Wyrok z dnia 2022-07-13 sygn. I SA/Kr 537/22

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie w składzie następującym: Przewodniczący: Sędzia WSA Urszula Zięba Sędziowie: WSA Grzegorz Klimek WSA Michał Niedźwiedź (spr.) Protokolant: starszy sekretarz sądowy Katarzyna Zbylut po rozpoznaniu w dniu 13 lipca 2022 r. na posiedzeniu niejawnym w trybie uproszczonym sprawy ze skargi H. F. na decyzję Dyrektora Izby Administracji Skarbowej w K. z dnia 7 marca 2022 r., nr [...] w przedmiocie podatku od spadków i darowizn skargę oddala.

1.1. Decyzją z 2 grudnia 2021 r. Naczelnik Urzędu Skarbowego w M. ustalił H.F. – nazywanej dalej "Skarżącą", wysokość zobowiązania podatkowego w podatku od spadków i darowizn.

1.2. Po rozpoznaniu odwołania Skarżącej, decyzją z 7 marca 2022 r. (nr 1201-IOP1-2.4104.3.2022.6), Dyrektor Izby Administracji Skarbowej w Krakowie utrzymał w mocy rozstrzygnięcie organu pierwszej instancji.

Przedstawiając stan faktyczny sprawy organ wskazał, że 19 stycznia 2018 r. Sąd Okręgowy w Krakowie wydał postanowienie, w którym stwierdził, iż Skarżąca nabyła spadek po swojej teściowej, H.F.2, w 1/3 części. 21 listopada 2018 r. Skarżącą złożyła we właściwym urzędzie skarbowym zeznanie podatkowe SD-3 o nabyciu rzeczy lub praw majątkowych tytułem dziedziczenia wymieniając w nim składniki spadku oraz ich wartość. Na tej podstawie organ pierwszej instancji ustalił Skarżącej wysokość zobowiązania podatkowego.

Dalej, odwołując się do art. 922, art. 924 i art. 925 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2020 r., poz. 1740 ze zm.; dalej jako "k.c."), Dyrektor Izby Administracji Skarbowej w Krakowie przedstawił zasady nabywania spadków. Podkreślił przy tym, że z przepisów tych oraz orzecznictwa Sądu Najwyższego wynika, że spadek nabywa się w chwil śmierci spadkodawcy. Niemniej jednak, zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 1 oraz ust. 4 ustawy z 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz. U. z 2021 r., poz. 1043 ze zm.; dalej jako "u.p.s.d.") obowiązek podatkowy powstaje z chwilą przyjęcia spadku, a jeżeli spadkobierca nie zgłasza do opodatkowania nabycia spadku, obowiązek ten powstaje z chwilą uprawomocnienia się postanowienia sądu o stwierdzeniu nabycia spadku. W świetle tych przepisów dział spadku nie ma znaczenia dla wymiaru podatku oraz obowiązku jego zapłaty. Tym samym postępowanie w przedmiocie działu spadku nie stanowi podstawy do zawieszenia postępowania podatkowego, czy też odstąpienia od wymiaru podatku.

Odnosząc się do podniesionej w odwołaniu kwestii zastosowania zwolnienia od podatku, organ zwrócił również uwagę, że Skarżąca nabyła spadek po swojej teściowej, a co za tym idzie nie znajduje się w grupie podatników, którzy na mocy art. 4a ust. 1 pkt 1 u.p.s.d. objęci są zwolnieniem podatkowym.

2.1. W skardze wywiedzionej od powyższej decyzji przez Skarżącą podniesiono zarzut naruszenia:

- art. 121 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r., poz. 1540 ze. zm.; dalej jako "O.p.") oraz art. 8 w zw. z art. 9 ustawy z 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2021 r., poz. 735 ze zm., dalej jako "k.p.a.") poprzez wprowadzenie w błąd co do terminu i formy wniesienia zgłoszenia o nabyciu własności rzeczy lub praw majątkowych (nabycia spadku);

- art. 139 § 1 O.p. poprzez wydanie decyzji przez Naczelnika Urzędu Skarbowego w M. z naruszeniem ustawowego terminu załatwienia sprawy.

Skarżąca wniosła o uchylenie w całości zaskarżonej decyzji oraz poprzedzającej ją decyzji organu pierwszej instancji, jak również zasądzenie zwrotu kosztów postępowania według norm przepisanych.

2.2. W odpowiedzi na skargę organ wniósł o jej oddalenie.

3. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie zważył, co następuje:

3.1. Skarga okazała się bezzasadna, dlatego została oddalona.

3.2. Z motywów skargi wynika, że według strony zasadniczą przyczyną, ze względu na którą zaskarżoną decyzję należy uchylić zasadniczym powodem, ze względu na który zaskarżoną decyzję należy uchylić, było podanie błędnych informacji przez pracowniczkę urzędu skarbowego. W toku rozmowy telefonicznej, mąż Skarżącej, J.F., miał zostać poinstruowany, że warunkiem prawidłowego zgłoszenia nabycia spadku jest prawomocność postanowienia o stwierdzeniu jego nabycia, co powinna potwierdzać znajdująca się na nim pieczęć. Strona przedstawiła na tę okoliczność dowód w postaci nagrania rozmowy. Tym samym, ponieważ Skarżąca została wprowadzona w błąd, nie dochowała terminu zgłoszenia warunkującego zastosowanie względem niej zwolnienia podatkowego.

Zdaniem Sądu, argumentacja strony jest o tyle chybiona, że – jak trafnie zauważył Dyrektor Izby Administracji Skarbowej w Krakowie – zwolnienie przewidziane w art. 4a ust. 1 pkt 1 u.p.s.d. adresowane jest do małżonków, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwa, ojczyma oraz macochy. Tym samym skoro Skarżąca była synową spadkodawczyni, nie jest adresatem tej normy prawnej, a w konsekwencji nie jest uprawniona do skorzystania z omawianego zwolnienia. Z uwagi na powyższe przywołana w skardze okoliczność nie mogła wpłynąć na rozstrzygnięcie sprawy.

W konsekwencji organy nie mogły naruszyć art. 121 O.p. w sposób przedstawiony przez stronę. Natomiast zarzut naruszenia art. 8 i 9 k.p.a. jest o tyle bezzasadny, że przepisy te nie mogły mieć zastosowania w sprawie. W przypadku postępowania podatkowego właściwe przepisy znajdują się bowiem w Ordynacji podatkowej, co wyraźnie wynika z art. 1 oraz art. 2 § 1 pkt 1 tej ustawy.

3.3. Rozpoznając sprawę poza granicami skargi Sąd nie znalazł naruszeń, które powinny skutkować uchyleniem kontrolowanej decyzji. Ustalenia stanu faktycznego dotyczące momentu nabycia spadku oraz jego wartości są jasne, precyzyjne oraz logiczne, jak również znajdują potwierdzenie w zebranym w sprawie materiale dowodowym (art. 187 §1 i art. 191 O.p.). Przy czym nie zostały one zakwestionowane przez stronę na żadnym etapie postępowania podatkowego oraz sądowoadministracyjnego.

Jako trafne należy również ocenić rozważania dotyczące stanu prawnego, w ramach których organ przedstawił wynikające z przepisów Kodeksu cywilnego zasady dotyczące momentu nabycia spadku oraz ich znaczenie dla ustalenia momentu powstania obowiązku podatkowego w podatku od spadków i darowizn. Sąd podzielę przy tym stanowisko organu, zgodnie z którym w świetle art. 6 ust. 1 pkt 1 oraz ust. 4 u.p.s.d. o powstaniu obowiązku podatkowego decyduje przyjęcie spadku lub uprawomocnienie się orzeczenia stwierdzającego jego nabycie. Równocześnie, skoro w postanowieniu o stwierdzeniu nabycia spadku nie rozstrzyga się, jakie rzeczy lub prawa majątkowe przypadają poszczególnym spadkobiercom, spadkobierca, który nabył prawo do spadku stwierdzone prawomocnym postanowieniem sądu, jest zobowiązany do uiszczenia podatku od spadków i darowizn. Tym samym powstanie obowiązku podatkowego jest niezależne od przeprowadzenia działu spadku, a postępowanie w tym przedmiocie nie ma znaczenia dla wymiaru podatku od spadków i darowizn.

3.4. Odnosząc się do zarzutu naruszenia art. 139 § 1 O.p. należy zwrócić uwagę, że przewidziany w tym przepisie termin do załatwienia sprawy ma charakter instrukcyjny. Tym samym uchybienie mu przez organ może stanowić podstawę do stwierdzenia bezczynności organ albo prowadzenia postępowania w sposób przewlekły, nie ma jednak ono wpływu na uprawnienie organu do podjęcia merytorycznego rozstrzygnięcia w sprawie.

3.5. Sąd orzekł jak w sentencji na podstawie art. 151 ustawy z 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sadami administracyjnymi (Dz.U. z 2022 r., poz. 329 ze zm.).