Wyrok z dnia 2024-11-13 sygn. II CSKP 351/24

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sygn. akt II CSKP 351/24

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 13 listopada 2024 r.

Sąd Najwyższy w Izbie Cywilnej w składzie:

Prezes SN Joanna Misztal-Konecka (przewodniczący, sprawozdawca)
‎SSN Marcin Krajewski
‎SSN Marcin Łochowski

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym 13 listopada 2024 r. w Warszawie
‎skargi kasacyjnej G. spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w G.
‎od wyroku Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 4 kwietnia 2022 r., VII AGa 574/21,
‎w sprawie z powództwa G. spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w G.
‎przeciwko Naczelnej Radzie Aptekarskiej w Warszawie
‎o ochronę dóbr osobistych i zwalczanie czynów nieuczciwej konkurencji,

uchyla zaskarżony wyrok i przekazuje sprawę Sądowi Apelacyjnemu w Warszawie do ponownego rozpoznania ‎i rozstrzygnięcia o kosztach postępowania kasacyjnego.

UZASADNIENIE

1. Wyrokiem z 19 kwietnia 2021 r. Sąd Okręgowy w Warszawie zobowiązał Naczelną Izbę Aptekarską w Warszawie do usunięcia oświadczenia z 1 lipca 2020 r., opublikowanego na bliżej określonej stronie internetowej, zasądził od Naczelnej Izby Aptekarskiej w Warszawie na rzecz Stowarzyszenia „P.” w P. kwotę 25 000 zł oraz oddalił powództwo w pozostałej części i zniósł między stronami koszty postępowania.

U podstaw tego rozstrzygnięcia legło przekonanie Sądu pierwszej instancji, ‎że doszło do naruszenia dóbr osobistych powoda w postaci jego dobrego imienia (renomy). Ponadto Sąd stwierdził, że pozwana nie jest przedsiębiorcą, a tym samym w sprawie nie mogła znaleźć zastosowania ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji.

2. Wyrokiem z 4 kwietnia 2022 r. Sąd Apelacyjny w Warszawie, na skutek apelacji obu stron, zmienił częściowo wyrok Sądu Okręgowego z 19 kwietnia 2021 r. w ten sposób, że oddalił powództwo w części, w której zostało ono uwzględnione, oddalił apelację powoda w całości oraz rozstrzygnął o kosztach postępowania.

Sąd Apelacyjny podzielił ustalenia faktyczne Sądu Okręgowego, z których ‎dla rozstrzygnięcia skargi kasacyjnej istotne są następujące:

Spółka G. w której 100% udziałów posiada G.1 spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w G., prowadzi działalność gospodarczą m.in. w zakresie prowadzenie portali internetowych, przetwarzania danych i zarządzenia stronami internetowymi. Naczelna Izba Aptekarska w Warszawie (dalej: „NIA” lub „Izba”) jest naczelnym podmiotem samorządu zawodu aptekarskiego w Polsce. Zgodnie z art. 1 ustawy z dnia 19 kwietnia 1991 r. o izbach aptekarskich, jej podstawowym celem i zadaniem jest reprezentacja zawodowych, społecznych i gospodarczych interesów tego zawodu.

W dniach 19 i 25 czerwca 2020 r. pozwana zwróciła się (odpowiednio) ‎do Prezesa Urzędu Ochrony Danych Osobowych i Głównego Inspektora Farmaceutycznego z wnioskami o kontrolę przestrzegania przepisów przez spółkę G. w związku z działaniem aplikacji […] oraz organizacją związanego z nią konkursu. W dniu 1 lipca 2020 r. NIA opublikowała na swej stronie internetowej pod adresem […] oświadczenie o treści: „W związku z artykułem opublikowanym w serwisie […], Naczelna Izba Aptekarska pragnie wyrazić głęboki sprzeciw wobec działań podjętych przez […], na nieuprawnionym pobieraniu danych o stanie zdrowia polskich pacjentów a następnie poddawaniu tych pacjentów procesom profilowania. Należy wskazać, że system […] z którego pobierane ‎są wspomniane informacje zawiera wrażliwe dane medyczne pacjentów m.in. dostęp do e-recept, na podstawie których można tworzyć opis stanu zdrowia chorych zwykle objęty tajemnicą lekarską i aptekarską. Także Ministerstwo Zdrowia sprzeciwia ‎się opisanym w przedmiotowym artykule praktykom, kierując zawiadomienie ‎do prokuratury oraz jednostki zajmującej się walką z cyberprzestępczością. Działania podjęte przez sieć aptek […] podważają zaufanie do aptek oraz farmaceutów. Podkreślenia również wymaga, że wdrożenie e-recepty odbywało się przy dużym zaangażowaniu aptekarzy z całej Polski, z ogromną korzyścią dla polskich chorych a praktyki stosowane przez sieć […] niwelują trud tej ogromnej pracy. Szczególne oburzenie Naczelnej Izby Aptekarskiej wzbudza zwłaszcza inicjatywa-konkurs zorganizowany przez wspomnianą sieć aptek, która w zamian za zachęcanie pacjentów do rezerwowania e-recept za pomocą aplikacji […], oferuje farmaceutom bon żywieniowy do restauracji. Powyższe działanie jest co najmniej poniżające dla osób wykonujących zawód zaufania publicznego, jakim ‎są farmaceuci. Pokazuje jednocześnie metody, jakimi posługuje się spółka ‎by pozyskać wrażliwe dane. Opisane działania sieci godzą w wizerunek farmaceuty, dlatego Naczelna Izba Aptekarska oraz członkowie samorządu aptekarskiego apelują do przedstawicieli rządu o podjęcie działań, których celem będzie ukrócenie nieetycznych praktyk godzących w dobre imię farmaceutów, a tym samym szkodzącym pacjentom. Ponadto Naczelna Izba Aptekarska wnosi do wszystkich organów o zainteresowanie się przedmiotowym problemem oraz o podjęcie skutecznych działań eliminujących patologię.”

Wcześniej, 23 czerwca 2020 r. w […] opublikowano artykuł pt. […], który zawierał wypowiedzi wiceprezesa NIA M.T. w związku z poinformowaniem prasy o tym, że pozwana złożyła w Urzędzie Ochrony Danych Osobowych zawiadomienie z wnioskiem o wszczęcie kontroli dotyczącej powódki i jej aplikacji. Dnia 30 czerwca 2020 r. w […] ukazał ‎się kolejny artykuł pt. […], reagujący na działania podjęte przez NIA w celu skontrolowania działalności związanej z aplikacją powodowej spółki. W tym samym dniu wiceprezes M.T. na swoim profilu na […] opublikował informację dotyczącą polityki prywatności na stronie […]: „Nie ma znaczenia, czy dane dostępowe ‎do AKTYWNYCH recept, które można w każdej chwili zrealizować przechowuje serwer A., czy laptop pana Gienka na strychu. Poza serwerem @MZ_GOV_PL nie mają prawa być przechowywane NIGDZIE. Dnia 1 lipca 2020 r. w […] ukazały się kolejne artykuły: […] oraz […]. Dnia 5 lipca 2020 r. […] opublikował artykuł pt. […] a 6 lipca 2020 r. artykuł pt. […]. ‎Dnia 6 lipca 2020 r. na łamach […] ukazał się artykuł
‎pt. […]. Poruszano w nich kwestie prawidłowości i zgodności z prawem działań powodowej spółki. Jeden z autorów artykułów – P.S. dowiedział się o aplikacji […] od A.B. Ponieważ na stronie internetowej powoda znalazła się informacja,
‎że dane będą przechowywane przez A., o którego zamiarach wejścia na polski rynek apteczny wiedział wcześniej, poprosił o opinie wymienionych w artykule specjalistów, którzy zgłosili zastrzeżenia do braku precyzyjnego wskazania rodzaju danych i celu w jakim miałyby one być przekazywane A.

Po opublikowaniu tych artykułów Ministerstwo Zdrowia, Rzecznik Praw Obywatelskich i Urząd Ochrony Danych Osobowych wszczęły postępowania wyjaśniające w związku z przetwarzaniem danych osobowych w ramach należącej do powoda aplikacji […] Postępowania w tych sprawach nie zostały zakończone wydaniem niekorzystnych dla powoda decyzji lub orzeczeń.

W 2020 r. spółka G. zorganizowała konkurs na realizację największej liczby rezerwacji w aplikacji […]. Udział w konkursie mogły zgłaszać apteki, a nie poszczególni farmaceuci. Organizator przewidział ‎dla zwycięzcy nagrodę finansową. Konkurs nie został rozstrzygnięty.

Publikacje prasowe oraz oświadczenia NIA i jej przedstawiciela M.T. spowodowały, że działalność sieci aptek […] była postrzegana negatywnie. Wcześniej Naczelna Izba Aptekarska nie zgłaszała żadnych zastrzeżeń odnośnie do tego rodzaju działań podejmowanych przez spółki G.1 i G. Były one ze sobą w sporze dotyczącym aptecznych sieci franczyzowych.

Dnia 2 lipca 2020 r. powód wezwał pozwaną do zaprzestania rozpowszechniania nieprawdziwych informacji. Wezwanie pozostało ‎bez odpowiedzi. Podjął także kroki zmierzające do wyjaśnienia zarzutów stawianych jej produktowi – aplikacji […] i sieci aptek […]. Na polskim rynku wykorzystywana jest także aplikacja […] umożliwiająca ustalenie dostępności w aptekach produktu zapisanego na e-recepcie.

4. Sąd Apelacyjny podzielił stanowisko Sądu pierwszej instancji co do braku podstaw do zastosowania w niniejszym sporze przepisów ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (art. 14 ust. 1, art. 3 ust. 1 u.z.n.k.). Ustawa ta znajduje bowiem zastosowanie w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą, która jest działalnością wykonywaną w sposób zorganizowany i ciągły oraz podejmowana jest w celu zarobkowym, tj. nastawionym na zysk. W sprawie nie zostało wykazane, aby wydanie komunikatu z 1 lipca 2020 r. pozostawało w związku z działalnością gospodarczą NIA i aby Izba występowała jako przedsiębiorca w rozumieniu ‎art. 2 u.z.n.k. Sąd drugiej instancji podzielił ocenę Sądu Okręgowego, że wydając sporny komunikat, NIA działała w ramach realizacji obowiązków organu samorządu aptekarskiego wynikających z ustawy z dnia 19 kwietnia 1991 r. o izbach aptekarskich. Nie wpływały na powyższe oceny przywoływane przez powoda w apelacji przykłady uznania organu samorządu aptekarskiego za przedsiębiorcę w rozumieniu przepisów antymonopolowych. Inny jest przedmiot regulacji ‎i cel ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów.

Ponadto Sąd Apelacyjny nie podzielił stanowiska Sądu pierwszej instancji ‎co do tego, że strona powodowa jest legitymowana do wystąpienia z roszczeniami wynikającymi z art. 23, 24 i 448 k.c. W ocenie Sądu drugiej instancji w sprawie
‎nie wykazano, aby odwołanie się do produktu w postaci aplikacji […] oraz konkursu dla farmaceutów pozwalało odbiorcom komunikatu ‎na zidentyfikowanie spółki G. jako osoby prawnej, której dobra osobiste zostały naruszone. Sąd Apelacyjny wywiódł bowiem, że analiza treści komunikatu z 1 lipca 2020 r. prowadzi do wniosku, iż ma on za przedmiot działania i praktyki podejmowane przez „Sieć Aptek […]” (również: „apteki […]”), która określana jest także jako „spółka […]”. W komunikacie brak jest zatem ‎nie tylko bezpośredniego odwołania do powodowej spółki G., ‎ale i odwołania pośredniego, które pozwalałoby jednak na jej zidentyfikowanie jako osoby, której dobre imię zostało naruszone. Powód nie wykazał, aby był podmiotem prowadzącym sieć aptek […] i tym samym podmiotem, do którego działań i praktyk odnosił się komunikat. Nie zostało również wykazane, aby odwołanie ‎się w jednym ze zdań komunikatu do aplikacji […] pozwalało
‎na identyfikację spółki G. przez jego odbiorców albo aby spółka ta była identyfikowana z konkursem dla farmaceutów.

Ponadto Sąd Apelacyjny zauważył, że w komunikacie wprost wskazano, ‎iż konkurs został zorganizowany przez „wspomnianą sieć aptek”, zatem przez ‎„Sieć Aptek […]”. Zauważyć również należało, że odwołanie się do aplikacji […] nastąpiło wyłącznie w kontekście konkursu zorganizowanego przez sieć aptek […], jako narzędzia służącego do rezerwowania e-recept ‎(sam projekt e-recepty opisany jest jako korzystny dla polskich pacjentów). Komunikat nie zawiera żadnych opinii czy ocen dotyczących ww. aplikacji, odnosi ‎się bowiem do działań i praktyk „Sieci Aptek […]” polegających na nielegalnym ‎i nieetycznym pozyskiwaniu wrażliwych danych medycznych pacjentów z Platformy […] oraz poddawaniu tych pacjentów procesom profilowania, ‎nie zaś do funkcjonalności czy też zasad działania ww. aplikacji jako narzędzia informatycznego. NIA negatywnie oceniła zorganizowany przez sieć aptek […] konkurs, który uznała za poniżający dla farmaceutów, a jednocześnie stanowiący narzędzie spółki G., którym ta posługuje się, aby pozyskać wrażliwe dane pacjentów.

Sąd drugiej instancji podkreślił również, że w obrocie funkcjonuje co najmniej kilka spółek zawierających w swojej nazwie oznaczenie […], o różnym przedmiocie działalności, w tym, na co wskazuje sama strona powodowa, G.1 sp. z o.o. Spółka ta jest właścicielem znaków towarowych […], franczyzodawcą i – co szczególnie istotne w okolicznościach niniejszej sprawy – dysponentem marki […]. W istocie zatem od powoda należało wymagać wykazania, że sporny komunikat odnosił się do niego, nie zaś innych spółek z grupy […], albo przynajmniej, że komunikat ten odnosi się również do niego
‎i tym samym narusza, albo grozi naruszeniem jego dóbr osobistych. Takie dowody nie zostały jednak zaoferowane przez stronę powodową.

Ponadto Sąd Apelacyjny wskazał, że sporny komunikat odwoływał ‎się do artykułu, który został opublikowany w serwisie internetowym […]. Był to artykuł autorstwa dziennikarzy P.S. i J.S., datowany na 30 czerwca 2020 r., pt. […], który
‎nie zawierał jednak żadnych wypowiedzi osób reprezentujących Naczelną Izbę Aptekarską, a tym samym nie mógł świadczyć o naruszeniu dóbr osobistych powoda przez pozwaną. Co więcej, w ocenie Sądu drugiej instancji, powód powoływał ‎się na posty internetowe autorstwa M.W. i M.T., które przedstawiają stanowisko osoby fizycznej i nie mogą być przypisywane pozwanej.

5. Od wyroku Sądu Apelacyjnego skargę kasacyjną wywiódł powód, zaskarżając go w całości. Zaskarżonemu wyrokowi zarzucił naruszenie wyłącznie prawa materialnego, a mianowicie art. 24 § 1 w zw. z art. 43 k.c. ‎i art. 45 ust. 1 Konstytucji; art. 2 u.z.n.k., a także art. 14 ust. 1 ‎w zw. z art. 3 ust. 1 u.z.n.k. Skarżący domagał się uchylenia zaskarżonego wyroku Sądu Apelacyjnego w Warszawie i uwzględnienia powództwa w całości, ewentualnie uchylenia zaskarżonego wyroku i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania. Ponadto wniósł o zasądzenie od pozwanej na swoją rzecz kosztów postępowania apelacyjnego oraz kosztów postępowania kasacyjnego.

6. W odpowiedzi na skargę kasacyjną Naczelna Izba Adwokacka domagała się oddalenia skargi kasacyjnej powoda w całości oraz zasądzenia na jej rzecz zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.

Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

7. Powodowa spółka domagała się uwzględnienia szeregu roszczeń ‎na podstawie przepisów Kodeksu cywilnego o ochronie dóbr osobistych oraz ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. Przesłankami oddalenia powództwa były dwie okoliczności eksponowane przez Sąd Apelacyjny: z jednej strony – brak bezpośredniego (zdaniem Sądu Apelacyjnego nawet pośredniego) odniesienia w spornym komunikacie do powodowej spółki i brak możliwości zidentyfikowania powoda jako podmiotu, którego dobre imię zostało naruszone, z drugiej zaś – odmówienie pozwanej statusu przedsiębiorcy na gruncie ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji.

8. Zarzutowi naruszenia art. 24 § 1 w zw. z art. 43 k.c. i art. 45 ust. 1 Konstytucji przez błędną wykładnię tego przepisu, polegającą na bezzasadnym uznaniu, ‎że do naruszenia dóbr osobistych przez publikację tekstu dochodzi jedynie wówczas, kiedy tekst ten wymienia osobę pokrzywdzonego, nie sposób odmówić słuszności.

Sąd Apelacyjny doszedł do wniosku, że powód nie ma legitymacji ‎do wystąpienia z powództwem dotyczącym naruszenia dóbr osobistych, przede wszystkim dlatego, że komunikat z 1 lipca 2020 r. nie odwołuje się do działalności G. w G. Powyższe stanowisko Sądu Apelacyjnego nie może zostać przyjęte.

Jak wynika z art. 24 k.c., który znajduje odpowiednie zastosowanie do osób prawnych (art. 43 k.c.), uprawnionym do poszukiwania ochrony prawnej w sprawie o ochronę dóbr osobistych jest „ten, czyje dobro osobiste zostaje zagrożone cudzym działaniem”. Sprawa o ochronę dóbr osobistych jest zawsze sprawą dotyczącą ochrony konkretnego dobra oznaczonego podmiotu, naruszonego określonym działaniem oznaczonego pozwanego. Z żądaniem ochrony dóbr osobistych może wystąpić więc jedynie osoba bezpośrednio dotknięta naruszeniem – ta, której dobra zostały bezpośrednio naruszone działaniem sprawcy.

Naruszenie dóbr osobistych określonego podmiotu nie wymaga jednak imiennego, bezpośredniego wskazania go w wypowiedzi; wystarczające jest powołanie jakichkolwiek danych, które pozwalają na zidentyfikowanie tego podmiotu i powiązanie treści analizowanej wypowiedzi z jego działalnością. Wystarczające jest, by wypowiedź ta mogła wpływać na odbiór określonego podmiotu w społeczeństwie, przy czym za miarodajne uznać należy przeciętne opinie ludzi rozsądnie i uczciwie myślących (wzorzec przeciętnego odbiorcy; ‎wyrok SN z 15 maja 2019 r., II CSK 158/18, OSNC-ZD 2020, nr C, poz. 47), ‎z uwzględnieniem kontekstu sytuacyjnego wypowiedzi (wyroki SN z 23 maja 2002 r., IV CKN 1076/00, OSNC 2003, nr 9, poz. 121, i z 15 marca 2018 r., III CSK 387/16). Istotne wątpliwości budzi zatem kategoryczne stanowisko, że dla przeciętnego odbiorcy komunikatu niemożliwe jest łatwe określenie jaki produkt (jaka działalność) jest krytykowany i kto za ten produkt odpowiada. Niewskazanie przez Naczelną Izbę Aptekarską wprost podmiotu odpowiedzialnego za krytykowane działania ‎(pozwana używa określeń spółka G. i apteki sieci […]) nie oznacza, ‎że analizowana wypowiedź nie dotyczy żadnego konkretnego podmiotu prawa; ‎nie oznacza, że nie stanowi ona zarzutu, który może godzić w dobra osobiste żadnego konkretnego podmiotu prawa, w szczególności powoda. Dość wskazać, ‎że komunikat wprost odwołuje się do artykułu […] z 30 czerwca 2020 r., którego autorzy bezpośrednio wskazują na G. jako producenta kwestionowanej aplikacji.

Naruszenie art. 24 w zw. z art. 43 k.c. jest wystarczające dla uchylenia zaskarżonego orzeczenia, ponieważ przesłanką oddalenia powództwa w całości było właśnie odmówienie powódce legitymacji czynnej w niniejszej sprawie.

9. Kolejny zarzut skargi kasacyjnej dotyczy naruszenia art. 2 u.z.n.k. przez jego błędną wykładnię i uznanie, że w stanie faktycznym przedstawionym w sprawie pozwana nie spełniała warunków do uznania jej za przedsiębiorcę w rozumieniu tego przepisu.

Zgodnie z art. 2 u.z.n.k. przedsiębiorcami, w rozumieniu ustawy, są osoby fizyczne, osoby prawne oraz jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, które prowadząc, chociażby ubocznie, działalność zarobkową ‎lub zawodową uczestniczą w działalności gospodarczej. Pojęcia przedsiębiorcy i działalności gospodarczej występujące w ustawie o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji mają zatem charakter samodzielny i autonomiczny ‎(wyrok SN z 25 maja 2023 r., II CSKP 1641/22), a sama ustawowa definicja przedsiębiorcy zawarta w art. 2 u.z.n.k. jest szeroka (wyroki SN z 26 marca 2002 r., III CKN 777/00, OSNC 2003, nr 3, poz. 40, i z 7 stycznia 2004 r., III CK 174/02). Definicja ta wyraźnie odbiega od określenia, którego używa się choćby w ustawie ‎z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców. W związku z tym, w piśmiennictwie wskazuje się, że przepisom ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji podlegają w zakresie, w jakim uczestniczą w działalności gospodarczej, także takie podmioty jak związki zawodowe, fundacje, stowarzyszenia zarejestrowane, publiczne ‎i niepubliczne szkoły wyższe, kościelne osoby prawne, których podstawowe zadania i działalność nie mają charakteru gospodarczego; wymienione podmioty ‎są przedsiębiorcami w świetle wskazanej ustawy niezależnie od rozmiarów ‎tej działalności oraz jej charakteru ubocznego w stosunku do zasadniczej, podstawowej działalności. W istocie bowiem zakres podmiotowy ustawy określa uczestniczenie w działalności gospodarczej przez działalność zarobkową ‎lub zawodową, choćby wykonywaną ubocznie.

Działalność Naczelnej Izby Aptekarskiej została uregulowana w ustawie ‎z dnia 19 kwietnia 1991 r. o izbach aptekarskich. Jak wynika z art. 1 tej ustawy Naczelna Izba Aptekarska stanowi – obok okręgowych izb aptekarskich – element samorządu zawodu farmaceuty, jako reprezentacja zawodowych, społecznych ‎i gospodarczych interesów tego zawodu (ust. 1) i posiada osobowość prawną ‎(ust. 3). Brzmienie art. 42 pkt 1 ustawy o izbach aptekarskich przesądza, że Naczelna Izba Aptekarska może prowadzić działalność gospodarczą (zgodnie z tą regulacją Naczelna Komisja Rewizyjna kontroluje finansową i gospodarczą działalność Naczelnej Izby Aptekarskiej). Konstatację tę wspiera art. 7 ust. 2 pkt 13 ustawy o izbach aptekarskich, który stanowi, że zadania określone w ust. 1 tego artykułu samorząd zawodu farmaceuty wykonuje w szczególności przez prowadzenie działalności gospodarczej, wydawniczej i zarządzanie majątkiem izby oraz ‎art. 64 ust. 1 pkt 3 ustawy o izbach aptekarskich, zgodnie z którym dochodami izby aptekarskiej są wpływy z działalności gospodarczej (nie zawęża tej regulacji tylko ‎do okręgowych izb aptekarskich).

Co więcej, podkreślenia wymaga, że art. 2 u.z.n.k. posługuje się pojęciem „uczestniczenia” w działalności gospodarczej, a więc pojęciem znaczeniowo bardziej pojemnym niż samo „prowadzenie” działalności gospodarczej. W szczególności działanie w celu osiągnięcia zysku (zarobkowe) nie jest konieczną przesłanką zakwalifikowania określonego podmiotu jako przedsiębiorcy w rozumieniu ‎art. 2 ust. 2 u.z.n.k. Przedsiębiorcami w rozumieniu tego przepisu mogą więc także być podmioty prowadzące działalność zawodową, nie w celu osiągnięcia zysku. Oczywiście, owo działanie, aby miało charakter „zawodowy”, musi odpowiadać określonym cechom (stałość, ciągłość, organizacja). Określony podmiot może zaś, prowadząc działalność zawodową, uczestniczyć w działalności gospodarczej.

Uczestniczeniem w obrocie gospodarczym jest szeroki krąg zachowań, które mogą mieć wpływ na bieżące albo przyszłe wyniki działalności przedsiębiorców ‎lub interesy klientów. O tym, czy takie uczestnictwo zachodzi, decyduje nie tylko wola danego podmiotu, ale przede wszystkim obiektywna ocena charakteru i rozmiaru jego działania. Cechy te mogą powodować, że dany podmiot, sam nie działając w celu osiągnięcia zysku, oddziałuje na określoną sferę gospodarczą. Przez uczestniczenie w działalności gospodarczej należy bowiem rozumieć każde zachowanie mające charakter zawodowy bądź zarobkowy, o ile pozostaje ‎ono w związku z wykonywaniem działalności gospodarczej przez podmiot trzeci ‎i nie polega na korzystaniu z towarów bądź usług takiego przedsiębiorstwa ‎(wyroki SN z 22 października 2003 r., II CK 161/02, OSNC 2004, nr 11, poz. 186, ‎i z 29 listopada 2013 r., I CSK 756/12, OSNC-ZD 2015, nr A, poz. 11).

Stanowisko Sądów meriti co do tego, iż pozwana nie spełniała warunków uznania jej za przedsiębiorcę w rozumieniu ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji, a zatem uczestniczącej w działalności gospodarczej, jest zatem błędne. Dla zakwalifikowania podmiotu jako przedsiębiorcy w rozumieniu art. 2 u.z.n.k. ‎nie ma przy tym znaczenia, że, wydając komunikat z 1 lipca 2020 r., Naczelna Izba Aptekarska działała w ramach realizacji obowiązków organu samorządu aptekarskiego i że nie kierowała się dążeniem do osiągnięcia dochodu. Istotne jest to, czy pozwana aktywnie działa na rynku, w tym przypadku rynku aptecznym, dysponując możliwością oddziaływania na ten rynek i wpływania na bieżące albo przyszłe wyniki przedsiębiorców (prowadzących działalność apteczną) lub interesy klientów.

10. Uwzględniając, że Sąd Apelacyjny ostatecznie uznał żądania powoda ‎za bezzasadne z powodu braku legitymacji powoda i pozwanej, odnoszenie ‎się do zarzutu naruszenia art. 14 ust. 1 w zw. z art. 3 ust. 1 u.z.n.k. przez jego błędne niezastosowanie byłoby przedwczesne. Zagadnienie dotyczące znamion czynu nieuczciwej konkurencji nie były bowiem przedmiotem oceny Sądu drugiej instancji.

11. Z powodu skuteczności zarzutów kasacyjnych niezbędne stało ‎się uchylenie na podstawie art. 398¹⁵ § 1 k.p.c. zaskarżonego wyroku Sądu Apelacyjnego i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania i rozstrzygnięcia o kosztach postępowania kasacyjnego.