Wyrok z dnia 2014-01-16 sygn. I ACa 1166/13

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sygn. akt I ACa 1166/13

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 16 stycznia 2014 r.

Sąd Apelacyjny w Poznaniu, I Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący: SSA Bogdan Wysocki (spr.)
Sędziowie: SSA Jacek Nowicki
SSO del. Maciej Rozpędowski
Protokolant: starszy sekretarz sądowy Sylwia Woźniak po rozpoznaniu w dniu 16 stycznia 2014 r. w Poznaniu
na rozprawie
sprawy z powództwa Związku (...) z siedzibą
w W.
przeciwko P. N.
o zapłatę
na skutek apelacji obu stron
od wyroku Sądu Okręgowego w Poznaniu
z dnia 13 września 2013 r., sygn. akt XII C 1328/13
1. oddala obie apelacje;
2. koszty postępowania apelacyjnego pomiędzy stronami wzajemnie znosi.

J. Nowicki B. Wysocki M. Rozpędowski

UZASADNIENIE

Powód Związek (...) z siedzibą w W. wniósł przeciwko pozwanemu P. N. powództwo o zapłatę kwoty 6.280
zł wraz z ustawowymi odsetkami od kwot i dat szczegółowo wskazanych w pozwie oraz o zasądzenie od pozwanego
na jego rzecz kosztów procesu.
Pozwany wniósł o oddalenie powództwa oraz o zasądzenie od powoda na jego rzecz kosztów procesu według norm
przepisanych.
Wyrokiem z dnia 13 września 2013 r. Sąd Okręgowy w Poznaniu
1. zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 6.080,02 zł z ustawowymi odsetkami od kwot:
• 229,90 zł od dnia 11 czerwca 2011 r. do dnia zapłaty,
• 256,70 zł od dnia 11 lipca 2011 r. do dnia zapłaty,
• 256,70 zł od dnia 11 sierpnia 2011 r. do dnia zapłaty,
• 256,70 zł od dnia 11 września 2011 r. do dnia zapłaty,
• 256,70 zł od dnia 11 października 2011 r. do dnia zapłaty,
• 256,70 zł od dnia 11 listopada 2011 r. do dnia zapłaty,
• 256,70 zł od dnia 11 grudnia 2011 r. do dnia zapłaty,
• 267,77 zł od dnia 11 stycznia 2012r. do dnia zapłaty,
• 267,77 zł od dnia 11 lutego 2012 r. do dnia zapłaty,
• 267,77 zł od dnia 11 marca 2012 r. do dnia zapłaty,
• 267,77 zł od dnia 11 kwietnia 2012r. do dnia zapłaty,
• 267,77 zł od dnia 11 maja 2012 r. do dnia zapłaty,
• 267,77 zł od dnia 11 czerwca 2012 r. do dnia zapłaty,
• 267,77 zł od dnia 11 lipca 2012 r. do dnia zapłaty,
• 267,77 zł od dnia 11 sierpnia 2012 r. do dnia zapłaty,
• 267,77 zł od dnia 11 września 2012 r. do dnia zapłaty,
• 267,77 zł od dnia 11 października 2012r. do dnia zapłaty,
• 267,77 zł od dnia 11 listopada 2012 r. do dnia zapłaty,
• 267,77 zł od dnia 11 grudnia 2012 r. do dnia zapłaty,
• 274,17 zł od dnia 11 stycznia 2013 r. do dnia zapłaty,
• 274,17 zł od dnia 11 lutego 2013 r. do dnia zapłaty,
• 274,17 zł od dnia 11 marca 2013 r. do dnia zapłaty,
• 274,17 zł od dnia 11 kwietnia 2013 r. do dnia zapłaty,
2. w pozostałym zakresie oddalił powództwo,
3. kosztami procesu obciążył pozwanego i na tej podstawie zasądził od pozwanego na rzecz
powoda 315 zł tytułem zwrotu opłaty od pozwu oraz 1.217zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa
procesowego.

Podstawą orzeczenia były następujące ustalenia faktyczne i rozważania prawne Sądu I instancji. Powód – Związek (...) w W. jest stowarzyszeniem, do którego zakresu działalności należy między innymi zbiorowe zarządzanie prawami do artystycznych wykonań i ochrona praw artystów wykonawców. Decyzją z dnia 27 sierpnia 1997 r. Minister Kultury i Sztuki udzielił powodowi zezwolenia na zbiorowe zarządzanie prawami pokrewnymi w zakresie artystycznych wykonań utworów muzycznych i słowno - muzycznych na polach eksploatacji: utrwalanie, zwielokrotnienie określoną techniką, wprowadzanie do obrotu, publiczne odtwarzanie, najem, dzierżawa, nadawanie oraz na pobieranie wynagrodzeń z tytułu publicznego odtwarzania artystycznych wykonań dokonywanych za pomocą wprowadzonego do obrotu egzemplarza, nadawania artystycznych wykonań za pomocą wprowadzonego do obrotu egzemplarza.

Pozwany P. N. prowadził indywidualną działalność gospodarczą pod firmą (...), w ramach której zajmował się między innymi prowadzeniem dwóch lokali gastronomicznych: kawiarni (...) oraz baru (...) pod adresem P., (...) (...)(...) 21 listopada 2002 r. strony zawarły umowę oznaczoną jako: Licencja – (...) (dla lokali gastronomicznych, dyskotek, bale itp., urządzenia o odtwarzające), Licencja nr (...), której przedmiotem były artystyczne wykonania utworów muzycznych i słowno – muzycznych zwane Wykonaniami na polu eksploatacji: publiczne odtwarzanie. Umowa obejmowała lokal gastronomiczny (...) w P., (...) (...)(...)

Strony ustaliły odpłatność za wykonania w formie ryczałtu na kwotę 80 zł miesięcznie. Wskazana stawka podlegać miała waloryzacji w okresach rocznych (w dniu 1 stycznia każdego roku) według wskaźnika procentowego zmiany wysokości przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw bez wypłat nagród z zysku, liczonego grudzień do grudnia na podstawie obwieszczenia Prezesa GUS. Zgodnie z treścią umowy licencjobiorca (pozwany) był zobowiązany informować powoda o zmianach w zakresie odtwarzania.

W punkcie 6 umowy strony ustaliły, że umowa zawarta jest na czas nieoznaczony, a w punkcie 7, że umowa mogła zostać wypowiedziana przez każdą ze stron z zachowaniem trzymiesięcznego okresu wypowiedzenia. 8 września 2008 r. strony zawarły umowę oznaczoną jako: Licencja – Umowa (...) (dla lokali gastronomicznych, dyskotek, bale itp., urządzenia o odtwarzające), Licencja nr (...), której przedmiotem były artystyczne wykonania utworów muzycznych i słowno – muzycznych zwane Wykonaniami na polu eksploatacji: publiczne odtwarzanie dla lokalu pozwanego ,, (...)'' w P.,(...) (...)(...)

Strony ustaliły odpłatność za wykonania w formie ryczałtu na kwotę 141,80 zł miesięcznie. Wskazana stawka podlegać miała waloryzacji w okresach rocznych (w dniu 1 stycznia każdego roku) według wskaźnika procentowego zmiany wysokości przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw bez wypłat nagród z zysku, liczonego grudzień do grudnia na podstawie obwieszczenia Prezesa GUS.

Zgodnie z treścią umowy licencjobiorca (pozwany) był zobowiązany informować powoda o zmianach w zakresie odtwarzania. W rubryce zapisy dodatkowe strony zaznaczyły, że zapisy umowy z dnia 21 listopada 2002 r. dotyczące lokalu N. pozostają wiążące.

W punkcie 6 umowy strony ustaliły, że umowa zawarta jest na czas nieoznaczony, a w punkcie 7, że umowa może zostać wypowiedziana przez każdą ze stron z zachowaniem trzymiesięcznego okresu wypowiedzenia. 4 grudnia 2008 r. strony zawarły aneks do Licencji - Umowy o Korzystanie z Artystycznych Wykonań nr (...) (dla lokali gastronomicznych: pole eksploatacji: publiczne odtwarzanie).

W punkcie 1 Aneksu strony postanowiły, że wobec wniosku Licencjobiorcy (pozwanego) o zmianę wysokości opłaty dotyczącej lokalu ,, (...)'' zmieniają formę opłaty z ,,ryczałtowej'' na ,,procentową''. Opłata procentowa stanowić powinna 0,2% przychodów (bez VAT) z działalności gospodarczej lecz nie mniej niż 50% stawki ryczałtowej. Wobec zadeklarowanej przez pozwanego stawki przychodów osiąganych z działalności lokalu ,, (...)'' strony ustaliły opłatę za korzystanie z odtworzeń w tym lokalu na dopuszczalną, minimalną kwotę – 71 zł miesięcznie, tj. 50 % dotychczas uiszczanej przez pozwanego stawki ryczałtowej. Odpłatność miała być rozliczana po każdym półroczu (w rozumieniu kalendarzowym) na podstawie danych o wysokości osiąganego przychodu (bez VAT) przedłożonego przez Licencjobiorcę.

Zgodnie z punktem 2 Aneksu należność miała być płatna na konto pozwanego w systemie miesięcznym – do dziesiątego dnia każdego miesiąca za miesiąc bieżący. W punkcie 3 Aneksu strony wskazały, że zapisy umowy w części dotyczącej drugiego z lokali pozostają wiążące (lokal ,, (...)'' – opłata miesięczna – 105,10 zł). Zmiany wprowadzone Aneksem obowiązywać miały od dnia 1 grudnia 2008 r. (punkt 4 Aneksu). Pozostałe uregulowania umowy z dnia 8 września 2008 r., w zakresie niezmienionym aneksem, pozostawały bez zmian (punkt 5 Aneksu).

Pozwany nie deklarował powodowi wyższych przychodów z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej osiąganych z lokalu (...).

Z dniem 1 stycznia 2009 r. powód dokonał waloryzacji wynagrodzenia za korzystanie z artystycznych wykonań o 5, 4 %. Spowodowało to wzrost stawki dla lokalu (...) z kwoty 105,10 zł do kwoty 110,80 zł, a dla lokalu (...) z kwoty 71 zł do 74,80 zł miesięcznie. Łącznie, począwszy od wskazanej wyżej daty, pozwany zobowiązany był do zapłaty powodowi wynagrodzenie w kwocie 185,60 zł netto miesięcznie.

Z dniem 1 stycznia 2010 r. powód dokonał waloryzacji wynagrodzenia za korzystanie z artystycznych wykonań o 6,7%. Spowodowało to wzrost stawki dla lokalu (...) z kwoty 110,80 zł do kwoty 118,20 zł, a dla lokalu (...) z kwoty 74,80 zł do 79,80 zł miesięcznie. Łącznie, począwszy od wskazanej wyżej daty, pozwany zobowiązany był do zapłaty powodowi wynagrodzenia w kwocie 198 zł netto miesięcznie.

Z dniem 1 stycznia 2011 r. powód dokonał waloryzacji wynagrodzenia za korzystanie z artystycznych wykonań o 5,4%. Spowodowało to wzrost stawki dla lokalu (...) z kwoty 118,20 zł do kwoty 124,60 zł miesięcznie, a dla lokalu (...) z kwoty 79,80 zł do 84,10 zł miesięcznie. Łącznie, począwszy od wskazanej wyżej daty, pozwany zobowiązany był do zapłaty powodowi wynagrodzenia w kwocie 208,70 zł netto (256,70 zł brutto) miesięcznie.

Z dniem 1 stycznia 2012 r. powód dokonał waloryzacji wynagrodzenia za korzystanie z artystycznych wykonań o 4,3 %. Spowodowało to wzrost stawki dla lokalu (...) z kwoty 124,60 zł miesięcznie do kwoty 130 zł netto (159,90 zł brutto) miesięcznie, a dla lokalu (...) z kwoty 84,10 zł miesięcznie do kwoty 87,70 zł netto (107,87 zł brutto) miesięcznie. Łącznie, począwszy od wskazanej wyżej daty, pozwany zobowiązany był do zapłaty powodowi wynagrodzenie w kwocie 217,30 zł netto (267,77 zł brutto) miesięcznie.

Z dniem 1 stycznia 2013 r. powód dokonał waloryzacji wynagrodzenia za korzystanie z artystycznych wykonań o 2,4 %. Spowodowało to wzrost stawki dla lokalu (...) z kwoty 130 zł miesięcznie do kwoty 133,10 zł netto miesięcznie, a dla lokalu (...) z kwoty 87,70 zł miesięcznie do kwoty 89,80 zł netto miesięcznie. Łącznie, począwszy od wskazanej wyżej daty, pozwany zobowiązany był do zapłaty powodowi wynagrodzenie w kwocie 222,90 zł netto (274,17 zł brutto) miesięcznie.

Pismem z dnia 11 marca 2013 r. przesłanym do pozwanego listem poleconym powód wezwał pozwanego do zapłaty kwoty 6.005,85 zł wraz z należnymi odsetkami. Pozwany z końcem 2011 r. zaprzestał prowadzenia działalności gospodarczej pod adresem (...) (...)(...) w P.. Pismem nadanym przesyłką poleconą w dniu 16 kwietnia 2013 r., przesłanym na adres kancelarii pełnomocnika powoda, pozwany poinformował powoda o zaprzestaniu prowadzenia działalności gospodarczej pod wskazanym wyżej adresem.

Pozwany nie złożył powodowi oświadczenia o wypowiedzeniu umowy z dnia 21 listopada 2002 r., jak i umowy z dnia 8 września 2008 r. Również powód nie wypowiedział wskazanych wyżej umów. Pozwany od czerwca 2011 r. zaprzestał uiszczania wynagrodzenia powodowi za korzystanie z artystycznych wykonań w lokalach: (...) oraz (...).

Tytułem opłat za korzystanie z artystycznych wykonań w lokalach gastronomicznych prowadzonych przez pozwanego: (...) w P., (...) (...)/(...)oraz (...) P., (...) (...)/(...) za okres od czerwca 2011 r. do kwietnia 2013 r. pozwany zobowiązany był zapłacić powodowi łącznie kwotę 6.080,02 zł. Na kwotę tą złożyły się opłaty:
• 226 zł brutto za okres od 1 czerwca 2011 r. do 30 czerwca 2011 r.,
• po 256,70 zł za okres od 1 lipca do 31 lipca 2011 r., za okres od 1 sierpnia do dnia 31 sierpnia 2011 r., za okres od 1 września do 30 września 2011 r., za okres od 1 października do 31 października 2011 r., za okres od 1 listopada do 30 listopada 2011 r., za okres od 1 grudnia do 31 grudnia 2011 r.,
• po 267,77 zł za okres od 1 stycznia do 31 stycznia 2012 r., od 1 lutego do 31 lutego 2012 r., za okres od 1 marca do 30 marca 2012 r., za okres od 1 kwietnia do 31 kwietnia 2012 r., za okres od 1 maja 2012 r. do 31 maja 2012 r., od 1 czerwca do 30 czerwca 2012 r., za okres od 1 lipca do 31 lipca 2012 r., za okres od 1 sierpnia do dnia 31 sierpnia 2012 r., za okres od 1 września do 30 września 2012 r., za okres od 1 października do 31 października 2012 roku, za okres od 1 listopada do 30 listopada 2012 r., za okres od 1 grudnia do 31 grudnia 2012 r.,
• po 274,17 zł za okres od 1 stycznia do 31 stycznia 2013 r., od 1 lutego do 31 lutego 2013 r., za okres od 1 marca do 30 marca 2013 r., za okres od 1 kwietnia do 31 kwietnia 2013 r.

W ocenie Sądu Okręgowego w świetle dokonanych ustaleń faktycznych powództwo w przeważającej części zasługiwało na uwzględnienie.

Powód jest organizacją zbiorowego zarządzania, o której mowa w art. 104 ust. 1 ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (Dz.U. Z 2006, Nr 90, poz. 631) – dalej „p.a.” W myśl wskazanego przepisu organizacjami zbiorowego zarządzania prawami autorskimi lub prawami pokrewnymi, zwanymi dalej „organizacjami zbiorowego zarządzania”, w rozumieniu ustawy, są stowarzyszenia zrzeszające twórców, artystów wykonawców, producentów lub organizacje radiowe i telewizyjne, których statutowym zadaniem jest zbiorowe zarządzanie i ochrona powierzonych im praw autorskich lub praw pokrewnych oraz wykonywanie uprawnień wynikających z ustawy. Powód domagał się zasądzenia od pozwanego kwoty 6.280 zł wraz z ustawowymi odsetkami tytułem korzystania z artystycznych wykonań na podstawie zawartych między stronami umów za okres od czerwca 2011 r. do kwietnia 2013 r.

Zgodnie z treścią 85 p.a. każde artystyczne wykonanie utworu lub dzieła sztuki ludowej pozostaje pod ochroną niezależnie od jego wartości, przeznaczenia i sposobu wyrażenia. Ust. 2. wskazanego przepisu stanowi natomiast, że artystycznymi wykonaniami, w rozumieniu ust. 1, są w szczególności: działania aktorów, recytatorów, dyrygentów, instrumentalistów, wokalistów, tancerzy i mimów oraz innych osób w sposób twórczy przyczyniających się do powstania wykonania. W myśl art. 86 ust. 2 p.a. artyście wykonawcy służy prawo do wynagrodzenia za korzystanie z artystycznego wykonania lub za rozporządzanie prawami do takiego wykonania określone w umowie albo przyznane w przepisach ustawy.

Na podstawie art. 92 p.a. do artystycznych wykonań stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące utworów. W szczególności do artystycznych wykonań stosuje się odpowiednio przepisy regulujące przejście autorskich praw majątkowych, w tym prawo do korzystania z utworu na podstawie umowy, tj. art. 41—45, 47-49, 52-55, 57-59, 62-68. Zgodnie z treścią art. 67 ust. 1 p.a. twórca może udzielić upoważnienia do korzystania z utworu na wymienionych w umowie polach eksploatacji z określeniem zakresu, miejsca i czasu tego korzystania. Przepis art. 68 ust. 1 p.a. Stanowi z kolei, że jeżeli umowa nie stanowi inaczej, a licencji udzielono na czas nieoznaczony, twórca może ją wypowiedzieć z zachowaniem terminów umownych, a w ich braku na rok naprzód, na koniec roku kalendarzowego. W niniejszej sprawie powoda oraz pozwanego łączył stosunek umowny. W dniach: 21 listopada 2002 r. oraz z dnia 8 września 2008 r. strony zawarły bowiem umowy oznaczone jako ,,Licencja – umowa o(...)”, na podstawie których pozwany jako licencjobiorca uprawniony był do korzystania z artystycznych wykonań utworami zarządzanymi przez pozwanego na polu eksploatacji odtwarzanie. Zgodnie z postanowieniami wskazanych wyżej umów pozwany był uprawniony do korzystania z artystycznych wykonań w prowadzonych przez siebie lokalach gastronomicznych: (...) P. oraz (...), za co zobowiązany był zapłacić powodowi określone w umowie wynagrodzenie.

Obie wskazane wyżej umowy zostały zawarte między stronami na czas nieoznaczony. W umowach strony przewidziały jednocześnie prawo do ich wypowiedzenia za trzymiesięcznym okresem wypowiedzenia.

Żadna ze stron postępowania nie wypowiedziała umowy z dnia 21 listopada 2002 r, jak i umowy z dnia 8 września 2008 r. Uznać zatem należy, że strony w okresie wskazanym pozwem łączył opisany wyżej stosunek umowny. Pozwany nie wykazał przy tym by z jakichkolwiek innych względów zawarta z powodem umowa miała nie obowiązywać. W szczególności, by złożył oświadczenie woli o jej odstąpieniu, bądź też by doszło do jej rozwiązania na mocy zgodnego porozumienia stron.

Okoliczność, że pozwany zaprzestał z końcem 2011 r. prowadzenia działalności gospodarczej w lokalach wskazanych w umowach pozostaje bez znaczenia dla istnienia łączącego strony zobowiązania umownego. W treści umowy brak jest bowiem takich postanowień, z których wynikałoby, że zaprzestanie prowadzenia działalności gospodarczej przez licencjobiorcę odnosiłoby jakikolwiek skutek dla trwania umowy (np. poprzez jej wygaśnięcie, czy też rozwiązanie). Pozwany był uprawniony do wypowiedzenia umowy. Ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego nie wynika jednakże by takie oświadczenie zostało przez niego złożone powodowi. Co więcej pozwany nie wykazał również by bezpośrednio po zakończeniu prowadzenia działalności gospodarczej w lokalach (...) oraz (...) informował o tym fakcie powoda. Oświadczenie o zakończeniu działalność gospodarczej z końcem 2011 r. zostało złożone powodowi dopiero pismem z dnia 16 kwietnia 2013 r., a zatem dopiero po wezwaniu pozwanego przez powoda do zapłaty zaległego wynagrodzenia i tuż przed wytoczeniem powództwa w niniejszej sprawie. Pozwany zatem przez okres ponad roku nie podjął żadnych działań zmierzających do zakończenia łączącego go z pozwanym stosunku umownego. Poza tym pozwany jest profesjonalistą, a jego działalności gospodarczej jest ,,szeroki”. Od pozwanego, który przez kilka lat prowadził działalność gospodarczą w postaci lokalów gastronomicznych, w ramach których korzystano z artystycznych wykonań, można zatem oczekiwać wyższej staranności i należytego dbania o własny interes.

Mając to na uwadze Sąd uznał, że roszczenie powoda zostało wykazane co do zasady.

W ocenie Sądu powód wykazał również wysokość dochodzonej od pozwanego należności. Wysokość opłat należnych powodowi od pozwanego wynikała z treści zawartych między stronami umów. Zgodnie z postanowieniami umowy z dnia 21 listopada 2002 r. pozwany zobowiązany był do uiszczania opłat w formie ryczałtu za korzystanie z artystycznych wykonań w lokalu (...) w kwocie 80 zł netto miesięcznie. Strony nie zmieniły zapisów umowy zarówno co do formy opłaty, jak i wysokości wskazanej wyżej stawki. Zgodnie z postanowieniami umowy z dnia 8 września 2008 r. pozwany był początkowo zobowiązany do zapłaty opłaty w formie ryczałtu za korzystanie z artystycznych wykonań w lokalu (...) w kwocie 141,80 zł netto miesięcznie. Aneksem z dnia 4 grudnia 2008 r. forma uiszczana opłaty została przez strony zmieniona z ryczałtowej na procentową i ustalona na kwotę 71 zł. Uwzględniając zatem fakt, że ustalone przez strony w umowach stawki wynagrodzenia w kwocie 80 zł w stosunku do lokalu (...) i w kwocie 71 zł w stosunku do lokalu (...) były corocznie waloryzowane, łącznie za okres od czerwca 2011 r. do kwietnia 2013 r. pozwany zobowiązany był do zapłaty pozwanemu kwotę 6.080,02 zł tytułem wynagrodzenia za korzystanie z artystycznych wykonań i taką też kwotę Sąd zasądził od pozwanego na rzecz powoda w punkcie 1 wyroku. O należnych powodowi odsetkach Sąd orzekł na podstawie art. 481 § 1 k.c.

Powód domagał się również zasądzenia od pozwanego kwoty 200 zł tytułem kosztów przez niego poniesionych ,,w związku z wezwaniem pozwanego”. Powód wskazał, że na koszty te składają się wszystkie czynności związane z przejęciem dokumentacji dotyczącej sprawy, wezwaniem do zapłaty oraz ewentualne negocjacje dotyczące spłaty zadłużenia. Sąd uznał powyższe żądanie powoda za niewykazane (art. 6 k.c.). Powód poza własnymi twierdzeniami nie przedstawił bowiem żadnych rachunków, czy też faktur, z których wynikałoby wysokość poniesionych przez niego kosztów w tym przedmiocie. Z tego też względu Sąd w pozostałym zakresie oddalił powództwo powoda. O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c.

Apelację od wyroku złożył pozwany zaskarżył go w całości. Pozwany zarzucał orzeczeniu:
• naruszenie przepisów postępowania, tj. art. 233 § 1 k.p.c. poprzez przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów, brak wszechstronnego rozważenia materiału dowodowego i uznanie, że pozwany jest zobowiązany do zapłaty kwoty dochodzonej pozwem na podstawie umowy licencyjnej,
• naruszenie przepisów prawa materialnego tj. art. 41 ust 2 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych poprzez jego błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie, uznając, że możliwość faktycznego korzystania z utworu nie ma znaczenia w kontekście essentialia negotii i trwania umowy licencji. Wskazując na te zarzuty pozwany wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie od powoda na jego rzecz kosztów procesu za obie instancje. Apelację od wyroku złożył również powód, zaskarżył go w części tj. co do pkt 2, wniósł o jego zmianę w tym zakresie poprzez zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kwoty 200 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 19 marca 2013 r. do dnia zapłaty oraz o zasądzenie od pozwanego na jego rzecz kosztów procesu za postępowanie przed Sądem II instancji. Powód zarzucał orzeczeniu naruszenie art. 233 § 1 k.p.c. oraz art. 328 § 2 k.p.c. poprzez niedokonanie oceny dokumentów wskazujących na poniesienie kosztów wezwania przez powoda i brak wyjaśnienia tegoż w uzasadnieniu.

Powód wniósł o oddalenie apelacjipozwanego oraz o zasądzenie od pozwanego na jego rzecz kosztów postępowania apelacyjnego. Pozwany wniósł o oddalenie apelacjipowoda oraz o zasądzenie od powoda na jego rzecz kosztów postępowania apelacyjnego.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje.

Obie apelacje należało uznać za bezzasadne.

Ustalenia faktyczne sądu I instancji nie budzą wątpliwości i stąd Sąd Apelacyjny przyjmuje je za podstawę własnego rozstrzygnięcia.

Ustalenia te nie były w istocie podważane w żadnym z wniesionych środków zaskarżenia, mimo podnoszenia tam zarzutów o charakterze procesowym, w tym art. 233 § 1 kpc.

Analiza tych zarzutów wskazuje, że w rzeczywistości apelujący w ten sposób kwestionują prawidłowość przeprowadzonego przez sąd procesu subsumcji ustalonego stanu faktycznego pod właściwe przepisy, który to proces należy do sfery stosowania prawa materialnego.

Z kolei dowody zawnioskowane przez pozwanego w apelacji były nie tylko spóźnione z punktu widzenia przepisu art. 381 kpc, ale też, z przyczyn o których mowa niżej, nieprzydatne dla rozstrzygnięcia sprawy. Należy także zwrócić uwagę, że dotyczyły one okoliczności, które słusznie Sąd Okręgowy uznał za niesporne i ustalił zgodnie z twierdzeniami wnioskodawcy.

Strona powodowa nie zaprzeczała bowiem, że pozwany w 2011r zaprzestał prowadzenia działalności w lokalach objętych spornymi umowami a także, że zawiadomił powoda o tym w piśmie datowanym na 16 kwietnia 2013r. Jeżeli chodzi o meritum apelacji pozwanego, to opiera się ona na takiej wykładni przepisów ustawy z dnia 4 lutego 1994r p prawie autorskim i prawach pokrewnych (tekst jedn. Dz. U. z 2006r, nr 90, poz. 631 ze zm., dalej powoływanej jako „pr.aut.”), zgodnie z którą pozwany jako licencjobiorca zwolniony był z obowiązku uiszczania przewidzianych umowami licencyjnymi opłat już od momentu zaprzestania prowadzenia działalności w lokalach gastronomicznych, bez konieczności uprzedniego wypowiedzenia tych umów.

Tego rodzaju stanowisko nie znajduje jednak uzasadnienia w świetle uregulowań dotyczących udzielania licencji na korzystanie z autorskich praw majątkowych.

Na podstawie umowy licencyjnej o korzystanie z utworu licencjobiorca uzyskuje prawo do wykorzystywania utworu, objętego majątkowymi prawami autorskimi w określony sposób (na określonych polach eksploatacji) za wynagrodzeniem (art. 41 ust. 2, art. 43 pr.aut.).

Nie jest natomiast istotne, z punktu widzenia praw i obowiązków stron umowy licencyjnej, czy uprawniony z licencji rzeczywiście z nabytych praw autorskich korzysta.

Jeżeli zatem w umowie licencyjnej przewidziano, że licencjobiorca będzie korzystał z majątkowych praw autorskich na potrzeby prowadzonej działalności gospodarczej, to samo zaprzestanie prowadzenia takiej działalności nie powoduje wygaśnięcia po jego stronie obowiązku wykonywania umowy, w szczególności poprzez uiszczanie należnego twórcy wynagrodzenia, o ile nie zachodzą okoliczności, skutkujące wygaśnięciem zobowiązania z mocy prawa (por. art. 475 § 1 kc).

Wynika to z samej istoty umownego stosunku zobowiązaniowego (art. 353 kc, art. 3531 kc, art. 354 kc). Bez znaczenia jest zatem okoliczność, że pozwany w (...) zaprzestał wykonywania działalności gastronomicznej w lokalach objętych umowami licencyjnymi, skoro jednocześnie nie doprowadził do rozwiązania tych umów. Strony w treści zawartych kontraktów nie przewidziały bowiem skutku w postaci automatycznego wygaśnięcia zobowiązania na wypadek zaprzestania prowadzenia przez licencjobiorcę działalności gospodarczej . Z kolei strona pozwana nie próbowała wykazywać, że spełnienie przez nią świadczenia stało się niemożliwe wskutek okoliczności, za które nie ponosi odpowiedzialności (art. 475 § 1 kc).

Należy przy tym mieć na względzie, że przewidziana w przepisie art. 475 § 1 kc niemożliwość świadczenia skutkująca wygaśnięciem zobowiązania obejmuje sytuacje, gdy po powstaniu zobowiązania istnieje stan zupełnej, trwałej i obiektywnej niemożności zachowania się dłużnika w sposób wynikający z treści zobowiązania (zob. bliżej wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5 grudnia 2000r w spr. V CKN 150/00, LEX nr 548768).

W realiach rozpoznawanej sprawy o niemożliwości świadczenia w takim rozumieniu możnaby mówić tylko wówczas, gdyby pozwany wykazał (art. 6 kc), że z przyczyn obiektywnych nie mógł w ogóle prowadzić od 2011r działalności gastronomicznej, w tym w innych lokalach ( w takim przypadku umowy mogłyby być aneksowane). Tymczasem w tym przedmiocie nie zgłoszono adekwatnych twierdzeń faktycznych oraz dowodów na ich poparcie. Jeżeli natomiast chodzi o apelację powoda, to dotyczyła ona oddalonego przez sąd I instancji roszczenia o zapłatę kwoty 200 zł, stanowiącej zobowiązanie powoda z tytułu umowy zawartej z Kancelarią (...) i Radcowie Prawni Spółka Partnerska z siedzibą w G. w dniu 5 marca 2013r. Mianowicie, stosownie do § 3 tej umowy powód zobowiązał się do zapłaty Kancelarii takiej kwoty za czynności „związane z wezwaniem i ewentualnymi negocjacjami” przed wystąpieniem z powództwem do sądu. Strona powodowa, mimo profesjonalnej reprezentacji, nie wskazała, również w apelacji, podstawy prawnej takiego żądania. W grę wchodzić mogło tu wyłącznie ewentualne odszkodowanie z tytułu niewłaściwego wykonywania przez pozwanego umowy (art. 471 kc). Można zgodzić się ze skarżącym, że dla wykazania powstania tak opisywanej szkody nie było konieczne udowodnienie, iż wynikająca z wymienionej umowy należność została faktycznie zapłacona.

Przyjmuje się bowiem, że szkoda majątkowa, mająca postać straty w rozumieniu przepisu art. 361 § 2 kc, może polegać także na powstaniu wymagalnej wierzytelności w stosunku do osoby trzeciej, czyli pasywów majątkowych. W takim przypadku wyrównanie szkody polegać będzie na uzyskaniu od bezpośredniego sprawcy szkody środków pozwalających na zlikwidowanie powstałego pasywa i zbilansowanie w ten sposób majątku (por. np.: uchwała Sądu Najwyższego z dnia 10 lipca 2008r w spr. III CZP 62/08, OSNC, z. 7-8 z 2009r, poz. 106, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 25 czerwca 2010r w spr. I CSK 554/09, LEX nr 607241, wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 11 września 2012r w spr. V CA 368/12, Legalis nr 717262 ).

Decydujące jest jednak niewykazanie przez apelującego, aby tak rozumiana szkoda pozostawała w normalnym związku przyczynowym (art. 361 § 1 kc) z niewłaściwym wykonywaniem przez pozwanego zobowiązania.

Do normalnych następstw opóźniania się dłużnika ze spełnieniem świadczenia pieniężnego (art. 361 § 1 kc) nie należy bowiem konieczność zlecenia przez wierzyciela osobie trzeciej przeprowadzenia, za wynagrodzeniem, czynności związanych z wezwaniem do dobrowolnego spełnienia świadczenia, negocjacji ugodowych itp. Poniesione przez wierzyciela z tego tytułu koszty nie stanowią szkody, za którą dłużnik może ponosić odpowiedzialność z uwagi na niewykonanie lub niewłaściwe wykonanie zobowiązania (art. 471 kc).

W okolicznościach sprawy stwierdzenie takie było o tyle oczywiste, że powód przed wytoczeniem powództwa w ogólne nie musiał wzywać pozwanego do wykonania zobowiązania, skoro jego świadczenia, wynikające z umów licencyjnych, miały charakter zobowiązań terminowych (art. 455 kc).

Z tych przyczyn na podstawie art. 385 kpc oraz powołanych wyżej przepisów prawa materialnego Sąd Apelacyjny orzekł jak w punkcie 1 sentencji wyroku.

Z uwagi na nieuwzględnienie wniosków zawartych w obu apelacjach oraz w obu odpowiedziach na apelacje koszty postępowania odwoławczego podlegały wzajemnemu zniesieniu.

Stąd na podstawie przepisów art. 100 zd. 1 kpc w zw. z art. 391 § 1 kpc orzeczono jak w punkcie 2 wyroku.