Wyrok z dnia 2024-11-07 sygn. IV SA/Po 679/24

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Katarzyna Witkowicz-Grochowska (spr.) Sędzia WSA Józef Maleszewski Asesor sądowy WSA Sebastian Michalski po rozpoznaniu w trybie uproszczonym w dniu 7 listopada 2024 r. sprawy ze skarg K. P. na decyzje Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z dnia 8 lipca 2024 r. znak [...] w postępowaniach o nr: [...], [...], [...], [...] oraz 9 lipca 2024 r. znak [...] w postępowaniach o nr: [...], [...], [...], [...] w przedmiocie świadczenia wychowawczego 1. uchyla zaskarżone decyzje oraz poprzedzające je decyzje Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z dnia [...] maja 2024 r. znak [...] w postępowaniach o nr: [...], [...], [...], [...] oraz z dnia 15 maja 2024 r. znak [...] w postępowaniach o nr: [...], [...], [...], [...]; 2. zasądza od Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych na rzecz skarżącej K. P. kwotę 3.840 zł (słownie: trzy tysiące osiemset czterdzieści złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania.

Prezes Zakładu Ubezpieczeń Społecznych decyzjami z dnia 8 lipca 2024 r. znak [...] w postępowaniach o nr: [...], [...], [...], [...] oraz z dnia 9 lipca 2024 r. znak [...] w postępowaniach o nr: [...], [...], [...], [...] w przedmiocie świadczenia wychowawczego utrzymał w mocy decyzje Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z dnia 15 maja 2024 r. znak [...] w postępowaniach o nr: [...], [...], [...], [...] oraz z dnia 15 maja 2024 r. znak [...] w postępowaniach o nr: [...], [...], [...], [...].

Powyższe decyzje zapadły w następującym stanie faktycznym i prawnym.

W dniu 7 lutego 2022 r. Skarżąca K. P. wystąpiła z wnioskiem o przyznanie świadczenia wychowawczego na czwórkę dzieci: M., P. , A. i G. , na okres świadczeniowy trwający od 1 czerwca 2022 r. do 31 maja 2023 r. W wyniku automatycznego rozpatrzenia złożonego wniosku przez system informatyczny ZUS, w dniu 18 marca 2022 r. K. P. przyznano prawo do świadczenia wychowawczego na czworo dzieci w pełnej wysokości, na cały okres świadczeniowy (znak sprawy [...]).

Następnie, w dniu 10 lutego 2023 r. K. P. złożyła wniosek, o świadczenie wychowawcze na dzieci: M., P. , A. i G. na okres świadczeniowy trwający od 1 czerwca 2023 r. do 31 maja 2024 r. Do wniosku dołączyła wyrok rozwodowy Sądu Okręgowego w P. z dnia [...] sygn. akt [...], w którym sąd ustalił, że opieka nad dziećmi będzie sprawowana przez rodziców naprzemiennie, zgodnie z porozumieniem z [...] w cyklach tygodniowych. Na tej podstawie informacjami z 25 kwietnia 2023 r. przyznano Skarżącej prawo do świadczenia wychowawczego po [...] zł na każde z dzieci (znak sprawy [...]). Następnie, na skutek wniosku Skarżącej decyzjami z 30 maja 2023 r. zmieniono wysokość przyznanego świadczenia z [...] zł na [...] zł na każde dziecko. Jednocześnie organ wskazał, że na podstawie orzeczenia sądu sygn. akt [...] ustalił, że wnioskodawczyni sprawuje faktyczną opiekę nad dziećmi, co oznacza że dzieci z nią zamieszkują. W sprawie nie mają zastosowania przepisy art. 5 ust. 2a ustawy o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci dotyczące sprawowania opieki naprzemiennej nad dziećmi przez oboje rodziców.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych decyzjami z dnia 15 maja 2024 r., znak [...] w postępowaniach o nr: [...], [...], [...], [...] zmienił wysokość przyznanego K. P. w informacji z 18 marca 2022 r. świadczenia wychowawczego na każde z dzieci. Ustalono, że świadczenie przysługuje na okres od 1 czerwca 2022 r. do 31 maja 2023 r. kwocie [...]zł miesięcznie.

Natomiast kolejnymi decyzjami z tego samego dnia - 15 maja 2024 r. - znak [...] w postępowaniach o nr: [...], [...], [...], [...] Zakład Ubezpieczeń Społecznych zmienił wysokość przyznanego K. P. w informacji z 25 kwietnia 2023 r. świadczenia wychowawczego na każde z dzieci. Ustalono, że świadczenie przysługuje na okres od 1 czerwca 2023 r. do 31 grudnia 2023 r. w kwocie [...]zł miesięcznie oraz na okres od 1 stycznia 2024 r. do 31 maja 2024 r. w kwocie [...]zł miesięcznie.

W uzasadnieniu każdej z powyższych decyzji z 15 maja 2024 r. organ I instancji wskazał, że na podstawie orzeczenia sądu sygn. akt [...] z dnia [...] ustalił, że dzieci są pod opieką naprzemienną obydwojga rodziców. Zastosowanie znajduje przepis art. 5 ust. 2a ustawy o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci. Następnie wskazano, że wypłacone świadczenie wychowawcze za wskazane w decyzjach okresy stanowi nienależnie pobrane świadczenie wychowawcze, o którym mowa w art. 25 ustawy o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci. Nienależnie pobrane świadczenia zobowiązana jest wpłacić na wskazany rachunek bankowy. Nadto dodano w decyzji, że brak zwrotu nienależnie pobranego świadczenia wychowawczego wiąże się z naliczeniem ustawowych odsetek.

K. P. złożyła odwołanie od powyższych decyzji, w którym wskazała, że w decyzjach wydanych dnia 30 maja 2023 r. ZUS ustalił, że na podstawie orzeczenia sądu sygn. akt [...], jako matka, sprawuje ona faktyczną opiekę nad dzieckiem, co oznacza, że dziecko (a w istocie dzieci), z nią zamieszkują. Zdaniem Odwołującej się kuriozalne jest to, iż ZUS zmienił swoją decyzję, mimo iż w międzyczasie okoliczności nie uległy zmianie.

Zdaniem K. P. zastosowanie powinna znaleźć bowiem ogólna zasada, wynikająca z art. 4 ust. 2 tej ustawy, w świetle której, świadczenie wychowawcze przysługuje matce, ojcu, opiekunowi faktycznemu dziecka, jeżeli dziecko wspólnie z nim zamieszkuje i pozostaje na jego utrzymaniu. Jeśli ZUS ustali, że dziecko faktycznie mieszka z matką i to ona sprawuje nad nim opiekę, to świadczenie wychowawcze przyznawane jest jej, zgodnie z tym przepisem. K. P. wskazała, że niepodważalnym dowodem na faktyczne sprawowanie opieki przez nią nad dziećmi jest treść porozumienia zawartego dnia 26 marca 2022 r. pomiędzy nią, a jej byłym mężem, M. R., które dołączyła jako dowód. K. P. argumentowała, że jej były mąż jeszcze przed rozwiązaniem małżeństwa wiedział, że faktyczny, w tym finansowy, ciężar wychowania dzieci będzie spoczywał na niej, stad też zgodził się, aby to Odwołująca się wnioskowała i pobierała świadczenie wychowawcze dla ich wspólnych dzieci.

Dalej wskazano, że charakter i cel tego świadczenia winny mieć nadrzędne znaczenie przy ustalaniu praw do niego. Świadczenie to służy zaspokojeniu potrzeb dziecka, dbałości o jego dobro i ochronę. Skierowane jest do podmiotów, które opiekę nad dzieckiem rzeczywiście sprawują. Chociaż świadczenie wychowawcze przysługuje osobie uprawnionej, to w istocie świadczenie to służy dziecku. Przy ustaleniu, że rodzic dziecka, któremu świadczenie wychowawcze przyznano, faktycznie w tym okresie nie posiadał prawa do tego świadczenia, ale świadczenie zostało przeznaczone na pokrycie wydatków związanych z zaspokojeniem potrzeb dziecka, to brak jest podstaw do żądania zwrotu takiego świadczenia. W konsekwencji okoliczność, na co wypłacone świadczenie zostało przeznaczone (wykorzystane), ma istotny wpływ na ocenę czy świadczenie to było nienależne.

Odwołująca się podała, że nie powinno być tak, że formalistyczne podejście organów spowoduje, że dziecko zostanie pozbawione świadczenia wychowawczego, gdyż to ono jest ostatecznym beneficjentem tej formy pomocy.

Prezes Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w wyniku rozpatrzenia odwołania K. P. od decyzji ZUS z dnia 15 maja 2024 r. wydał decyzje z dnia:

1. 08 lipca 2024 r., znak sprawy: [...], postępowanie: [...] o utrzymaniu w mocy decyzji ZUS z dnia 15 maja 2024 r. o zmianie wysokości świadczenia wychowawczego na dziecko G. R., na okres świadczeniowy trwający od 1 czerwca 2022 r. do 31 maja 2023 r.,

2. 08 lipca 2024 r., znak sprawy: [...], postępowanie: [...] o utrzymaniu w mocy decyzji ZUS z dnia 15 maja 2024 r. o zmianie wysokości świadczenia wychowawczego na dziecko P. R., na okres świadczeniowy trwający od 1 czerwca 2022 r. do 31 maja 2023 r.,

3. 08 lipca 2024 r., znak sprawy: [...], postępowanie: [...] utrzymaniu w mocy decyzji ZUS z dnia 15 maja 2024 r. o zmianie wysokości świadczenia wychowawczego na dziecko M. R., na okres świadczeniowy trwający od 1 czerwca 2022 r. do 31 maja 2023 r.,

4. 08 lipca 2024 r., znak sprawy: [...], postępowanie: [...] o utrzymaniu w mocy decyzji ZUS z dnia 15 maja 2024 r. o zmianie wysokości świadczenia wychowawczego na dziecko A. R., na okres świadczeniowy trwający od 1 czerwca 2022 r. do 31 maja 2023 r.,

5. 09 lipca 2024 r., znak sprawy: [...], postępowanie: [...] o utrzymaniu w mocy decyzji ZUS z dnia 15 maja 2024 r. o zmianie wysokości świadczenia wychowawczego na dziecko G. R., na okres świadczeniowy trwający od 1 czerwca 2023 r. do 31 maja 2024 r.,

6. 09 lipca 2024 r., znak sprawy: [...], postępowanie: [...] o utrzymaniu w mocy decyzji ZUS z dnia 15 maja 2024 r. o zmianie wysokości świadczenia wychowawczego na dziecko P. R., na okres świadczeniowy trwający od 1 czerwca 2023 r. do 31 maja 2024 r.,

7. 09 lipca 2024 r., znak sprawy: [...], postępowanie: [...] o utrzymaniu w mocy decyzji ZUS z dnia 15 maja 2024 r. o zmianie wysokości świadczenia wychowawczego na dziecko M. R., na okres świadczeniowy trwający od 1 czerwca 2023 r. do 31 maja 2024 r.,

8. 09 lipca 2024 r., znak sprawy: [...], postępowanie: [...] o utrzymaniu w mocy decyzji ZUS z dnia 15 maja 2024 r. o zmianie wysokości świadczenia wychowawczego na dziecko A. R., na okres świadczeniowy trwający od 1 czerwca 2023 r. do 31 maja 2024 r.

W uzasadnieniu wskazano, że zgodnie z art. 5 ust. 2a ustawy z dnia 11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci, w przypadku gdy dziecko, zgodnie z orzeczeniem sądu, jest pod opieką naprzemienną obydwojga rodziców rozwiedzionych, żyjących w separacji lub żyjących w rozłączeniu sprawowaną w porównywalnych i powtarzających się okresach, kwotę świadczenia wychowawczego ustala się każdemu z rodziców w wysokości połowy kwoty przysługującego za dany miesiąc świadczenia wychowawczego, tj. [...] zł (od 1.01.2024 r. – [...] zł). Organ wskazał, że w przedmiotowej sprawie do akt załączono wyrok z [...] Sądu Okręgowego w P. sygn. akt [...], uprawomocniony 15 maja 2022 r., ustalający, że każde z rodziców będzie sprawować opiekę naprzemienną nad dzieckiem. Organ podał, że podniesione w odwołaniu okoliczności, że ustaliła z drugim rodzicem, M. R., że nie będzie on dochodzić wypłaty świadczenia wychowawczego, ani nie będzie składał o to wniosku, nie mają wpływu na wysokość przyznanego świadczenia. Aby na dane dziecko rodzice otrzymali świadczenia wychowawcze w sumarycznej wysokości [...] zł, (od 1.01.2024 r. – [...] zł) rodzice muszą złożyć dwa oddzielne wnioski, tj. każdy z rodziców we własnym imieniu.

Skargę na powyższe decyzje Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z dnia 8 lipca 2024 r. (4 decyzje) i 9 lipca 2024 r. (4 decyzje) nieuwzględniające odwołań i utrzymujące w mocy decyzje Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z dnia 15 maja 2024 r. wniosła K. P. reprezentowana przez zawodowego pełnomocnika:

Zaskarżonym decyzjom Skarżąca zarzuciła:

1. naruszenie przepisów prawa materialnego, a mianowicie:

a) art. 5 ust. 2a ustawy z dnia 11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci poprzez jego bezpodstawne zastosowanie w sytuacji gdy materiał dowodowy nie pozwala na przyjęcie, że rodzice małoletnich dzieci winni otrzymywać świadczenie po połowie, gdyż orzeczenie sądu nie jest wykonywane, a nadto rodzice małoletnich zgodnie ustalili, że beneficjentem świadczenia będzie jedynie matka małoletnich, gdyż to ona uiszcza należności związane z potrzebami małoletnich, a nie ich ojciec,

b) art. 4 ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci poprzez jego niezastosowanie, podczas, gdy materiał dowodowy dawał podstawę ku temu, aby jedynym beneficjentem świadczenia była matka małoletnich dzieci i decyzje w tym zakresie nie wymagały zmiany,

c) art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci poprzez jego niezastosowanie, pominięcie przy ustalaniu świadczenia rzekomo nienależnego,

d) art. 25 ust. 2 ustawy z dnia 11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci poprzez jego błędną wykładnię i uznanie, że matka małoletnich pobrała nienależne świadczenie, a świadczenie na każde z dzieci było i jest należne oraz zostało spożytkowane zgodnie z celem ustawowym na zaspokojenie potrzeb związanych z utrzymaniem i wychowaniem małoletnich dzieci w tym związanych z opieką nad nimi i zaspokojeniem ich potrzeb życiowych.

2. naruszenie przepisów postępowania, które mogło mieć istotny wpływ na treść ostatecznych rozstrzygnięć w sprawie, a mianowicie:

a) art. 7 w zw. z art. 77 § 1 w zw. z art. 80 k.p.a. poprzez brak wyczerpującego zgromadzenia oraz rozpoznania zebranego w sprawie materiału dowodowego, niepodjęcie wszelkich czynności niezbędnych do dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego oraz załatwienia sprawy, a także dokonanie jedynie wybiórczej oceny materiału dowodowego, co skutkowało w swym finalnym kształcie, wadliwym oparciem rozstrzygnięcia na ustaleniach organu, które zostały dokonane w sposób całkowicie dowolny;

b) art. 8 k.p.a. w zw. art. 11 k.p.a. poprzez prowadzenie postępowania administracyjnego w niniejszej sprawie w sposób budzący poważne wątpliwości w zakresie prawidłowości działania organu, jak również naruszający poczucie zaufania do administracji publicznej, w wyniku zastosowania przepisów prawa w stosunku do matki utrzymującej i wychowującej czworo dzieci, co do której nie powinny mieć one zastosowania; państwo powinno ją wspierać, a nie obarczać obowiązkiem zwrotu środków wychowawczych pobranych i spożytkowanych w związku z utrzymaniem małoletnich dzieci,

c) art. 81 a § 1 k.p.a. poprzez jego niezastosowanie w przedmiotowym postępowaniu, niedające się usunąć wątpliwości co do stanu faktycznego, nie zostały rozstrzygnięte na korzyść strony.

Ponadto Skarżąca wniosła o dopuszczenie i przeprowadzenie dowodu z:

a. oświadczenia odwołującej się z dnia 29 lipca 2024 r. na fakt, że pobrane świadczenia wychowawcze zostały spożytkowane zgodnie z ich celem, na zaspokojenie potrzeb małoletnich dzieci,

b. oświadczenia ojca małoletnich dzieci - M. R. z dnia 12 lipca 2024 r. na fakt, że dzieci więcej czasu spędzają z matką, to matka ponosi koszty związane z utrzymaniem i wychowaniem małoletnich, ojciec dzieci zgadza się na pobieranie pełnego świadczenia przez matkę małoletnich.

Skarżąca wniosła o uchylenie w całości zaskarżonych decyzji Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych oraz poprzedzających ich decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych i o umorzenie postępowań w całości oraz o zasądzenie kosztów postępowania.

W uzasadnieniu skargi wskazano, że cel wprowadzonego świadczenia wychowawczego został określony w art. 4 ustawy o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci. Celem świadczenia wychowawczego jest częściowe pokrycie wydatków związanych z wychowywaniem dziecka, w tym z opieką nad nim i zaspokojeniem jego potrzeb życiowych. Chociaż przysługuje ono matce, ojcu lub opiekunowi, to w istocie służy dziecku. Dlatego też faktyczne przeznaczenie wypłaconych pieniędzy ma kluczowy wpływ na ocenę, czy świadczenie było nienależne.

Dalej argumentowano, że zgodnie z art. 25 ust. 1 i ust. 2 pkt 6 ustawy o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci, osoba, która pobrała nienależnie świadczenie wychowawcze, jest obowiązana do jego zwrotu. Za takie świadczenie należy uznać świadczenie wychowawcze, które zostało wypłacone mimo braku prawa do niego. Wydanie spornej decyzji nastąpiło w związku z uchyleniem decyzji przyznającej świadczenie. Niemniej nie zwalniało to organu z obowiązku dokonania oceny, czy pieniądze przyznane w ramach świadczenia wychowawczego zostały wykorzystane zgodnie z ich przeznaczeniem.

Zdaniem Skarżącej organ I jak i II instancji nie dokonał ustalenia na jaki cel zostały wydatkowane środki pobrane w ramach świadczenia wychowawczego. Rodzice małoletnich dzieci zgodnie postanowili, aby w orzeczeniu rozwodowym widniała opieka naprzemienna, gdyż jest to jedyna możliwość, aby sąd nie zasądzał alimentów na rzecz małoletnich dzieci. Matka małoletnich wiedziała, że będzie pierwszoplanowym opiekunem dzieci tj. będzie opłacała wszelkie wydatki związane z małoletnimi takie jak opłaty szkolne, przedszkolne, będzie kupowała im odzież, leki, opłacała zajęcia dodatkowe, rozrywkę, wakacje. Toteż rodzice zgodnie ustalili, że skoro to matka reguluje wszelkie należności na rzecz dzieci to właśnie ona będzie beneficjentem świadczenia wychowawczego - gdyż świadczenie to ma być wydatkowane na dzieci. Ojciec małoletnich nie ponosił kosztów związanych z wychowaniem i utrzymaniem małoletnich w takim zakresie jak ich matka, zatem nie pobierał świadczeń wychowawczych w czym rodzice byli i są zgodni. Od lipca 2024 r. rodzice małoletnich wobec ewidentnego braku wsparcia państwa w wychowaniu dzieci i wydaniu szeregu decyzji nakazujących zwrot świadczenia wychowawczego, które zostało już spożytkowane, ustalili, że złożą dwa wnioski, ale wskażą jeden rachunek bankowy - matki małoletnich. Matka małoletnich była w stałym kontakcie z ZUS i była zapewniana, że skoro dzieci nie są po równo u każdego z rodziców, a to ona sprawuje faktyczną nad nimi opiekę to nie ma potrzeby, aby każdy z rodziców składał wniosek o wypłatę świadczenia, wystarczy, że będzie to robiła Skarżąca. K. P. podała, że zadziwiająca jest zmiana stanowisk ZUS-u, w 2023 r. po odwołaniu zapewniano skarżącą, że świadczenie jej się należy i było wypłacane w pełnej wysokości, po czym w 2024 r. decyzje zostały zmienione na niekorzyść małoletnich dzieci.

Dalej podano, że w przedmiotowym postępowaniu to matka jest pierwszoplanowym opiekunem dzieci, to z matką dzieci spędzają więcej czasu, to matka reguluje należności za wszelkie zobowiązania dotyczące dzieci. Ojciec małoletnich ponosi koszty jedynie związane z utrzymaniem małoletnich, gdy te przebywają u ojca. Przy czym wszelkie zakupy dla dzieci typu zakup odzieży, obuwia, kosmetyków, leków dokonuje skarżąca. Dzieci najczęściej przebywają pod opieką ojca w dni, w które matka wyjeżdża służbowo, jednak mimo to, że ojciec małoletnich wspiera matkę w opiece nad dziećmi jest to opieka nieproporcjonalna. Ojciec małoletnich nie łożył i nie łoży alimentów na dzieci, zatem cały koszt ich utrzymania jest zaspokajany ze świadczeń wychowawczych oraz z dochodów ich matki, która po rozwodzie musiała podejmować dodatkowe zlecenia, aby sprostać rosnącym kosztom utrzymania i wychowania dzieci. Co istotne matka małoletnich nie dysponuje już środkami, które zgodnie z przeznaczeniem ustawowym spożytkowała. Nie wzbogaciła się, nie skumulowała środków, a wydatkowała je na bieżące potrzeby dzieci. Bacząc na fakt, że skarżąca wychowuje czworo dzieci, należy przyjąć za fakt notoryjny, że wydatkuje na utrzymanie i wychowanie dzieci w skali roku kwoty znaczne.

Skarżąca wskazała na pogląd wyrażany w orzecznictwie sądów administracyjnych, zgodnie z którym wskazał, że rodzice mogą porozumiewać się w zakresie zasad wypłaty świadczenia wychowawczego. Pozbawienie matki możliwości uzyskania pełnej kwoty świadczenia godziłoby w zasadę uwzględniania dobra rodziny i naruszałaby przepisy o ochronie praw dziecka. To wartości konstytucyjne - wskazał sąd. Skarżąca w pełni podziela tę retorykę, skoro wraz z byłym mężem są zgodni co do tego kto ponosi koszty związane z utrzymaniem i wychowaniem małoletnich i co do tego kto ma pobierać świadczenie to niezrozumiałym jest dlaczego, jej dzieci mają otrzymać jedynie połowę świadczenia, są one równe względem prawa.

W odpowiedzi na skargę organ wniósł o jej oddalenie, zrelacjonował stan sprawy i podtrzymał stanowisko wyrażone w treści wydanych decyzji.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu zważył, co następuje.

Skargi okazały się zasadne.

Stosownie do dyspozycji art. 1 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. - Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz.U. z 2024 r., poz. 334) sądy administracyjne sprawują kontrolę działalności administracji publicznej jedynie pod względem zgodności z prawem, a więc prawidłowości zastosowania przepisów obowiązującego prawa oraz trafności ich wykładni. Uwzględnienie skargi następuje tylko w przypadku stwierdzenia przez Sąd naruszenia przepisów prawa materialnego lub istotnych wad w prowadzonym postępowaniu (art. 145 § 1 pkt 1 ustawy z 30 sierpnia 2002r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, Dz. U. z 2024 r., poz. 935 dalej "p.p.s.a."). Przy czym podkreślenia wymaga, że zgodnie z art. 134 § 1 p.p.s.a. sąd rozstrzyga w granicach danej sprawy nie będąc jednak związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną. Oznacza to, że bierze pod uwagę wszelkie naruszenia prawa, a także wszystkie przepisy, które powinny znaleźć zastosowanie w rozpoznawanej sprawie, niezależnie od żądań i wniosków podniesionych w skardze – w granicach sprawy, wyznaczonych przede wszystkim rodzajem i treścią zaskarżonego aktu.

Dokonując tak rozumianej kontroli, Sąd doszedł do wniosku, że zaskarżone decyzje naruszają prawo w stopniu skutkującym koniecznością wyeliminowania ich z obrotu prawnego.

Podstawę materialnoprawną decyzji wydanych w niniejszej sprawie stanowiły przepisy ustawy z dnia 11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci (Dz. U. z 2024 r., poz. 421, dalej jako: "u.p.p.w.d."), która określa warunki nabywania prawa do świadczenia wychowawczego oraz zasady przyznawania i wypłacania tego świadczenia (art. 1 ust. 1). Celem tego świadczenia jest częściowe pokrycie wydatków związanych z wychowywaniem dziecka, w tym z opieką nad nim i zaspokojeniem jego potrzeb życiowych (art. 4 ust. 1), przysługuje ono matce albo ojcu, jeżeli dziecko wspólnie zamieszkuje i pozostaje na utrzymaniu matki albo ojca, z zastrzeżeniem art. 5 ust. 2a (art. 4 ust. 2 pkt 1).

Prezes Zakładu Ubezpieczeń Społecznych decyzjami w przedmiocie świadczenia wychowawczego z dnia 8 lipca 2024 r. znak [...] w postępowaniach o nr: [...], [...], [...], [...] utrzymał w mocy poprzedzające je decyzje Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z dnia 15 maja 2024 r. znak [...] w postępowaniach o nr: [...], [...], [...], [...] i decyzjami z dnia 9 lipca 2024 r. znak [...] w postępowaniach o nr: [...], [...], [...], [...] utrzymał w mocy decyzje ZUS z dnia 15 maja 2024 r. znak [...] w postępowaniach o nr: [...], [...], [...], [...].

Jako przedmiot każdej z decyzji organ I instancji każdorazowo wskazał "zmianę wysokości świadczenia". Natomiast w ich uzasadnieniach organ I instancji wskazywał na to, że świadczenie wychowawcze za poszczególne okresy przez K. P. stanowiło świadczenie nienależnie pobrane, nawiązując do art. 25 u.p.p.w.d., nie wskazując jednak na jego treść. Organ nie wskazał przy tym żadnej konkretnej (łącznej) kwoty świadczeń, która miałyby podlegać zwrotowi (wpłaceniu na rachunek ZUS).

Ponadto w treści uzasadnień decyzji organów obu instancji odwołały się one do brzmienia art. 5 ust. 2a u.p.p.w.d., zgodnie z którym w przypadku gdy dziecko, zgodnie z orzeczeniem sądu, jest pod opieką naprzemienną obydwojga rodziców rozwiedzionych, żyjących w separacji lub żyjących w rozłączeniu sprawowaną w porównywalnych i powtarzających się okresach, kwotę świadczenia wychowawczego ustala się każdemu z rodziców w wysokości połowy kwoty przysługującego za dany miesiąc świadczenia wychowawczego.

Dokonując kontroli zaskarżonych decyzji obu instancji Sąd stwierdził w pierwszej kolejności, że zostały one wydane z istotnym naruszeniem art. 107 § 3 k.p.a., a w przypadku Prezesa ZUS także art. 138 § 1 pkt 1 k.p.a., który błędnie utrzymał w mocy decyzje organu I instancji.

Stosownie do art. 107 § 3 k.p.a. - uzasadnienie prawne decyzji powinno zawierać - poza uzasadnieniem faktycznym - także wyjaśnienie jej podstawy prawnej z przytoczeniem przepisów prawa. Z uzasadnienia powinno jednoznacznie wynikać, dlaczego organ przyjął taką, a nie inną kwalifikację prawną ustalonego stanu faktycznego.

Żaden z organów w niniejszej sprawie nie uczynił zadość temu wymogowi, gdyż z zaskarżonych decyzji nie wynika jednoznacznie, który z powoływanych przepisów stanowił podstawę rozstrzygnięcia; nie można też tego z całą pewnością wywnioskować z ich uzasadnień. Z pewnością podstawą do wydania decyzji zmieniającej czy uznającej świadczenie za nienależnie pobrane nie jest przepis art. 5 ust. 2a u.p.p.w.d., jedyny którego treść organy przytoczyły.

Wskazać należy, że to regulacja art. 27 ust. 1 u.p.p.w.d. wskazuje na możliwość zmiany lub uchylenia prawa do świadczenia wychowawczego, zaś art. 25 tej ustawy na możliwość wydania decyzji o ustaleniu i zwrocie nienależnie pobranego świadczenia wychowawczego.

Zgodnie z art. 27 ust. 1 u.p.p.w.d. Zakład Ubezpieczeń Społecznych może bez zgody strony zmienić lub uchylić prawo do świadczenia wychowawczego, jeżeli uległa zmianie sytuacja rodzinna mająca wpływ na prawo do świadczenia wychowawczego, osoba nienależnie pobrała świadczenie wychowawcze lub wystąpiły inne okoliczności mające wpływ na prawo do świadczenia wychowawczego.

Zgodnie z tym drugim przepisem - art. 25 ust. 1. Osoba, która pobrała nienależnie świadczenie wychowawcze, jest obowiązana do jego zwrotu. 2. Za nienależnie pobrane świadczenie wychowawcze uważa się: (...) 2) świadczenie wychowawcze przyznane lub wypłacone na podstawie fałszywych zeznań lub dokumentów albo w innych przypadkach świadomego wprowadzenia w błąd przez osobę pobierającą to świadczenie; (...) 5) świadczenie wychowawcze wypłacone osobie innej niż osoba, której świadczenie zostało przyznane, z przyczyn niezależnych od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych; 6) świadczenie wychowawcze wypłacone mimo braku prawa do tego świadczenia. (...) Nadto ust. 9. stanowi, że "Kwoty nienależnie pobranego świadczenia wychowawczego podlegają zwrotowi łącznie z odsetkami ustawowymi za opóźnienie (...). Zakład Ubezpieczeń Społecznych może odstąpić od żądania zwrotu kwoty nienależnie pobranego świadczenia wychowawczego łącznie z odsetkami w całości lub w części, odroczyć termin płatności albo rozłożyć na raty, jeżeli zachodzą szczególnie uzasadnione okoliczności dotyczące sytuacji rodziny (...), (ust. 10).

Z treści powyższych przepisów wynika, że przepisy art. 25 i art. 27 u.p.p.w.d. odnoszą się do zasadniczo różnych instytucji, opartych na odmiennych przesłankach, wobec czego w zasadzie powinny być rozstrzygane w odrębnych decyzjach. Trzeba mieć bowiem na uwadze, że decyzja uchylająca lub zmieniająca prawo do świadczenia wychowawczego, o której mowa w art. 27 ust. 1 u.p.p.w.d., ma charakter konstytutywny i działa ze skutkiem ex nunc, tj. z mocą na przyszłość od daty wydania decyzji. Decyzja taka powoduje zmianę bądź uchylenie dotychczasowych uprawnień podmiotu (por. wyroki NSA z dnia 15 czerwca 2020 r. sygn. akt I OSK 2390/19 i 14 września 2022 r. sygn. akt I OSK 2157/21, dostępne www.orzeczenia.nsa.gov.pl, dalej jako: CBOSA). Analiza art. 27 ust. 1 tej ustawy w kontekście systemowym, a także celowościowym, nie daje podstaw do twierdzenia, że decyzja wydawana na podstawie tego przepisu może dotyczyć także zmiany lub uchylenia decyzji przyznającej świadczenie z mocą wsteczną, w szczególności za okres, za jaki świadczenie zostało już wypłacone i w istocie "skonsumowane" (patrz: wyroki NSA z dnia 24 maja 2018 r., sygn. akt I OSK 2842/17 i 28 kwietnia 2022 r., sygn. akt I OSK 1465/21, CBOSA).

Dlatego też należy w pełni zgodzić się z Naczelnym Sądem Administracyjnym, który wyrokach z dnia 28 lipca 2023 r., sygn. akt I OSK 1014/21 i 30 listopada 2023 r., sygn. akt I OSK 172/22 (CBOSA) stwierdził, że z art. 27 ust. 1 u.p.p.w.d. w brzmieniu obowiązującym po dniu 1 lipca 2019 r. nie wynika, by przepis ten miał zastosowanie wyłącznie do decyzji, którymi przyznano prawo do świadczeń wychowawczych, a przepis ten ma zastosowanie również do świadczeń wychowawczych przyznanych na podstawie informacji, o których mowa w art. 13a ust. 1 zd. 1 przywołanej ustawy. Odrębną kwestią od rozstrzygnięcia podjętego w trybie art. 27 u.p.p.w.d. jest zaś możliwość domagania się przez organ zwrotu świadczeń nienależnie pobranych w trybie art. 25 tej ustawy, co może mieć miejsce niezależnie od uchylenia lub zmiany prawa do świadczenia wychowawczego w trybie art. 27 ustawy. NSA wyjaśnił w przywołanym orzeczeniu, że jakkolwiek w trybie art. 27 u.p.p.w.d. nie będzie podlegało uchyleniu lub zmianie prawo do świadczenia wychowawczego, które zostało już skonsumowane, to nie stoi na przeszkodzie, aby organ administracji wdrożył, na podstawie art. 25 ust. 1 tej ustawy, postępowanie w sprawie zwrotu nienależnie pobranego świadczenia wychowawczego i doprowadził do orzeczenia o jego zwrocie decyzją administracyjną. Powyższe rozumienie relacji przywołanych przepisów istotnie ogranicza prawną doniosłość rozstrzygnięcia podejmowanego w trybie art. 27 u.p.p.w.d., przewidując możliwość jego wydania jedynie w okresie, gdy "jeszcze nie ekspirowało rozstrzygnięcie przyznające prawo do świadczenia wychowawczego, a tym samym prawo to nie zostało całkowicie skonsumowane, a ujawnione zostały okoliczności wskazujące na odpadnięcie materialnych podstaw przyznania tegoż prawa wskazanych w treści tegoż przepisu".

Dlatego też, jakkolwiek nie można wykluczyć, że w zależności od okoliczności faktycznych konkretnego przypadku, można uznać za dopuszczalne ujęcie tych rodzajowo odmiennych rozstrzygnięć w jednej decyzji, to jednak taka ewentualność zachodziłaby wyłącznie wtedy, gdy przyznane prawo do świadczenia wychowawczego nie zostało całkowicie skonsumowane (por. wyrok NSA z dnia z 15 czerwca 2020 r. sygn. akt I OSK 2390/19, dostępne jw.). Obydwa te rozstrzygnięcia w takiej sytuacji obejmować muszą różne okresy, tj. w odniesieniu do nienależnie pobranych świadczeń okres, w którym świadczenie to zostało pobrane (wypłacone), a zmiana lub uchylenie prawa do świadczenia - okres wyłącznie na przyszłość. Jak już jednak to zostało wyjaśnione, w trybie art. 27 u.p.p.w.d. nie podlega jednak uchyleniu lub zmianie prawo do świadczenia wychowawczego już wcześniej skonsumowane (też wyrok NSA z dnia 29 listopada 2022 r., sygn. akt I OSK 173/22, dostępny jw.). W tej ostatniej sytuacji, jeżeli wyjdą na jaw okoliczności wskazujące na to, że przyznane świadczenie jest nienależne, stanowi to podstawę do rozstrzygnięcia w przedmiocie nienależnie pobranego świadczenia za okres, w jakim zostało ono wypłacone. Takie też stanowisko prezentuje WSA w Poznaniu w sprawie o sygn. akt IV SA/Po 461/24 i WSA w Lublinie w sprawie o sygn. akt II SA/Lu 396/24 (dostępne CBOSA), które Sąd rozpoznający niniejszą sprawę w całości podziela.

Uchylenie ostatecznej decyzji przyznającej świadczenie może więc nastąpić na podstawie art. 27 ust. 1 u.p.p.w.d., ale wydanie takiej decyzji jest możliwe tylko w okresie, na który przyznano świadczenie, a nie wstecz. Rozstrzygnięcia co do zmiany wysokości świadczenia i ustalenia, że świadczenie zostało nienależnie pobrane obejmować muszą różne okresy, tj. w odniesieniu do nienależnie pobranych świadczeń okres, w którym świadczenie to zostało pobrane (wypłacone), a zmiana lub uchylenie prawa do świadczenia - okres wyłącznie na przyszłość. Analizując rozstrzygnięcia decyzji ZUS z dnia 15 maja 2024 r. należy zatem podkreślić, że wbrew przedstawionym wyżej wymogom zmieniono w nich prawo do świadczeń wychowawczych przyznanych K. P. w okresach od 1 czerwca 2022 r. do 31 maja 2023 r. oraz od 1 czerwca 2023 r. do dnia poprzedzającego wydanie decyzji organu I instancji – 14 maja 2024 r., a więc z mocą wsteczną. Decyzje te nie zawierają również żadnego uzasadnienia faktycznego ani prawnego, co sprawia, że nie mogą się ostać w obrocie prawnym. Decyzje Prezesa ZUS, jakie zapadły po rozpatrzeniu odwołana Skarżącej obarczone są również tymi samymi istotnymi wadami. Dodatkowo Prezes ZUS nie wskazał nawet podstawy prawnej prawa materialnego do utrzymania w mocy zaskarżonych decyzji organu I instancji, ani nie nawiązywał do świadczeń nienależnie pobranych, a jedynie do zmiany wysokości świadczeń (poprzestając na wskazaniu przepisów k.p.a. w zw. z art. 28 ust. 1 u.p.p.w.d.).

Dodatkowo zauważyć należy, że w przedmiotowej sprawie do akt załączono wyrok z [...] Sądu Okręgowego w P. sygn. akt [...] ustalający opiekę naprzemienną nad dziećmi K. P. i M. R..

Pierwotnie w okresie świadczeniowym 2022-2023 przyznano Skarżącej kwotę [...]zł miesięcznie na każde z dzieci. Następnie gdy Skarżąca złożyła wniosek o świadczenie na okres świadczeniowy od 2023 do 2024 przyznano jej kwotę [...]zł miesięcznie świadczenia wychowawczego na każde z dzieci. Jednakże 30 maja 2023 r. zmieniono kwotę przyznanego świadczenia wychowawczego odpowiednio z [...] zł na [...] zł. Następnie zaskarżonymi w niniejszej sprawie decyzjami z dnia 15 maja 2024 r. ponownie zmieniono kwotę świadczenia na [...] zł i [...] zł miesięcznie na każde z dzieci, oraz organ I instancji wskazał, że świadczenia pobierane przez Skarżącą były nienależne.

Organ wydając decyzje z dnia 15 maja 2024 r., które następnie Prezes ZUS utrzymał w mocy, stanął na stanowisku, że w sprawie zastosowanie ma literalne brzmienie art. 5 ust. 2a u.p.p.w.d. Organ pominął przy tym treść porozumienia będącego częścią wyroku rozwodowego wydanego w sprawie o sygn. akt [...] i w nim przywołanego, zgodnie z którym K. P. ustaliła z M. R., że nie będzie on dochodził wypłaty świadczenia wychowawczego, ani nie będzie składał o to świadczenie wniosku (pkt 10 porozumienia, nienumerowana karta akt adm. I inst.). Przy czym, pierwotnie organ I instancji uwzględnił powyższe postanowienie porozumienia i przyznał K. P. pełną kwotę świadczenia. Powołując się na ten sam wyrok rozwodowy, który w tym zakresie nie uległ zmianie, organ bez wyjaśnienia podstaw swojego rozstrzygnięcia zmienił wysokość przyznanych świadczeń wychowawczych na każde z dzieci. Sąd podziela stanowisko Skarżącej, że w tym samym stanie faktycznym zupełnie niezrozumiała jest zmiana rozstrzygnięcia organu I instancji i podstawa wydania decyzji o zmianie wysokości przyznanych świadczeń i to za okres wsteczny, zwłaszcza w odniesieniu do decyzji z dnia 15 maja 2024 r. wydanych w sprawach o znaku [...] w postępowaniach o nr: [...], [...], [...], [...] za okres od 1 czerwca 2022 r. do 31 maja 2023 r. oraz częściowo w sprawach o znaku [...] w postępowaniach o nr: [...], [...], [...], [...] za okres od 1 czerwca 2023 r. do 14 maja 2024 r. Zmiana ta mogłaby ewentualnie dotyczyć okresu od 15 maja 2024 r. do końca okresu świadczeniowego, tj. od 15 maja 2024 r. do 31 maja 2024 r.

Z tego właśnie powodu decyzje ZUS z dnia 15 maja 2024 r. wydanych w sprawach o znaku [...] w postępowaniach o nr: [...], [...], [...], [...] za okres od 1 czerwca 2022 r. do 31 maja 2023 r. oraz w sprawach o znaku [...] w postępowaniach o nr: [...], [...], [...], [...] za okres od 1 czerwca 2023 r. do 14 maja 2024 r. - w związku z błędnym zastosowaniem przepisów prawa art. 25 i art. 27 u.p.p.w.d. należało wyeliminować z obrotu prawnego. Decyzje ZUS z 15 maja 2024 r. w sprawach o znaku [...] w postępowaniach o nr: [...], [...], [...], [...] za dalszy okres od 15 maja 2024 r. do 31 maja 2024 r. także podlegają uchyleniu z uwagi na braki jakie wynikają z art. 107 k.p.a., o czym było powyżej, ale także z dalszych powodów, wynikających z naruszenia przepisu art. 5 ust. 2a u.p.p.w.d.

Zdaniem Sądu, przepis art. 5 ust. 2a u.p.p.w.d. jest przepisem prawa materialnego, który daje tylko możliwość ustalenia przez organ rodzicom sprawującym opieką naprzemienną prawa do świadczenia wychowawczego w wysokości połowy kwoty dla każdego z nich przysługującej za dany miesiąc, pod warunkiem, że oboje wystąpią o przyznanie takiego świadczenia. Jeżeli jednak rodzice uzgodnią w jakiejkolwiek formie, że tylko jedno z nich będzie otrzymywać pełne świadczenie, a drugie nie wystąpi o przyznanie świadczenia, to taki stan nie narusza powołanej wyżej regulacji. Celem świadczenia wychowawczego określonym w art. 4 ust. 1 u.p.p.w.d., jest przecież dobro dziecka i wsparcie finansowe Państwa w jego wychowywaniu i zaspokajaniu jego potrzeb życiowych. Kwota pomocy finansowej powinna być w całości przekazywana przez rodziców lub rodzica na zaspokajanie potrzeb dziecka.

Z przytoczonego wyżej art. 4 ust. 1 u.p.p.w.d. wynika podstawowy cel tej ustawy. Celem tym jest zapewnienie przez Państwo pomocy w wychowywaniu dziecka, w postaci faktycznego dostarczenia środków pieniężnych dla częściowego pokrycia wydatków związanych z jego wychowywaniem, w tym z opieką nad dzieckiem i zaspokojeniem jego potrzeb życiowych. Dokonując więc wykładni przepisów regulujących kwestię zwrotu nienależnie pobranego świadczenia wychowawczego należy mieć na uwadze przedstawioną wyżej aksjologię przepisów omawianej ustawy. W związku z tym podkreślić trzeba, że skoro celem przedmiotowego świadczenia jest częściowe pokrycie wydatków związanych z wychowywaniem dziecka, to przy ocenie tej sprawy brak jest podstaw, aby nie uwzględniać tej istotnej w sprawie okoliczności, jaką jest przeznaczenie (sposób wydatkowania) środków pochodzących z otrzymanego od Państwa świadczenia. Chociaż bowiem świadczenie wychowawcze przysługuje matce, ojcu, czy opiekunowi, to w istocie świadczenie to ma służyć dziecku. W konsekwencji więc okoliczność, na co faktycznie zostało przeznaczone wypłacone świadczenie, ma istotny wpływ na ocenę, czy świadczenie to było nienależne (tak WSA w Gdańsku wyrok z 6 marca 2023 r., sygn. akt II SA/Gd 918/23 i przywołane tam orzecznictwo, CBOSA).

Stwierdzić więc należy, że wobec zawarcia przez rodziców porozumienia załączonego do wyroku rozwodowego z dnia [...] r., sygn. akt [...], co do sposobu sprawowania władzy rodzicielskiej i pieczy nad dziećmi, w którym zgodnie postanowiono, co potwierdził Sąd Okręgowy prawomocnym wyrokiem, że świadczenia wychowawcze w pełnej wysokości na wszystkie dzieci przysługiwać będą ich matce, organy administracji nie są uprawnione do kwestionowania, czy też zmiany rozumienia ustaleń podjętych przed sądem powszechnym przez rodziców w tym zakresie. Sąd rozpoznający niniejszą sprawę podziela stanowisko, zgodnie z którym wobec zawarcia przez rodziców porozumienia, co do sposobu sprawowania władzy rodzicielskiej i pieczy nad dzieckiem, które to porozumienie stało się integralną częścią wyroku sądu powszechnego, organy administracji nie są uprawnione do negowania ustaleń w tym zakresie (por. WSA w Gliwicach w wyroku z dnia 17 listopada 2020 r., sygn. akt II SA/GL 659/20; w wyroku z 23 listopada 2021 r., sygn. akt II SA/Gl 1055/21; CBOSA). Dodatkowo należy zauważyć, że M. R. nie złożył wniosku o przyznanie mu świadczenia wychowawczego za okresy będące przedmiotem niniejszego postępowania, co w ocenie Sądu wyłącza zastosowanie przepisu art. 5 ust. 2a u.p.p.w.d. Z tego więc powodu również decyzje w części zmieniające wysokość świadczenia na przyszłość (od 15 maja 2024 r. do 31 maja 2024 r.) oraz odnoszące się do tego, że świadczenia za ten okres będą nienależnie pobrane także okazały się pozbawione podstawy prawnej.

Podsumowując, należy wskazać, że w okolicznościach niniejszej sprawy wynikających z akt administracyjnych i sądowych, pobieranie przez Skarżącą świadczenia wychowawczego w pełnej wysokości w okresie od 1 czerwca 2022 r. do 31 maja 2024 r., przy pełnej akceptacji ojca dzieci, realizowało cel u.p.p.w.d., zabezpieczało potrzeby dzieci i nie było świadczeniem nienależnie pobranym. Dodatkowo w okolicznościach tej sprawy brak było podstaw do zmiany wysokości przyznanego świadczenia za okres, który nie został jeszcze skonsumowany, czyli na przyszłość. Wszystkich tych uchybień nie dostrzegł organ odwoławczy, który utrzymał w mocy wszystkie decyzje organu I instancji, zatem zaskarżone decyzje Prezesa ZUS również należało wyeliminować z obrotu prawnego.

Odnosząc się do wniosków dowodowych zgłoszonych w skardze, Sąd wskazuje, że brak było przesłanek uzasadniających przeprowadzenie dodatkowego postępowania dowodowego na podstawie art. 106 § 3 p.p.s.a. Sąd podkreśla, że zgodnie z treścią art. 133 § 1 p.p.s.a. rozpoznał niniejszą sprawę na podstawie całokształtu akt sprawy, odpowiedzi organu na skargę i pism procesowych, jeżeli mogłyby przyczynić się do wyjaśnienia istotnych wątpliwości w sprawie. Postępowanie dowodowe przed sądem administracyjnym ma jedynie uzupełniający charakter, na co wskazuje w sposób jednoznaczny brzmienie przepisu art. 106 § 3 p.p.s.a. Zgodnie z tym przepisem Sąd może z urzędu lub na wniosek stron przeprowadzić dowody uzupełniające tylko z dokumentów, jeżeli jest to niezbędne do wyjaśnienia istotnych wątpliwości i nie spowoduje nadmiernego przedłużenia postępowania w sprawie. W okolicznościach kontrolowanej sprawy Sąd doszedł do wniosku, że zaskarżone decyzje podlegają uchyleniu, a w ponownie prowadzonym postępowaniu administracyjnym postępowanie dowodowe należy przeprowadzić ponownie, gdzie te dowody winy być zgłoszone i ocenione przez organ I instancji.

Przedstawione powyżej przez Sąd okoliczności wskazywały na istotne uchybienia w zakresie prawa materialnego i przepisów postępowania, które nie tylko mogło mieć, ale w gruncie rzeczy miało istotny wpływ na wynik sprawy. Uzasadniało to uchylenie nie tylko zaskarżonych decyzji Prezesa ZUS, ale i poprzedzających je decyzji organu I instancji. Z uwagi na powyższe Sąd uznał, że orzekające w kontrolowanej sprawie organy obu instancji naruszyły przepisy prawa procesowego tj. art. 107 § 3 k.p.a., a także prawa materialnego, tj. art. 5 ust. 2a i art. 25 i 27 u.p.p.w.d. W tym stanie rzeczy, Sąd uwzględnił skargi i na podstawie art. 145 § 1 pkt 1 lit. a) i c) p.p.s.a. orzekł, jak w punkcie 1 wyroku.

Ponownie rozpatrując sprawę organy obu instancji uwzględnią kwestię zasadności wydania w sprawie decyzji o zmianie wysokości przyznanych świadczeń, a także uznania ich za nienależnie pobrane.

O kosztach postępowania Sąd orzekł na podstawie art. 200 p.p.s.a. i art. 205 p.p.s.a., obejmujących zwrot od organu na rzecz Skarżącej wynagrodzenia zawodowego pełnomocnika w kwocie 3.840 zł, równoważnego minimalnej stawce za czynności zawodowego pełnomocnika w postępowaniu sądowoadministracyjnym w kwocie 480 zł za każdą ze skarg na osiem decyzji wydanych przez Prezesa ZUS, w związku z § 14 ust. 1 pkt 1 lit. c rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz. U. z 2023 r., poz. 1964 ze zm.), jak w punkcie 2 wyroku.