Odpowiedzialność adwokata i radcy prawnego z tytułu procesowych zaniedbań i błędów

Dochodząc odszkodowania za szkodę, która powsta w związku z nienależytym wykonywaniem umowy o świadczenie pomocy prawnej, mocodawca powinien wykazać, że uchybienie standardom zawodowym obowiązującym zleceniobiorcę jako profesjonalistę było przyczyną uszczerbku w majątku mocodawcy, a ten uszczerbek by nie powstał, gdyby nie wadliwe działanie zleceniobiorcy. 

Określając rodzaj i wysokość szkody, którą przypisuje pozwanemu, powód odwołał się wprost do należności, których nie zapłacili mu kontrahenci. Tymczasem na pozwanym nie ciążył umowny obowiązek spełniania na rzecz powoda świadczeń za jego kontrahentów, lecz obowiązek dochodzenia tych świadczeń w postępowaniach sądowych, w celu stworzenia dla powoda warunków do egzekwowania przy użyciu przymusu państwowego należności niezapłaconych dobrowolnie. Uzyskanie na rzecz powoda tytułów wykonawczych przeciwko jego kontrahentom „przekształcało” wierzytelności, których byli dłużnikami w już niesporne i korzystające z dłuższego terminu przedawnia, lecz samo w sobie nie zasilało majątku powoda o świadczenia z tych wierzytelności. Uzyskanie tytułów wykonawczych przeciwko kontrahentom powoda nie usuwało zatem braków w majątku powoda będących konsekwencją niezapłacenia mu za wydane kontrahentom towary. Uszczerbek ten likwidowało dopiero spełnienie tych świadczeń.

Powiązanie przyczynowe zaniechań, które powód przypisywał pozwanemu z utratą możliwości efektywnego uzyskania świadczeń należnych mu od kontrahentów wymagało zatem wykazania przez powoda najpierw tego, że postępowania o zasądzenie tychże należności od jego kontrahentów zakończyłyby się sukcesem (zob. wyroki SN z 22 listopada 2006 r., V CKS 292/06, z 4 marca 2009 r. IV CSK 441/08), a następnie, że te należności zostałaby zaspokojone, jeśli nie dobrowolnie w związku z wynikami procesów, to przymusowo w postępowaniu egzekucyjnym albo przynajmniej, że wierzytelności te, po ich potwierdzeniu tytułami wykonawczymi, mogły przynieść powodowi dochód w postaci ceny z ich sprzedaży. O wyniku postępowania w niniejszej sprawie zadecydowało przede wszystkim stanowisko Sądów meriti, że o ile powód wykazał, iż pozwany nie wywiązał się z pewnych obowiązków ciążących na nim na podstawie umowy zlecenia (nienależyte wykonanie umowy), to nie wykazał, że szkoda w postaci i wysokości określonej w pozwie pozostaje w adekwatnym związku przyczynowym z przypisaną pozwanemu postacią niewykonania umowy.

Wyrok SN z dnia 7 lutego 2024 r., I CSK 512/23

Standard: 79554 (pełna treść orzeczenia)