Wyrok z dnia 2024-04-11 sygn. II SA/Wr 259/23

Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu w składzie następującym: Przewodniczący: Sędzia WSA Ireneusz Dukiel Sędziowie: Sędzia WSA Olga Białek Sędzia WSA Wojciech Śnieżyński (spr.) Protokolant: Starszy sekretarz sądowy Ewa Trojan po rozpoznaniu w Wydziale II na rozprawie w dniu 11 kwietnia 2024 r. sprawy ze skargi K. K. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego we Wrocławiu z dnia 21 lutego 2023 r. nr SKO 4151/3/23 w przedmiocie czasowego odebrania zwierząt I. oddala skargę w całości; II. przyznaje od Skarbu Państwa – Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu na rzecz adw. A. G. kwotę 590,40 zł (słownie: pięćset dziewięćdziesiąt złotych i 40/100), w tym kwotę 110,40 zł (słownie: sto dziesięć złotych i 40/100) podatku VAT, z tytułu nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu; III. przyznaje od Skarbu Państwa – Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu na rzecz adw. A. G. kwotę 141, 45 zł (słownie: sto czterdzieści jeden 45/100), w tym kwotę 26,45 zł podatku VAT (słownie: dwadzieścia sześć i 45/100), tytułem zwrotu kosztów dojazdu.

Dnia 29.03.2022 r. na terenie posesji położonej w G. przy ul. [...] przedstawiciele Fundacji M. w Ś., przy udziale funkcjonariuszy Komendy Powiatowej Policji w S., przedstawicieli Powiatowej Inspekcji Weterynaryjnej w S. oraz Miasta i Gminy S., dokonali interwencyjnego odebrania K. K. (dalej także jako: odwołująca lub skarżąca) 21 psów i 5 kotów - z uwagi na fakt, że dalsze pozostawanie tych zwierząt u właścicielki bezpośrednio zagrażało ich zdrowiu i życiu. Następnie w dniu 30.03.2022 r. Burmistrz Miasta i Gminy S. otrzymał od prezesa zarządu Fundacji M. pisemne zawiadomienie o tym fakcie. W wyniku wszczętego z urzędu postępowania administracyjnego, decyzją z 09.05.2022 r. (nr WNU.6140.D.1.2022.MD) Burmistrz Miasta i Gminy S., wydana na podstawie art. 7 ust. 1 i ust. 3 w związku z art. 6 ust. 2 ustawy z 21.08.1997 r. o ochronie zwierząt (Dz.U. z 2022 r., poz. 527 ze zm.) – dalej: u.o.z., orzekł o czasowym odebraniu K. K. 21 psów i 5 kotów od dnia 29.03.2022 r. oraz o przekazaniu czasowym tych zwierząt Fundacji M. – operatorowi schroniska dla bezdomnych zwierząt w Ś. Jako powód wydania decyzji organ powołał się na bezsprzeczne w jego ocenie ustalenie w toku postępowania skrajnie złych warunków bytowania zwierząt oraz ich zaniedbania zagrażającego życiu i zdrowiu zwierząt. Na skutek wniesionego przez K. K. odwołania, reprezentowanej przez profesjonalnego pełnomocnika, decyzją z 21.06.2022 r. (nr SKO 4151/1/22) Samorządowe Kolegium Odwoławcze we Wrocławiu uchyliło zaskarżoną decyzję i przekazało sprawę do ponownego rozpatrzenia organowi I instancji. Jak powodów do wydania takiej decyzji wskazano istotne braki w zgromadzonym materiale dowodowym i tym samym niewykazanie spełnienia ustawowych przesłanek czasowego odebrania wszystkich zwierząt. W szczególności Kolegium wskazało na brak sporządzenia specyfikacji każdego ze zwierząt (ustalenia, jakie psy i koty, w jakim wieku, jakiej maści itp. odebrano), zwracając uwagę na zbiorczy charakter odebrania zwierząt w uchylonej decyzji. W toku ponownie prowadzonego postępowania organ I instancji został również zobowiązany do ustalenia, które z tych zwierząt było w dniu 29.03.2022 r. w stanie zagrożenia życia i zdrowia , a także które ze zwierząt właścicielka chciała oddać innej fundacji.

W toku ponownie przeprowadzonego postępowania administracyjnego organ I instancji pozyskał szereg nowych dokumentów, w tym notatkę pracowników Fundacji obecnych na miejscu odbioru zwierząt, pismo prezesa zarządu Fundacji M. stanowiące uzupełnienie informacji dotyczącej interwencyjnego odbioru zwierząt w dniu 29.03.2022 r., sporządzony przez zastępcę kierownika schroniska dla bezdomnych zwierząt w Ś. raport zwierząt przyjętych z terenu Gminy S. za okres od 29.03.2022 r. do 30.03.2022 r., sporządzony w dniu 11.07.2022r. raport zwierząt przyjętych do schroniska dla bezdomnych zwierząt w Ś. z terenu Gminy S. w dniu 29.03.2022 r. z miejscowości G. przy ul. [...], karty profilaktyki weterynaryjnej wraz z kartami informacyjnymi wizyty weterynaryjnej oraz opinię lekarza weterynarii J. L. dotyczącą odebranych zwierząt w dniu 29.03.2022 r. Ponadto do akt postępowania przełożono notatkę służbową z 17.09.2022 r. z wizyty K. K. w placówce schroniska. Wynika z niej, że K. K. będąc w dniu 17.09.2022 r. na ogólnodostępnym pawilonie psów, na którym przebywało kilka jej zwierząt, nie rozpoznała żadnego z nich. Z kolei w odpowiedzi na wezwanie organ I instancji z 29.06.2022 r. dotyczące oznaczenia zwierząt, co do których odwołująca akceptuje adopcję, ostatecznie w piśmie z 10.11.2022 r. pełnomocnik K. K. uzależnił dokonanie tej czynności od wcześniejszego okazania zwierząt i możliwości sprawdzenia ich stanu, czego odwołująca została pozbawiona.

Decyzją z 16.01.2023 r. (nr WNU.6140.D.2.2023.MD) Burmistrz Miasta i Gminy S. na podstawie art. 7 ust. 1 i ust. 3 w związku z art. 6 ust. 2 pkt 10 i pkt 19 u.o.z. orzekł o:

I. czasowym odebraniu K. K., od dnia 29.03.2022 r.: 1) psa, samicę, tricolor, średnia, wiek około 9 lat, nr ewidencyjny [...]; 2) psa, samicę, biało ruda, średnia, wiek 12 lat i 4 miesiące; nr ewidencyjny [...]; 3) psa, samca, średni, brązowy podpalany, wiek 9 lat i 6 miesięcy, nr ewidencyjny [...]; 4) psa, samca, mały, brązowy podpalany, wiek 1 rok i 6 miesięcy, nr ewidencyjny [...]; 5) psa, samca, mały, brązowy podpalany, wiek 1 rok i 4 miesiące, nr ewidencyjny [...]; 6) psa, samicę, mała, czarna podpalana, wiek 1 rok 8 miesięcy, nr ewidencyjny [...]; 7) psa, samca, mały, czarny podpalany, wiek 1 rok 8 miesięcy, nr ewidencyjny [...]; 8) psa, samicę, szczenię, brązowa, wiek 7 miesięcy, nr ewidencyjny [...]; 9) psa, samca, szczenię, brązowy, wiek 6 miesięcy, nr ewidencyjny [...]; 10) psa, samca, szczenię, brązowy, wiek 6 miesięcy, nr ewidencyjny [...]; 11) psa, samca, szczenię, brązowy, wiek 6 miesięcy, nr ewidencyjny [...]; 12) psa, samicę, szczenię, czarna podpalana, wiek 6 miesięcy, nr ewidencyjny [...]; 13) psa, samca, szczenię, czarny podpalany, wiek 6 miesięcy, nr ewidencyjny [...]; 14) psa, samicę, średnia, czarna podpalana, wiek 2 lata, nr ewidencyjny [...]; 15) psa, samicę, duża czarna, podpalana, wiek 4 lata, nr ewidencyjny [...]; 16) psa samicę, duża ruda, wiek 2 lata i 6 miesięcy, nr ewidencyjny [...]; 17) psa, samca, duży, rudy, wiek około 9 lat i 5 miesięcy, nr ewidencyjny [...]; 18) kota, samicę, dorosła, buro biała, wiek około 3 lata i 4 miesiące, nr ewidencyjny [...]; 19) kota, samicę, dorosła, czarna, wiek około 3 lata i 4 miesiące, nr ewidencyjny [...]; 20) kota, samca, dorosły, buro biały, wiek około 8 lat i 4 miesiące, nr ewidencyjny [...]; 21) kota, samicę, dorosła, buro biała, wiek około 8 lat i 4 miesiące, nr ewidencyjny [...]; 22) kota, samicę, dorosła, bura, wiek około 6 lat i 4 miesiące, nr ewidencyjny [...]; 23) psa, samicę, szczenię, brązowa, wiek 6 miesięcy, nr ewidencyjny [...]; 24) psa, samca, mały, brązowy pręgowany, wiek 1 rok i 5 miesięcy, nr ewidencyjny [...]; 25) psa, samca, mały czarny podpalany, wiek 1 rok i 5 miesięcy, nr ewidencyjny [...]; 26) psa, samca, mały, brązowy podpalany, wiek 1 rok i 5 miesięcy, nr ewidencyjny [...].

II. przekazaniu czasowo odebranych zwierząt Fundacji M., operatorowi schroniska dla bezdomnych zwierząt w Ś.

W uzasadnieniu organ I instancji zawarł opis działań związanych z odebraniem stronie zwierząt, przedstawił przebieg postępowania wyjaśniającego i omówił całość zebranego w sprawie materiału dowodowego. Organ podkreślił, że z weterynaryjnych kart informacyjnych wynika, że w dniu 29.03.2022 r. i w dniach kolejnych wdrożono leczenie odebranych zwierząt, u których stwierdzono zapchlenie, kleszcze, pasożyty, matową sierść, przerośnięte pazury i w niektórych przypadkach zaawansowaną ciążę, parwowirozę, stany zapalne, świerzb, kaliciwirozę. Przedłożone dokumenty z leczenia zawierają opis stanu każdego ze zwierząt. Organ wskazał, że z opinii lekarsko-weterynaryjnej, sporządzonej przez lekarza weterynarii ze schroniska dla zwierząt wynika, że "wszystkie odebrane zwierzęta miały alergiczne pchle zapalenie skóry, u części zwierząt na skutek wydrapywania skóry doszło do powikłań w postaci ropnego zapalenia skóry, (...) wszystkie zwierzęta były silnie zarobaczone, nie zastosowano wobec nich odpowiedniej profilaktyki przeciwwirusowej, co skutkowało zachorowaniem wszystkich szczeniąt na chorobę zakaźną - parwowirozę. Chorobę o wysokim odsetku śmiertelności". W wyniku parwowirozy czworo szczeniąt zdechło. Wobec potwierdzenia w opinii lekarza weterynarii złej kondycji zdrowotnej odebranych zwierząt, co było wynikiem zaniedbania podstawowej profilaktyki przeciwwirusowej (szczepień), organ I instancji stwierdził, że zachodzą przesłanki znęcania się nad zwierzętami z art. 6 ust. 2 pkt 10 i pkt 19 u.o.z., tj. utrzymywanie zwierząt w niewłaściwych warunkach bytowania, w tym utrzymywanie ich w stanie rażącego zaniedbania lub niechlujstwa oraz utrzymywanie zwierzęcia bez odpowiedniego pokarmu lub wody przez okres wykraczający poza minimalne potrzeby właściwe dla gatunku. W tym kontekście organ I instancji wyjaśnił, że przez pojęcie rażącego zaniedbania należy rozumieć drastyczne odstępstwo od określonych w ustawie norm postępowania ze zwierzęciem, a w szczególności w zakresie utrzymywania zwierzęcia w stanie zagłodzenia, brudu, nieleczonej choroby, w niewłaściwym pomieszczeniu i nadmiernej ciasnocie. Poczynione w toku postępowania ustalenia wskazują, że stan ten ma charakter trwały i długofalowy. W sprawie zostało bezsprzecznie ustalone, że w momencie odebrania zwierząt właścicielowi warunki ich bytowania były skrajnie złe, rażąco niechlujne, niedostosowane do potrzeb zwierząt oraz ze doszło do rażącego zaniedbania zwierząt, co zagrażało ich życiu lub zdrowiu, a zatem zachodziły przesłanki do zastosowania art. 7 ust. 3 u.o.z., tj. ich odebrania w przypadkach, niecierpiących zwłoki. Dalsze pozostawanie zwierząt u właściciela zagrażało ich życiu lub zdrowiu, a zagrożenie to wynikało z konkretnego zachowania właściciela, a mianowicie braku stosownej opieki weterynaryjnej nad chorymi zwierzętami oraz braku stworzenia prawidłowych warunków bytowania zwierząt.

Od tej decyzji strona, reprezentowana przez profesjonalnego pełnomocnika, wniosła odwołanie, podnosząc, że zebrany w sprawie materiał dowodowy nie daje podstaw do oceny, że zaistniały przesłanki pozwalające na odebranie w trybie natychmiastowym zwierząt. W tym zakresie wskazano, że ustalenia stanu faktycznego opierają się na protokole z kontroli interwencyjnej z 29.03.2022 r. Podkreślono, że z protokołu jasno wynika, że zwierzęta były w dobrej kondycji. Zastrzeżenia dotyczyły jednego psa, który miał objawy choroby skórnej, co nie stanowi żadnego realnego zagrożenia dla jego życia lub zdrowia. W istocie w protokole, jako podstawę zabrania zwierząt podano art. 6 ust. 2 pkt 10 u.o.z., który nie może stanowić podstawy dla odebrania zwierząt w trybie art. 7 ust. 3 u.o.z., który ma zupełnie inne przesłanki stosowania. Art. 6 ust. 2 u.o.z. może stanowić przesłankę wydania decyzji przez np. burmistrza w trybie art. 7 ust. 1 u.o.z. ale nie do natychmiastowego odebrania zwierząt. Dla wydania decyzji w trybie art. 7 ust. 3 u.o.z. nie wystarczy spełnienie przesłanek z art. 6 ust. 2 u.o.z., ale konieczne jest spełnienie dodatkowego warunku, jakim jest przypadek niecierpiący zwłoki, gdy dalsze pozostawanie zwierząt u właściciela lub opiekuna zagraża ich życiu. Odnosząc się do pozostałych ustaleń kontroli pełnomocnik podniósł, że zarówno zwłoki psa, jak i kota, które znajdowały się na terenie posesji były wynikiem znalezienia ich po potrąceniu na drodze. Kot zaś nie należał do odwołującej ale został przez nią po prostu zniesiony z drogi. Jeśli zaś chodzi o stwierdzony brak karmy i świeżej wody, wynikał on wyłącznie z faktu, że kontrola odbyła się w godzinach rannych i odwołująca nie zdążyła jeszcze podać zwierzętom karmy i świeżej wody, co czyni w ustalonych porach. Jest to zgodne z przyzwyczajeniami zwierząt i nie powinno być w żaden sposób oceniane negatywnie. Stan zwierząt nie pozwala w żadnym razie nawet sugerować, że były one ograniczane w dostępie do pożywienia lub wody. Pełnomocnik wskazał, że ze względu na przebytą ostatnio przez odwołującą chorobę, jej posesja była zaniedbana i nie usunęła z niej pojemników po karmie dla zwierząt, jednak w żaden sposób nie zagrażały one zwierzętom. Niektóre z nich nie miały do nich dostępu, np. szczeniaki, a inne psy nie miały żadnego problemu z ich ominięciem. Żadne ze zwierząt nie miało przy tym ran powstałych w wyniku skaleczenia. Z protokołu sporządzonego w dniu 29.03.2022r. nie wynika by zwierzęta były niedożywione. Potwierdza to również opis zwierząt zawarty w decyzji. Podkreślono w odwołaniu, że odwołująca podejmowała aktywne działania w celu przekazania części psów i w związku z tym miała już umówiony ich odbiór z Fundacją S. z W. Odebranie szczeniaków jednak się opóźniło z powodu wybuchu wojny w Ukrainie i zaangażowania tej fundacji w działalność w Ukrainie. Wskazano, że młode szczeniaki były trzymane po dwa w kojcu, a w przypadku innych psów, w trzech kojcach przebywało po jednym zwierzęciu a w jednym dwa. Zdaniem strony nie wykazano, że wielkość kojców była niewystarczająca. W odniesieniu do śmierci czterech odrębnych zwierząt podniesiono z kolei, że zwierzęta zachorowały dopiero po ich odebraniu. Podkreślono, że kontakt odwołującej ze zwierzętami po ich odebraniu został bezzasadnie uniemożliwiony. Według odwołującej zwierzęta przetrzymywane są w takich samych warunkach jak u niej, a nawet gorszych. Wskazano, że jeżeli istniały jakieś zastrzeżenia dotyczące zwierząt, to wystarczyło w tym zakresie zobowiązać ją do podjęcia stosownych działań lub nawet pomóc. W dalszej części uzasadnienia odwołania podkreślono, że uzasadnienie decyzji nie wyjaśnia dlaczego stwierdzone okoliczności sprawy stanowią wypadek niecierpiący zwłoki oraz na jakiej podstawie organ uważa, że pozostawienie zwierząt u skarżącej zagrażało ich życiu i zdrowiu. Podniesiono, że odwołująca podjęła szereg działań, które doprowadziły do uporządkowania jej posesji i przywrócenia optymalnych warunków dla pobytu zwierząt. W zaskarżonej decyzji organ powołuje się na stan posesji sprzed ponad pół roku.

SKO we Wrocławiu decyzją z 21.02.2023 r. (nr SKO 4151/3/23) utrzymało w mocy decyzję organu I instancji. W uzasadnieniu decyzji Kolegium przytoczyło treść przepisów mających zastosowanie w sprawie i przedstawiło dotychczasowy przebieg postępowania. Kolegium odniosło się do zarzutów odwołania i stwierdziło, że są one bezzasadne. Zebrany w sprawie materiał dowodowy potwierdza bowiem w sposób niebudzący wątpliwości, że czasowe odebranie zwierząt nastąpiło zgodnie z przepisami prawa, bowiem ziściła się przesłanka z art. 7 ust. 3 u.o.z. Kolegium w swojej argumentacji przyznało przy tym, że słusznie odwołująca się wskazała, że prawie wszystkie psy miały "masę ciała w normie", jednak wszystkie były zapchlone, miały dużą ilość kleszczy i pasożyty. U każdego z psów stwierdzono świąd skóry wynikający z alergicznego pchlego zapalenia skóry. Młode psy miały parwowirozę (cztery psy zdechły w schronisku), niektóre wymagały zabiegu chirurgicznego. Koty również wymagały interwencji weterynaryjnej. W znajdującej się w aktach sprawy opinii lekarsko-weterynaryjnej dotyczącej zwierząt odebranych interwencyjne potwierdzono zły stan zdrowia u zwierząt, który wymagał przedsięwzięcia pilnych działań celem rozpoczęcia ich leczenia. Kolegium stwierdziło, że w postępowaniu prowadzonym na podstawie art. 7 ust. 3 u.o.z. nie jest przesądzający argument, że strona karmiła i poiła zwierzęta, znajdujące się pod jej opieką. Przesądzające jest, że nie podejmowała czynności mających na celu leczenie zwierząt. Znęcanie się nad zwierzęciem to nie tylko fizyczne zadawanie mu bólu; to również przetrzymywanie go w takich warunkach, które nie spełniają jego podstawowych potrzeb, jak również długotrwałe niewłaściwe opiekowanie się nim, prowadzące do uszczerbku na jego zdrowiu zarówno fizycznym jak i psychicznym. Sytuacja materialna właściciela zwierzęcia, niezaradność lub sytuacja życiowa czy inne okoliczności od niego niezależne, mogą uzasadnić przypisanie właścicielowi znęcania się, chociaż subiektywne jego odnoszenie się do zwierząt, jego nastawienie i osobiste przeświadczenie nie uzasadnia postawienia mu zarzutu. Istotna jest więc ocena dotycząca warunków bytowania zwierząt u danego właściciela, nie zaś stwierdzenie jego winy, nagannego nastawienia do zwierząt lub celowego zadawania im bólu lub cierpień. Już tylko stan posesji, bałagan, brud, czy: zanieczyszczenia, powodujące, że trudno uznać ją za nadającą się do pobytu ludzi i zwierząt, uzasadnia zastosowanie trybu wskazanego w art. 7 ust. 1 u.o.z. SKO stwierdziło, że nie kwestionuje, że skarżąca opiekowała się zwierzętami na miarę swoich możliwości, a więc karmiła je i poiła. Na miarę swoich możliwości starała się również zapewnić im warunki bytowania. Przy takiej ilości zwierząt i trudnej sytuacji finansowej nie była jednak w stanie zapewnić zwierzętom opieki higienicznej i weterynaryjnej. Wszystkie psy były zapchlone, miały dużą ilość kleszczy i pasożyty. Wszystkie odebrane zwierzęta miały alergiczne pchle zapalenie skóry, u części zwierząt na skutek wydrapywania skóry doszło do powikłań w postaci ropnego zapalenia skóry. U części zwierząt stwierdzono zapalenie zewnętrznych przewodów słuchowych. Wszystkie koty były chore na katar koci, wraz z powikłaniami w postaci zmętnienia rogówek. Wszystkie zwierzęta były silnie zarobaczone, nie zastosowano wobec nich odpowiedniej profilaktyki przeciw wirusowej. Jeden z psów miał guz wielkości głowy dziecka. Jak wskazano w opinii lekarsko-weterynaryjnej, taki stan musiał trwać przez dłuższy czas i powodował u zwierzęcia ogromny ból i cierpienie.

Od powyższej decyzji skargę wniosła K. K., stwierdzając, że wszystkie dane, opisy i zdjęcia zawarte w tym akcie są nieprawdziwe i zmanipulowane na niekorzyść jej i zwierząt. Zadeklarowała nadesłanie dokumentów mających to udowodnić.

W odpowiedzi na skargę SKO we Wrocławiu wniosło o oddalenie skargi, powtarzając jednocześnie argumentację zawartą w zaskarżonej decyzji.

Pismem z 15.06.2023 r. (data wpływu do Sądu) skarżąca uzupełniła wniesioną skargę. Wskazała, że opisy psów zawarte w zaskarżonej decyzji nie zgadzają się z rzeczywistością. Podkreśliła również okoliczność odmowy okazania jej zwierząt znajdujących się w schronisku. Skarżąca wskazała, że zwierzęta zachorowały dopiero po ich interwencyjnym odebraniu, natomiast kiedy znajdowały się pod jej opieką ich stan zdrowia był odpowiedni. Nieporządek na posesji uzasadniony został porą przeprowadzonej interwencji, ponadto wykonane zdjęcia dotyczyły miejsc, gdzie zwierzęta się nie znajdowały. Podniosła również, że interwencja nie została przerwana, pomimo akcji ratowniczej, w której wyniku została zawieziona do szpitala. Ponadto skarżąca przedłożyła do akt sprawy m.in. kopie protokołów z korzystnych dla niej zeznań świadków, składanych w postępowaniu przygotowawczym oraz sądowym w sprawie z oskarżenia o czyn z art. 35 ust. 1a u.o.z.

W dniu rozprawy skarżąca stawiła się osobiście wraz z pełnomocnikiem z urzędu i w uzupełnieniu zarzutów skargi zaprzeczyła wszystkim faktom wynikającym z materiału dowodowego sprawy. Stwierdziła, że ratowała zwierzęta, dbała o nie i je odrobaczała. Na pytanie Sądu odpowiedziała, że po odebraniu zwierząt nie miała z nimi kontaktu, ponieważ nie została wpuszczona do schroniska.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 1 ustawy z 25.07.2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz.U z 2022 r. poz. 2492 ) i art. 134 § 1 ustawy z 30.08.2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz.U. z 2023 r., poz. 1634 ze zm.) – dalej: p.p.s.a., sąd administracyjny kontroluje legalność zaskarżonego rozstrzygnięcia administracyjnego pod względem jego zgodności z powszechnie obowiązującymi przepisami prawa w dacie jego wydania, nie będąc przy tym związanym zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną, z zastrzeżeniem art. 57a ww. ustawy. Zgodnie bowiem z art. 145 § 1 pkt 1 p.p.s.a. sąd ma obowiązek uwzględnienia skargi i wyeliminowania z obrotu prawnego aktu administracyjnego, jeżeli stwierdzi naruszenie prawa materialnego, które miało wpływ na wynik sprawy lub naruszenie przepisów postępowania, jeżeli mogło ono mieć istotny wpływ na wynik sprawy.

Rozpoznając niniejszą sprawę według wskazanych wyżej kryteriów, Sąd stwierdził, że zaskarżona decyzja odpowiada prawu.

Materialnoprawną podstawę wydanej w niniejszej sprawie decyzji stanowiły przepisy ustawy z 21.08.1997 r. o ochronie zwierząt. Zgodnie z art. 6 ust. 1a u.o.z. zabrania się znęcania nad zwierzętami. Natomiast art. 6 ust. 2 stanowi, że przez znęcanie się nad zwierzętami należy rozumieć zadawanie albo świadome dopuszczanie do zadawania bólu lub cierpień, a w szczególności: utrzymywanie zwierząt w niewłaściwych warunkach bytowania, w tym utrzymywanie ich w stanie rażącego zaniedbania lub niechlujstwa, bądź w pomieszczeniach albo klatkach uniemożliwiających im zachowanie naturalnej pozycji (pkt 10), bądź też utrzymywanie zwierząt bez odpowiedniego pokarmu lub wody przez okres wykraczający poza minimalne potrzeby właściwe dla gatunku (pkt 19). Zgodnie z art. 7 ust. 1 u.o.z. zwierzę traktowane w sposób określony w art. 6 ust. 2 może być czasowo odebrane właścicielowi lub opiekunowi na podstawie decyzji wójta (burmistrza, prezydenta miasta) właściwego ze względu na miejsce pobytu zwierzęcia i przekazane: schronisku dla zwierząt, jeżeli jest to zwierzę domowe lub laboratoryjne (pkt 1). Art. 7 ust. 1a u.o.z. stanowi, że decyzja, o której mowa, w ust. 1, podejmowana jest z urzędu po uzyskaniu informacji od Policji, straży gminnej, lekarza weterynarii lub upoważnionego przedstawiciela organizacji społecznej, której statutowym celem działania jest ochrona zwierząt. Zgodnie z ust. 2 art. 7 decyzja, o której mowa w ust. 1, podlega natychmiastowemu wykonaniu, a stosownie do art. 7 ust. 4 w przypadkach, o których mowa w ust. 1 kosztami transportu, utrzymania i koniecznego leczenia zwierzęcia obciąża się jego dotychczasowego właściciela lub opiekuna. Natomiast art. 7 ust. 6 stanowi, że odebrane zwierzę podlega zwrotowi, jeżeli sąd nie orzeknie w trybie art. 35 ust. 3 przepadku zwierzęcia, a także jeżeli postępowanie karne w tej sprawie zostanie umorzone. To oznacza, że decyzja o czasowym odebraniu zwierząt stanowi formę tymczasowego środka stosowanego w związku z toczącym się równolegle postępowaniem karnym i to postępowanie wyznacza czasowe granice stosowania sankcji wynikającej z art. 7 ust. 1 u.o.z.

Z kolei na podstawie art. 7 ust. 3 u.o.z. w przypadkach niecierpiących zwłoki, gdy dalsze pozostawienie zwierzęcia u dotychczasowego właściciela lub opiekuna zagraża jego życiu lub zdrowi, policjant, strażnik gminny lub upoważniony przedstawiciel organizacji społecznej, której statutowym celem działania jest ochrona zwierząt, odbiera mu zwierzę, zawiadamiając o tym niezwłocznie wójta (burmistrza, prezydenta miasta), celem podjęcia decyzji w przedmiocie odebrania zwierzęcia.

Za wyrokiem tut. Sądu z 18.10.2019 r., sygn. akt II SA/Wr 356/19 należy podkreślić, że niezależnie od tego, czy decyzja w przedmiocie czasowego odebrania zwierząt zostaje wydana jeszcze przed ich odebraniem (art. 7 ust. 1 u.o.z.), czy też tak jak w niniejszej sprawie już po ich odebraniu (art. 7 ust. 3 u.o.z.), to przesłanka materialnoprawna wydania takiej decyzji jest taka sama. Jest nią okoliczność znęcania się nad zwierzęciem w rozumieniu art. 6 ust. 2 u.o.z. Jakkolwiek przepis art. 7 ust. 3 u.o.z. formułuje przesłankę "przypadku niecierpiącego zwłoki" oraz "zagrożenia życia lub zdrowia zwierzęcia", jednak są to przesłanki dopuszczalności odebrania zwierzęcia w sensie faktycznym a nie prawnym. Przesłanki te ocenia we własnym zakresie podmiot dokonujący faktycznego odebrania zwierzęcia na podstawie art. 7 ust. 3 u.o.z. (w tym przypadku był to upoważniony przedstawiciel organizacji społecznej). Rolą organu wydającego decyzję jest zaś ocena sprawy pod kątem przesłanki znęcania się nad zwierzęciem, gdyż tylko taka przesłanka może uzasadnić odebranie zwierzęcia w sensie prawnym, a więc ze skutkami określonymi w art. 7 ust. 6 u.o.z. Decyzja o odebraniu zwierzęcia stanowi zawsze konsekwencję naruszenia określonego w art. 6 ust. 1a u.o.z. zakazu znęcania się nad zwierzętami. Organ wydający decyzję na podstawie art. 7 ust. 3 u.o.z. potwierdza legalność odbioru zwierzęcia. Wydając taką decyzję organ jest zobowiązany uwzględnić treść art. 7 ust. 1, ust. 1a-1c u.o.z. (por. wyrok NSA z 18.11.2021 r., sygn. akt I OSK 620/21) i powołać je w podstawie wydawanej decyzji (por. wyrok NSA z 03.02.2023r., sygn. akt I OSK 126/21).

Analiza toku postępowania oraz zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego prowadzi do wniosku, że orzekające w sprawie organy podjęły wszelkie kroki niezbędne do dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego sprawy oraz zebrały i rozpatrzyły materiał dowodowy w sposób wyczerpujący, w zgodzie z art. 7, art. 77 § 1 k.p.a., a przeprowadzona przez organ odwoławczy ocena dowodów spełnia standardy określone w art. 80 k.p.a. Najistotniejsze znaczenie w sprawie mają pismo z 29.03.2022 r. A. K. - prezesa zarządu Fundacji M., stanowiące zawiadomienie Burmistrza Miasta i Gminy S. o odebraniu zwierząt celem podjęcia decyzji w przedmiocie czasowego odebrania zwierzęcia, które wraz ze sporządzoną na tą okoliczność dokumentacją zdjęciową, zawiera szczegółowy opis nie tylko stanu zwierząt, ale także warunków ich przebywania na posesji położonej w G. przy ul. [...]. Kluczowa dla rozpoznania sprawy pozostaje dokumentacja weterynaryjna dotycząca odebranych skarżącej zwierząt, w tym opinia lekarsko-weterynaryjna sporządzona przez lekarza weterynarii J. L. Podkreślenia wymaga, że ten ostatni dokument łącznie z kartami leczenia weterynaryjnego zwierząt sporządzony został przez osobę dysponującą specjalistyczną wiedzą i doświadczeniem niezbędnym do oceny okoliczności dotyczącej stanu zdrowotnego zwierząt. Na podstawie tych dowodów należało zgodzić się z orzekającymi w sprawie organami, że ustalony w sprawie stan faktyczny pozwalał na zastosowanie instytucji czasowego odebrania zwierzęcia w trybie art. 7 ust. 1 u.o.z.

Ze znajdującego się w sprawie obszernego materiału dowodowego wynika zatem jednoznacznie, że odebrane skarżącej zwierzęta (21 psów i 5 kotów) utrzymywane był w dramatycznych wręcz warunkach higienicznych i bytowych. Na terenie posesji przy ul. [...] w G. znajdowały się sterty śmieci, odchody zwierząt, przemoczone koce, które stanowiły rodzaj legowiska. Pod progiem budynku stwierdzono rozkładające się zwłoki psa, zaś w wolierze ujawniono zwłoki kota. Wewnątrz budynku mieszkalnego bytowały trzy psy bez dostępu do wody. Opinia lekarza weterynarii badającego zwierzęta potwierdziła, że w dniu ich odebrania, tj. 29.03.2022 r. zdrowie i życie zwierząt było zagrożone. Wszystkie psy były bowiem zapchlone, miały dużą ilość kleszczy. Odebrane zwierzęta miały alergiczne pchle zapalenie skóry. U części zwierząt na skutek wydrapywania skóry doszło do powikłań w postaci ropnego zapalenia skóry. U części zwierząt stwierdzono zapalenie zewnętrznych przewodów słuchowych. Wszystkie koty były chore na katar koci, wraz z powikłaniami w postaci zmętnienia rogówek. Stan zapalenia gałki ocznej powodował silny ból, łzawienie i kurcz powiek, który wymagał wdrożenia odpowiedniego leczenia. W tym przypadku tak silne zmiany świadczą o tym, że zwierzęta nie były leczone jak również nie zastosowano wobec nich odpowiedniej profilaktyki przeciw wirusowej (szczepień). Wszystkie zwierzęta były również silnie zarobaczone (pasożyty/glisty), co także świadczy o braku zastosowania wobec nich odpowiedniej profilaktyki przeciwwirusowej. Skutkowało to zachorowaniem wszystkich szczeniąt na chorobę zakaźną - parwowirozę. Chorobę o wysokim odsetku śmiertelności. Jeden z psów miał guz wielkości głowy dziecka. Jak wskazano w opinii lekarsko-weterynaryjnej, stan ten musiał trwać przez dłuższy czas i powodował u zwierzęcia ogromny ból i cierpienie.

Dla zastosowania art. 7 ust. 3 u.o.z. wystarcza istnienie stanu zagrożenia zdrowia, nie zaś wykazanie, że konkretne naruszenie zdrowia nastąpiło. Ocena natomiast, czy doszło do znęcania się nad zwierzętami w postaci "utrzymywania zwierząt w niewłaściwych warunkach bytowania, w tym utrzymywanie ich w stanie rażącego zaniedbania lub niechlujstwa" oraz "utrzymywanie zwierzęcia bez odpowiedniego pokarmu lub wody przez okres wykraczający poza minimalne potrzeby właściwe dla gatunku", wymaga odwołania się w pewnym zakresie do kryteriów pozaprawnych, zasad doświadczenia życiowego. Zwrócić przy tym należy uwagę, że decyzja w tym przedmiocie ma charakter uznaniowy. Zadaniem Sądu, w sprawie zebrany został wystarczający materiał dowodowy, obrazujący takie warunki przebywania odebranych zwierząt u skarżącej. Jego zawartość nie pozostawia wątpliwości, że doszło do wyczerpania przesłanek określonych w art. 6 ust. 2 pkt 10 i pkt 19 u.o.z. oraz że istniały podstawy do interwencyjnego odebrania zwierząt skarżącej. Sąd administracyjny, a wcześniej organ administracyjny, nie ocenia przy tym stopnia zawinienia skarżącej, jest to bowiem domena prawa karnego. Istotne było stwierdzenie niewłaściwych warunków bytowania zwierząt u skarżącej, nie zaś przypisanie jej winy, nagannego nastawienia do zwierząt lub celowego zadawania im bólu lub cierpienia. Chodzi o zobiektywizowane okoliczności, wskazujące na to, że sposób traktowania zwierzęcia przez właściciela lub opiekuna, czy też jego zaniechania, powoduje u zwierzęcia ból lub cierpienie albo do niego dopuszcza. Jednocześnie Sąd nie kwestionuje, że skarżąca ze zwykłej ludzkiej potrzeby serca opiekowała się zwierzętami w miarę swoich mocno ograniczonych możliwości. Skarżąca pełniła rolę, i jak wynika z oględzin z 31.08.2022 r., nadal tak czyni, swego rodzaju schroniska dla zwierząt. Tym niemniej, w sprawie nie budzi wątpliwości to, co zresztą przyznaje skarżąca, że nie była ona w stanie zapewnić zwierzętom odpowiedniej opieki higienicznej i zdrowotnej (weterynaryjnej), co odpowiada utrzymywaniu zwierząt w niewłaściwych warunkach bytowania. Pomimo tego, że wszystkie psy miały właściwą masę ciała (w normie), jednak były zapchlone, miały dużą ilość kleszczy, pasożyty, parwowirozę (szczenięta), niektóre wymagały zabiegów chirurgicznych. Skarżąca nie była w stanie zapewnić odebranym zwierzętom profilaktyki weterynaryjnej w postaci szczepień przeciw chorobom wirusowym, wściekliźnie, nie poddawała zwierząt odrobaczaniu. W ocenie Sądu, konsekwencją takich ustaleń faktycznych musiało być wydanie decyzji na podstawie art. 7 ust. 1 i ust. 3 u.o.z. Wydając na tej podstawie decyzję organ administracyjny nie ocenia przy tym działań schroniska związanych z brakiem okazania odebranych zwierząt, powinno to stanowić przedmiot odrębnych czynności wyjaśniających, czy też działań skarżącej związanych z uprządkowaniem terenu należącej do niej posesji, które podjęła po dniu 29.03.2022 r.

Mając na uwadze powyższe Sąd uznał, że zgromadzony w sprawie materiał dowodowy, jak i treść uzasadnień kontrolowanych rozstrzygnięć organów orzekających w sprawie nie pozwalają stwierdzić, aby decyzja o czasowym odebraniu skarżącej zwierząt przekroczyła granice uznania administracyjnego i wynikła z wadliwie ustalonego stanu faktycznego.

Mając powyższe na uwadze Sąd na podstawie art. 151 p.p.s.a. orzekł jak w pkt I sentencji.

O kosztach zastępstwa procesowego oraz zwrocie niezbędnych i udokumentowanych wydatków orzeczono w pkt II i III sentencji wyroku na podstawie art. 250 § 1 p.p.s.a.