Wyrok z dnia 2022-05-31 sygn. I SA/Gd 1516/21

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Irena Wesołowska, Sędziowie Sędzia NSA Alicja Stępień (spr.), Sędzia WSA Krzysztof Przasnyski, Protokolant Starszy Sekretarz Sądowy Joanna Mierzejewska, , po rozpoznaniu w Wydziale I na rozprawie w dniu 31 maja 2022 r. sprawy ze skargi M.M na decyzję Dyrektora Izby Administracji Skarbowej z dnia 13 września 2021 r. nr [...] w przedmiocie odmowy wydania zgody na zbycie nieruchomości oddala skargę.

M.M. w dniu 10 listopada 2020 r. złożyła wniosek - w trybie art. 19 ust. 6 ustawy o podatku od spadków i darowizn - o wydanie pisemnej zgody Naczelnika Urzędu Skarbowego w Wejherowie na zawarcie umowy sprzedaży działki nr [...] stanowiącej część nieruchomości objętej księgą wieczystą Kw nr [...]. Przedmiotowa działka weszła w skład spadku po S.R.. M.M. wskazała, że na mocy ugody sądowej - częściowego działu spadku z 24 lipca 2020 r. zawartej w sprawie sygn. akt I Ns 695/18 przed Sądem Rejonowym w Wejherowie - została jedynym właścicielem ww. działki.

Pismem z 7 stycznia 2021 r. Naczelnik Urzędu Skarbowego w Wejherowie wezwał M.M. do przesłania kopii ugody Sądu Rejonowego w Wejherowie z 24 lipca 2020 r. sygn. akt I Ns 695/18 w sprawie działu spadku po S.R..

Korespondencją z 9 lutego 2021 r. M.M. wniosła o ponowne przesłanie przesyłki z Urzędu Skarbowego w Wejherowie, która została zwrócona do adresata 26 stycznia 2021 r..

Pismem z 28 lutego 2021 r. organ podatkowy pierwszej instancji przekazał stronie kopię wezwania z 7 stycznia 2021 r. Korespondencja została skutecznie doręczona w dniu 12 marca 2021 r..

Decyzją z 17 marca 2021 r. nr 2220-SPV-2.4054.584.2020 Naczelnika Urzędu Skarbowego w Wejherowie odmówił wydania zgody na zbycie nieruchomości stanowiącej działkę nr [...] o powierzchni gruntu 597 m2 położonej w R., objętej Kw [...], będącej w udziale ½ części przedmiotem spadku po S.R..

Z uzasadnienia ww. decyzji wynikało, że:

• pismem z 7 stycznia 2021 r. wezwał M.M. do dostarczenia ww. kopii ugody, jednak do dnia wydania przedmiotowej decyzji ww. dokument nie wpłynął,

• nie dysponuje informacjami, w jaki sposób i w jakim zakresie dział spadku został dokonany, tym samym nie wiadomo, czy przypadająca stronie część masy spadkowej jest wystarczająca do uregulowania ustalonego zobowiązania, jak również z uwagi na wysoką kwotę zobowiązania podatkowego, które nie zostało zapłacone.

W odwołaniu z 20 kwietnia 2021 r. strona wniosła o zmianę decyzji poprzez udzielenie wnioskowanej zgody na zbycie nieruchomości. Wskazała, że

- dział spadku został dokonany ugodą sądową zawartą 24 lipca 2020 r. przed Sądem Rejonowym w Wejherowie w sprawie o sygn. akt I Ns 1308/15,

- oryginał ugody znajduje się w aktach sprawy, jako część protokołu;

- strona nie dysponuje oryginałem a zapoznanie się jest możliwe tylko poprzez przeprowadzenie dowodu z akt sprawy.

Załączyła także kopię wypisu z protokołu rozprawy z 24 lipca 2020 r., sygn. akt I Ns 695/18 zawierającego ugodę częściową działu spadku po S.R..

W toku postępowania odwoławczego w odpowiedzi na wezwanie z 21 maja 2021 r. o uzupełnienie braków formalnych odwołania, tj. podpisu, M.M. przesłała:

- podpisane odwołanie,

- kopię ugody Sądu Rejonowego w Wejherowie z 24 lipca 2020 r., sygn. akt I Ns 695/18 w sprawie działu spadku po S.R.;

- oraz pismo, w którym wniosła o "przeprowadzenie dowodu z akt sprawy podatkowej w wymiar podatku od spadku po S.R. prowadzonej przez Urząd Skarbowy w Wejherowie na okoliczność, że wartość odziedziczonego majątku wielokrotnie przekracza należny podatek od działki nr [...]".

Po rozpoznaniu sprawy Dyrektor Izby Administracji Skarbowej w Gdańsku, działając na podstawie art. 233 § 1 pkt 1 ustawy Ordynacja podatkowa, decyzją z 13 września 2021 r. nr 2201-IOD-4.4104.45.20201 utrzymał w mocy decyzję organu podatkowego pierwszej instancji.

W uzasadnieniu wskazano, że aby organ mógł wyrazić zgodę, organ ten musi uzyskać informację o przedmiocie opodatkowania oraz uzyskać pozostałe informacje potrzebne do określenia wysokości podatku. Dopiero po wydaniu stosownej decyzji istnieje możliwość zabezpieczenia wykonania tego obowiązku, a więc powstaje stan, w którym organ może wyrazić zgodę, o której mowa w art. 19 ust. 6 u.p.s.d..

W omawianej sprawie na moment wydania zakwestionowanej decyzji z 17 marca 2021 r. stan faktyczny w sprawie dotyczącej zobowiązania podatkowego w podatku od spadków i darowizn z tytułu nabycia spadku po S.R. nie został jednoznacznie ustalony w związku ze skargą M.M. na decyzję Dyrektora Izby Administracji Skarbowej w Gdańsku z 7 czerwca 2019 r. nr 2201-IOD-4.4104.6.2019 r. uchylającą decyzję organu podatkowego pierwszej instancji z 9 listopada 2018 r. nr 2220-SPV-2.4104.47.2017 i przekazującą sprawę do ponownego rozpatrzenia przez ten organ. W dniu 11 sierpnia 2020 r. WSA w Gdańsku wyrokiem sygn. akt I SA/Gd 211/20 oddalił przedmiotową skargę, a akta sprawy na dzień 17 marca 2021 r. pozostawały w siedzibie WSA w Gdańsku.

Dodatkowo na dzień 17 marca 2021 r. Naczelnik Urzędu Skarbowego w Wejherowie nie posiadał wiedzy na temat warunków zawartej 24 lipca 2020 r. częściowej ugody w zakresie działu spadku, którą Strona przesłała wraz z odwołaniem do Dyrektora Izby Administracji Skarbowej w Gdańsku.

Zatem w ocenie organu odwoławczego zasadnie Naczelnik Urzędu Skarbowego w Wejherowie odmówił wydania zgody na zbycie nieruchomości stanowiącej przedmiot spadku.

W skardze do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego na decyzję Dyrektora Izby Administracji Skarbowej w Gdańsku z dnia 13 września 2021 r. nr 2201-IOD-4.4104.45.2021 oraz poprzedzającą ją decyzję Naczelnika Urzędu Skarbowego w Wejherowie z dnia 17 marca 2021 r. nr 2220-SPV-2.4054.584.2020 w sprawie odmowy wydania zgody na zbycie działki nabytej w spadku po S.R. strona zarzuciła:

-naruszenie 187 § 1 ordynacji podatkowej przez naruszenie obowiązku zebrania i rozpatrzenia całego zebranego w sprawie materiału dowodowego, a zwłaszcza treści ugody z dnia 24 lipca 2020 r. oraz dowodów zebranych w toku postępowania o wymiar podatku od spadków i darowizn,

-naruszenie prawa materialnego art. 19 ust. 6 ustawy o podatku od spadków i darowizn poprzez odmowę wyrażenia zgody na sprzedaż działki stanowiącej niecałe 0,8%

powierzchni nieruchomości nabytych w spadku.

Wskazując na powyższe podstawy wniesiono o:

1) uchylenie wskazanych decyzji i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania organowi pierwszej instancji,

2) zasądzenie kosztów postępowania według norm prawem przepisanych.

W odpowiedzi na skargę organ wniósł o jej oddalenie.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku zważył, co następuje:

Skarga nie jest zasadna.

Zgodnie z treścią art. 19 ust. 6 w sytuacji gdy przedmiotem aktu notarialnego ma być zbycie praw do spadku albo zbycie tub obciążenie rzeczy lub praw majątkowych uzyskanych tytułem spadku, notariusz może dokonać tych czynności tylko za uprzednią pisemną zgodą naczelnika urzędu skarbowego albo po przedstawieniu zaświadczenia wydanego przez naczelnika urzędu skarbowego potwierdzającego, że nabycie jest zwolnione od podatku, należny podatek został zapłacony albo zobowiązanie podatkowe wygasło wskutek przedawnienia.

Nie ulega wątpliwości, że obowiązek uzyskania zgody naczelnika urzędu skarbowego w trybie art. 19 ust. 6 ustawy o podatku od spadków i darowizn został nałożony na podatników w celu uszczelnienia systemu podatkowego i zabezpieczenia interesów państwa, bowiem zgodnie z art. 84 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej każdy obywatel Rzeczypospolitej Polskiej jest obowiązany do ponoszenia ciężarów i świadczeń publicznych, w tym podatków, określonych w ustawie. Istotne jest też, że zgoda w trybie art. 19 ust. 6 może być wydana w sytuacji, gdy pomimo nieuiszczenia podatku od nabycia majątku, który ma być przedmiotem zbycia zachodzą okoliczności faktyczne, pozwalające organowi na dokonanie wymiaru podatku i jego zaspokojenie przez Państwo. Z tego wynika, że aby organ mógł wyrazić zgodę, o której mowa w omawianym przepisie, organ ten musi uzyskać informację o przedmiocie opodatkowania oraz uzyskać pozostałe informacje potrzebne do określenia wysokości podatku. Dopiero po wydaniu stosownej decyzji wymiarowej istnieje możliwość zabezpieczenia wykonania tego obowiązku, a więc powstaje stan, w którym organ może wyrazić zgodę, o której mowa w art. 19 ust. 6 u.p.s.d..

Jak wynika z powyższego dla wyrażenia zgody przez naczelnika urzędu skarbowego w trybie art. 19 ust. 6 ustawy o podatku od spadków i darowizn niezbędne jest uprzednie ustalenie wysokości zobowiązania podatkowego, która ma istotne znaczenie dla ustanowienia zabezpieczenia wykonania tego obowiązku, bądź okoliczności faktyczne sprawy nie budzą wątpliwości i pozwalają na dokonanie wymiaru zobowiązania podatkowego oraz jego zaspokojenie. Sąd podziela w tym zakresie pogląd NSA wyrażony w sprawie II FSK 754/15 zakończonej wyrokiem z 12 kwietnia 2017r.

Należy więc zauważyć, że z akt sprawy wynika, że na moment wydania zakwestionowanej decyzji, stan faktyczny w sprawie dotyczącej zobowiązania podatkowego w podatku od spadków i darowizn z tytułu nabycia spadku po S.R. nie został jednoznacznie ustalony w związku ze skargą strony na decyzję Dyrektora Izby Administracji Skarbowej w Gdańsku z 7 czerwca 2019 r. nr 2201-IOD-4.4104.6.2019 r. uchylającą decyzję organu podatkowego pierwszej instancji z 9 listopada 2018 r. nr 2220-SPV-2.4104.47.2017 i przekazującą sprawę do ponownego rozpatrzenia przez ten organ. Jakkolwiek w dniu 11 sierpnia 2020 r. WSA w Gdańsku wyrokiem sygn. akt I SA/Gd 211/20 oddalił przedmiotową skargę, to w kontekście wydanej przez Dyrektora Izby Administracji Skarbowej decyzji z dnia 7 czerwca 2019 r. nr 2201-IOCM.4104.6.2019 r. - oznaczało, że bez ponownego przeprowadzenia postępowania dowodowego w sprawie brak jest możliwości stwierdzenia jakie w rzeczywistości zobowiązanie w podatku od spadków i darowizn będzie ciążyło na skarżącej i czy będzie możliwe jego zaspokojenie.

W świetle zatem powołanych wyżej przepisów - w tym przede wszystkim art. 19 ust. 6 ustawy o podatku od spadków i darowizn -prawidłowe jest stanowisko organu, że brak było możliwości wydania w sprawie rozstrzygnięcia zgodnego z żądaniem skarżącej. W tej sytuacji podnoszone w tym zakresie zarzuty należy uznać za bezpodstawne, w tym dotyczące naruszenia art. 187 Ordynacji podatkowej. W stanie niniejszej sprawy na dzień wydania decyzji prawidłowo zrealizowano ciążący na organach podatkowych obowiązek zebrania i rozpatrzenia w sposób wyczerpujący całego materiału dowodowego oraz jego swobodnej oceny.

Mając to na uwadze Sąd uznał, że w okolicznościach niniejszej sprawy zaskarżona decyzja odpowiada prawu.

Z tego powodu skarga jako niezasadna - została na podstawie art. 151 p.p.s.a. oddalona.