Wyrok z dnia 2010-12-02 sygn. VI ACa 844/10

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania Pokaż dokument źródłowy

Sygn. akt VIA Ca 844/10

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 2 grudnia 2010 r.

Sąd Apelacyjny w Warszawie VI Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący — Sędzia SA Barbara Godlewska - Michalak

Sędzia SA Ewa Klimowicz — Przygódzka (spr.) Sędzia SO (del.) Irena Piotrowska

Protokolant st. sekr. sąd. Julia Gotówka

po rozpoznaniu w dniu 2 grudnia 2010 r. w Warszawie na rozprawie sprawy z powództwa J. K.

przeciwko […] SA w W.

o zapłatę

na skutek apelacji powódki

od wyroku Sądu Okręgowego w Warszawie

z dnia 22 marca 2010 r.

sygn. akt XX GC 98/09

uchyla zaskarżony wyrok i sprawę przekazuje Sądowi Okręgowemu w Warszawie do ponownego rozpoznania, pozostawiając temu Sądowi rozstrzygnięcie o kosztach postępowania apelacyjnego.

Sygn. akt. VI ACa 844/10

UZASADNIENIE

Powódka J. K. domagała się w niniejszej sprawie zasądzenia od […] Spółki Akcyjnej w W. kwoty 250.060,59 zł z ustawowymi odsetkami od dnia […] III 2008 r. do dnia zapłaty tytułem odszkodowania za szkodę spowodowaną przez ubezpieczonego od odpowiedzialności—cywilnej zawodowej w tym zakładzie ubezpieczeń radcę prawnego P. K. Powódka twierdziła, iż na skutek zaniedbań wyżej wymienionego, który reprezentował ją w postępowaniu administracyjno sądowym przed WSA w Ł. odrzucone zostały jej trzy skargi wniesione na decyzje Dyrektora Izby Skarbowej w Ł. utrzymujące w mocy decyzje Naczelnika Urzędu Skarbowego w P. T. w przedmiocie określenia zobowiązań spółki cywilnej […] (której wspólnikiem była powódka) w podatku od towarów i usług za miesiące styczeń, luty i marzec 2003 r. Powódka twierdziła, że gdyby nie odrzucenie tychże skarg, mogła by liczyć na korzystne dla siebie rozstrzygnięcie w postaci uchylenia decyzji podatkowych, a tym samym zwolniona byłaby z obowiązku uiszczenia podatku VAT za w/w miesiące 2003 roku, w wysokości wynikających z zaskarżonych decyzji organów podatkowych. Pozwany zakład ubezpieczeń wnosił o oddalenie powództwa podnosząc m.in. „ że powódka nie wykazała szkody ani związku przyczynowego pomiędzy zachowaniem się jej pełnomocnika procesowego a szkodą, w szczególności nie wykazała, że wygrałaby postępowania administracyjne, w których reprezentował ją ubezpieczony w […] radca prawny, ani że uiściła na rzecz urzędu skarbowego należny podatek.

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 22 III 2010 r. Sąd Okręgowy w Warszawie powództwo J. K. oddalił w całości i obciążył ją obowiązkiem zwrotu kosztów procesu na rzecz strony przeciwnej. Rozstrzygniecie to wynikało z następujących ustaleń faktycznych i rozważań prawnych: Spółka cywilna […], której wspólnikami była powódka oraz Z. K. prowadziła działalność gospodarczą m.in. w zakresie obrotu paliwami ciekłymi, stałymi i gazowymi, rozliczając się z tytułu podatku od towarów i usług.

W dniu […] V 2006 r. została wydana przez Naczelnika Urzędu Skarbowego w P. T. decyzja określająca zobowiązanie spółki […] w podatku od towarów i usług za styczeń 2003 r. na kwotę 230 zł., z odsetkami ustawowymi w kwocie 61 zł. Powyższą kwotą obciążone zostały solidarnie wspólniczki byłej już spółki. W uzasadnieniu powyższej decyzji zostało podane, że w rejestrze zakupów VAT spółka zaewidencjonowała fakturę wystawioną […] I 2003 r. przez Przedsiębiorstwo Handlowo Usługowe […] spółkę cywilną R. D. i A. P. w B. „ na kwotę 80.290 zł. plus 22% VAT w wysokości 17.663,80 zł za olej napędowy. Faktura ta została zaewidencjonowana przez zbywcę i wykazana w deklaracji VAT-7 za styczeń 2003 r. Z ustaleń organu podatkowego wynikało jednak, że […] nabywał paliwo od Firmy Handlowo-Usługowej […] i […] I. A. Pierwszy z nich złożył deklarację podatkową za styczeń 2003 r., wykazując zerowe wartości sprzedaży i naliczonego podatku, przyznał się, że nie prowadził działalności gospodarczej. Drugi złożył deklarację za styczeń 2003 r. i uiścił należny podatek, jednakże jego miejsca pobytu nie można było ustalić. Na podstawie tych okoliczności urząd skarbowy uznał, że podmioty współpracujące bezpośrednio ze spółką cywilną […] uczestniczyły w obrocie noszącym znamiona działalności fikcyjnej, były firmantami innych osób, za co otrzymywały zapłatę lub faktury VAT, niemożliwe do zweryfikowania ich zaewidencjonowania i rozliczenia.

Drugą decyzja z tego samego dnia, ten sam Naczelnik Urzędu Skarbowego określił zobowiązanie spółki […] w podatku VAT za miesiąc luty 2003 r. na kwotę 12.091 zł, z odsetkami ustawowymi w wysokości 3.069 zł, uiszczeniem której na rzecz Skarbu Państwa obciążył obie wspólniczki solidarnie. W uzasadnieniu decyzji podano, że spółka powódki wykazała nabycie paliwa i usługi marketingowej na podstawie faktury VAT z 25 II 2003 r., wystawionej przez […]A. J. na kwotę netto 55.180,32 zł plus +22% VAT tj. 12.139,67 zł. A. J. był agentem […] spółki z o.o. na podstawie umowy agencyjne z […] III 2002 r., która nie dawała mu uprawnień do działania w imieniu własnym, a jedynie do działania w zakresie promocji i akwizycji paliw w imieniu i na rzecz zleceniodawcy. Poza tym wystawca faktury nie złożył deklaracji VAT-7 za luty 2003 r.

Z kolei decyzją z dnia […] V 2006 r. ten sam organ podatkowy określił zobowiązanie spółki […] w podatku VAT za miesiąc marzec 2003 r. na kwotę 182.122 zł, z odsetkami ustawowymi w kwocie 41.859 zł. i w związku z tym zobowiązał powódkę oraz drugą wspólniczkę do dokonania dopłaty podatku w wysokości 173.916 zł wraz z należnymi odsetkami. Z ustaleń organu podatkowego wynikało, że spółka w miesiącu marcu 2003 r. zaewidencjonowała 8 faktur VAT wystawionych przez […] R. D. i A. P. w B. na łączną kwotę netto 711.352 zł plus 22% VAT tj. 156.497,44 zł. za olej napędowy. Faktury powyższe zostały zaewidencjonowana przez zbywcę i wykazane w deklaracji VAT-7. Tym niemniej jednak spółka […]dokonywała zakupu paliwa od […] G. P., który składał do stycznia 2003 r. deklaracje podatkowe, pomimo, że w rzeczywistości nie prowadził działalności gospodarczej we wskazanym miejscu, ani nie przebywał pod wskazanym adresem. Wszystkie powyższe decyzje wydane zostały na podstawie m.in, art. 19 ust.2 ustawy z dnia 8 I 1993 r. o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym oraz § 48 ust.4 pkt 5a rozporządzenia Ministra Finansów z 22 III 2002 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym.

Decyzjami z […] IX 2006 r. Dyrektor Izby Skarbowej w Ł. utrzymał w mocy powyższe decyzje, w związku z czym powódka wystąpiła z trzema skargami do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Ł. W sprawach tych reprezentował ją radca prawny P. K. Wobec nie uzupełnienia przez niego braków formalnych skarg w zakreślonym terminie, WSA skargi te odrzucił, nie uwzględnił również wniosku skarżącej o przywrócenie terminów do uzupełnienia braków formalnych skarg, uznając, że jej pełnomocnik zawinił uchybieniu terminów.

Na wniosek powódki decyzją z dnia […] V 2005 r. Naczelnik Urzędu Skarbowego w P. T. rozłożył na dziesięć rat płatność zaległych należności podatkowych w kwocie 128.252,42 zł wraz z odsetkami za zwłokę w wysokości 41.574,87 zł, nakładając przy tym na J. k. opłatę prolongacyjną w kwocie 3.825 zł. Powyższe należności powódka uregulowała.

Radca prawny P. K., który reprezentował powódkę przed WSA był ubezpieczony od odpowiedzialności cywilnej w […] S.A.

Z ustaleń sądu I instancji wynikało ponadto, że w dniu […] IX 2006 r. WSA w Ł. wydał wyrok ze skargi P. K., w którym uchylił decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w Ł. z dnia […] I 2006 r. w przedmiocie zobowiąania podatkowego wyżej wymienionego w podatku od towarów i usług za styczeń 2003 r. P. K. również nabył od […] olej napędowy, zakupiony przez zbywcę od J. S. i I. A. Sąd uznał, że zaskarżona decyzja narusza prawo, ponieważ przepis § 48 ust. 4 pkt 5a cyt. rozporządzenia może znaleźć zastosowanie po uprzednim przeprowadzeniu postępowania dowodowego, którego wynikiem musi być stwierdzenie ponad wszelką wątpliwość, że dana czynność gospodarcza udokumentowana fakturą nie miała w rzeczywistości miejsca. W ocenie WSA, zgromadzony w sprawie materiał dowodowy nie dawał zaś wystarczających podstaw do zastosowania powyższego przepisu. Podkreślał, że ustalenia poczynione przez organ w kwestii nabycia przez skarżącego oleju napędowego były wewnętrznie sprzeczne. Wskazał w jakim kierunku postępowanie dowodowe powinno zostać uzupełnione.

Kolejnym wyrokiem z […] VI 2007 r. tenże sam sąd uchylił kolejną decyzję organu podatkowego w przedmiocie zobowiązania podatkowego w podatku od towarów i usług P. K., tym razem za miesiąc marzec 2003 r. „ zaś decyzją z […] VI 2007 r. Naczelnik Urzędu Skarbowego w P. T. umorzył postępowanie wobec wyżej wymienionego w sprawie rozliczenia podatku od towarów i usług za luty 2003 r.

Jako podstawę powyższych ustaleń faktycznych Sąd Okręgowy wskazał złożone przez strony do akt dokumenty. Podnosił, ze właściwie ten stan faktyczny był bezsporny poza kwestią dotyczącą zapłaty przez powódkę wymierzonego zaskarżonymi decyzjami podatku VAT. Sąd I instancji uznał, że okoliczność powyższa wynikała z zawiadomienia z […] II 2008 r. o uchyleniu zajęcia, przy czym podkreślał jednocześnie, że nie miała ona znaczenia dla poniesienia przez powódkę ewentualnej szkody, gdyż już sam fakt nałożenia na nią obowiązku zapłaty podatku świadczył o jej istnieniu. Z tych też przyczyn Sąd Okręgowy oddali wniosek powódki o dopuszczenie dowodu z jej wyjaśnień, podobnie jak oddalił wniosek dowodowy o przesłuchanie w charakterze świadka P. K., podnosząc, że strona pozwana nie kwestionowała, że radca prawny wykonał w sposób nienależyty swoje obowiązki, a ponadto dowodów ten nie jest właściwym dowodem do wykazania słuszności stanowiska skarżącej zaprezentowanego w skargach wniesionych do WSA.

W przekonaniu Sądu J. K. nie zaoferowała w niniejszej sprawie dowodów umożliwiających dokonanie pełnej oceny skutków niewykonania przez pełnomocnika procesowego skarżącej jego obowiązków co w efekcie spowodowało odrzuceniem skarg przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Ł.

Rozpoznając roszczenie powódki na gruncie odpowiedzialności kontraktowej odszkodowawczej (art. 471 k.c.) sąd I instancji doszedł do wniosku, iż nie zasługuje ono na uwzględnienie wobec nie przedstawienia przez powódkę dowodów umożliwiających poczynienie ustaleń, iż poniosła ona szkodę, której wyrównania żąda. Powołując się na stanowisko judykatury ( SN z 16 XI 1962 r., III CR 8/62) jak i poglądy doktryny ( M. Gutkowski. Umowa o zastępstwo procesowe) Sąd Okręgowy wywodził, iż w praktyce, proces przeciwko zastępcy procesowemu obejmuje w zasadzie dwa przedmioty. Pierwszym z nich jest właściwe postępowanie odszkodowawcze, w którym klient domaga się odszkodowania, podnosząc naruszenie obowiązków wynikających ze stosunku zastępstwa. Drugi przedmiot, wykazywany w ramach przesłanki związku przyczynowego, to proces pierwotny, w którym obecny pozwany reprezentował interesy aktualnego powoda. W procesie odszkodowawczym sąd przesądza o wyniku obu tych postępowań, ustalając hipotetycznie, jakie rozstrzygnięcie zapadłoby w procesie pierwotnym, gdyby zastępca procesowy prawidłowo zrealizował swoje obowiązki. Spełnienie przesłanki adekwatnego związku przyczynowego jest uzależnione od stwierdzenia przez sąd, że klient wygrałby proces, gdyby nie zaniechanie jego pełnomocnika.

Zdaniem sądu I instancji roszczenie powódki na poziomie tego procesu pierwotnego nie zostało jednak udowodnione. Powódka nie wykazała, w szczególności za pomocą dokumentów księgowych i finansowych przedsiębiorstwa, że obciążenie jej podatkiem VAT od towarów i usług za okres styczeń-marzec 2003 r. było całkowicie nieuzasadnione. Poprzestała na przedstawieniu dwóch wyroków WSA w Ł. „ odnoszących się do podobnej sprawy, dotyczących obciążenia podatkowego P. K. za styczeń i marzec 2003 r. Motywy zawarte w uzasadnieniu jednego z w/w rozstrzygnięć wskazywaly zdaniem Sądu Okręgowego na to, że nie można przesądzać o korzystnym dla powódki rozstrzygnięciu postępowań przed WSA, gdyby nie odrzucenie skarg z powodu uchybienia jej pełnomocnika.

Sąd administracyjny stwierdził bowiem, że w okolicznościach tamtej sprawy mógł znaleźć zastosowanie przepis § 48 ust.4 pkt 2 i 5a cyt. rozporządzenia, jednak wymagało to uzupełnienia postępowania dowodowego we wskazanym przez sad administracyjny kierunku. Stwierdzając naruszenie przepisów prawa na tym etapie postępowania WSA w Ł. uchylił zaskarżoną decyzję, co oznacza, że w dalszym toku postępowania administracyjnego materiał dowodowy mógłby być uzupełniany przez organ i poddany ponownej ocenie.

O przebiegu postępowania administracyjnego w sprawie dotyczącej należności podatkowych P. K. z kolei za luty 2003 r. nie mogły zdaniem sądu I instancji świadczyć fragmenty złożonej do akt decyzji o umorzeniu postępowania. Wyrażone zostało także stanowisko, że powódka winna była przedstawić szczegółowe wyjaśnienia potwierdzające prawidłowość zastosowania przez spółkę […] odliczeń podatkowych oraz należycie je udowodnić, poprzez chociażby dokumenty na podstawie których organy podatkowe wydały kwestionowane decyzje. Jednocześnie sąd I instancji zaznaczył, iż nie uwzględnił wniosku dowodowego strony pozwanej o dołączenie akt postępowań administracyjnych „ w ramach których wydane zostały zaskarżone decyzje podatkowe, ponieważ pozwany nie wskazał konkretnych dokumentów, które miałyby stanowić dowody prawidłowości skarżonych decyzji.

Ponadto zdaniem Sądu Okręgowego powódka dążąc do wykazania słuszności swojego stanowiska upraszczała sprawę „ nie zwracając uwagi, że decyzje urzędu skarbowego z dnia […] i […] V 2006 r. dotyczą przecież różnych stanów faktycznych i prawnych. W szczególności okoliczności nabycia przez spółkę […] paliwa i usług w miesiącu lutym 2003 od A. J. były nieporównywalne ze stanem faktycznym sprawy jaki legł u podstaw wydania wyroków czy decyzji o umorzeniu postępowania w sprawie P. K. Uzasadnienie decyzji w sprawie określenia podatku VAT za luty 2003 r. przemawiało zdaniem sądu I instancji za uznaniem, że transakcja z A. J. miała charakter fikcyjny, że zbywca nie był uprawniony do działania w imieniu własnym i na swoją rzecz, faktycznie też nie prowadził działalności gospodarczej. Decyzje podatkowe dotyczące natomiast podatku za miesiąc styczeń i marzec odnosiły się co prawda do okresu i towaru nabywanego od tego samego zbywcy, od którego olej napędowy nabywał P. K. Tym niemniej jednak zdaniem sądu I instancji wobec braku materiału dowodowego, nie można było dokonać oceny ich prawidłowości. Reasumując zdaniem Sądu Okręgowego materiał dowodowy zaprezentowany przez stronę powodowa w niniejszej sprawie, nie dawał podstaw do poczynienia ustaleń, że w przypadku dołożenia przez pełnomocnika skarżącej -radcę prawnego P. K., należytej staranności doszłoby do uchylenia kwestionowanych decyzji, a w dalszym postępowaniu do odstąpienia organów skarbowych od obciążania wspólniczek spółki […] obowiązkiem wpłaty podatku od towarów i usług za styczeń, luty i marzec 2003 r. Oznacza to, iż powódka nie udowodniła ani szkody ani adekwatnego związku przyczynowego.

Z rozstrzygnięciem powyższym nie zgodziła się strona powodowa wnosząc apelację, w której podniosła następujące zarzuty:

-naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. poprzez przekroczenie granicy swobodnej oceny dowodów i w konsekwencji wyciągnięcie błędnych wniosków, że na podstawie zaoferowanych przez stronę powodową dowodów brak jest możliwości ustalenia, że ostateczne rozstrzygnięcie podatkowe byłoby korzystne dla powódki,

- naruszenia art. 6 k.c. poprzez przyjęcie, że powód nie udowodnił istnienia związku przyczynowego pomiędzy błędem pełnomocnika procesowego a szkodą w postaci obowiązku zapłaty podatku,

- naruszenia art. 361§ 1 k.c. poprzez uznanie, że pomiędzy nienależytym wykonaniem zobowiązania a w/w szkodą nie zachodzi adekwatny związek

przyczynowy,

-naruszenia art. 471 k.c. w zw. z art. 822§ 4 k.c. poprzez oddalenie powództwa, w sytuacji gdy spełnione zostały przesłanki odpowiedzialności odszkodowawczej radcy prawnego reprezentującego powódkę w postępowaniu administracyjno sądowym.

Mając powyższe na uwadze apelująca wnosiła o zmianę zaskarżonego orzeczenia poprzez uwzględnienie jej powództwa w całości.

Sąd Apelacyjny zważył co następuje:

Zgodzić się należy o tyle z apelującą, że sąd I instancji nie dokonał wszechstronnej oceny materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie, w związku z czym przedwcześnie uznał, że powódka nie wykazała istnienia związku przyczynowo skutkowego pomiędzy opisywaną przez siebie szkodą a nienależytym wykonaniem umowy zastępstwa procesowego przez radcę prawnego, który reprezentował ją w postępowaniach administracyjno sądowych, co w konsekwencji skutkowało oddaleniem powództwa. Zarzut naruszenia art. 233§ 1 k.p.c. oraz 471 w zw. 822 § 4 k.p.c. poprzez przedwczesne uznanie braku podstaw do przyjęcia odpowiedzialności odszkodowawczej pełnomocnika procesowego, a tym samym […]uznać należało za zasadny.

Ugruntowane jest już w orzecznictwie stanowisko, zgodnie z którym strona powodowa domagająca się naprawienia szkody z tytułu nienależytego wykonania usługi zastępstwa procesowego powinna wykazać, że gdyby nie uchybienia przyjmującego zlecenie to uzyskałaby korzystne dla siebie rozstrzygnięcie sądu, co przesądza o istnieniu związku przyczynowo skutkowego pomiędzy zawinionym działaniem pełnomocnika a szkodą. Sąd I instancji w niniejszej sprawie stwierdził, że powódka nie przedstawiła materiału dowodowego, z którego wynikałoby, że gdyby nie odrzucenie skarg wniesionych przez nią do WSA od decyzji podatkowych, będące wynikiem zaniechania jej pełnomocnika, to wygrałaby postępowanie nie tylko administracyjno sądowe, ale całe postępowanie podatkowe. W szczególności zarzucił powódce, że nie przedstawiła dokumentów księgowych i finansowych przedsiębiorstwa „ z których wynikałoby, że obciążenie spółki […] podatkiem VAT za okres I-III 2003 r. było niezasadne.

Powyższe stanowisko sądu I instancji nie zostało jednak poprzedzone jakąkolwiek oceną zasadności podnoszonych przez powódką w skargach do WSA zarzutów, nie zostało także wyjaśnione jakich dokumentów uniemożliwiających ocenę zasadności tych skarg zdaniem sądu zabrakło lub jakie okoliczności faktyczne istotne dla rozstrzygnięcia sprawy administracyjno sądowej nie mogły zostać wyjaśnione.

Należy zwrócić uwagę, że w większości przypadków stan faktyczny spraw ustalony przez organ administracyjny nie był w skargach wniesionych do WSA kwestionowany. Jeżeli chodzi o skargę dotyczącą decyzji Dyrektora Izby Skarbowej określającej zobowiązanie spółki […] w podatku od towarów i usług za styczeń 2003 r. to skarżąca podnosiła jedynie tę kwestię, iż mimo braku w tym kierunku ustaleń organu podatkowego nabyła w istocie towar wskazany w zakwestionowanej przez urząd skarbowy fakturze VAT z […] I 2003 r. wystawionej przez spółkę cywilną […]. W przypadku decyzji określającej zobowiązanie podatkowe […] za luty 2003 r. skarżąca twierdziła z kolei, że nabyła towar objęty zakwestionowaną fakturą bezpośrednio od […] A. J., który wykonywał sprzedaż we własnym imieniu. Odnośnie decyzji organu podatkowego za marzec 2003 r. podobnie jak za styczeń tego samego roku powódka twierdziła, iż w istocie nabyła określone w fakturach VAT wystawionych przez Spółkę z o.o. […] paliwo „ a ponadto kwestionowała ustalenia organu podatkowego dotyczące prowadzenia fikcyjnej działalności gospodarczej przez podmiot dostarczający towar spółce […].

Powyższe rozbieżności pomiędzy ustaleniami zawartymi w decyzjach organów podatkowych a twierdzeniami skarżącej miały jednak charakter wtórny. W pierwszej bowiem kolejności należało dokonać interpretacji przepisów prawa materialnego tj. § 48 ust 4 pkt 1 lit. a oraz § 48 ust 4 pkt 5 lit. a rozporządzenia wykonawczego Ministra Finansów z 22 III 2002 r. (Dz.U. Nr 27, poz. 268) do ustawy z 8 III 1993 r. o podatku od towarów i usług oraz podatku akcyzowym ( Dz.U. Nr 11, poz. 50 ze zm.) i ustalić czy przepisy te mają w ogóle w sprawach spółki […] zastosowanie. Skargi wniesione przez J. K. do WSA opierały się bowiem na zarzutach naruszenia tych norm prawnych oraz naruszenia art. 120 i 122 ordynacji podatkowej. Dopiero właściwa interpretacja w/w przepisów rozporządzenia i podciągnięcie ich pod stan faktyczny każdej z trzech wytoczonych przez powódkę spraw, pozwoliłyby na wyciągnięcie wniosków czy materiał dowodowy zaprezentowany przez strony niniejszego procesu był wystarczający do oceny zasadności postępowania „pierwotnego”. Jak już podniesiono sąd I instancji całkowicie zaniechał rozpoznania zarzutów skargowych, w szczególności oceny naruszenia prawa materialnego przez organ podatkowy, oceniał zasadność twierdzeń powódki o wygraniu postępowania administracyjno sądowego jedynie przez pryzmat wyroku WSA w Ł. wydanego ze skargi P. K., w ogóle nie wypowiadając się czy wskazane w nim rozważania prawne podziela czy też nie.

Odnośnie natomiast decyzji podatkowej za miesiąc styczeń 2003 r. należało w pierwszej kolejności rozważyć czy przepis § 48 ust 4 pkt 5 lit.a w/w rozporządzenia ME z 2002 r. ma zastosowanie tylko w sytuacji gdy faktura na podstawie której dokonano obniżenia podatku należnego stwierdza czynność, która nie została faktycznie zrealizowana, czy też również odnosi się do sytuacji, w której faktura VAT obrazuje rzeczywisty zakup towaru, ale pochodzącego z niewiadomego źródła. Należy bowiem mieć na uwadze, że z jednej strony organ podatkowy stwierdzając brak uprawnień spółki […]do obniżenia podatku należnego o wartość podatku naliczonego od sprzedaży dokonanej ze spółką […] „ podnosił, że spółka, której wspólnikiem była powódka nabyła olej napędowy z nieznanego źródła, poczym wywodził, że zakwestionowana faktura stwierdza czynność, która nie została faktycznie dokonana, a ponadto w jednym i drugim przypadku wskazywał na przepis § 48 ust 4 pkt 5 lit. a wspomnianego rozporządzenia wykonawczego. Gdyby okazało się „ że przepis ten w istocie tak jak przyjął organ podatkowy znajduje zastosowanie w obu sytuacjach nie istniałaby w ogóle potrzeba wyjaśniania kwestii dotyczącej rzeczywistego zakupu paliwa przez spółkę […], a skarga powódki podlegałaby oddaleniu. Tej też kwestii dotyczyły podnoszone w skardze powódki zarzuty, związane z naruszeniem art. 120 ordynacji podatkowej poprzez bezpodstawne przyjęcie, że obrót paliwem niewiadomego pochodzenia „ jako okoliczność nie wymieniona w § 48 ust 4 rozporządzenia ME z 22 III 2002 r. może pozbawiać podatnika uprawnienia z art. 19 ust 1 ustawy o podatku od towarów i usług oraz podatku akcyzowym. Podobnie jeżeli chodzi o zaskarżoną decyzję podatkową dotyczącą miesiąca marca 2003 r. „ z tym, że dodatkowo rozpoznania wymagał zarzut skarżącej dotyczący ustaleń faktycznych organu podatkowego w zakresie prowadzenia fikcyjnej działalności przez […] G. P. Ustalenia tego rodzaju mogły zostać poczynione w oparciu o akta postępowania administracyjnego o dołączenie których wnioskowała strona pozwana w odpowiedzi na pozew, a który to wniosek dowodowy został niezasadnie przez Sąd Okręgowy oddalony. Pozwany wnosił bowiem o dopuszczenie dowodu z dokumentów znajdujących się w tych aktach m.in. na okoliczność „nieprowadzenia działalności gospodarczej przez przedsiębiorców uczestniczących w obrocie do paliwa nabytego przez przedsiębiorstwo powódki” ( k 180). Sąd Okręgowy w takiej sytuacji powinien był zażądać przedmiotowych akt i albo dopuścić dowód ze wszystkich dokumentów w nich się znajdujących albo zobowiązać stronę pozwaną do wskazania konkretnych dowodów o dopuszczenie których

wnosi.

Odnośnie trzeciej skargi odnoszącej się do decyzji określającej zobowiązanie podatkowe spółki […] za miesiąc luty 2003 r., opierającej się na całkiem odmiennym stanie faktycznym od tego jaki legł u podstaw wydania dwóch poprzednich decyzji administracyjnych, to w pierwszej kolejności należało dokonać wykładni postanowień § 48 ust 4 pkt 1 lit.a oraz ust 5 lit.a rozporządzenia wykonawczego do ustawy o podatku od towarów i usług oraz podatku akcyzowym, w szczególności użytego w pierwszym z w/w przepisów pojęcia „podmiotu nieuprawnionego” celem ustalenia czy stan. faktyczny sprawy wskazany w decyzji organu podatkowego w ogóle wypełnia dyspozycję tych przepisów, tzn. czy faktura wystawiona przez podmiot, który powinien działać w cudzym imieniu i na cudzą rzecz jest fakturą o jakiej mowa w w/w przepisach. Oceniając słuszność twierdzeń powódki o niezasadnym pozbawieniu jej uprawnień do odliczenia od podatku należnego podatku naliczonego na podstawie faktury z […] II 2003 r. Sąd Okręgowy ograniczył się do stwierdzenia, że uzasadnienie decyzji organu podatkowego zawiera szereg faktów przemawiających za uznaniem „że transakcja ta miała charakter fikcyjny, że zbywca nie był uprawniony do działania we własnym imieniu i na swoją rzecz, faktycznie też nie prowadził działalności gospodarczej. Powyższe ustalenia sądu I instancji nie zostały w żaden sposób uzasadnione, a przede wszystkim w większości nie korespondowały z podstawą faktyczną wydanej decyzji administracyjnej. Organ podatkowy odmówił bowiem spółce […] prawa do dokonania obniżenia podatku VAT o wysokość podatku naliczonego na podstawie faktury wystawionej przez […] A. J. nie z tego powodu, że stwierdzona w/w fakturą czynność opodatkowana w rzeczywistości nie została wykonana czy też wystawca faktury nie prowadził działalności gospodarczej „ tylko z uwagi na uznanie wystawcy faktury za podmiot zarówno nieuprawniony jak i zarazem nieistniejący w rozumieniu § 48 ust 4 pkt 1 lit.a rozporządzenia

MF z 22 III 2002 r. w zw. z art. 5 ust 1 ustawy o podatku od towaru i usług oraz podatku akcyzowym (k 84). Dodać należy, że z uzasadnienia decyzji zarówno Naczelnika Urzędu Skarbowego w P. T. jak i Dyrektora Izby Skarbowej w Ł. nie sposób było natomiast odczytać które okoliczności faktyczne sprawy zdaniem w/w organów podatkowych wypełniły dyspozycję wskazywanego również jako podstawa prawna rozstrzygnięcia § 48 ust 4 pkt 5 lit. a rozporządzenia. Nie dokonując wykładni powyższych przepisów prawa oraz subsumpcji stanu faktycznego ustalonego przez organy podatkowe pod te przepisy sąd I instancji nie miał podstaw do uznania, iż rozpoznanie skargi powódki wniesionej do WSA w Ł. nie skutkowałoby pomyślnym dla niej zakończeniem całego postępowania podatkowego. Z tych samych powodów nie wiadomym jest czy w ogóle istniała konieczność dokonywania dodatkowych ustaleń faktycznych w sprawie. Nie została również oceniona zasadność zarzutu organu podatkowego dotyczącego nie zadeklarowania i nie zapłacenia przez A. J. podatku VAT naliczonego od czynności opodatkowanej dokonanej ze spółką […], w szczególności w kontekście aresztowania w/w i przejęcia dokumentacji jego firmy przez ABW.

Reasumując stwierdzić należy, że sąd I instancji nie mógł oddalić powództwa J. K. z tego powodu „ iż nie wykazała ona istnienia związku przyczynowo skutkowego pomiędzy nienależytym wykonaniem umowy o zastępstwo procesowe przez radcę prawnego ubezpieczonego w pozwanym zakładzie ubezpieczeń a szkodą, której wyrównania się domagała, w sytuacji gdy de facto sam istnienia tego związku przyczynowo skutkowego nie zbadał, nie ocenił zasadności podnoszonych w skargach administracyjnych zarzutów, nie uwzględnił słusznego wniosku strony pozwanej o dołączenie akt postępowań administracyjnych i dopuszczenia dowodu ze znajdujących się w nich dokumentów.

Uznając, iż nie rozpoznana została tym samym istota rozstrzygnięcia sprawy Sąd Apelacyjny na podstawie art. 386§ 4 k.p.c. uchylił zaskarżony wyrok i sprawę przekazał sądowi I instancji do ponownego rozpoznania w celu dokonania oceny zasadności skarg wniesionych przez powódkę do WSA, a tym samym ustalenia czy gdyby nie zaniedbanie pełnomocnika procesowego, mogłaby ona liczyć na korzystne dla siebie rozstrzygniecie, definitywnie zwalniające ją od obowiązku podatkowego wskazanego w zaskarżonych decyzjach organu podatkowego.