Postanowienie z dnia 2018-04-11 sygn. II CSK 711/17

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania Pokaż dokument źródłowy

Sygn. akt II CSK 711/17

POSTANOWIENIE

Dnia 11 kwietnia 2018 r.

Sąd Najwyższy w składzie:

SSN Wojciech Katner

w sprawie z wniosku G. S.

przy uczestnictwie P. Spółki Akcyjnej z siedzibą w L.

o ustanowienie służebności przesyłu,

na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej w dniu 11 kwietnia 2018 r., na skutek skargi kasacyjnej wnioskodawczyni od postanowienia Sądu Okręgowego w Ł.

z dnia 25 maja 2017 r., sygn. akt III Ca (…),

odmawia przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania.

UZASADNIENIE

Postanowieniem z dnia 25 maja 2017 r. Sąd Okręgowy w Ł. oddalił apelację wnioskodawczyni G. S. od postanowienia Sądu Rejonowego w Ł. z dnia 30 listopada 2016 r., którym oddalony został wniosek o ustanowienie służebności przesyłu oraz rozstrzygnął o kosztach postępowania w sprawie. Oddalenie wniosku nastąpiło ze względu na stwierdzenie zasiedzenia przez uczestnika służebności gruntowej odpowiadającej swoją treścią obecnej służebności przesyłu i nastąpiło to w przypadku jednej linii energetycznej z końcem grudnia 2004 r., a drugiej linii – z końcem 2002 r.

Sąd drugiej instancji podzielił ustalenia faktyczne i oceny prawne Sądu Rejonowego. Uznał, że zarzuty wnioskodawczyni w apelacji sprowadzają się do przekonywania o zasadności własnej, korzystnej dla skarżącej oceny stanu faktycznego, jednakże sprzeciwia się to regulacji prawnej i jej wykładni przez utrwalone orzecznictwo i poglądy piśmiennictwa. W tej sytuacji oddalił apelację.

W skardze kasacyjnej wnioskodawczyni zarzuciła Sądowi Okręgowemu naruszenie zaskarżonym postanowieniem przepisów prawa materialnego, tj. art. 292 w związku z art. 305⁴ k.c. oraz art. 352 § 1 k.c. przez ich niewłaściwe zastosowanie, a także art. 1 Protokołu nr 1 do Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności oraz art. 64 w związku z art. 2 Konstytucji RP przez nieuzasadnioną ingerencję w prawo własności. Naruszenie przepisów postępowania dotyczy art. 233 k.p.c.

Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

Skarga kasacyjna nie mogła zostać przyjęta do rozpoznania ze względu na brak spełnienia przesłanek określonych w art. 398 § 1 k.p.c.

We wniosku o przyjęcie skargi do rozpoznania wnioskodawczyni wskazała na wystąpienie w sprawie istotnego zagadnienia prawnego, polegającego na zadaniu pytania, „czy dla zasiedzenia służebności gruntowej o treści służebności przesyłu niezbędne jest występowanie przeświadczenia uprawnionego o wykonywaniu władztwa nad służebnością – animus possidendi (element psychiczny) przez okres wymagany dla posiadania – 20 lub 30 lat, czy też wystarczające jest występowanie przesłanek o charakterze faktycznym – posadowienie urządzeń oraz dokonywanie przesyłu pary, cieczy lub energii – a zatem samo corpus possessionis (element fizyczny) wyrażający się we władaniu daną rzeczą”.

Przy tak sformułowanym zagadnieniu prawnym należało oczekiwać bardziej rozbudowanego uzasadnienia wniosku. Wtedy może okazałoby się, że postawiony problem przesłanek posiadania, a zwłaszcza dotyczący elementu woli posiadania (animus possidendi) jest dawno rozważony w licznych orzeczeniach Sądu Najwyższego oraz w doktrynie prawa i nie wymaga dodatkowej analizy na tle służebności przesyłu lub wcześniejszej służebności gruntowej o treści odpowiadającej służebności przesyłu.

Niewątpliwie pełnomocnik skarżącej ma rację, że do wystąpienia posiadania rzeczy jest wymagane faktyczne nią władanie oraz wola tego władania albo w zakresie własności (posiadanie samoistne), albo w zakresie innego prawa (posiadanie zależne). W dotychczasowym rozumieniu posiadania służebności na podstawie art. 292 k.c. miało się na myśli posiadanie zależne, jako że służebność (w wypadku analizowanej sprawy - gruntowa) jest ograniczonym prawem rzeczowym (art. 244 k.c.). Jednakże w znanym i coraz bardziej utrwalanym orzecznictwie z ostatniego czasu, a także w poświęconym temu piśmiennictwie akcentuje się odrębność posiadania służebności, a zatem i jej zasiedzenia. Wynika to z istoty tego posiadania jako posiadania służebności, o którym art. 352 k.c. stanowi jako o korzystaniu z cudzej nieruchomości w zakresie odpowiadającym treści służebności (§ 1), jak też o odpowiednim stosowaniu do posiadania służebności przepisów o posiadaniu rzeczy (§ 2). Jeśli się zatem zważy, że art. 292 k.c. również odpowiednio nakazuje stosować do zasiedzenia służebności gruntowej przepisy o zasiedzeniu nieruchomości, to otrzymujemy logiczne rozwiązanie problemu i nie potrzebne jest ponowne roztrząsanie problemu zawartego we wniosku skarżącej. Posiadanie służebności gruntowej o treści odpowiadającej służebności przesyłu lub samej służebności przesyłu (art. 305¹ k.c.) i odpowiedniego do niej stosowania przepisów o służebnościach gruntowych (art. 305⁴ k.c.) oznacza posiadanie jej przez podmiot władający jako władztwo (corpus) i wolę tego władztwa (animus). Nie może być inaczej, skoro od kilkudziesięciu lat urządzeniami energetycznymi uczestnika dostarczana jest energia elektryczna, którą to kwestię skarżąca w ogóle pominęła, akcentując nadmiernie problem dostępu do nieruchomości i zainstalowanych na niej urządzeń przesyłowych.

W tym stanie rzeczy należało na podstawie art. 398⁹ § 2 k.p.c. orzec jak w postanowieniu. Ze względu na zwrócenie uczestnikowi odpowiedzi na skargę wskutek braku dowodu doręczenia odpowiedzi na skargę stronie przeciwnej (art. 132 § 1 w związku z art. 391 § 1 i art. 398²¹ k.p.c.) nie zostały zasądzone uczestnikowi od wnioskodawczyni koszty postępowania kasacyjnego.

aj

r.g.