Wyrok z dnia 2010-06-29 sygn. III CSK 325/09

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania Pokaż dokument źródłowy

Sygn. akt III CSK 325/09

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 29 czerwca 2010 r.

Naruszenie interesu właściciela lokalu w rozumieniu art. 25 ust. 1 ustawy z dnia 24 czerwca 1994 r. o własności lokali (Dz.U. z 2000 r. Nr 90, poz. 903 ze zm.) musi mieć charakter obiektywny, oceniany m.in. w świetle zasad współżycia społecznego.

Sąd Najwyższy w składzie :

SSN Katarzyna Tyczka-Rote (przewodniczący)

SSN Krzysztof Pietrzykowski (sprawozdawca)

SSN Krzysztof Strzelczyk

Protokolant Bożena Kowalska

w sprawie z powództwa A. I. sp. z o.o. w K.

przeciwko Wspólnocie Mieszkaniowej ul. B. 51 w K.

o uchylenie uchwał,

po rozpoznaniu na rozprawie w Izbie Cywilnej

w dniu 29 czerwca 2010 r.,

skargi kasacyjnej strony powodowej

od wyroku Sądu Apelacyjnego […]

z dnia 15 lipca 2009 r.,

1. oddala skargę kasacyjną;

2. zmienia postanowienie o kosztach zawarte w punkcie 2 zaskarżonego wyroku w ten sposób, że kwotę 2.700 (słownie dwa tysiące siedemset) złotych zastępuje kwotą 180 (sto osiemdziesiąt) złotych;

3. zasądza od powódki na rzecz pozwanej kwotę 180 (sto osiemdziesiąt) złotych tytułem kosztów postępowania kasacyjnego.

Uzasadnienie

A. I. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w pozwie przeciwko Wspólnocie Mieszkaniowej przy ul. B. 51 domagała się uchylenia w całości uchwały nr 5 z dnia 31 marca 2008 r. i uchylenia punktu 2 uchwały nr 6 z tego samego dnia oraz zasądzenia kosztów procesu.

Sąd Okręgowy w K. wyrokiem z dnia 17 marca 2009 r. oddalił powództwo i zasądził od powoda na rzecz strony pozwanej kwotę 4.000 złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania.

Stan faktyczny sprawy, ustalony w znacznej mierze przez Sąd Apelacyjny, przedstawia się następująco. Powódka wybudowała budynek przy ul. B.j 51, a następnie kolejno sprzedawała wyodrębnione w nim lokale. W skład nieruchomości wspólnej wchodzą m. in. 44 miejsca parkingowe w garażu podziemnym. Zbywając 17 lokali mieszkalnych, zastrzeżono, że ich właścicielom będzie przysługiwać prawo do wyłącznego korzystania z miejsca postojowego. W 25 przypadkach takie zastrzeżenia nie zostały umieszczone w umowach. Dwa ostatnie lokale (nr 31 i 32) powódka wyodrębniła na swoją rzecz, stwierdzając równocześnie, że jest z nimi związane wyłączne korzystanie z 27 miejsc postojowych. Właściciele lokali pierwotnie liczyli na utworzenie miejsc na ogólnodostępnym parkingu, co gwarantowała im powódka, ale do budowy takiego parkingu nie doszło. W konsekwencji około 15 właścicieli lokali mieszkalnych nie miało zapewnionych miejsc parkingowych. Uchwałą z dnia 14 czerwca 2007 r. właściciele lokali zmienili sposób korzystania z 27 miejsc postojowych (dotychczas wykorzystywanych wyłącznie przez powódkę) przez przyznanie prawa do korzystania z nich przez wszystkich bez wyjątku właścicieli. Uchwała to została uchylona w całości wyrokiem Sądu Okręgowego z dnia 13 lutego 2008 r. w sprawie I C …/07. Sąd Okręgowy uznał, że uchwała ta narusza interesy powódki, skoro pozbawia ją prawa do wyłącznego korzystania z jakiegokolwiek miejsca postojowego. Równocześnie jednak przyjął, że korzystanie przez powódkę z 27 miejsc postojowych godzi w zasady sprawiedliwości i słuszności, skoro 10-15 właścicieli lokali nie miało gdzie parkować swoich samochodów. W takiej sytuacji właściciele podjęli dnia 31 marca 2008 r. uchwały nr 5/2008 i 6/2008. Uchwała nr 5/2008 obejmuje zgodę właścicieli lokali na zmianę sposobu korzystania z 44 miejsc postojowych, stanowiących część nieruchomości wspólnej, w ten sposób że powódka ma prawo do wyłącznego korzystania z 12 miejsc postojowych (jako właściciel lokali nr 31 i 32), natomiast wszyscy właściciele tworzący wspólnotę mieszkaniową mają prawo do korzystania z 15 miejsc postojowych. W punkcie 2 uchwały nr 6/2008 określono, że właściciele poszczególnych lokali, którzy mają prawo do wyłącznego korzystania z miejsc postojowych, zobowiązani są do uiszczania comiesięcznej opłaty 25 złotych za każde używane miejsce postojowe, przy czym są zwolnieni z tej opłaty, jeżeli ich udział we współwłasności nieruchomości wspólnej jest niemniejszy niż 0,48%.

Sąd Okręgowy uznał, że zaskarżone uchwały nie mogą zostać uchylone z uwagi na brak przesłanek określonych w art. 25 ustawy z dnia 24 czerwca 1994 r. o własności lokali (Dz. U. z 2000 r. Nr 90, poz. 903 ze zm.; dalej: u.w.l.). Nie został bowiem naruszony słuszny interes powódki, o którym mowa w tym przepisie.

Powódka wniosła apelację od wyroku Sądu Okręgowego.

Sąd Apelacyjny wyrokiem z dnia 15 lipca 2009 r. oddalił apelację i zasądził od powódki na rzecz pozwanej kwotę 2.700 złotych tytułem kosztów postępowania apelacyjnego.

Sąd Apelacyjny stwierdził, że dokonanie podziału rzeczy quoad usum nie ma charakteru definitywnego. Dlatego też dopuszczalna jest jego zmiana w wypadku zmiany okoliczności (por. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 12 kwietnia 1973 r., III CZP 15/73, OSNCP 1973, nr 12, poz. 208). Zaskarżone uchwały nie naruszają, zdaniem Sądu Apelacyjnego, interesu powódki, w sposób, który uzasadniałby ich uchylenie wyrokiem sądu. Niedobór miejsc postojowych jest m. in. skutkiem niewywiązania się powódki z zobowiązania budowy parkingu. Dokonując podziału quoad usum, należało zatem zrównoważyć zapotrzebowanie właścicieli lokali na miejsca postojowe oraz interes powódki w zrekompensowaniu wydatków poniesionych na wybudowanie garażu podziemnego. Sąd Apelacyjny nie podzielił także poglądu powódki, że podjęte uchwały są sprzeczne z zasadami współżycia społecznego (art. 5 k.c.). Podział quoad usum powinien bowiem uwzględniać interesy wszystkich właścicieli, a więc także tych, którzy nie mają gdzie parkować pojazdów.

Co do zarzutu naruszenia prawa procesowego w zakresie kosztów postępowania zasądzonych przez Sąd Okręgowy, Sąd Apelacyjny stwierdził, że w rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. Nr 163, poz. 1348 ze zm.) nie ma osobnych stawek w sprawach o uchylenie uchwały właścicieli lokali, wobec czego należy przyjąć stawkę w sprawach najbardziej zbliżonych rodzajowo (§ 5 rozporządzenia), a więc, ze względu na majątkowy charakter zaskarżonych uchwał, zastosowanie mają stawki uzależnione od wartości przedmiotu sprawy.

Powódka w skardze kasacyjnej zaskarżyła wyrok Sądu Apelacyjnego w całości, zarzucając naruszenie prawa materialnego, mianowicie art. 22 ust. 3 pkt 4 i art. 25 ust. 1 u.w.l., względnie art. 5 k.c., a także przepisów postępowania, mianowicie art. 230 i 328 § 2 k.p.c. oraz art. 98 § 2 w związku z art.109 § 2 k.p.c. i § 11 ust. 1 pkt 1 w związku z § 5 i § 2 oraz § 13 ust. 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. Nr 163, poz. 1348 ze zm.).

Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

Nie jest trafny zarzut naruszenia art. 22 ust. 3 pkt 4 i art. 25 ust. 1 u.w.l. Kwestionowane uchwały bez wątpienia dotyczą zmiany przeznaczenia części nieruchomości wspólnej i w związku z tym wymagają decyzji właścicieli lokali wyrażonej większością głosów. Dotychczasowy sposób korzystania z miejsc postojowych został wprawdzie określony w umowach ustanawiających odrębna własność lokali, nie są to jednak umowy, o których mowa w przepisach art. 18 u.w.l., ponieważ nie określają sposobu zarządu nieruchomością wspólną. Powód w niniejszej sprawie (dotychczasowy właściciel w rozumieniu ustawy o własności lokali) miał zapewne decydujący wpływ na rozwiązanie, które zostało przyjęte w odniesieniu do miejsc postojowych i polega na ich zaliczeniu do nieruchomości wspólnej, a nie np. na utworzeniu samodzielnego lokalu garażowego (lokalu o innym przeznaczeniu), w którym wszyscy bądź tylko niektórzy właściciele lokali mieliby udziały w określonej wysokości. Okoliczność ta sprawia, że wszyscy właściciele lokali mają prawo do nieruchomości wspólnej wyrażające się określonymi udziałami w jej współwłasności i wszyscy mogą z nieruchomości wspólnej korzystać zgodnie z jej przeznaczeniem społeczno-gospodarczym. Jeżeli zaś, jak w niniejszej sprawie, właściciele lokali określili w umowach z dotychczasowym właścicielem sposób korzystania z miejsc postojowych, to taki podział quoad usum części nieruchomości wspólnej może być w każdej chwili zmieniony uchwałą większości właścicieli lokali. Taka uchwała z pewnością narusza subiektywny interes dotychczasowego właściciela. Nie jest to jednak takie naruszenie, które uzasadniałoby uchylenie uchwały na podstawie art. 25 ust. 1 u.w.l. Naruszenie interesu właściciela lokalu w rozumieniu tego przepisu stanowi bowiem kategorię obiektywną, ocenianą m. in. w świetle zasad współżycia społecznego. Uchwalona przez właścicieli lokali zmiana sposobu korzystania z miejsc postojowych odpowiada zaś tym zasadom z przyczyn określonych przez Sąd Apelacyjny. Z tych powodów nie jest więc uzasadniony zarzut naruszenia art. 5 k.c.

Zarzut naruszenia art. 230 k.p.c. jest niedopuszczalny jako prowadzący do kwestionowania ustaleń faktycznych i oceny dowodów (art. 398³ § 3 k.p.c.).

Artykuł 328 § 2 k.p.c. może wypełniać podstawę kasacyjną określoną w art. 398³ § 1 pkt 2 k.p.c. tylko wyjątkowo, gdy z powodu istotnych braków w uzasadnieniu zaskarżone orzeczenie nie poddaje się kontroli kasacyjnej (m. in. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 18 kwietnia 1997 r., I PKN 97/97, OSNAPiUS 1998, nr 4, poz. 121, z dnia 26 listopada 1999 r., III CKN 460/98, OSNC 2000, nr 5, poz. 100 oraz z dnia 25 października 2000 r., IV CKN 142/00, niepubl.). Naruszenie art. 328 § 2 może stanowić usprawiedliwioną podstawę skargi kasacyjnej wtedy, gdy uzasadnienie zaskarżonego wyroku nie posiada wszystkich koniecznych elementów bądź zawiera tak kardynalne braki, które uniemożliwiają kontrolą kasacyjną (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 9 marca 2006 r., I CSK 147705, niepubl.). Taka zaś sytuacja w niniejszej sprawie nie wystąpiła, a tym samym postawiony w skardze kasacyjnej zarzut naruszenia art. 328 § 2 k.p.c. jest nieuzasadniony.

Trafny natomiast okazał się zarzut naruszenia przepisów art. 98 § 2 w związku z art.109 § 2 k.p.c. oraz rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu. Nie ma racji Sąd Apelacyjny, twierdząc, że w sprawach o uchylenie uchwały właścicieli lokali mają zastosowanie stawki uzależnione od wartości przedmiotu sprawy. Niewątpliwie bowiem najbardziej zbliżone do spraw o uchylenie uchwały właścicieli lokali są sprawy o uchylenie uchwały organu spółdzielni, co uzasadnia zastosowanie § 11 ust. 1 pkt 1 wymienionego rozporządzenia. Należy zresztą podkreślić, że przepisy ustawy o własności lokali w zakresie zaskarżania uchwał były niewątpliwie wzorowane na przepisach prawa spółdzielczego.

Z przedstawionych powodów Sąd Najwyższy na podstawie art. 398¹⁴ k.p.c. orzekł jak w sentencji.