Postanowienie z dnia 2007-05-07 sygn. II PZ 14/07

sygn. akt II PZ 14/07
POSTANOWIENIE
Dnia 7 maja 2007 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Jolanta Strusińska-žukowska
w sprawie z powództwa K. D., G. C.
przeciwko Placówce Opiekuńczo - Wychowawczej 1..
o przywrócenie do pracy,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń
Społecznych i Spraw Publicznych w dniu 7 maja 2007 r.,
zażalenia strony pozwanej na postanowienie Sądu Okręgowego - Sądu Pracy i
Ubezpieczeń Społecznych
z dnia 11 stycznia 2007 r.,
odrzuca zażalenie.
Uzasadnienie
Sąd Okręgowy - Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych postanowieniem z
dnia 11 stycznia 2007 r. odrzucił apelację pozwanej Placówki Opiekuńczo —
Wychowawczej od wyroku Sądu Rejonowego — Sądu Pracy z dnia 13 października
2006 r. przywracającego powódki K. D. i G. C. do pracy na poprzednich warunkach.
Sąd drugiej instancji wskazał, że powyższy wyrok zapadł w dwóch sprawach
połączonych przez Sąd Rejonowy na podstawie art. 219 k.p.c. i podniósł, że tego
rodzaju czynność ma charakter techniczny. Nie pozbawia zatem połączonych
spraw ich odrębności i nie zmienia faktu, że łącznie rozpoznawane i rozstrzygane
sprawy są nadal dwiema samodzielnymi sprawami. Strona pozwana zaskarżyła
wyrok Sądu pierwszej instancji w całości, tj. w odniesieniu do obu powódek, co
oznacza złożenie apelacji faktycznie w dwóch sprawach z określonymi
konsekwencjami dla obowiązku uiszczenia od nich opłaty. Zdaniem Sądu drugiej
instancji, pozwana powinna uiścić kwotę 60 zł, tj. dwa razy opłatę podstawową w
wysokości 30 zł, gdy tymczasem pełnomocnik w osobie radcy prawnego
przedstawił dowód zapłaty jedynie kwoty 30 zł, a więc opłaty w nieprawidłowej
wysokości. Wniesiona przez radcę prawnego apelacja, podlegająca opłacie w stałej
wysokości, wykazująca tego rodzaju brak, podlega zaś odrzuceniu bez wezwania o
uiszczenie opłaty (art. 1302 § 3 k.p.c.).
Pozwana Placówka Opiekuńczo — Wychowawcza złożyła zażalenie na to
postanowienie i zarzucając naruszenie art. 14 ust. 3 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r.
o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. Nr 167, poz. 1398 ze zm.),
wniosła o jego uchylenie w całości.
W uzasadnieniu zażalenia podniesiono, że opłata podstawowa jest opłatą
subsydiarną w stosunku do innych opłat przewidzianych ustawą z dnia 28 lipca
2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, o czym świadczy treść art. 14
ust. 1 ustawy. Skarżący zwrócił uwagę także na to, że w sprawach z zakresu prawa
pracy opłatę podstawową pobiera się od określonych w art. 35 ust. 1 ustawy pism
procesowych, w tym od apelacji. Jego zdaniem, przepis ten odwołuje się do
podstawowej zasady uiszczania opłat, polegającej na tym, że opłatę uiszcza się od
pisma. Jedno pismo procesowe, w tym wypadku apelacja pozwanego, podlega
zatem jednej opłacie, niezależnie od tego, ilu współuczestników formalnych środek
odwoławczy dotyczy. W związku z tym, według skarżącego, uiścił od apelacji opłatę
w prawidłowej wysokości, a tym samym nie było podstaw do jej odrzucenia.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
Z uwagi na to, że pełnomocnik strony pozwanej nie uiścił opłaty od
przedmiotowego zażalenia, powołując się na art. 95 ust. 2 ustawy z dnia 28 lipca
2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, w pierwszej kolejności
zweryfikować należało trafność tego stanowiska, albowiem nienależyte opłacenie
przez radcę prawnego środka zaskarżenia podlegającego opłacie w stałej
wysokości powoduje konieczność jego odrzucenia, a tym samym brak możliwości
rozpoznawania zarzutów skarżącego.
Stosownie do treści art. 35 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach
sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. Nr 167, poz. 1398 ze zm.), w sprawach z
zakresu prawa pracy, w których wartość przedmiotu sporu nie przewyższa 50 000
zł, od zażalenia pobiera się opłatę podstawową w kwocie 30 zł. Przepis art. 95 ust.
2 tej samej ustawy w brzmieniu obowiązującym w dacie składania zażalenia
stanowił, że wolne od opłat sądowych są skarga na orzeczenie referendarza
sądowego o odmowie zwolnienia od kosztów sądowych, zażalenie na
postanowienie sądu odmawiające zwolnienia lub cofające zwolnienie od kosztów
sądowych oraz zażalenie dotyczące wyłącznie wysokości opłaty albo wysokości
wydatków.
Pozwana, uznając swoje zażalenie na postanowienie Sądu Okręgowego za
wolne od opłat, zaprezentowała pogląd, że art. 95 ust. 2 ustawy o kosztach
sądowych w sprawach cywilnych zwalnia od opłat każde zażalenie, którego zarzuty
dotyczą wyłącznie wysokości opłaty, niezależnie od przedmiotu skarżonego
postanowienia.
Zdaniem Sądu Najwyższego, taka wykładnia omawianego przepisu jest
jednak nieprawidłowa. W brzmieniu obowiązującym w dacie składania zażalenia
przewidywał on bowiem zwolnienie od opłat, oprócz zażalenia dotyczącego
wysokości opłaty albo wysokości wydatków, również skargi na orzeczenie
referendarza sądowego o odmowie zwolnienia od kosztów sądowych oraz
zażalenia na postanowienie sądu odmawiające zwolnienia od kosztów sądowych.
Nie budzi wątpliwości, że w tych dwóch ostatnich przypadkach przedmiotem
skarżonych orzeczeń są koszty sądowe. Ze względu na umiejscowienie (lokatę)
kolejnego zażalenia wolnego od opłaty sądowej w art. 95 ust. 2 ustawy o kosztach
sądowych w sprawach cywilnych bezpośrednio po tych środkach odwoławczych,
które dotyczą orzeczeń w przedmiocie kosztów sądowych, jak również objęcie
hipotezą przepisu w tej części niektórych tylko kwestii związanych z kosztami
sądowymi (wysokość opłaty i wysokość wydatków) przyjąć należy, iż jest to
zażalenie na postanowienia, których przedmiotem jest wysokość opłaty albo
wysokość wydatków. Przepis w tej części nawiązuje więc wprost do art. 394 § 1 pkt
9 k.p.c. w brzmieniu nadanym ustawą z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych
w sprawach cywilnych, zgodnie z którym, zażalenie przysługuje na te
postanowienia sądu pierwszej instancji, których przedmiotem jest, między innymi,
określenie zasad ponoszenia przez strony kosztów procesu, wymiar opłaty, zwrot
opłaty lub zaliczki, obciążenie kosztami sądowymi, jeżeli strona nie składa środka
zaskarżenia co do istoty sprawy.
Za koniecznością przyjęcia takiego sposobu rozumienia przepisu art. 95 ust. 2
ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, w brzmieniu obowiązującym w
dacie składania przedmiotowego zażalenia, w zakresie odnoszącym się do
zażalenia dotyczącego wyłącznie wysokości opłaty lub wysokości wydatków,
przemawia także wykładnia porównawcza.
Zwolnienie od opłat sądowych zażalenia dotyczącego wyłącznie wysokości
opłat albo wysokości wydatków przewidywał bowiem również art. 23 poprzednio
obowiązującej ustawy z dnia 13 czerwca 1967 r. o kosztach sądowych w sprawach
cywilnych (jednolity tekst: Dz. U. z 2002 r., Nr 9, poz. 88 ze zm.), na którego tle nie
było wątpliwości, że odnosi się wyłącznie do zażaleń na postanowienia sądu lub
zarządzenia sędziego, których przedmiotem są kwestie objęte jego hipotezą (por.
uchwałę sądu Najwyższego z 17 czerwca 1986 r., III CZP 24/86, OSNC 1987 nr 5
-6, poz. 75)
Ustawą z dnia 14 grudnia 2006 r. o zmianie ustawy o kosztach sądowych w
sprawach cywilnych (Dz. U. Nr 21, poz. 123) nadano natomiast od dnia 10 marca
2007 r. nowe brzmienie art. 95 ust. 2 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r., zgodnie z
którym wolne od opłat sądowych są, między innymi, zażalenia na postanowienie
sądu dotyczące wysokości opłaty albo wysokości wydatków (art. 95 ust. 2 pkt 2
ustawy). Prawodawca uściślił zatem tę kwestię, rozstrzygając tym samym
wątpliwości co do rodzaju orzeczeń objętych hipotezą omawianego przepisu. Są
nimi wyłącznie postanowienia, których przedmiotem jest wysokość opłaty albo
wysokość wydatków.
Identyczne, choć wyrażone niezbyt precyzyjnie, było poprzednie uregulowanie
tego zagadnienia, co oznacza, że za wolne od opłat, w świetle art. 95 ust. 2 ustawy
o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, mogło być uznane tylko zażalenie na
postanowienie sądu dotyczące wysokości opłaty albo wysokości wydatków.
Zażalenie w niniejszej sprawie wniesione zostało na postanowienie, którego
przedmiotem jest odrzucenie apelacji, a nie wysokość opłaty, wobec czego, wbrew
odmiennemu stanowisku skarżącego, przepis art. 95 ust. 2 ustawy nie miał w tym
przypadku zastosowania.
Jak już wskazano wyżej, zażalenie w sprawie z zakresu prawa pracy, w której
wartość przedmiotu sporu nie przewyższa 50 000 zł, podlega opłacie podstawowej
w kwocie 30 zł (art. 35 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych).
Stosownie do treści art. 10 tej ustawy, opłatę należy uiścić przy wniesieniu do sądu
pisma podlegającego opłacie. Nie budzi wątpliwości, że zażalenie strony pozwanej
nie zostało opłacone, a że wnosił je radca prawny, zastosowanie znajdował art.
1302 § 3 k.p.c., zgodnie z którym nienależycie opłacone pismo procesowe
zawierające środki zaskarżenia, w tym zażalenie, podlegające opłacie w wysokości
stałej, wniesione przez, między innymi, radcę prawnego, podlega odrzuceniu bez
wezwania do usunięcia tego braku. Opłata podstawowa jest bowiem opłatą w
wysokości stałej w rozumieniu przywołanego powyżej przepisu (por. uchwałę Sądu
Najwyższego z dnia 26 września 2006 r., II UZP 1 1/06, Biuletyn Sądu Najwyższego
2006 nr 9, poz. 15, czy uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 10 stycznia 2007 r., III
CZP 134/06, LEX nr 207715).
Z tych względów Sąd Najwyższy, z mocy art. 3941 § 3 k.p.c. w związku z art.
39821 k.p.c. w związku z art. 373 k.p.c., postanowił jak w sentencji.