równowagi, a w rezultacie sfera emocjonalna zaczyna dominować nad kontrolującą funkcją intelektu. Stan silnego wzburzenia charakteryzuje się więc tym, że przeżywany przez sprawcę proces emocjonalny wynikły ze szczególnej sytuacji motywacyjnej ogranicza działalność jego intelektu. Sprawca w swoich działaniach kieruje się emocjami, a nie rozumem.

W przedmiotowej sprawie cały przebieg zdarzenia ustalony został na podstawie wyjaśnień oskarżonego, to on opisał swoje czynności sprawcze oraz dotykające go emocje. W przypadku czynów z art. 148§4 kk oskarżony z reguły nie jest w stanie opisać swoich doznań, nie pamięta przebiegu zdarzenia - taka sytuacja w sprawie będącej przedmiotem rozpoznania nie miała miejsca. Apelujący cytując w uzasadnieniu apelacji wypowiedź prof. A. Z. również podnosi, iż zwykle po popełnieniu przestępstwa w stanie silnego wzburzenia u jego sprawcy następuje wsteczna niepamięć co do przyczyny silnego wzburzenia jak i przebiegu zdarzenia.

Okoliczności przedmiotowej sprawy dowodzą jednak, iż oskarżony w pełni kontrolował swoje zachowanie. Przykrył pokrzywdzoną kocem, umył nóż z krwi a po przybyciu świadka C. opowiedział mu co się stało a następnie stwierdził, że jego też musi zabić ( dow. wyjaśnienia oskarżonego k- 106-108, 383- 386 ) . Ostatecznie opuścił mieszkanie stwierdzając, że musi zabić siebie. K. G. w trakcie postępowania w swoich wyjaśnieniach podawał takie okoliczności zdarzenia jak to, skąd wziął nóż, którym zadawał ciosy pokrzywdzonej, miejsce na łóżku, w którym leżała M. S. ( dow. wyjaśnienia oskarżonego k-122 ).

Takie zachowanie K. G. po zabiciu M. S. w żadnym razie nie pozwala przyjąć, iż oskarżony dokonał przestępstwa z art. 148§4 kk, a więc działał w warunkach silnego wzburzenia usprawiedliwionego okolicznościami. Zauważyć przy tym należy, iż zachowanie pokrzywdzonej w trakcie przedmiotowego zdarzenia opisywane przez oskarżonego w żadnym razie nie mogło stanowić jakiegokolwiek zaskoczenia dla K. G.. Zarówno z wyjaśnień samego oskarżonego, jak również z zeznań świadka M. C. (dow. k – 88-89, 199-200) i A. S. ( dow. k- 180,423-424 ) wynika w sposób jednoznaczny, iż M. S. po spożyciu alkoholu zachowywała się nieprzewidywalnie, stawała się krzykliwa, agresywna, gdy osoba jej towarzysząca nie chciała spełnić jej żądań. Również sam fakt groźby oskarżenia o gwałt nie był dla oskarżonego zaskoczeniem, bowiem już w przeszłości pokrzywdzona opowiadała, że została przez niego zgwałcona ( dow. wyjaśnienia oskarżonego k- 106-108 ). Generalnie więc Sąd Apelacyjny w całości podzielił argumenty Sądu pierwszej instancji, iż brak jest podstaw do przyjęcia, że oskarżony w trakcie przedmiotowego zdarzenia działał w warunkach silnego wzburzenia usprawiedliwionego okolicznościami. Słusznie Sąd Okręgowy przypisał oskarżonemu K. G. dopuszczenie się zbrodni z art. 148§1 kk. Odnosząc się do podniesionego w apelacji zarzutu wymierzenia oskarżonemu K. G. rażąco surowej kary pozbawienia wolności Sąd Odwoławczy zważył: Również w tym zakresie apelacja obrońcy K. G. na uwzględnienie nie zasługuje. Sposób orzekania kary za przypisane sprawcy przestępstwo reguluje przepis art. 53 kk. Przepis ten określa objęte sferą sędziowskiego uznania ogólne dyrektywy wymiaru kary. Stawiając zarzuty rażącej niewspółmierności kary autor apelacji powoduje, iż Sąd Odwoławczy winien ocenić zachowanie przez Sąd pierwszej instancji proporcji pomiędzy wymiarem kary a okolicznościami, które miały wpływ na to rozstrzygnięcie. Rażąca niewspółmierność kary występuje wówczas, gdy Sąd orzekający o karze w jaskrawy sposób nie skoreluje wymierzonej kary ze stopniem winy, społecznej szkodliwości czynu i celami kary.

Sąd pierwszej instancji w uzasadnieniu zaskarżonego orzeczenia w części dotyczącej orzeczenia o karze rozważył okoliczności mające wpływ na jej rozmiar. Sąd Apelacyjny w całości podziela stanowisko Sadu Okręgowego, iż stopień społecznej szkodliwości czynu przypisanego oskarżonemu jest wysoki – wszak oskarżony pozbawił życia swoją konkubinę. Trafnie również Sąd orzekający o karze uznał, iż stopień zawinienia oskarżonego jest znaczny. Co do tych okoliczności zupełnie niezrozumiałe jest twierdzenie apelującego zawarte w uzupełnieniu apelacji, iż orzeczona wobec K. G. kara jest nieadekwatna do stopnia społecznej szkodliwości przypisanego mu czynu. Skarżący w istocie nie wskazuje żadnych okoliczności, które obniżałyby stopień społecznej szkodliwości czynu polegającego na zabiciu człowieka. Na korzyść oskarżonego Sąd poczytał jego przyznanie się do winy i złożenie wyjaśnień opisujących przedmiotowe zdarzenie, prowokacyjne zachowanie pokrzywdzonej. W przedmiotowej sprawie jednak wystąpiło szereg okoliczności obciążających takich jak dopuszczenie się przez K. G. przypisanego czynu w warunkach powrotu do przestępstwa opisanego w art. 64§1 kk, działanie pod wpływem alkoholu, dopuszczenie się zbrodni w okresie 1 miesiąca od opuszczenia zakładu karnego w związku z uchyleniem wobec niego aresztu tymczasowego w sprawie toczącej się przed Sądem Rejonowym dla (…) w K, gdzie orzeczono wobec niego karę 2 lat pozbawienia wolności za przestępstwa popełnione na szkodę M. S.. Sąd Odwoławczy zauważa, iż twierdzenia autora apelacji, iż surowe karanie takich osób jak oskarżony nie precyzując o jakie to osoby chodzi, są zupełnie chybione, mając na uwadze istnienie w sprawie szeregu okoliczności obciążających K. G.. Słusznie przy tym Sąd orzekający podkreślił, iż okoliczności przemawiające na korzyść oskarżonego spowodowały, iż zbyt surową byłaby kara 25 lat pozbawienia wolności czy też dożywotniego pozbawienia wolności.

W świetle przedstawionych przez Sąd Okręgowy argumentów orzeczoną wobec K. G. za przypisany czyn karę uznać należy za sprawiedliwą. Co do podnoszonej przez skarżącego okoliczności, iż oskarżony przypisanego czynu dopuścił się z zamiarem nagłym, a nie z premedytacją Sąd pierwszej instancji również i tę okoliczność przy wymiarze kary miał na uwadze. Oczywistym jest, iż działanie z zamiarem nagłym a nie z premedytacją jest elementem korzystnym dla sprawcy, jednak – zdaniem Sądu Apelacyjnego – fakt ten w żadnym razie nie może przeważyć szeregu okoliczności obciążających K. G.. Generalnie więc Sąd Apelacyjny stwierdza, iż nie sposób przyjąć, iżby kara orzeczona wobec oskarżonego K. G. była karą niewspółmiernie surową w sytuacji, gdy sąd pierwszej instancji wymierzając ją uwzględnił wszystkie okoliczności wiążące się z poszczególnymi ustawowymi dyrektywami jej wymiaru i granice swobodnego uznania sędziowskiego nie zostały przekroczone.

Mając na względzie wyżej przedstawione argumenty Sąd Apelacyjny nie znalazł podstaw do uwzględnienia zarzutów apelacji obrońcy oskarżonego K. G. i na podstawie art. 437§1 kk zaskarżony wyrok utrzymał w mocy, na podstawie art. 624§1 kpk i art. 17 ust 1 ustawy o opłatach w sprawach karnych mając na uwadze sytuację majątkową oskarżonego i jego możliwości zarobkowe w trakcie odbywania kary pozbawienia wolności zwolnił go od ponoszenia kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze. Na Zasadzie art. 29 ust 1 ustawy Prawo o adwokaturze od Skarbu Państwa zasądzono koszty nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej oskarżonemu przed Sądem drugiej instancji.