Wyrok z dnia 2024-09-04 sygn. IV SA/Wr 39/24

Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu w składzie następującym: Przewodniczący: Sędzia WSA Katarzyna Radom, Sędziowie: Asesor WSA Aneta Brzezińska (sprawozdawca), Sędzia WSA Gabriel Węgrzyn, Protokolant: referent Ksawery Sobczak po rozpoznaniu w Wydziale IV na rozprawie w dniu 4 września 2024 r. sprawy ze skargi B. Ś. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Legnicy z dnia 24 listopada 2023 r. nr SKO/PS-411/143/2023 w przedmiocie odmowy udzielenia pomocy w formie zasiłku stałego I. oddala skargę w całości. II. przyznaje radcy prawnemu K. T. - od Skarbu Państwa - Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu - kwotę 590,40 (słownie: pięćset dziewięćdziesiąt złotych czterdzieści groszy), zawierającą 23 % podatku od towarów i usług, tytułem zwrotu kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata ustanowionego z urzędu w postępowaniu przed sądem administracyjnym w pierwszej instancji.

We wniosku z 14 czerwca 2023 r. złożonym w Miejskim Ośrodku Pomocy Społecznej w Lubinie (dalej: MOPS w Lubinie, organ I instancji) o przyznanie dodatku mieszkaniowego B. Ś. (dalej: skarżący) wskazał, iż w skład gospodarstwa domowego wchodzą dwie osoby tj. on oraz jego siostra (I. Ś.), a dochodem rodziny jest świadczenie emerytalne siostry z ZUS. Na podstawie tegoż wniosku przyznano skarżącemu wnioskowany dodatek mieszkaniowy (decyzja z 21 czerwca 2023 r., DS.4021-552/23).

W dniu 11 lipca 2023 r. skarżący zwrócił się do MOPS w Lubinie z wnioskiem o udzielenie pomocy finansowej. Do wniosku załączył prawomocne orzeczenie Powiatowego Zespołu ds. Orzekania o Niepełnosprawności w Lubinie z 20 czerwca 2023 r. (PZN.8321.1.26732.2023) zaliczające go do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności, ważne do 30 czerwca 2026 r.

W trakcie wywiadu środowiskowego przeprowadzonego 18 lipca 2023 r. skarżący doprecyzował wniosek wskazując, że oczekuje przyznania świadczenia w postaci zasiłku stałego dla osoby samotnie gospodarującej wraz z opłatą składki na ubezpieczenie zdrowotne od 1 lipca 2023 r. W trakcie wywiadu skarżący złożył oświadczenie, że prowadzi jednoosobowe gospodarstwo domowe, odrębne w stosunku do siostry od 1997 r. Samodzielnie dokonuje zakupu żywności, przygotowuje posiłki, pierze własne rzeczy, w zamian za butelki plastikowe otrzymuje bony, za które zakupuje środki czystości. Posiada wyodrębnione miejsca w mieszkaniu na własne rzeczy (naczynia, sztućce, talerze). Jako dochód wskazał dodatek mieszkaniowy opiewający w czerwcu na kwotę 227,61 zł, a od lipca na kwotę 255,02 zł. Podniósł również, że w czerwcu br. otrzymał od siostry do ręki kwotę 325,78 zł w celu opłacenia rachunków za mieszkanie, wodę i energię elektryczną. Siostra skarżącego 18 lipca 2023 r. złożyła oświadczenie, iż ze skarżącym prowadzi osobne gospodarstwo domowe od maja 2023 r.

W związku z powstałymi wątpliwościami dotyczącymi prowadzonego gospodarstwa domowego 18 sierpnia 2023 r. w siedzibie MOPS w Lubinie odbyło się przesłuchanie skarżącego w charakterze strony oraz jego siostry w charakterze świadka. Podczas przesłuchania skarżący oświadczył, że od śmierci mamy tj. od 1997 r. prowadzi wspólne gospodarstwo domowe z siostrą. Wskazał, że źle zrozumiał pojęcie gospodarstwa jedno i wieloosobowego, gdyż jest to trudne i wieloaspektowe. Powziął na ten temat informacje z Internetu i zrozumiał, że prowadzi z siostrą wspólne gospodarstwo domowe. Skarżący został pouczony o zasadach przyznawania wnioskowanego świadczenia i oświadczył, iż pomimo przekroczenia kryterium dochodowego podtrzymuje wniosek o przyznanie zasiłku stałego.

Siostra skarżącego również wskazała, że prowadzi ze skarżącym wspólne gospodarstwo domowe i zawsze prowadziła. Reguluje wszystkie opłaty mieszkaniowe, zakupuje żywność, środki czystości, przygotowuje posiłki, czasem gotuje osobno. Otrzymywaną pomocą z MOPS dzieliła się ze skarżącym. Wraz ze skarżącym posiada swobodny dostęp do wszystkich pomieszczeń i urządzeń, z lodówki korzysta wspólnie ze skarżącym. Pomiędzy nią, a skarżącym dokonany jest podział obowiązków, który sprząta, robi zakupy ze środków finansowych siostry. Podniosła, że źle rozumiała pojęcie wspólnego gospodarstwa domowego, skarżący poprosił o rozdzielenie gospodarstw ponieważ chciał ubiegać się o zasiłek stały.

W oświadczeniu z 18 sierpnia 2023 r. skarżący dokonał modyfikacji swoich oczekiwań wnosząc o zasiłek stały od 1 lipca br. dla osoby pozostającej w rodzinie na okres ważności orzeczenia o stopniu niepełnosprawności wraz ze świadczeniem pieniężnym w postaci opłaty składki na ubezpieczenie zdrowotne. Wskazał, że jego dochodem i jego siostry w miesiącu czerwcu br. był dodatek mieszkaniowy 227.61 zł, emerytura jego siostry 1084.11 zł., co stanowi łącznie 1.311,72 zł, a w lipcu br. dodatek mieszkaniowy 255.02 zł. i emerytura siostry 1.084.11 zł wynosząc łącznie 1.339,13 zł. Podkreślił, że wszelkie opłaty mieszkaniowe regulowane są z emerytury jego siostry.

Decyzją z 8 września 2023 r. (DS.4011.1034-229/2023/S) MOPS w Lubinie działający z upoważnienia Prezydenta Miasta Lubina odmówił skarżącemu udzielenia pomocy w formie zasiłku stałego dla osoby pozostającej w rodzinie od 1 lipca 2023 r. wraz ze świadczeniem niepieniężnym w postaci opłaty składki na ubezpieczenie zdrowotne na czas obowiązywania orzeczenia o niepełnosprawności. Zdaniem organu I instancji zebrany w sprawie materiał dowodowy nie budzi wątpliwości, iż skarżący wraz z siostrą prowadzi wspólne gospodarstwo domowe. Na podstawie oświadczeń skarżącego wynika, że dochód jego rodziny w miesiącu czerwcu 2023 r. wyniósł 1.311,72 zł : 2 = 655,86 zł na osobę w rodzinie, w miesiącu lipcu 2023 r. 1.339,13 zł : 2 = 669,56 zł na osobę w rodzinie i przekracza kryterium dochodowe na osobę w rodzinie tj. 600 zł. Tym samym organ I instancji uznał, że skarżący nie spełnia przesłanki dochodowej do przyznania pomocy w formie zasiłku stałego dla osoby pozostającej w rodzinie, o czym skarżący został poinformowany.

Od niniejszej decyzji skarżący wniósł odwołanie podnosząc, że prowadzi gospodarstwo jednoosobowe, w którym osobny pokój zajmuje siostra. Wskazał, że utrzymuje się ze zbieractwa, a siostra z emerytury, z której nie udziela mu żadnej pomocy. Do odwołania załączył oświadczenie siostry, z którego wynika, że "nie udzielałam i nigdy nie udzielam bratu pomocy finansowej z mojej emerytury. Sama gospodaruje swoimi środkami. Nie stać mnie na wynajęcie osobnego mieszkania (...)".

Po rozpoznaniu ww. odwołania Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Legnicy (dalej: SKO) zaskarżoną decyzją z 24 listopada 2023 r. (SKO/PS-411/143/2023) utrzymało w mocy decyzję organu I instancji. SKO – po szczegółowym przywołaniu przepisów mających zastosowanie w sprawie – wskazało, że w świetle zgromadzonego materiału dowodowego w sprawie, w tym wyjaśnień składanych przez skarżącego i jego siostrę, nie ma podstaw do zakwestionowania stanowiska organu I instancji, iż skarżący tworzy rodzinę wraz ze swoją siostrą. SKO podniosło, że wspólne zamieszkiwanie skarżącego z siostrą trwa od 1997 r. jest stałe i długotrwałe. Nie "ma charakteru tymczasowego". Zdaniem SKO podnoszony przez skarżącego fakt zamieszkiwania przez siostrę w osobnym pokoju jest rzeczą normalną i nie świadczy o odrębnym prowadzeniu gospodarstwa domowego. Tym bardziej, że jak ustalono skarżący wraz z siostrą wspólnie korzystają z pozostałych, wspólnych pomieszczeń w lokalu mieszkalnym. Skarżący nie uzyskuje dochodu z tytułu zatrudnienia, ani żadnego innego stałego dochodu. Uzyskał jedynie prawo do dodatku mieszkaniowego. We wniosku o ustalenie prawa do tego dodatku mieszkaniowego wykazał, że prowadzi z siostrą wspólne gospodarstwo domowe. Ujęcie siostry w składzie gospodarstwa domowego uzasadnił w odwołaniu stwierdzając, że w innym przypadku nie uzyskałby prawa do dodatku mieszkaniowego. Zatem dodatek mieszkaniowy to wspólny dochód strony oraz siostry strony, ujętej w składzie gospodarstwa domowego. Natomiast siostra strony uzyskuje stały dochód w postaci emerytury w kwocie 1.084,11 zł. Przy tym wyjaśniła, że przekazuje bratu środki pieniężne na czynsz, wodę i energię. Z powołanych ustaleń wynika zdaniem SKO, że wspólne zamieszkiwanie jest finansowane w większości z dochodu siostry skarżącego, co świadczy o tym, że pozostaje on na jej częściowym utrzymaniu. Z tej racji skarżący czerpie korzyści ze wspólnego zamieszkiwania z siostrą. Skarżący nie uzyskuje stałych dochodów, a tym samym w ocenie SKO, nie jest w stanie prowadzić oddzielnego, jednoosobowego gospodarstwa domowego. Zdaniem SKO fakt, że skarżący stara się zaspokoić swoje potrzeby we wskazany przez siebie sposób, tj. zajmując się zbieractwem nie powoduje, że prowadzi odrębne gospodarstwo domowe. Każdy z członków gospodarstwa domowego winien podejmować działania w celu zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych. SKO podniosło również, iż skarżący w historii zatrudnienia ma wykazane, że m. in. był nauczycielem języka niemieckiego. Natomiast w orzeczeniu zaliczającym do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności odnośnie zatrudnienia wskazano: praca w warunkach chronionych, a ponadto, że wymaga szkolenia, w tym specjalistycznego. Dlatego też zdaniem SKO nie można stwierdzić, aby jedynie zbieractwo było sposobem na zaspokajanie potrzeb skarżącego, natomiast celowe jest podejmowanie przez niego wysiłków w celu znalezienia odpowiedniego zatrudnienia i sprostaniu wymogom pracodawcy, co może wymagać udziału w szkoleniach. Wobec powyższych ustaleń, SKO zgodziło się z organem I instancji, że dokonując oceny spełnienia przez skarżącego kryterium dochodowego należało uwzględnić dochód z tytułu dodatku mieszkaniowego przyznanego na wniosek strony, jak też dochód jego siostry z tytułu emerytury. Zatem dochód rodziny strony w miesiącu czerwcu 2023 r. wyniósł 1.311,72 zł : 2 = 655,86 zł na osobę w rodzinie, w miesiącu lipcu 2023 r. wyniósł 1.339,13 zł : 2 = 669,56 zł na osobę w rodzinie i przekracza kryterium dochodowe na osobę w rodzinie, tj. 600 zł. W konsekwencji czego, zdaniem SKO, zasadnie organ I instancji orzekł o odmowie udzielania skarżącemu pomocy w formie zasiłku stałego oraz opłacania składek na ubezpieczenie zdrowotne.

Od ww. decyzji skarżący wywiódł skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu zarzucając jej, że jest jednostronna, nie uwzględnia jego argumentów, lecz cytuje argumenty organu I instancji.

W odpowiedzi na skargą SKO podtrzymało dotychczasową argumentację w sprawie, wnosząc o oddalenie skargi.

Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu zważył, co następuje.

Skarga podlega oddaleniu.

Zgodnie z art. 3 § 1 oraz art. 145 § 1 ustawy z 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. z 2024 r. poz. 935), dalej: p.p.s.a., wojewódzkie sądy administracyjne sprawują kontrolę działalności administracji publicznej pod względem zgodności z prawem, co oznacza, że w zakresie dokonywanej kontroli sąd zobowiązany jest zbadać, czy organy administracji w toku postępowania nie naruszyły przepisów prawa materialnego lub przepisów postępowania w sposób, który odpowiednio miał lub mógł mieć istotny wpływ na wynik sprawy. Sądowa kontrola legalności zaskarżonych orzeczeń administracyjnych sprawowana jest przy tym w granicach sprawy, a sąd nie jest związany zarzutami, wnioskami skargi, czy też powołaną w niej podstawą prawną (art. 134 § 1 p.p.s.a.).

Rozpatrując sprawę w ramach tak zakreślonej kognicji Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu nie dopatrzył się naruszeń prawa skutkujących koniecznością wyeliminowania z obrotu prawnego wydanych w sprawie decyzji. Przedmiotem kontroli sądowej w sprawie jest decyzja Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Legnicy z 24 listopada 2023 r. utrzymująca w mocy decyzję organu I instancji w przedmiocie odmowy przyznania skarżącemu udzielenia pomocy w formie zasiłku stałego dla osoby pozostającej w rodzinie od 1 lipca 2023 r. wraz ze świadczeniem niepieniężnym w postaci opłaty składki na ubezpieczenie zdrowotne na czas obowiązywania orzeczenia o niepełnosprawności.

Materialnoprawną podstawę orzekania w rozpoznawanej sprawie stanowiły przepisy ustawy z 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (tekst jedn. Dz.U. z 2023 r., poz. 901 ze zm.) dalej: u.p.s. Powołana ustawa przewiduje m.in. udzielanie pomocy społecznej w formie zasiłków stałych. Zgodnie z art. 37 ust. 1 u.p.s. zasiłek stały przysługuje:

1) pełnoletniej osobie samotnie gospodarującej, niezdolnej do pracy z powodu wieku lub całkowicie niezdolnej do pracy, jeżeli jej dochód jest niższy od kryterium dochodowego osoby samotnie gospodarującej;

2) pełnoletniej osobie pozostającej w rodzinie, niezdolnej do pracy z powodu wieku lub całkowicie niezdolnej do pracy, jeżeli jej dochód, jak również dochód na osobę w rodzinie są niższe od kryterium dochodowego na osobę w rodzinie.

Z przywołanych regulacji wynikają zatem przesłanki, które muszą być spełnione łącznie aby osoba pełnoletnia uzyskała omawiane świadczenie. Decyzje w sprawie przyznania zasiłku stałego są decyzjami konstytutywnymi, wywierającymi skutki na przyszłość. Wykazują one cechy decyzji związanej i swobodnej, z przewagą tych pierwszych. Ich związany charakter polega na obowiązku przyznania świadczenia w razie spełnienia wszystkich pozytywnych przesłanek i braku negatywnych, ponadto organ jest związany przepisami prawa co do wysokości świadczenia. Po pierwsze zatem, wnioskodawca musi być osobą niezdolną do pracy z powodu wieku lub całkowicie niezdolną do pracy. Po drugie, jego dochód musi być niższy od ustalonego ustawą kryterium dochodowego. W sprawie nie było kwestionowane, że skarżący legitymuje się orzeczeniem o stopniu niepełnosprawności z 20 czerwca 2023 r. (PZN.8321.1.26732.2023) wydanym przez Miejski Zespół ds. Orzekania o Niepełnosprawności, które zalicza skarżącego do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności od 9 maja 2023 r. Orzeczenie wydano do 30 czerwca 2026 r.

Spór dotyczył natomiast okoliczności, czy skarżący jest osobą samotnie gospodarującą, czy też osobą pozostającą w rodzinie ze swoja siostrą, a jeżeli tak, to czy skarżący "wspólnie gospodaruje i zamieszkuje z siostrą". Ustalenie tego faktu ma w sprawie podstawowe znaczenie, gdyż determinuje sposób obliczania dochodu i wysokość kryterium dochodowego uprawniającego do przyznania wnioskowanego świadczenia. Wpływa ono zatem (w sposób bezpośredni) na ustalenie, czy skarżący spełnił (kolejny) warunek umożliwiający przyznanie mu zasiłku stałego tj. kryterium dochodowe, którego wysokość różni się w zależności od tego, czy dotyczy osoby samotnie gospodarującej (776 zł), czy też osoby pozostającej w rodzinie (600 zł).

Stosownie bowiem do art. 37 ust. 2 u.p.s. zasiłek stały ustala się w wysokości:

1) w przypadku osoby samotnie gospodarującej - różnicy między kryterium dochodowym osoby samotnie gospodarującej a dochodem tej osoby, z tym że kwota zasiłku nie może być wyższa niż 719 zł miesięcznie;

2) w przypadku osoby w rodzinie - różnicy między kryterium dochodowym na osobę w rodzinie a dochodem na osobę w rodzinie.

Zgodnie zaś z art. 8 ust. 1 pkt 1 u.p.s. w zw. z § 1 pkt 1 rozporządzenia Rady Ministrów z 14 lipca 2021 r. w sprawie zweryfikowanych kryteriów dochodowych oraz kwot świadczeń pieniężnych z pomocy społecznej (Dz.U. z 2021 r., poz. 1296), prawo do świadczeń pieniężnych z pomocy społecznej, z zastrzeżeniem art. 40, art. 41, art. 53a i art. 91, przysługuje:

1) osobie samotnie gospodarującej, której dochód nie przekracza kwoty 776 zł, zwanej dalej "kryterium dochodowym osoby samotnie gospodarującej",

2) osobie w rodzinie, w której dochód na osobę nie przekracza kwoty 600 zł, zwanej dalej "kryterium dochodowym na osobę w rodzinie".

Zdaniem organów obu instancji skarżący prowadzi gospodarstwo domowe wspólnie gospodarując i zamieszkując z siostrą (od 26 lat), czemu z kolei zaprzecza skarżący. Niemniej jednak – zważywszy na zgromadzony w sprawie materiał dowodowy (pomimo zmieniających się w tym zakresie twierdzeń skarżącego i jego siostry) – nie sposób zgodzić się ze skarżącym.

Zgodnie z art. 6 pkt 10 u.p.s. osobą samotnie gospodarującą jest osoba prowadząca jednoosobowe gospodarstwo domowe. Natomiast w myśl art. 6 pkt 14 u.p.s. określenia rodzina – oznacza osoby spokrewnione lub niespokrewnione pozostające w faktycznym związku wspólnie gospodarujące i zamieszkujące. Dochodem rodziny zgodnie z art. 6 pkt 4 ustawy jest suma miesięcznych dochodów osób w rodzinie.

Stwierdzenie, czy osoba wnioskująca o przyznanie świadczenia jest osobą samotnie gospodarującą (czy też nie jest) wymaga zbadania, czy codzienne sprawy prowadzenia gospodarstwa domowego, takie jak: zapewnienie środków utrzymania, utrzymanie porządku i czystości, przygotowywanie posiłków, świadczenie pomocy w prowadzeniu spraw (urzędowych, związanych z utrzymaniem zdrowia, wypoczynkiem i rekreacją) nie odbywają się z udziałem osoby przebywającej w gospodarstwie, która jedną z tych czynności wykonywałaby na zasadzie współpracy w osiąganiu wspólnych celów życiowych (W. Maciejko (w:) W. Maciejko, P. Zaborniak, Ustawa o pomocy społecznej. Komentarz, Warszawa 2010, s. 64).

W ocenie Sądu, wbrew zarzutom skarżącego, słuszne jest stanowisko organów, że skarżący stanowi wraz z siostrą rodzinę w rozumieniu przepisów ustawy o pomocy społecznej. W okolicznościach faktycznych sprawy nie można przyjąć, że skarżący jest osobą samotnie gospodarującą, a więc prowadzącą jednoosobowe gospodarstwo domowe. Za powyższym przemawia okoliczność, że skarżący w dacie orzekania przez organy nie uzyskiwał dochodu z tytułu zatrudnienia, ani też żadnego innego dochodu. Wprawdzie skarżący podniósł, że "utrzymuje się ze zbieractwa", jednak nie wskazał żadnych dowodów na to, że rzeczywiście pozyskuje z tego tytułu środki umożliwiające mu samodzielną egzystencję (bez wsparcia siostry). Skarżącemu przyznano dodatek mieszkaniowy, który w czerwcu 2023 r. wynosił 227, 61 zł, a od lipca 2023 r. wynosił 255,02 zł. Podkreślenia również wymaga, że skarżący ubiegając się o ww. dodatek mieszkaniowy wyraźnie zadeklarował, że prowadzi gospodarstwo domowe wspólnie z siostrą. Następnie (w trakcie wywiadu środowiskowego przeprowadzonego 18 lipca 2023 r.) skarżący doprecyzował wniosek i wskazał, że od 1997 r. prowadzi jednak - odrębne w stosunku do siostry - jednoosobowe gospodarstwo domowe. Stanowisko to powielił w odwołaniu (18 września 2023 r.). Skarżący wskazał wówczas, że samodzielnie dokonuje zakupu żywności, przygotowuje posiłki, pierze własne rzeczy, w zamian za butelki plastikowe otrzymuje bony, za które zakupuje środki czystości. Posiada wyodrębnione miejsca w mieszkaniu na własne rzeczy (naczynia, sztućce, talerze). Jego dochodem jest tylko dodatek mieszkaniowy. Niemniej jednak (co istotne w sprawie) skarżący wyjaśnił również wówczas, iż "w innym przypadku nie uzyskałby dodatku do mieszkania". Powyższe potwierdza, że skarżący (jak sam zresztą sam wskazał) zmienia swoje oświadczenia w zakresie wspólnego zamieszkiwania i gospodarowania z siostrą modyfikując je - niezależnie od rzeczywistego stanu rzeczy - w celu pozyskania przysporzenia w formie pomocy finansowej. Powyższe potwierdziła również siostra skarżącego w zeznaniach z 18 sierpnia 2023 r. wskazując, że "brat poprosił o rozdzielenie gospodarstw ponieważ chciał ubiegać się o zasiłek stały". Dlatego też, nie sposób dać wiary (tak jak to zasadnie uczyniły organy) twierdzeniom skarżącego, iż niejako samodzielnie (odrębnie od siostry) gospodaruje od 1997 r.

Poza tym nie można uznać, że skarżący sporadycznie (czy też krótkotrwale) zamieszkuje z siostrą. Stan ten bowiem trwa – w sposób nieprzerwany – od śmierci ich matki (1997 r.) tj. od 26 lat. Wynika to z treści oświadczeń złożonych 18 sierpnia 2023 r. zarówno przez skarżącego jak i jego siostrę. Skarżący zeznał, że prowadzi wspólne gospodarstwo domowe z siostrą od śmierci mamy tj. od 1997 r. Poszukuje aktywnie pracy. Dochodem rodziny jest emerytura siostry i dodatek mieszkaniowy. Z tego opłacają rachunki. Twierdzenia te potwierdziła siostra skarżącego wskazując, że od zawsze prowadzi wspólne gospodarstwo domowe z bratem, który polega na tym, że dodatek mieszkaniowy jest na brata, a ona opłaca rachunki. Brat jest głównym najemcą, ona posiada zameldowanie. Opłaca czynsz, energię wodę i gaz. Otrzymywała zasiłki z MOPS i dzieliła się nimi z bratem. Podniosła, że to ona robi zakupy, kupuje żywność, środki czystości, przygotowuje posiłki, czasem brat przygotuje coś dla siebie. Mają podział obowiązków, brat trochę sprząta, robi też zakupy za środków pochodzących z jej emerytury. Wraz z bratem mają nieograniczony dostęp do wszystkich pomieszczeń i urządzeń. Końcowo potwierdziła, że od śmieci mamy prowadzą wspólne gospodarstwo domowe.

Skoro zatem skarżący od 26 lat mieszka na stałe wraz z siostrą i pozostaje tak de facto na jej utrzymaniu, gdyż nie ma własnego dochodu (posiada jedynie prawo do dodatku mieszkaniowego) to stwierdzić należy, że razem z nią gospodaruje. Brak niezależności dochodowej uniemożliwia bowiem uznanie danej osoby za prowadzącą osobne gospodarstwo domowe (wyrok WSA w Białymstoku z 28 maja 2013 r., II SA/Bk 146/13, LEX nr 1326952). Wspólne zamieszkiwanie, finansowane z dochodu jednej osoby zawsze będzie oznaczać wspólne gospodarowanie (wyrok NSA z 3 listopada 2011 r. I OSK 1061/11 ). Powyższe potwierdza zresztą sam skarżący wskazując, że wszelkie opłaty mieszkaniowe regulowane są z emerytury jego siostry (oświadczenie z 18 sierpnia 2023 r.). Twierdzenia te są spójne z twierdzeniami jego siostry, która twierdzi, że opłaca czynsz, energię wodę i gaz, kupuje żywność, środki czystości. Brat robi też zakupy (w ramach podziału obowiązków), lecz ze "środków pochodzących z jej emerytury". Pomiędzy nią, a skarżącym dokonany jest zatem podział obowiązków (skarżący sprząta, robi zakupy ze środków finansowych siostry). Brak jest więc podstaw do kwestionowania ustaleń organów administracji w tym zakresie. Przywołane okoliczności faktyczne sprawy dowodzą bowiem nie tylko wspólnego zamieszkiwania, lecz również gospodarowania skarżącego z siostrą. Bez znaczenia pozostaje tutaj wskazana przez skarżącego okoliczność (na etapie odwołania), że zamieszkuje w osobnym pokoju. O prowadzeniu osobnego gospodarstwa domowego może wprawdzie świadczyć odpowiednie urządzenie lokalu mieszkalnego, wskazujące na odrębność gospodarowania, niemniej nie jest to warunek przesądzający, zwłaszcza że w większości mieszkań wiele pomieszczeń służy do wspólnego użytku. Zajmowanie przez rodzeństwo osobnych pokoi we wspólnym mieszkaniu, gdzie (jak wskazała siostra skarżącego) wraz z bratem mają nieograniczony dostęp do wszystkich pomieszczeń i urządzeń, z lodówki korzystają wspólnie, nie ma i nie może mieć zatem (w światle ustalonych okoliczności faktycznych sprawy) przesądzającego znaczenia w sprawie.

W tych okolicznościach sprawy prawidłowo rozważały organy, czy dochód rodziny tworzonej przez skarżącego i jego siostrę nie przekracza kryterium dochodowego na osobę w rodzinie określonego w art. 8 ust. 1 pkt 2 u.p.s. (wynoszące 600 zł). Dochód rodziny skarżącego (obejmujący emeryturę i dodatek mieszkaniowy) wyniósł w miesiącu czerwcu 2023 r. 655,86 zł na osobę w rodzinie, a w miesiącu lipcu 2023 r. wyniósł 669,56 zł na osobę w rodzinie. W konsekwencji, prawidłowe jest również twierdzenie, że dochód rodziny skarżącego przekroczył ustawowe kryterium dochodowe warunkujące przyznanie skarżącemu wnioskowanego świadczenia, co uzasadniało odmowę jego przyznania.

Końcowo wskazać należy, że choć skarżący zarzucił, że zaskarżana decyzja "jest jednostronna, nie uwzględnia jego argumentów, lecz cytuje argumenty organu I instancji". Sąd jednak nie dopatrzył owej "jednostronności". Po pierwsze bowiem skarżący nie wskazał dlaczego uważa, że decyzja jest jednostronna i nie doprecyzował, które z podniesionych przez niego argumentów nie zostały przez organ uwzględnione. Po wtóre, z treści uzasadnienia zaskarżonej decyzji wynika, że SKO (wbrew twierdzeniom skarżącego) zmierzyło się z argumentacją podniesioną przez skarżącego w odwołaniu, w którym to skarżący usiłował dowieść, że "prowadzi jednoosobowe gospodarstwo domowe w mieszkaniu". Zauważenia wymaga, że argumentacja podniesiona przez skarżącego w odwołaniu, że prowadzi "odrębne gospodarstwo domowe" (18 września 2023 r.) pozostaje w sprzeczności z treścią protokołu przesłuchania skarżącego i jego siostry (18 sierpnia 2023 r.) oraz z treścią wniosku o dodatek mieszkaniowy (14 czerwca 2023 r.), z których wynika, że skarżący "wspólnie zamieszkuje i gospodaruje z siostrą". W konsekwencji powyższego (co wynika z treści uzasadnienia decyzji SKO, str. 9) SKO, w wyniku rozpoznania sprawy w trybie odwoławczym stwierdziło, że "w świetle zebranego w sprawie materiału dowodowego i wyjaśnień składanych przez B. Ś. i I. Ś. nie jest uzasadnione kwestionowanie przez stronę oceny organu I instancji, że tworzy rodzinę wraz ze swoją siostrą". Mając powyższe na uwadze organ, zgodnie z art. 138 § 1 pkt 1 k.p.a., utrzymał w mocy decyzję organu I instancji. Zwrot art. 138 § 1 pkt 1 k.p.a. "utrzymuje w mocy zaskarżoną decyzję" ma natomiast charakter skrótu wyrażającego zasadę, że nowe, powtórne rozstrzygnięcie organu odwoławczego jest identyczne (pokrywa się) z rozstrzygnięciem zawartym w decyzji organu I instancji. Ten skrót myślowy (techniczny) oznacza zatem, iż organ II instancji doszedł w wyniku swojego postępowania w sprawie do takiej samej konkluzji, jak organ I instancji (J. Zimmermann, Glosa do wyroku NSA z dnia 2 lutego 1996 r., IV SA 846/95, OSP 1997, z. 4, poz. 83). "Utrzymać w mocy decyzję" to znaczy utrzymać w mocy jej podstawowy, konieczny element, jakim jest rozstrzygnięcie. W rozstrzygnięciu (osnowie) decyzji zostaje bowiem wyrażona wola organu administracji załatwiającego sprawę w tej formie (wyrok WSA w Poznaniu z 11 marca 2021 r., IV SA/Po 1827/20). Zwrot "utrzymuje w mocy zaskarżoną decyzję" oznacza więc, że rozstrzygnięcie organu odwoławczego jest identyczne (pokrywa się) z rozstrzygnięciem zawartym w decyzji organu I instancji, czyli organ odwoławczy rozstrzygnął sprawę w sposób identyczny jak organ pierwszej instancji. Podkreśla się także zasadnie, że istota dwuinstancyjności postępowania administracyjnego polega na dwukrotnym rozpoznaniu i rozstrzygnięciu tej samej sprawy wyznaczonej treścią zaskarżonej decyzji. Decyzja organu II instancji jest takim samym aktem stosowania prawa, jak decyzja organu I instancji, a działanie organu odwoławczego nie ma charakteru kontrolnego, lecz jest działaniem merytorycznym. Skoro zatem organ odwoławczy po ponownym rozpoznaniu sprawy i ocenie zasadności odwołania uznał, że rozstrzygnięcie organu I instancji jest prawidłowe, a przeprowadzone postępowanie nie narusza przepisów prawa, to zasadnie zatem zastosował przepis art. 138 § 1 pkt 1 k.p.a. Dlatego też, zarzut skarżącego (odnoszący się do powielania argumentacji organu I instancji), Sąd uznał za bezzasadny.

Z tych też względów Sąd, na podstawie art. 151 p.p.s.a. skargę oddalił.