Postanowienie z dnia 2011-03-24 sygn. I PZ 2/11

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania Pokaż dokument źródłowy

Sygn. akt I PZ 2/11

POSTANOWIENIE

Dnia 24 marca 2011 r.

Sąd Najwyższy w składzie :

SSN Zbigniew Hajn (przewodniczący)

SSN Romualda Spyt

SSA K. Staryk (sprawozdawca)

w sprawie z powództwa G. M. i R. K.

przeciwko N. L. spółce z o. o. w G.

o wynagrodzenie za pracę, ekwiwalent pieniężny za urlop wypoczynkowy, odprawę pieniężną,

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych w dniu 24 marca 2011 r., zażalenia strony pozwanej na postanowienie Sądu Okręgowego - Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w C.

z dnia 7 kwietnia 2010 r.,

oddala zażalenie.

U z a s a d n i e n i e

Wyrokiem z dnia 28 stycznia 2010 r. Sąd Rejonowy - Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w C. zasądził od pozwanej „N. L." spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w G. na rzecz powoda G. M. kwotę 691,52 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 11 lipca 2008 r. do dnia zapłaty - tytułem wynagrodzenia za pracę; kwotę 2.820,00 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 11 sierpnia 2008 r. do dnia zapłaty - tytułem wynagrodzenia za pracę; kwotę 940,00 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 11 sierpnia 2008 r. do dnia zapłaty - tytułem ekwiwalentu pieniężnego za urlop wypoczynkowy; kwotę 8.460,00 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 11 sierpnia 2008 r. do dnia zapłaty - tytułem odprawy pieniężnej (pkt 1 wyroku); w pozostałej części Sąd oddalił powództwo G. M. (pkt 2 wyroku). Sąd zasądził również od pozwanej na rzecz powoda R. K. kwotę 2.208,21 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 11 lipca 2008 r. do dnia zapłaty - tytułem wynagrodzenia za pracę; kwotę 2.208,21 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 11 sierpnia 2008 r. do dnia zapłaty tytułem wynagrodzenia za pracę; kwotę 1.472,10 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 11 sierpnia 2008 r. do dnia zapłaty - tytułem ekwiwalentu pieniężnego za urlop wypoczynkowy (pkt 3 wyroku). Wyrokowi w pkt 1 - do kwoty 2.820,00 zł oraz w punkcie 3 do kwoty 2.208,21 zł Sąd nadał rygor natychmiastowej wykonalności (pkt 4 wyroku), a także zasądził od pozwanej na rzecz powoda G. M. kwotę 1.800 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego (pkt 5 wyroku); zasądził od pozwanej na rzecz powoda R. K. kwotę 900 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego (pkt 6 wyroku); nakazał pobrać od pozwanej na rzecz Skarbu Państwa kwotę 1.002 zł tytułem opłaty, której powodowie nie mieli obowiązku uiścić (pkt 7 wyroku).

Powyższy wyrok w punktach 1, 3, 5, 6 i 7 zaskarżył apelacją pełnomocnik pozwanej. Wnosząc apelację pełnomocnik uiścił opłatę w wysokości 30 zł, a w piśmie procesowym z dnia 30 marca 2010 r., wskazał - na żądanie Sądu, iż kwota 30 zł opłaty podstawowej od apelacji dotyczy roszczeń R. K. Jednocześnie wniósł o rozpoznanie apelacji w sprawie G. M. w związku z postanowieniem Sądu Rejonowego w C. z dnia 10 lutego 2010 r., wydanym w sprawie …921/08 o zwrocie opłaty sądowej w kwocie 30 zł, która to kwota na dzień wniesienia apelacji od wyroku z dnia 28 stycznia 2010 r. nie została zwrócona pozwanej i w ocenie pełnomocnika winna zostać zarachowana na rzecz apelacji wniesionej od tego wyroku.

Sąd Okręgowy w C. postanowieniem z dnia 7 kwietnia 2010 r., sygn. akt …45/10, odrzucił apelację pozwanej „N. L." spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w G. od wyroku Sądu Rejonowego - Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 28 stycznia 2010 r., sygn. akt …922/08, w części dotyczącej powoda M.

Sąd Okręgowy – wskazując na art. 35 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. Nr 167, poz. 1398 ze zm.) – stwierdził, że wprawdzie w niniejszej sprawie po stronie pozwanej występuje jeden podmiot, który wnosi apelację, jednak apelacja ta, jako jedno pismo, dotyczy w istocie dwóch różnych przedmiotów rozpoznania, które są połączone w jednej sprawie tylko w sposób formalny. Zaskarżenie orzeczenia wobec kilku współuczestników formalnych, choćby było dokonane w jednym piśmie procesowym, jest w istocie wniesieniem kilku środków zaskarżenia wobec odrębnych rozstrzygnięć, formalnie tylko zamieszczonych w jednym orzeczeniu. Stąd też każdy z tak wniesionych środków zaskarżenia podlega odrębnej opłacie.

Skoro zatem pozwana zaskarżyła wyrok Sądu Rejonowego w stosunku do dwóch powodów, to należy uznać, że formalnie wniosła dwie odrębne apelacje – choćby umieszczone w jednym dokumencie, a zatem winna była uiścić dwie opłaty od apelacji.

Stosownie do art. 130² § 3 k.p.c. Sąd odrzucił apelację, gdyż opłata podstawowa wymieniona w art. 11 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. nr 167, poz. 1398) jest opłatą w wysokości stałej, a w sprawie strona była reprezentowana przez profesjonalnego pełnomocnika.

Zdaniem Sądu Okręgowego - przepis art. 130² § 3 k.p.c. znajduje przy tym zastosowanie w niniejszej sprawie, mimo jego uchylenia z dniem 1 lipca 2009 r. Wskazany przepis został uchylony przez art. 1 pkt 3 ustawy z dnia 5 grudnia 2008r. o zmianie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2008 r. Nr 234, poz. 1571). Zgodnie jednak z art. 8 ust. 1 tego aktu - przepisy ustawy stosuje się do postępowań wszczętych po dniu jej wejścia w życie. Wskazana ustawa weszła w życie z dniem 1 lipca 2009 r., natomiast postępowanie w sprawie wszczęte zostało w dniu 2 października 2008 r. poprzez wniesienie pozwu.

W ocenie Sądu Okręgowego nie zasługuje przy tym na uwzględnienie pogląd pozwanej, iż na poczet opłaty stosunkowej od apelacji w sprawie G. M. winna być zarachowana opłata uiszczona przez nią w sprawie …921/08, o której zwrocie orzeczono postanowieniem sądu z dnia 10 lutego 2010 r., a która nie została jej fizycznie zwrócona przed wniesieniem apelacji od wyroku z dnia 28 stycznia 2010 r. Sposoby uiszczania opłat sądowych zostały bowiem enumeratywnie wyliczone w § 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 31 stycznia 2006 r. w sprawie sposobu uiszczania opłat sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. z 2006 r. Nr 27, poz. 199) i nie znajduje się wśród nich sposób wskazany przez pozwaną.

W imieniu pozwanej spółki postanowienie to zaskarżył zażaleniem jej pełnomocnik, wnosząc o uchylenie postanowienia o odrzuceniu apelacji od wyroku Sądu Rejonowego w C. z dnia 28 stycznia 2010 roku, sygn. akt …922/08 i zasądzenie na rzecz pozwanego kosztów zastępstwa procesowego. W uzasadnieniu zażalenia wskazał, że pozwana spółka wniosła apelację od wyroku Sądu Rejonowego w C. z dnia 28 stycznia 2010 roku zasądzającego na rzecz powodów G. M. i R. K. dochodzone roszczenia wraz kosztami zastępstwa procesowego. Zgodnie z art. 35 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych strona pozwana uiściła opłatę podstawową od apelacji w wysokości 30 złotych. W przedmiotowej sprawie występuje tylko jeden skarżący, który wniósł jedną apelację od jednego wyroku, w związku z czym nie można zgodzić się z poglądem Sądu Okręgowego, który uznał, że wniesiono dwie apelacje, od których powinny być wniesione dwie opłaty podstawowe, zdaniem strony skarżącej z treści przepisów o kosztach sądowych nie można wywnioskować, że w takiej sytuacji powinny być wniesione dwie opłaty podstawowe.

Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

Zażalenie jest niezasadne.

Zgodnie z art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz.U. Nr 167, poz.1398 ze zm.) - pismo wnoszone przez kilka osób podlega jednej opłacie. Jeżeli jednak przedmiotem sprawy są roszczenia lub zobowiązania jednego rodzaju i oparte na jednakowej podstawie faktycznej i prawnej (współuczestnictwo formalne), każdy współuczestnik uiszcza opłatę oddzielnie, stosownie do swojego roszczenia lub zobowiązania.

Przepis ten przyjmuje jako zasadę, iż opłatę liczy się od pisma, a nie od liczby osób je wnoszących. Jako wyjątek traktuje sytuację współuczestnictwa formalnego, które zachodzi wówczas, kiedy roszczenia lub zobowiązania kilku osób są jednego rodzaju, oparte na jednakowej podstawie faktycznej i prawnej (art. 72 § 1 pkt 2 k.p.c.) - wtedy każdy współuczestnik uiszcza opłatę oddzielnie, stosownie do swojego roszczenia lub zobowiązania. Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 26 maja 1998 r., III CZP 69/98 (Wokanda 1998, nr 9, poz. 7), wyraził pogląd, że w takim przypadku jest tyle wartości przedmiotu sporu (zaskarżenia), ilu jest współuczestników wnoszących jedno pismo.

Stosownie do art. 35 ust. 1 omawianej ustawy - w sprawach z zakresu prawa pracy pobiera się opłatę podstawową w kwocie 30 złotych wyłącznie od apelacji, zażalenia, skargi kasacyjnej i skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia. Jednakże w sprawach, w których wartość przedmiotu sporu przewyższa kwotę 50.000 złotych, pobiera się od wszystkich podlegających opłacie pism procesowych opłatę stosunkową.

W postanowieniu z dnia 15 stycznia 2007 r., sygn. akt I PZ 22/06 (OSNP 2008/5-6/71) Sąd Najwyższy zajął stanowisko, że skarga kasacyjna pozwanego pracodawcy od wyroku sądu drugiej instancji przywracającego do pracy dwóch powodów będących współuczestnikami formalnymi w sprawie, w której wartość przedmiotu sporu nie przewyższa kwoty 50.000 zł, podlega dwóm opłatom podstawowym.

W uzasadnieniu tego orzeczenia Sąd wskazał, że jeżeli po stronie pozwanej występuje tylko jeden podmiot, a współuczestnictwo formalne (art. 72 § 1 pkt 2 k.p.c.) występuje po stronie powodowej – to ma ono charakter stricte procesowy. Współuczestnictwo formalne może być następstwem odpowiedniego sformułowania żądań pozwu (wniesienia go przez kilka lub przeciwko kilku podmiotom). Może także wynikać z postanowienia sądu, który kierując się względami ekonomiki procesowej, jest uprawniony połączyć do wspólnego rozpoznania kilka spraw, w których występują po stronie pozwanej lub powodowej te same podmioty (art. 219 k.p.c.). W takiej sytuacji mamy do czynienia z jedną sprawą wyłącznie w znaczeniu formalnym (technicznym). Natomiast, przy współuczestnictwie formalnym występuje tyle różnych przedmiotów sporu (zaskarżenia), ilu jest współuczestników formalnych, bowiem każdy z nich mógłby występować w procesie samodzielnie, tok postępowania w stosunku do każdego z nich jest niezależny (można wydać wyrok częściowy lub rozłączyć sprawy do oddzielnego rozpoznania), wreszcie różne mogą być rozstrzygnięcia w stosunku do każdego ze współuczestników (por. postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 15 kwietnia 1997 r., I CKN 154/97, LEX nr 153214 oraz z dnia 26 maja 1998 r., III CZ 69/98, Wokanda 1998 nr 9, s. 7).

Sąd Najwyższy, w obecnym składzie, podzielił te konstatacje i uznał, że mają one analogiczne odniesienie do opłaty podstawowej od apelacji. W rozpoznawanej sprawie po stronie pozwanej występuje jeden podmiot, który wniósł apelację, a więc nie jest to pismo wniesione przez kilka osób, jednak w rozpoznawanej sprawie apelacja, jako jedno pismo procesowe, dotyczy w istocie dwóch różnych przedmiotów rozpoznania, które są połączone w jednej sprawie tylko w sposób formalny. Zaskarżenie orzeczenia wobec kilku współuczestników formalnych (przeciwko nim), choćby było dokonane w jednym piśmie procesowym, jest w istocie wniesieniem kilku środków zaskarżenia wobec odrębnych rozstrzygnięć, formalnie tylko zamieszczonych w jednym orzeczeniu. Stąd też każdy z tak wniesionych (w jednym piśmie procesowym) środków zaskarżenia powinien podlegać odrębnej opłacie. Użyte w art. 3 ust. 2 pkt 3 ustawy o kosztach sądowych pojęcie "pismo" należy interpretować w funkcjonalnym znaczeniu tego słowa, a więc jako czynność procesową (środek zaskarżenia) sporządzoną w formie pisma procesowego, nie zaś w znaczeniu technicznym (jednego dokumentu). Taka wykładnia prowadzi do wniosku, że jedno pismo w znaczeniu technicznym (dokument) może obejmować kilka czynności procesowych (środków zaskarżenia), dokonanych w formie pisemnej. Wnosząc apelację od orzeczenia Sądu I instancji w stosunku do kilku współuczestników formalnych (przeciwko nim), skarżący dokonuje więc kilku pisemnych czynności procesowych (wnosi kilka pism w rozumieniu art. 3 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych), chociażby sporządził tylko jeden dokument. Zgodnie z art. 18 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych, całą opłatę pobiera się od pozwu. Według tego przepisu w związku z art. 4 ust. 1 zdanie drugie ustawy, w przypadku wniesienia pozwu przez kilku współuczestników formalnych każdy nich jest zobowiązany uiścić całą opłatę oddzielnie, stosownie do swojego roszczenia lub zobowiązania. Przepisy ustawy przewidujące pobranie opłaty od pozwu stosuje się również do opłaty od apelacji (art. 18 ust. 2 ustawy). Oznacza to, że do opłaty od apelacji skierowanej przeciwko kilku współuczestnikom formalnym należy stosować (art. 18 ust. 2 ustawy) przepisy o pozwie, a więc zgodnie z art. 18 ust. 1 w związku z art. 4 ust. 1 zdanie drugie ustawy, pobrać od niej oddzielne opłaty, stosownie do roszczenia lub zobowiązania, przeciwko któremu skarga jest skierowana.

Strona pozwana wniosła apelację kwestionując w całości rozstrzygnięcie Sądu Rejonowego, na podstawie którego zasądzono od pozwanej na rzecz powodów wynagrodzenie za pracę, ekwiwalenty za urlopy i odprawy. Zatem, choć technicznie w ramach jednego dokumentu, to w znaczeniu materialnym (funkcjonalnym), skarżąca wniosła dwie apelacje: pierwszą - w stosunku do szeroko rozumianego wynagrodzenia za pracę R. K. i drugą - co do wynagrodzenia za pracę G. M. Każda z tych apelacji podlegała odrębnej opłacie podstawowej (art. 35 ust. 1 zdanie pierwsze ustawy o kosztach sądowych). Ponieważ skarżąca jest reprezentowana przez profesjonalnego pełnomocnika, a w terminie uiściła tylko jedną opłatę podstawową, to apelacja w stosunku do jednego z dwóch powodów (współuczestników formalnych) podlegała odrzuceniu (art. 130 ² § 3 k.p.c.).

Zaskarżone postanowienie odpowiada więc prawu, wobec czego Sąd Najwyższy, na podstawie art. 394¹ § 3 w związku z art. 398¹⁴ k.p.c., postanowił jak w sentencji.