Wyrok z dnia 2005-01-20 sygn. II AKa 345/04

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sygn.akt II AKa 345/04

W Y R O K

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 20 stycznia 2005 r.

Sąd Apelacyjny w Białymstoku w II Wydziale Karnym w składzie

Przewodniczący SSA Eugeniusz Wildowicz Sędziowie SA Wanda Tokarzewska SA Andrzej Ulitko SA Andrzej Czapka SO del. Tomasz Eryk Wirzman (spr.) Protokolant Monika Wojno

przy udziale Teresy Ksok Prokuratora Prokuratury Apelacyjnej w Białymstoku

po rozpoznaniu w dniu 20 stycznia 2005 r. sprawy 1) A. S. s. B. oskarżonego z art. 148§1 kk w zw. z art. 64§1 kk w zw. z art. 91§1 kk., art.158§1 kk w zw. z art. 64§1 kk, art.190§1 kk, w zw. z art. 64§1 kk, art.245§1 kk w zw. z art. 64§1 kk 2) J. M. s. A. oskarżonego z art. 148§1 kk w zw. z art. 91§1 kk 3) M. M. c. A. oskarżonej z art. 148§1 kk w zw. z art. 91§1 kk, art. 158§1 kk 4) E. M. c. J. oskarżonej z art. 239§1 kk, art. 240§1 kk 5) M. K. c. W. oskarżonej z art. 239§1 kk, art. 240§1 kk z powodu apelacji, wniesionych przez obrońców oskarżonych od wyroku Sądu Okręgowego w Białymstoku z dnia 9 czerwca 2004r. sygn.akt III K 3/04

I. Uchyla wyrok w zaskarżonej części i sprawę przekazuje Sądowi Okręgowemu w Białymstoku do ponownego rozpoznania;

II. Zasądza od Skarbu Państwa na rzecz adw. M. P., adw. T. M., adw. B. G., adw. J. A., adw. I. Z. kwoty po 600 zł dla każdego z nich za obronę oskarżonych z urzędu w instancji odwoławczej.


U Z A S A D N I E N I E

A. S., J. M., M. M. zostali oskarżeni o to, że: I. W okresie od 10 października 2002r. do 18 października 2002r. działając wspólnie i w porozumieniu oraz z W. C. i M. W. w zamiarze bezpośrednim pozbawienia życia A. S. wielokrotnie uderzali go pięściami i kopali po głowie oraz całym ciele, przy czym M. W. zadawał mu również uderzenia skórzanym wojskowym pasem, natomiast M. M. nacisnęła mu nogą na szyję, na skutek czego pokrzywdzony zmarł, przy czym A. S. czynu tego dopuścił się przed upływem 5 lat po odbyciu co najmniej 6 miesięcy kary pozbawienia wolności orzeczonej za podobne przestępstwo umyślne tj. o czyn z art. 148§1 kk, natomiast wobec A. S. o czyn z art. 148§1 kk w zw. z art. 64§1 kk II. Nieustalonego dnia w okresie od 18 października 2002 roku do dnia 13 listopada 2002 roku w B. przy ul. (...)działając wspólnie i w porozumieniu oraz z W. C. w zamiarze bezpośrednim pozbawienia życia M. W. wielokrotnie uderzali go pięściami w twarz i kopali po całym ciele, przy czym W.C. uderzał pokrzywdzonego w głowę także metalową rurką, po czym J. M. wspólnie z W. C. dusili M. W. zaciskając na jego szyi sznur od magnetofonu, w następstwie czego nastąpił zgon pokrzywdzonego, przy czym A. S. czynu tego dopuścił się przed upływem 5 lat po odbyciu co najmniej 6 miesięcy kary pozbawienia wolności orzeczonej za podobne przestępstwo umyślne, tj. o czyn z art. 148§1 kk, natomiast wobec A. S. o czyn z art. 148§1 kk w zw. z art. 64§1 kk a ponadto A. S. oraz J. M. zostali oskarżeni o to, że: III. Nieustalonego dnia w okresie od 10 października 2002 roku do 18 października 2002 roku w B. przy ul. (...) działając wspólnie i w porozumieniu oraz z W. C. i M. W. w zamiarze bezpośrednim pozbawienia życia E. S. wielokrotnie uderzali go pięściami w głowę i kopali po całym ciele, przy czym M. W. uderzał go również wojskowym skórzanym pasem, natomiast W. C. zadał mu uderzenie nożem w nogę, a także butelką oraz metalową rurką w głowę, na skutek czego E. S. zmarł, przy czym A. S. czynu tego dopuścił się przed upływem 5 lat po odbyciu co najmniej 6 miesięcy kary pozbawienia wolności orzeczonej za podobne przestępstwo umyślne,
tj. o czyn z art. 148§1 kk, natomiast wobec A. S.o o czyn z art. 148§1 kk w zw. z art. 64§1 kk Ponadto A. S. i M. M.zostali oskarżeni o to, że: IV. Nieustalonego dnia od 10 października 2002 roku do 18 października 2002 roku w B. przy ul. (...) działając wspólnie i w porozumieniu oraz z W. C. i M. W. dokonali pobicia A. S. w ten sposób, że wielokrotnie uderzali go pięściami i kopali po głowie oraz całym ciele, przy czym A. S. wspólnie z M. W. używał także niebezpiecznego narzędzia w postaci skórzanego wojskowego pasa, którym bili pokrzywdzonego po całym ciele, natomiast M. M. przyciskała kolanami klatkę piersiową pokrzywdzonego do podłoża, narażając go w ten sposób na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia lub spowodowania ciężkiego rozstroju zdrowia, przy czym A. S. czynu tego dopuścił się przed upływem 5 lat po odbyciu co najmniej 6 miesięcy kary pozbawienia wolności orzeczonej za podobne przestępstwo umyślne, tj. o czyn z art. 158§1 kk, natomiast w stosunku do A. S. o czyn z art. 159 kk w zw. z art. 64§1 kk. A ponadto A. S. został oskarżony o to, że: V. Nieustalonego dnia w październiku 2002 roku w B. groził H. Ł.pozbawieniem jej życia, przy czym groźba powyższa wzbudziła w zagrożonej uzasadnioną obawę, że może zostać spełniona tj. o czyn z art. 190§1 kk. VI. Nieustalonego dnia w maju 2003 roku w B. na terenie (...)groził H. Ł. pozbawieniem jej życia, przy czym groźba ta wzbudziła w zagrożonej uzasadnioną obawę, że zostanie spełniona, tj. o czyn z art. 190§1 kk VII. Nieustalonego dnia w okresie od 10 października 2002 roku do 18 października 2002 roku w . przy ul. .(...) działając wspólnie i w porozumieniu z W. C. i M. W., którzy używali niebezpiecznych narzędzi w postaci pasa wojskowego z metalową sprzączką i metalowego łańcucha dokonał pobicia W. Ś. w ten sposób, że uderzał pokrzywdzonego po głowie i całym ciele, przez co naraził go na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia lub spowodowania rozstroju zdrowia, przy czym czynu tego dopuścił się przed upływem 5 lat po odbyciu co najmniej 6 miesięcy kary pozbawienia wolności orzeczonej za podobne przestępstwo umyślne, tj. o czyn z art. 158§1 kk w zw. z art. 64§1 kk.
VIII. W czasie i miejscu jak w pkt VII. działając wspólnie i w porozumieniu z W.C.i M. W. groził W. Ś. pozbawieniem życia, przy czym groźba ta wzbudziła w zagrożonym uzasadnioną obawę, że zostanie spełniona tj. o czyn z art. 190§1 kk. E. M. i M. K.zostały oskarżone o to, że: IX. Nieustalonego dnia w październiku 2002 roku w B. przy ul. (...) działając wspólnie i w porozumieniu utrudniały postępowanie karne pomagając sprawcom przestępstw uniknąć odpowiedzialności karnej w ten sposób, że zacierały ślady przestępstw poprzez wytarcie śladów krwi oraz ukrycie odzieży należącej do zabitych A. S. i E. S., tj. o czyn z art. 239§1 kk. Ponadto E. M. została oskarżona o to, że: X. W okresie od października 2002 roku do 12 czerwca 2003 roku w B. mając wiarygodną wiadomość o dokonaniu zabójstwa A. S. i E. S. nie zawiadomiła niezwłocznie organu powołanego do ścigania o popełnieniu w/w zbrodni, tj. o czyn z art. 240§1 kk. M. K. została oskarżona o to, że XI. W okresie od października 2002 roku do 12 czerwca 2003 roku w B. mając wiarygodną wiadomość o dokonaniu zabójstwa A. S., E. S. i M. W. nie zawiadomiła niezwłocznie organu powołanego do ścigania o popełnieniu w/w zbrodni, tj. o czyn z art. 240§1 kk. Wyrokiem z dnia 9 czerwca 2004 r. w sprawie III K 3/04 Sąd Okręgowy w Białymstoku oskarżonych A. S., J. M. i M. M. uznał za winnych tego, że: I. Nieustalonego dnia w okresie od 10 października 2002 roku do 14 października 2002 roku w B., przy ul. (...), działając wspólnie i w porozumieniu z innymi dwoma osobami w zamiarze bezpośrednim pozbawienia życia A. S. wielokrotnie uderzali go pięściami i kopali po głowie oraz całym ciele oraz zadawali mu uderzenia skórzanym wojskowym pasem przy czym M. M. przyciskała kolanami klatkę piersiową pokrzywdzonego do podłoża, które to działania spowodowały zgon pokrzywdzonego, przy czym A. S. czynu tego dopuścił się przed upływem 5 lat po odbyciu co najmniej 6 miesięcy kary pozbawienia wolności orzeczonej za podobne przestępstwo umyślne, tj. czynu z art. 148§1 kk wobec J. M. i M. M., natomiast wobec A. S. czynu z art. 148§ l kk w zw. z art. 64§l kk
oraz tego, że : II. Nieustalonego dnia w okresie od 18 października 2002 roku do dnia 13 listopada 2002 roku w B. przy ul. (...) działając wspólnie i w porozumieniu z inną osobą w zamiarze bezpośrednim pozbawienia życia M. W.wielokrotnie uderzali go pięściami w twarz i kopali po całym ciele oraz uderzali w głowę metalową rurką, dusili zaciskając na jego szyi sznur od magnetofonu, w następstwie czego nastąpił zgon pokrzywdzonego, przy czym A. S. czynu tego dopuścił się przed upływem 5 lat po odbyciu co najmniej 6 miesięcy kary pozbawienia wolności orzeczonej za podobne przestępstwo umyślne, tj. czynu z art. 148§1 kk wobec J. M. i M. M., natomiast wobec A. S. czynu z art. 148§1 kk w zw. z art. 64§1 kk, a ponadto: Oskarżonych A. S. i J.M. uznał za winnych tego, że: III. Nieustalonego dnia w okresie od 10 października 2002 roku do 14 października 2002 roku w B. przy ul. (...) działając wspólnie i w porozumieniu z innymi dwoma osobami w zamiarze bezpośrednim pozbawienia życia E. S. wielokrotnie uderzali go pięściami w głowę i kopali po całym ciele, uderzali go wojskowym skórzanym pasem oraz zadali mu uderzenie nożem w nogę oraz butelką i metalową rurką w głowę, na skutek czego E. S. zmarł, przy czym A. S. czynu tego dopuścił się przed upływem 5 lat po odbyciu co najmniej 6 miesięcy kary pozbawienia wolności orzeczonej za podobne przestępstwo umyślne, tj. czynu z art. 148§1 kk wobec J. M. natomiast wobec A. S. czynu z art. 148§1 kk w zw. z art. 64§1 kk i skazał: - oskarżonego A. S. za czyny opisane w pkt. I, II i III na mocy art. 148§l kk w zw. z art.64§l kk i w zw. z art. 91§l kk na karę dożywotniego pozbawienia wolności, - oskarżonego J. M. za czyny opisane w pkt. I, II i III na mocy art. 148§l kk w zw. z art. 91§l kk na karę dożywotniego pozbawienia wolności, - oskarżoną M. M. za czyny opisane w pkt. I i II na mocy art. 148§l kk w zw. z art. 91§l kk na karę 25 (dwudziestu pięciu) lat pozbawienia wolności. IV. Oskarżonych A. S. i M. M. uznał za winnych tego, że nieustalonego dnia w okresie od 10 października 2002 roku do 14 października 2002 roku w B. przy ul. (...) działając wspólnie i w porozumieniu z innymi dwoma osobami dokonali pobicia A. S. w ten sposób, że uderzali go wielokrotnie pięściami i kopali po głowie oraz całym ciele narażając go w ten sposób na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia lub spowodowania ciężkiego rozstroju zdrowia, przy czym A. S. czynu tego dopuścił się przed upływem 5 lat po odbyciu co najmniej 6 miesięcy kary pozbawienia wolności orzeczonej za podobne przestępstwo umyślne, tj. czynu z art. 158§1 kk, a w stosunku do A. S. czynu z art. 158§1 kk w zw. z art. 64§1 kk i za to skazał: A. S. na mocy art. 158§1 kk w zw. z art. 64§1 kk na karę 2 (dwóch) lat i 6 (sześć) miesięcy pozbawienia wolności, zaś M. M. na mocy art. 158§1 kk na karę 2 (dwóch) lat pozbawienia wolności. V. Oskarżonego A. S. uznał za winnego popełnienia czynu opisanego w pkt V. przyjmując, że czynu tego dopuścił się przed upływem 5 lat po odbyciu co najmniej 6 miesięcy kary pozbawienia wolności orzeczonej za podobne przestępstwo umyślne, tj. czynu z art. 190§1 kk w zw. z art. 64§1 kk i za to na mocy art. 190 § l kk w zw. z art. 64§1 kk skazał go na karę 2 (dwóch) lat pozbawienia wolności. VI. Oskarżonego A. S. uznał za winnego tego, że nieustalonego dnia w maju 2003 roku w B. na terenie (...) działając w celu wywarcia wpływu na H. Ł. jako oskarżoną w innej sprawie karnej groził jej pozbawieniem życia o ile nie złoży określonej treści wyjaśnień, przy czym czynu tego dopuścił się przed upływem 5 lat po odbyciu co najmniej 6 miesięcy kary pozbawienia wolności orzeczonej za podobne przestępstwo umyślne, tj. czynu z art. 245 kk w zw. z art. 64§1 kk i za tak przypisany czyn na mocy art. 245 kk w zw. z art. 64§1 kk skazał go na karę 3 (trzech) lat pozbawienia wolności VII. Oskarżoną E. M. i M. K. uznał za winne popełnienia zarzucanych im czynów i skazał: - oskarżoną E. M.: za czyn opisany w pkt IX. na mocy art. 239 § l kk na karę 3 (trzech) lat i 6 (sześciu) miesięcy pozbawienia wolności, a za czyn opisany w pkt X. na mocy art. 240 § l kk na karę 2 (dwóch) lat i 6 (sześciu) miesięcy pozbawienia wolności, - oskarżoną M. K.: za czyn opisany w pkt IX. na mocy art. 239 § l kk na karę 3 (trzech) lat i 6 (sześciu) miesięcy pozbawienia wolności, a za czyn opisany w pkt XI. na mocy art. 240 § l kk na karę 2 (dwóch) lat i 6 (sześciu) miesięcy pozbawienia wolności. VIII. Na mocy art. 85 kk, art. 88 kk i art. 91§2 kk wymierzył oskarżonemu A.S. karę łączną dożywotniego pozbawienia wolności, a oskarżonej M.M. karę 25 (dwadzieścia pięć) lat pozbawienia wolności, zaś na mocy art. 85 kk i 86§l kk oskarżonym E.M. i M. K.kary łączne po 4 (cztery) lata pozbawienia wolności. IX. Na mocy art. 77§2 kk ograniczył możliwość uzyskania prawa do warunkowego przedterminowego zwolnienia oskarżonym A. S. i J. M. po odbyciu 40 (czterdziestu) lat pozbawienia wolności, a oskarżonej M. M. po odbyciu 20 (dwudziestu) lat pozbawienia wolności. X. Na mocy art. 63§l kk na poczet orzeczonej kary pozbawienia wolności zaliczył okres rzeczywistego pozbawienia wolności w sprawie oskarżonym M. M. od dnia 22 maja 2003 roku do 9 czerwca 2004 roku, E. M. od 12 czerwca 2003 roku do 9 czerwca 2004 roku i M. K.od dnia 15 maja 2003 roku do dnia 9 czerwca 2004 roku. Oskarżonego A. S. od popełnienia czynów zarzucanych w pkt VII. i VIII. uniewinnił i kosztami procesu w tej części obciążył Skarb Państwa. Zasądził, od Skarbu Państwa na rzecz adw. M. P., adw. T. M., adw. B. G.adw. J. A. i adw. I. Z. kwoty po 960 złotych tytułem zwrotu kosztów obrony z urzędu oskarżonych.

Zwolnił oskarżonych A. S., J. M., M. Ma., E. M. i M. K. od ponoszenia kosztów sądowych. Wyrok ten został zaskarżony na korzyść oskarżonych w zakresie ich dotyczącym przez obrońców: a) A. S. w całości (k – 1686-1689); b) J. M. w całości ( k - 1706- 1711); c) M. M. w całości (k – 1693-1696); d) E. M. w całości (k – 1674-1677); e) M. K. w całości ( 1680 -1682).6 Apelacja obrońcy oskarżonego A. S. zarzuca wyrokowi Sądu Okręgowego: 1. Błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę wyroku, mający wpływ na jego treść, polegający na przyjęciu, iż oskarżony dopuścił się przypisanych mu czynów w sytuacji, gdy materiał dowodowy na jakim oparł się Sąd Okręgowy jest niejednoznaczny, częściowo rozbieżny i niespójny, oraz nie usuwa istniejących wątpliwości. 2. Błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę wyroku, mający wpływ na jego treść, polegający na przyjęciu, iż oskarżony A. S. popełnił czyny z pkt V i VI części dyspozytywnej wyroku w warunkach powrotu do przestępstwa pomimo, iż wcześniejsze skazanie nie dotyczyło przestępstwa podobnego w rozumieniu kodeksu karnego. 3. Obrazę prawa materialnego - §14.1 pkt 2 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie przez nieuwzględnienie w pkt XII sentencji wyroku należnych kosztów za sprawowanie obrony podczas śledztwa. W petitum apelacji obrońca wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku przez uniewinnienie oskarżonego od popełnienia zarzucanych mu czynów lub uchylenie wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania sądowi I instancji, oraz zasądzenie kosztów nieopłaconej obrony z urzędu sprawowanej w toku śledztwa. Apelacja obrońcy oskarżonego J. M.zarzuca wyrokowi Sądu Okręgowego I. Obrazę przepisów postępowania - art. 4 kpk, art. 5§8 kpk, art. 7 kpk, art. 410 kpk, art. 413§2 pkt 1 i 2 i art. 424§1 i §2 kpk poprzez dowolną ocenę materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie wbrew zasadom logicznego rozumowania i doświadczenia życiowego, a w szczególności wybiórczą i jednostronną ocenę wyjaśnień pomawiających M. K., M. M.j i E. M. wyłącznie na niekorzyść oskarżonego, brak logicznego uzasadnienia powodów odmowy wiarygodności wyjaśnień oskarżonego, przypisanie współudziału w zabójstwie A. S. pomimo, iż w przyjętym stanie faktycznym udział J. M. jest wykluczony, wybiórczą ocenę zeznań świadków, rozstrzyganie nie dających się usunąć wątpliwości wyłącznie na niekorzyść oskarżonego, jak też zupełny brak oceny i uzasadnienia strony podmiotowej przypisanych czynów zabójstwa, - art. 193§1 kpk, art. 201 kpk i art. 209 kpk w zw. z art. 200§2 pkt 5 kpk przez jednostronną ocenę opinii biegłych z zakresu medycyny sądowej w sytuacji braku ustalenia rzeczywistych przyczyn zgonu pokrzywdzonych, braku wyjaśnienia mechanizmu tych zgonów, w tym kolankowania, duszenia, zadzierzgnięcia, a także uszkodzeń będących wynikiem wrzucania do studni i piwnicy, a następnie będących skutkiem czynności wydobywczych, - art. 391§1 i §3 kpk w zw. z art. 389§2 kpk i art. 167 kpk przez niezasadne zaniechanie bezpośredniego przesłuchania na rozprawie świadków B. S. ,M. K., K. C. na istotne okoliczności sprawy dotyczące przypisanych oskarżonemu czynów, - art. 201 kpk, art. 202 kpk i art. 203 kpk przez zaniechanie przesłuchania na rozprawie biegłych lekarzy psychiatrów i przesłuchania psychologa celem wykluczenia luk pamięciowych mogących być efektem notorycznego upojenia alkoholowego oskarżonych, sprecyzowanie rysów psychologicznych i poziomu intelektualnego, wyjaśnienia reguł zachowań specyficznych dla środowiska bezdomnych, pojmowania stosowanej przemocy i jej skutków, jak też zdolności rozpoznania znaczenia czynów i kierowania swoim postępowaniem, które to uchybienia miały łącznie istotny wpływ na treść orzeczenia, II. Błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę wyroku w zakresie przypisanych czynów z pkt I, II, III polegający na niezasadnym uznaniu, że oskarżony z zamiarem bezpośrednim brał udział w zabójstwach E. S., A. S. i M. W. w sytuacji, gdy
oskarżony nie stosował przemocy wobec pokrzywdzonych bezpośrednio przed ich zgonem, zaś okoliczności przedmiotowe dotyczące roli i udziału pozostałych osób w spowodowaniu śmierci pokrzywdzonych w tym M. M., która dokonała gwałtownego uduszenia A. S. na skutek kolankowania i duszenia nogą na szyję oraz A. S. i W. C. wobec M. W., jak też okoliczności podmiotowe w postaci braku motywu dokonywania zabójstw, braku negatywnego nastawienia bądź zatargu z pokrzywdzonymi, utrzymywanie z nimi dobrych kontaktów przed zdarzeniami, co łącznie prowadzi do odmiennych ustaleń wykluczających zamiar zabójstwa u J. M. i wykluczają jego przyczynienie się do zgonu pokrzywdzonych, które to błędy miały istotny wpływ na treść zaskarżonego wyroku przez błędne przypisanie czynów z art. 148§1 kk i brak rozważenia oceny zaistniałych czynów pod kątem pobicia ze skutkiem śmiertelnym, nieudzielenia pomocy lub nie zawiadomienia niezwłocznie organu powołanego do ścigania przestępstw. III. Rażącą niewspółmierność wymierzonej kary dożywotniego pozbawienia wolności przy możliwości uzyskania przedterminowego zwolnienia po 40 latach, czyniącą ją rażąco surową i niesprawiedliwą, przekraczającą przyjęty stopień winy i stopień społecznej szkodliwości czynów przez pominięcie dyrektyw sądowego wymiaru kary z art. 55 kk, a w szczególności wieku oskarżonego, co czyni dożywocie faktycznym pozbawieniem wolności do końca życia, drugorzędności roli oskarżonego, braku z jego strony wszczynania zdarzeń, pominięcie środowiska, w jakim doszło do inkryminowanych zdarzeń charakteryzującego się nagminnym spożywaniem alkoholu, tolerowanie stosowania wzajemnej przemocy, przez co wymierzona kara pomija cel wychowawczy i zapobiegawczy, jaki miała osiągnąć w stosunku do oskarżonego. W petitum apelacji obrońca wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i uniewinnienie oskarżonego od popełnienia zarzuconych mu czynów lub uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji oraz zasądzenie kosztów obrony z urzędu za II instancję nieopłaconych w całości ani w części. Apelacja obrońcy oskarżonej M. M. zarzuca wyrokowi Sądu Okręgowego: 1) błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę wyroku, a mający wpływ na jego treść poprzez: - odnośnie czynu I i II – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę wyroku polegający na niewłaściwym zakwalifikowaniu zachowania oskarżonej M. M. z art. 148§1 kk, w sytuacji, gdy okoliczności popełnienia tych czynów, rola oskarżonej, ilość zadawanych ciosów nie dają podstaw do przyjęcia, iż oskarżona z zamiarem bezpośrednim lub chociażby ewentualnym współdokonała zabójstwa A. S. i M. W., - odnośnie czynu IV – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę wyroku polegający na przyjęciu, iż oskarżona dopuściła się zarzucanego jej czynu z art. 158§1 kk, w sytuacji gdy zgromadzony materiał dowodowy nie daje wystarczających podstaw do wysnucia tego wniosku z uwagi na sprzeczne ze sobą w tym zakresie wyjaśnienia oskarżonych, 2) odnośnie wszystkich zarzucanych oskarżonej czynów – rażącą niewspółmierność kary wyrażającej się wymierzonej oskarżonej kary 25 lat pozbawienia wolności jak również ograniczając prawo do ubiegania się o warunkowe przedterminowe zwolnienie po odbuciu 20 lat pozbawienia wolności, co jest wynikiem nieuwzględnienia okoliczności łagodzących występujących w sprawie, a mianowicie ciężkiej sytuacji materialnej i życiowej oskarżonej, marginalnej roli w popełnionych czynach i uwarunkowania samego zachowania od sytuacji w której znalazła się, a także jej uzasadnionego strachu o własne życie. W petitum apelacji obrońca wniósł o: - zmianę zaskarżonego wyroku poprzez uniewinnienie oskarżonej od popełnienia zarzucanego jej w punkcie IV czynu, zmianę kwalifikacji czynów I i II oraz znaczne złagodzenie wymierzonych oskarżonej kar jednostkowych jak i łącznej, a także o zmianę w zakresie ograniczenia oskarżonej prawa do ubiegania się o warunkowe przedterminowe zwolnienie poprzez jego nieorzekanie ewentualnie - uchylenie wyroku Sądu Okręgowego i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania. Apelacja obrońcy oskarżonej E. M. zarzuca wyrokowi Sądu Okręgowego: 1) błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę wyroku, mający wpływ na jego treść (art. 438 pkt 3 kpk) polegający na uznaniu przez Sąd, że oskarżona E. M. dopuściła się czynu opisanego w pkt IX aktu oskarżenia, 2) rażącą niewspółmierność kary (art. 438 pkt 4 kpk) przez wymierzenie oskarżonej E. M. kary 4 lat pozbawienia wolności. W petitum apelacji obrońca wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i uniewinnienie oskarżonej E. M.od popełnienia czynu opisanego w pkt IX aktu oskarżenia, zmianę wyroku w pkt VII przez wymierzenie tej oskarżonej znacznie łagodniejszej kary za czyn opisany w pkt
XI i warunkowe zawieszenie wykonania kary pozbawienia wolności orzeczonej za ten czyn, ewentualnie zmianę wyroku, znaczne złagodzenie kary łącznej pozbawienia wolności oraz warunkowe zawieszenie wykonania tej kary. Apelacja obrońcy oskarżonej M. K. zarzuca wyrokowi Sądu Okręgowego: - obrazę przepisów prawa materialnego, a to art. 240§3 kk, przez jego niezastosowanie i uznanie, że zachowanie oskarżonej powstrzymującej się od zawiadomienia o przestępstwie organu powołanego do ścigania przestępstw, wypełnia znamiona przestępstwa z art. 240§1 kk, podczas gdy oskarżona zaniechała zawiadomienia o przestępstwie z obawy przed grożącą jej samej odpowiedzialnością karną, co uzasadniało zastosowanie art. 240§3 kk i stwierdzenie, że oskarżona M. K. nie podlega karze; - rażącą niewspółmierność kary /art. 438 pkt 4 kpk/ polegającą na wymierzeniu oskarżonej M. K. za czyn z art. 239§1 kk kary 3 lat i 6 miesięcy pozbawienia wolności w sytuacji, gdy sprawiedliwą i współmierną do stopnia zawinienia byłaby kara poniżej 2 lat pozbawienia wolności orzeczona z warunkowym zawieszeniem jej wykonania. W petitum apelacji obrońca wniósł, aby sąd odwoławczy: 1/ uchylił orzeczenie o karze łącznej pozbawienia wolności zawarte w części dyspozytywnej wyroku Sądu Okręgowego (pkt VIII), 2/ w zakresie czynu określonego w pkt XI aktu oskarżenia (pkt VII części dyspozytywnej wyroku) - korzystając z uprawnień przewidzianych w art. 437§1 i 2 kpk zmienił zaskarżony wyrok, orzekł odmiennie co do istoty sprawy i umorzył postępowani karne na podstawie art. 220§3 kk w zw. z art. 17§1 pkt 4 kpk w zw. z art. 414§1 kpk, 3/ w zakresie czynu określonego w pkt IX aktu oskarżenia (pkt VII części dyspozytywnej wyroku) zmienił zaskarżony wyrok w części dotyczącej orzeczenia o karze i złagodził karę pozbawienia wolności w rozmiarze 3 lat i 6 miesięcy przez obniżenie jej do wymiaru poniżej 2 lat i z warunkowym zawieszeniem jej wykonania.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Stawiane w apelacjach obrońców oskarżonych - zarzuty obrazy przepisów prawa procesowego nie są pozbawione słuszności. Jednak rozstrzyganie o wnioskach zawartych we wniesionych środkach odwoławczych jest przedwczesne. 1. Na wstępie wobec rangi popełnionych przez sąd I instancji uchybień oraz mając na uwadze społeczny odbiór wydawanych w tej sprawie (przez sądy obu instancji) orzeczeń należy zważyć, że dochodzenie do prawdy - ustaleń faktycznych w toku procesu karnego obwarowane jest ścisłym reżimem procesowym. Tak by orzekający o winie sąd wykrył i pociągnął do odpowiedzialności rzeczywistych sprawców przestępstw. Droga „na skróty” poprzez nieprzestrzeganie zasad rządzących procesem karnym, prowadzi do tego, że wydane orzeczenie jest ułomne. Nie można zatem stwierdzić, czy jest ono prawidłowe, czy też nie, ponieważ wymyka się spod kontroli instancyjnej. Właśnie dojście do prawdy ustawodawca zabezpiecza wymogiem prawidłowego procedowania, to jest umożliwienia każdej ze stron procesowych przedstawiania swoich racji, argumentów (wniosków dowodowych). Dopiero po spełnieniu tego warunku, przekonanie sądu o wiarygodności jednych dowodów i niewiarygodności innych jeżeli: - jest poprzedzone ujawnieniem w toku rozprawy głównej całokształtu okoliczności sprawy (art. 410 kpk); - stanowi wynik rozważenia wszystkich okoliczności przemawiających na korzyść jak i na niekorzyść oskarżonego (art. 4 kpk); - jest wyczerpująco i logicznie – z uwzględnieniem wskazań wiedzy i doświadczenia życiowego argumentowane w uzasadnieniu wyroku (art. 424 § 1 pkt 1 kpk), korzysta z ochrony przepisu art. 7 kpk. Na konieczność takiego sposobu procedowania – mając na uwadze wyrażone w tej mierze zapatrywanie prawne Sądu Najwyższego (m.in. w wyroku z 9 listopada 1990 r. WRN 149/90, OSNKW 1991, nr 7-9 poz.41) – wielokrotnie wskazywał Sąd Apelacyjny w Białymstoku. Wystarczy tu przywołać: - wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 22 lutego 2001 r. wydany w sprawie II AKa 204/00, publ OSAB 1/2001 str. 38, czy - wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z 27 listopada 2003 r. wydany w sprawie II AKa 280/03 nie publ. (sygn. akt Sądu Okręgowego w Białymstoku III K 236/02). Zaskarżony wyrok wymogów tych nie spełnia. Przechodząc wprost do omówienia uchybień, które były powodem wydania orzeczenia kasacyjnego (uchylającego) należy wskazać, że: 2. Decyzja sądu I instancji (vide karta 1540) o oddaleniu wniosków dowodowych obrońców oskarżonych: A. S. (z karty 1539 verte), J.M. (z karty 1539 verte) oraz M.K. (z karty 1539 verte) w przedmiocie wezwania na rozprawę i przesłuchania biegłych lekarzy psychiatrów i psychologa na okoliczność stanu zdrowia psychicznego oskarżonych, wpływu alkoholu na ograniczenie lub wyłączenie ich winy została podjęta z naruszeniem prawa karnego procesowego.

Oddalenie tego wniosku dowodowego: a) uniemożliwiło oskarżonym i ich obrońcom uzyskanie odpowiedzi na nasuwające się im pytania, wiążące się z treścią opinii. Taki sposób procedowania stanowi obrazę przepisu art. 170 § 1 kpk oraz narusza prawo oskarżonych do obrony. Rozstrzyganie poruszonej kwestii nie jest niczym nowym. Zarówno doktryna jak i judykatura są zgodne, że należy wezwać na rozprawę biegłych lekarzy psychiatrów, gdy wnoszą o to strony. Procedowanie przeciwne stanowi obrazę powołanych wyżej przepisów - (Vide wyrok SN z dnia 26 lipca 1985 r., IV KR 166/85, OSNPG 1986/3/40). Podobnie – na wniosek stron - należy wezwać na rozprawę biegłego psychologa, którego opinia legła u podstaw opinii sądowo psychiatrycznej. - (Vide wyrok SN z dnia 19 września 1988 r., I KR 279/88, OSNKW 1988/1112/80). b) Wreszcie decyzja sądu okręgowego godzi w zasady procesowe: - bezpośredniości – nakazującą korzystanie z materiału dowodowego w sposób bezpośredni. Odstępstwo od tej zasady ma charakter wyjątkowy i następuje wówczas gdy zezwala na to ustawa; - kontradyktoryjności i związaną z nią zasadą równości stron procesu, zgodnie z którymi oskarżony - na równi z oskarżycielem - ma prawo do obrony swojej tezy. c) To uchybienie, gdyby występowało samoistnie (było jedynym w sprawie), mogłoby być konwalidowane (naprawione – uzupełnione) przez sąd apelacyjny, poprzez wezwanie biegłych i przesłuchanie ich na rozprawie.

3. Niestety, sąd I instancji przypisując oskarżonemu J. M. - w części dyspozytywnej wyroku - współsprawstwo w zabójstwie pokrzywdzonego A. S., co było potem podstawą wymierzenia składającej się na ciąg przestępstw kary dożywotniego pozbawienia wolności, w ustaleniach faktycznych zawartych w uzasadnieniu wyroku pominął udział tego oskarżonego w dokonanym czynie (vide str. 2 uzasadnienia wyroku). a) Tym samym część dyspozytywna wyroku jest sprzeczna z jego uzasadnieniem, a konkretnie ze stanem faktycznym. W sytuacji gdy sąd I instancji czynił ustalenia faktyczne w oparciu m.in. o bardzo obszerne wyjaśnienia oskarżonej M. K., która pominęła rolę oskarżonego J. M. w popełnionym na szkodę A. S. czynie (por. uzasadnienie wyroku str. 11), sprzeczność ta nie ma zatem charakteru drugorzędnego, pozwalającego na rozstrzygniecie, które z niezgodnych stanowisk sądu pierwszej instancji, wyrażonych w wyroku i jego uzasadnieniu, zasługuje na uwzględnienie. Sprzeczność ta stanowi istotną lukę ustaleń faktycznych. b) Działania procesowe sądu apelacyjnego nie mogą zaskakiwać stron postępowania karnego, ani też odbierać możliwości wyrażania – na określonym etapie zawisłości sprawy – stanowiska procesowego i ewentualnego wywiedzenia zwykłego środka odwoławczego. Potocznie takie działanie sądu mogłoby być nazywane „zabraniem prawa do instancji.” A zatem omawiany brak spójności i integralności obu części orzeczenia (dyspozytywnej i jego uzasadnienia), uniemożliwia prawidłowe wyrokowanie jak i dokonanie właściwej kontroli odwoławczej (vide wyrok SN z dnia 29 stycznia 1986 r. V KRN II 45/85, OSNPG 1986/11/154). c) Słusznie też za wyrokiem (7 sędziów SN z dnia 28 grudnia 1979 r. V KRN 301/79, nie publ.) z a u w a ż a Andrzej Kryże (Patrz A. Kryże, P. Niedzielak, K. Petryna i T.E. Wirzman „Kodeks Postępowania Karnego – Praktyczny Komentarz z orzecznictwem” Wydawnictwo Zrzeszenia Prawników Polskich Warszawa 2001 teza 2 do art. 424 str. 754), że „gdy dochodzi do zasadniczej rozbieżności między dyspozycją wyroku i jego uzasadnieniem na piśmie, przyjmować należy, że jest to wypadek tak rażącego uchybienia, że zaskarżony z tego powodu wyrok ostać się oczywiście nie może”. 4. Ponadto należy zwrócić uwagę, że sąd okręgowy orzekając w o winie oskarżonych co do kolejnych czynów wchodzących w skład przyjętego ciągu przestępstw z art. 148 § 1 kk w zw. z art. 91 § 1 kk, skupił się głównie na stronie przedmiotowej. Natomiast zabrakło rozważań i należytej oceny strony podmiotowej uzasadniającej przypisanie: A. S., J. M. i M. M. dokonania czynów na osobach pokrzywdzonych. Przedstawiona przez sąd okręgowy w uzasadnieniu wyroku argumentacja, co do niektórych przestępstw może budzić wątpliwości co do prawidłowości przyjętego zamiaru – bezpośredniego z jakim mieli działać oskarżeni. Zwłaszcza, w tych przypadkach, w których sam sąd I instancji wskazuje na wykraczające poza zachowanie oskarżonych działanie innych osób – obecnie nieżyjących, a które według ustaleń sądu brały aktywny udział w przestępstwie. Np. opis dokonania przestępstwa na osobie pokrzywdzonego E. S. może wskazywać na eksces ze strony nieżyjącego W. C., który uderzał pokrzywdzonego metalową rurką i butelką. Czy to zachowanie W. C. było uzgodnione z pozostałymi oskarżonymi ? Czy też doszło do porozumienia w sposób konkludentny ? Jeżeli tak to należy to wykazać. Tymczasem uzasadnienie wyroku sądu I instancji może wskazywać, że niektórzy oskarżeni dokonując przestępstw np. na osobie E. S., czy M. W. mogli naruszać różne przepisy ustawy karnej.
 
Niekoniecznie w każdym wypadku było to naruszenie normy zawartej w art. 148 § 1kk. (chroniącej życie każdego człowieka - nie zabijaj), ale np. przepisu art. 158 § 3 czy § 1 kk. Przywołując ten przykład Sąd Apelacyjny pragnie zwrócić uwagę na mankamenty uzasadnienia wyroku odnoszące się do braku wykazania roli – ocenianej z punktu widzenia strony p o d m i o t o w e j - w przypisanych oskarżonym przestępstwach z art. 148 § 1 kk. Brak jest tu uzasadnienia omawiającego przestępne porozumienie współdziałających ze sobą – jak ustala sąd I instancji - oskarżonych. A zatem uzasadnienie wyroku sądu I instancji nie spełnia wymogów przepisu art. 424 prawa karnego procesowego. Poza tym uzasadnienie to zawiera inne sprzeczności. I tak np. Sąd Okręgowy (str.9 uzasadnienia wyroku) stwierdza, że oskarżona M. K. nie przyznała się do zarzucanych jej czynów, tymczasem protokół rozprawy (karta 1347) wskazuje coś przeciwnego. 5. Wreszcie - poza wskazanymi wyżej uchybieniami - należy zważyć, że orzekając w zakresie przypisanych oskarżonym E. M. i M. K.czynów z pkt IX, X i XI, niezależnie od podnoszonych przez obrońcę oskarżonej M. wątpliwości co do jej winy, sąd I instancji dopuścił się obrazy przepisów prawa: karnego materialnego tj. art. 240 § 3 kk oraz karnego procesowego tj. art. 414 § 1 w zw. z art. 17 § 1 pkt 4 kpk. a) Obu oskarżonym poza zarzutem poplecznictwa (z art. 239 § 1 kk) polegającym na zacieraniu śladów przestępstwa postawiono zarzut (z art. 240 § 1 kk.) nie zawiadomienia o popełnionych przez trójkę oskarżonych S., M. i M. czynach z art. 148 § 1 kk. Przypisując oskarżonym E. M. i M. K. popełnienie przestępstw z art. 239 § 1 kk i art. 240 § 1 kk sąd okręgowy, wbrew treści art. 240 § 3 kk. skazał je. b) Tymczasem powołany wyżej przepis stanowi, że „nie podlega karze, kto zaniechał zawiadomienia z obawy przed odpowiedzialnością karną grożącą jemu samemu lub jego najbliższym”. Oczywistym jest, że przepis art. 240 § 3 kk. nie dotyczy sprawców przestępstwa pierwotnego tj. w tej sprawie - osób stojących pod zarzutem popełnienia przestępstwa z art. 148 § 1 kk., ponieważ na nich w ogóle nie ciąży obowiązek denuncjacji. Wystarczy przywołać tu np. przepisy art. 74 § 1 kpk (brak obowiązku dostarczania własnych dowodów winy), czy np. art. 175 kpk (prawo do odmowy składania wyjaśnień). Przepis art. 240 § 3 kk. dotyczy zatem tych, którzy donosząc o czynach zabronionych innych osób - niezależnie od ich formy stadialnej – wskazanych w § 1 art. 240 kk. (tj. czynach z art. 118, 127, 128, 130,134, 140,148,163,166 lub 252) mogliby przy tej sposobności zdradzić się z popełnieniem jakiegokolwiek innego - własnego przestępstwa. W tej sprawie może mieć on zastosowanie do zarzucanych oskarżonym M. K. i E. M. przestępstw poplecznictwa tj. z art. 239 § 1kk. (Por. zawartą na str. 429 tezę 14 do art. 254 ustawy z dnia 19 kwietnia 1969 r. Dz. U. Nr 13, poz. 94 Jerzy Bafia, Kryspin Miodunki, Mieczysław Siewierski - „Kodeks karny – Komentarz”, część szczególna Wydawnictwo Prawnicze, Wydanie III, Warszawa 1987). Ponadto należy stwierdzić, że obawa, o której mowa w art. 240 § 3 kk istnieje już z chwilą powstania groźby odpowiedzialności karnej wobec osób wymienionych w tym przepisie. Bez znaczenia jest to czy osoba, o której mowa w art. 240 § 3 kk wyartykułowała (oznajmiła) przed organem powołanym do ścigania przestępstw, że obawia się odpowiedzialności karnej grożącej jej samej lub jej najbliższym, czy też istnienie tego warunku wynika wprost z poczynionych przez organ procesowy ustaleń faktycznych. To jest, że donosząc o przestępstwie wskazanym w art. 240 § 1 kk narazi siebie (lub osobę najbliższą), na odpowiedzialność karną za popełnione jakiekolwiek inne przestępstwo. ( Por. Józef Mikos i Zbigniew Sobolewski „Prawny obowiązek zawiadomienia o przestępstwie” – Problemy Kryminalistyki Nr 66(XII) Warszawa, marzec - kwiecień 1967 r. w tym m.in. str. 155-156 oraz str. 165- 166. c) A zatem sąd okręgowy ustalając taki przebieg zdarzeń powinien zastosować przepis art. 414 § 1 kpk, który nakazuje po rozpoczęciu przewodu sądowego, w wypadku ustalenia okoliczności o której mowa w art. 17 § 1 pkt 4 kpk (ustawa stanowi, że sprawca nie podlega karze), wydać wyrok u m a r z a j ą c y. d) Ponieważ zarzuty zawarte w apelacji, co do udziału oskarżonej E. M. w popełnionym przestępstwie - poplecznictwie podnoszą istotne okoliczności związane z jej winą, wydanie wyroku umarzającego co do czynu z pkt. X. Na etapie postępowania odwoławczego byłoby przedwczesne. Przy ponownym rozpoznaniu sprawy sąd I instancji ustali i oceni, który z czynów obecnie opisanych w pkt IX i X a zarzucanych oskarżonej E. M., został przez nią popełniony. Jeżeli przyjmie, że oba to rozważy zastosowanie (podobnie jak w wypadku oskarżonej M. K.) normy przepisu art. 240 § 3 kk. 6. Niezależnie od uchybień powodujących uchylenie wyroku - w zaskarżonej części - należy stwierdzić, że zawarte w apelacji obrońcy oskarżonego A. S. zarzuty atakujące wyrażone przez sąd I instancji zapatrywanie prawne związane z kwestią czynów z pkt V i VI popełnionych w warunkach powrotu do przestępstwa o jakim mowa w art. 64 § 1 kk nie są zasadne.Trafnie zauważa sąd okręgowy, że „przepis art. 115 § 3 kk stanowiąc, że przestępstwami podobnymi są m.in. przestępstwa z zastosowaniem przemocy lub groźby jej użycia, nie wymaga, aby porównywane przestępstwa były przestępstwami, do których ustawowych znamion należy stosowanie przemocy lub groźby jej użycia. Należy zatem
przyjmować podobieństwo przestępstw także wtedy, gdy zastosowana przemoc lub groźba jej użycia pozostają poza zakresem znamion popełnionych przestępstw, ale faktycznie zostały one zrealizowane w warunkach wystąpienia takiego sposobu działania, który powinien być objęty opisem przypisanego sprawcy czynu.” (podkreślenia sędziego referenta). Przywołanie w tej mierze, przez sąd I instancji uchwały Sądu Najwyższego z 23. 10. 2002 w sprawie I KZP 33/02 publ. OSNKW 2002/11-12/93, było trafione. Na poparcie stanowiska sądu I instancji można nadto przytoczyć, poza cytowanym w zaskarżonym wyroku poglądem Sądu Najwyższego, zapatrywanie prawne wyrażone w postanowieniu Sądu Apelacyjnego w Katowicach z 19.11.2003 r. w sprawie II AKz 845/03 publ. w KZS 2004/2/36. zgodnie z którym „Przestępstwo spowodowania przy użyciu przemocy ciężkiego uszczerbku na zdrowiu określone w przepisie art. 156 § 1 pkt 2 k.k. i przestępstwo z art. 190 § 1 k.k. polegające na groźbie pozbawienia życia, a więc groźbie użycia przemocy, są przestępstwami podobnymi w rozumieniu przepisu art. 115 § 3 k.k., co obliguje sąd do zarządzenia wykonania kary pozbawienia wolności warunkowo zawieszonej, o ile spełnione są pozostałe przesłanki wynikające z art. 75 § 1 k.k.” (podkreślenia sędziego referenta). 7. Zasadniczy charakter uchybień procesowych sądu I instancji, zawęża poza poczynionymi wyżej uwagami, zakres wskazań sądu apelacyjnego. Nie mniej jednak przy ponownym rozpoznaniu sprawy: a) należy baczyć, by - jak to ujął Sąd Najwyższy w wyroku z 14 lutego 2001 r. w sprawie V KKN 395/98 - wymogi sprawiedliwości proceduralnej były rygorystycznie przestrzegane. Jednym z bardziej oczywistych przejawów naruszenia sprawiedliwości proceduralnej jest zaś naruszenie prawa do obrony. Taka postawa organów procesowych zyskuje na znaczeniu w kontekście rosnącej ilości skarg do organów strasburskich i wobec faktu, że organa te wielkie znaczenie przypisują właśnie kwestii zachowania gwarancji przewidzianych przez prawo wewnętrzne i ocenianych przez pryzmat reguł rzetelnego procesu. Jednym z głównych elementów rzetelnego procesu jest restrykcyjne przestrzegania prawa do obrony (art. 6 ust. 3 pkt b oraz c EKPCz). A zatem jeżeli strony procesu będą wnosiły o wezwanie na rozprawę biegłych wydających w tej sprawie opinie, to żądaniu temu, z przyczyn wskazanych we wstępie uzasadnienia wyroku Sądu Apelacyjnego, nie można odmówić; b) należy uniknąć uogólnień takich jakie zawiera uzasadnienie zaskarżonego wyroku odnoszących się do strony podmiotowej działania oskarżonych polegającego – zdaniem sądu okręgowego - na współsprawstwie. W uzasadnieniu orzeczenia sąd I instancji, oceniając czyny związane ze śmiercią pokrzywdzonych, jeżeli dojdzie do takich wniosków, winien wykazać na jakiej podstawie ustala, iż nastąpiło przestępne porozumienie oskarżonych pozwalające na przypisanie im wszystkim zbrodni zabójstwa. To jest, że obejmowali swoim zamiarem działania podejmowane np. przez nieżyjących już sprawców na osobie pokrzywdzonego E. S.. Chyba, że dojdzie do wniosku, iż każdy z oskarżonych któremu przypisze popełnienie zbrodni zabójstwa własnoręcznie realizował znamiona czasownikowe (zabija) strony przedmiotowej przestępstwa z art. 148 § 1 kk. Wreszcie ustalenia te nie mogą obiegać od przyczyn zgonu każdego z pokrzywdzonych. c) Uzasadniając wyrok Sąd Okręgowy będzie baczył by nie doszło do zasadniczej rozbieżności między dyspozycją a jego uzasadnieniem na piśmie. d) Ponadto – stosownie do uwag poczynionych w pkt. 5 uzasadnienia wyroku Sądu Apelacyjnego - sąd I instancji ustali i oceni, który z czynów obecnie opisanych w pkt IX i X a zarzucanych oskarżonej E. M., został przez nią popełniony. Jeżeli przyjmie, że oba to rozważy zastosowanie (podobnie jak w wypadku oskarżonej M. K.) normy przepisu art. 240 § 3 kk. e) Rozstrzygnie – stosownie do rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. ( Dz. U. Nr 163, poz. 1348 ze zm.) - o kosztach nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej oskarżonym z urzędu uwzględniając nie tylko postępowanie jurysdykcyjne przed sądem I instancji ale i postępowanie przygotowawcze (vide zarzut zawarty w apelacji obrońcy oskarżonego A. S. karta 1687). 8. Rozstrzygnięcie zawarte w pkt XI wyroku Sądu Okręgowego – odnoszące się do czynów zarzucanych oskarżonemu A.S. z pkt. VII i VIII – nie objęte skargą apelacyjną prokuratora (na niekorzyść oskarżonego) pozostało poza zakresem orzeczenia sądu apelacyjnego. Zajęcie stanowiska co do pozostałych zarzutów i wniosków apelacji jest przedwczesne. Tak więc w najmniejszym stopniu nie przesądzając rezultatów ponownego rozpoznania sprawy przez sąd I instancji, z podanych w uzasadnieniu przyczyn, należało uchylić wyrok w części zaskarżonej skargami apelacyjnymi obrońców oskarżonych i przekazać sprawę do ponownego rozpoznania Sądowi Okręgowemu w Białymstoku.