Wyrok z dnia 2023-10-26 sygn. III SA/Kr 1776/22

|Sygn. akt III SA/Kr 1776/22 | [pic] W Y R O K W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ Dnia 26 października 2023 r., Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie, w składzie następującym:, Przewodniczący Sędzia: WSA Ewa Michna, Sędziowie: WSA Jakub Makuch (spr.), Asesor WSA Marta Kisielowska, , Protokolant: Starszy Referent Monika Kostecka, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 17 października 2023 r., sprawy ze skargi J. K. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Krakowie z dnia 22 września 2022 r., znak SKO.PS/4110/607/2022 w przedmiocie odmowy przyznania zasiłku okresowego uchyla zaskarżoną decyzję oraz poprzedzającą ją decyzję organu pierwszej instancji.

Zaskarżoną decyzją z dnia 22 września 2022 r., znak SKO.PS/4110/607/2022 Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Krakowie orzekło o utrzymaniu w mocy decyzji Burmistrza Miasta i Gminy W. z dnia 3 sierpnia 2022 r. orzekającej o odmowie przyznania J. K. (dalej: "skarżąca") zasiłku okresowego od 1 lipca 2022 r. Podstawę prawną decyzji stanowił art. 2, art. 3, art. 4, art. 8, art. 14, art. 17 ust. 1 pkt 4, art. 38 ust. 1 pkt 2, ust 2 pkt 2, ust. 3, art. 102; art. 104, art. 106 ust. 5, art. 107, art. 109, art. 110 ust. 7 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (tj. Dz. U. z 2021 r., poz. 2268, dalej: "u.p.s.") oraz art. 104 i art. 107 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (tj. Dz. U. z 2021 r., poz. 735 ze zm., dalej: "k.p.a.").

Zaskarżona decyzja zapadła w następującym stanie faktycznym i prawnym.

Wnioskiem z 4 lipca 2022 r. skarżąca zwróciła się o przyznanie jej zasiłku okresowego z uwagi na otrzymany stopień niepełnosprawności.

W dniu 11 lipca 2022 r. został przeprowadzony wywiad środowiskowy w stałym miejscu zamieszkania skarżącej na os. [...] w W. W wywiadzie wskazano, że skarżąca mieszka z A. B., jednakże oboje zadeklarowali, że nie prowadzą wspólnego gospodarstwa domowego. Najemcą lokalu w W. jest w dalszym ciągu skarżąca, jednakże umowa najmu została wypowiedziana. Skarżąca nie pracuje ani dorywczo, ani zawodowo.

Decyzją z dnia 3 sierpnia 2022 r. organ I instancji odmówił przyznania zasiłku okresowego. W uzasadnieniu organ wskazał, że pracownicy socjalni usiłowali przeprowadzić wywiad środowiskowy 24 czerwca 2022 r. i 30 czerwca 2022 r. Ostatecznie wywiad miał zostać przeprowadzony 11 lipca 2022 r., ale skarżąca odmówiła jego przeprowadzenia. Organ zaznaczył, że przesłanką pomocy społecznej nie może być tylko przesłanka niezdolności do pracy, ale także dochód niższy niż kryterium dochodowe zawarte w ustawie. Organ wskazał, że skarżąca razem z A. B. faktycznie zamieszkuje w hostelach (R. i A.) i płatności uiszcza gotówka, co świadczyć miało o ukrywaniu faktycznego poziomu dochodów. Organ wskazał przy tym, że w jego ocenie przebywanie w hostelach nie stanowi realizacji zaspokojenia niezbędnych potrzeb mieszkaniowych, ponieważ skarżącej udostępniono lokal komunalny w W.

W ocenie organu skarżąca uzyskała łączny dochód w wysokości 1 215,50 zł, na co złożyły się: 719 zł z tytułu zasiłku stałego; 28,50 zasiłek okresowy; zasiłek celowy z programu rządowego 248 zł; zasiłek celowy dofinansowania opłat mieszkaniowych 150 zł; zasiłek celowy dofinansowania kosztów zakupu środków czystości 30 zł oraz dofinansowanie kosztów zakupu biletów MPK 40 zł.

Decyzją z dnia 22 września 2022 r. Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Krakowie orzekło o utrzymaniu w mocy decyzji Burmistrza Miasta i Gminy W. Organ wskazał, że pracownicy socjalni w wyniku przeprowadzonego wywiadu środowiskowego stwierdzili, że skarżąca odmówiła przeprowadzenia wywiadu środowiskowego. Powody, na które skarżąca się powołała, nie były przy tym uzasadnione ponieważ prawidłowe były ustalenia organu o wspólnie prowadzonym gospodarstwie z A. B. Zdaniem organu odwoławczego, prawidłowe przy tym były ustalenia, że skarżąca i A. B. wspólnie zamieszkiwali od 11 lat i się wspierali w zaspokajaniu potrzeb życiowych

W skardze do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie skarżąca zarzuciła:

- naruszenie prawa procesowego mające istotny wpływ na wynik sprawy – art. 7, art. 77, art. 80 k.p.a. poprzez niedokładne wyjaśnienie stanu faktycznego sprawy, niewyjaśnienie zakresu niezaspokojonych potrzeb skarżącego oraz jego możliwości majątkowych;

- zaniechanie zastosowania art. 304 k.p.k. i złożenia zawiadomienia o przestępstwie oraz zaniechanie zabezpieczenia wszystkich wskazanych dowodów w złożonym odwołaniu z dnia 3 sierpnia 2022 r. do sprawy, mimo obowiązku wynikającego z art. 304 k.p.k.;

- naruszenie przepisów prawa procesowego mające istotny wpływ na wynik sprawy- art. 11 k.p.a. poprzez zaniechanie przez organ wyjaśnienia skarżącemu przesłanek, którymi organ kierował się przy załatwieniu sprawy, co doprowadziło do naruszenia istotnej zasady postępowania administracyjnego, jaką jest zasada przekonywania;

- naruszenie prawa procesowego mającego istotny wpływ na wynik sprawy, a to poprzez brak zapoznania się ze wskazanymi, lecz niezabezpieczonymi dowodami, co spowodowało wydanie decyzji bezpodstawnej i bez dowodów, tym samym doprowadziło do niedopełnienia obowiązków przez pracowników Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Krakowie, które nie zabezpieczyło dowodów;

- błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę do wydania decyzji a mający istotny wpływ na wynik sprawy, polegający na tym, że organ II instancji oparł swoją decyzję bez właściwego zbadania akt skarżącej i wskazanych dowodów, opierając swoją decyzję jedynie na tym, co zostało wskazane w decyzji MGOPS w W. z dnia 3 sierpnia 2022 r.

W oparciu o podniesione zarzuty skarżąca wniosła o uchylenie zaskarżonej decyzji w całości, skierowanie sprawy do ponownego rozpoznania przez SKO w Krakowie z nakazem dokładnego zebrania akt i wskazanych dowodów, nakazanie SKO zastosowania art. 304 k.p.k., przeprowadzenie szczegółowej kontroli SKO w Krakowie z uwagi na zaniedbania do jakich doszło przed wydaniem decyzji, przyznanie skarżącemu pełnomocnika z urzędu w osobie adwokata Ł. W., zasądzenie na rzecz pełnomocnika kosztów prawem przepisanych.

Na rozprawie w dniu 17 października 2023 r. Sąd nie dopuścił A. B. do udziału w charakterze pełnomocnika skarżącej. Obecny na sali rozpraw A. B. wyjaśnił bowiem, że skarżąca jest byłą żoną kuzyna czyli syna brata jego matki. Sąd poinformował przy tym, że występujący dotychczas jako pełnomocnik w postępowaniu administracyjnym A. B., może uczestniczyć w rozprawie w charakterze publiczności. A. B. oświadczył więc, że korzysta z prawa jawności rozprawy i zostaje na sali w charakterze publiczności.

Skarżąca złożyła do akt sprawy pismo procesowe z 15 października 2023 r. zawierające opis mieszkania w W. na os. [...] oraz dokumenty potwierdzające jej zły stan zdrowia, a także korespondencję z urzędami w sprawie wad mieszkania na os. [...]. Wyjaśniła także, że nawet policja powołała biegłego kominiarza, który stwierdził niedrożność wentylacji, ale wtedy policja odrzuciła tę opinię. Skarżąca wyjaśniła, że początkowo A. B. wynajmował dla niej odrębne mieszkanie, o czym MOPS doskonale wiedział; potem zamieszkali wspólnie. Skarżąca zaprzeczyła, że nie wpuściła pracownika MOPS-u do mieszkania w W., bo jej tam nie było. Nikt jej nie uprzedził kiedy będzie przeprowadzany wywiad. Skarżąca potwierdziła, że pożycza (200, 300 i 500 zł) od różnych osób, ale te osoby nie życzyły sobie ujawniania swoich personaliów. W ocenie skarżącej twierdzenia MOPS-u są kłamstwem.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie zważył co następuje:

Skarga zasługiwała na uwzględnienie ponieważ zgromadzony materiał dowodowy nie daje podstaw Sądowi do przeprowadzenia kontroli legalności wydanych w sprawie decyzji.

Na wstępie Sąd wyjaśnia, że niedopuszczenie do udziału w postępowaniu A. B. w charakterze pełnomocnika skarżącej wynika z art. 35 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1634 z późn. zm.) – dalej "p.p.s.a.". przepis ten stanowi, że pełnomocnikiem strony może być adwokat lub radca prawny, a ponadto inny skarżący lub uczestnik postępowania, jak również małżonek, rodzeństwo, wstępni lub zstępni strony oraz osoby pozostające ze stroną w stosunku przysposobienia, a także inne osoby, jeżeli przewidują to przepisy szczególne. A. B. nie posiada uprawnień adwokata lub radcy prawnego, co Sądowi znane jest z urzędu. Wyjaśnienia złożone na rozprawie co do stopnia pokrewieństwa ze skarżącą wskazują, że A. B. nie jest ani małżonkiem, nie należy tez do kręgu osób wymienionych w ww. art. 35 § 1 p.p.s.a. Nie ma przy tym znaczenia fakt, że A. B. był pełnomocnikiem skarżącej w postępowaniu administracyjnym. Zgodnie bowiem z art. 33 § 1 k.p.a. pełnomocnikiem strony może być osoba fizyczna posiadająca zdolność do czynności prawnych. Nie ma więc w postępowaniu administracyjnym tego typu ograniczeń jako w postępowaniu sądowoadministracyjnym.

Odnosząc się natomiast do zarzutów skargi Sąd podkreśla, że poniżej przedstawiona argumentacja jest praktycznie analogiczna jak w uzasadnieniu wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie z 28 września 2023 r., III SA/Kr 1773/22. Wyrok ten wprawdzie dotyczył A. B. (i decyzji uchylającej decyzję przyznającą uprzednio zasiłek okresowy), ale okoliczności faktyczne, podobieństwo przedmiotu postępowania oraz stanu prawnego rozstrzyganej sprawy uzasadniają, w ocenie Sądu, powtórzenie zaprezentowanej w tym wyroku argumentacji.

W ocenie Sądu sytuacja osobista skarżącej, została zasadniczo prawidłowo oceniona (wspólne prowadzenie gospodarstwa domowego z A. B.). Organy niewątpliwie mogą bowiem dokonać odmiennej oceny stanu faktycznego niż przyjęta w innych wydanych przez nie decyzjach (okoliczność ta znana jest Sądowi z urzędu – w innych decyzjach organy akceptowały twierdzenia skarżącej o prowadzeniu odrębnego gospodarstwa domowego od gospodarstwa domowego wspólnie z nią zamieszkującego A. B.), o ile ocena ta zostanie wnikliwie uzasadniona. Sąd jednak zaznacza, że uzasadnienie decyzji organu I i II instancji zawiera nieścisłości, najprawdopodobniej związane z powtarzającymi się i wzajemnie na siebie nakładającymi czynnościami podejmowanymi w toku prowadzonych postępowań wszczynanych kolejnymi wnioskami skarżącej lub A. B. o przyznanie różnych form wsparcia z pomocy społecznej.

Zgodnie z art. 133 § 1 p.p.s.a sąd administracyjny orzeka na podstawie akt sprawy; nie prowadzi wiec samodzielnie ustaleń dowodowych, a jego kompetencje do dopuszczenia dowodów ograniczają się wyłącznie do przeprowadzenia dowodów uzupełniających z dokumentów, jeżeli jest to niezbędne do wyjaśnienia istotnych wątpliwości i nie spowoduje nadmiernego przedłużenia postępowania w sprawie (art. 106 § 3 p.p.s.a.).

Przykładowo, skoro skarżąca wniosła 4 lipca 2022 r. o przyznanie jej zasiłku okresowego, to powoływanie się na wcześniejsze próby przeprowadzenia wywiadów środowiskowych (z 24 i 30 czerwca 2022 r.) nie ma uzasadnienia. Na dodatek, z akt wynika, że skarżąca zasadniczo uczestniczyła w wywiadzie środowiskowym z 11 lipca 2022 r. (protokół ze spotkania z rodziną został sporządzony w lokalu komunalnym skarżącej na os. [...]), tyle że skarżąca i A. B. odmówili podpisania kwestionariuszy zarzucając, że pracownicy socjalni bezpodstawnie przyjmują się, że prowadzą wspólne gospodarstwo domowe.

Podkreślić należy, że decyzja została wydana m.in. na podstawie art. 38 ust. 1 pkt 2 u.p.s., a więc przepisu, który dotyczy zasiłku okresowego ustalanego w oparciu o kryterium dochodowe rodziny, a nie osoby samotnie gospodarującej. Zgodnie przy tym z definicją "rodziny" (art. 6 pkt 14 u.p.s.) rodzina – to osoby spokrewnione lub niespokrewnione pozostające w faktycznym związku, wspólnie zamieszkujące i gospodarujące. W tym miejscu należałoby więc ponownie wskazać, że wspólne gospodarowanie oznacza, wspólne prowadzenie gospodarstwa domowego, dla którego cechami charakterystycznymi może być ścisła współpraca w załatwianiu codziennych spraw związanych z prowadzeniem domu, niezarobkowanie i pozostawanie w związku z tym na całkowitym lub częściowym utrzymaniu osoby, z którą gospodarstwo domowe się prowadzi, a wszystko to uzupełnione cechami stałości, które tego typu sytuacje charakteryzują. Przejawem wspólnego gospodarowania jest również możliwość swobodnego i nieograniczonego dostępu do wszystkich pomieszczeń i urządzeń domowych.

Pomimo że organy przyjęły, ze skarżąca prowadzi wspólne gospodarstwo z A. B. to obliczały jej dochód jako osoby samotnie gospodarującej (wliczając wyłącznie jej dochody, a nie również dochody A. B.).

Istotne w sprawie jest, że jednym z podstawowych kwestii spornych jest konieczność (jak twierdziła skarżąca) lub brak takiej konieczności (jak twierdziły organy) zaspokajania potrzeb mieszkaniowych poprzez wynajmowanie pokoju w hostelu z uwagi na zły stan mieszkania komunalnego w W. W aktach sprawy brak jest jednak jakichkolwiek dowodów uzasadniających twierdzenia organów o niezasadności wydatkowania środków na hostel. Dodatkowo, organy popadły w sprzeczność, z jednej strony twierdziły, że skarżąca prowadzi wspólne gospodarstwo z A. B.; z drugiej – obliczały dochód skarżącej jako osoby samodzielnie gospodarującej.

W tym zakresie zaskarżone decyzje nie poddają się więc kontroli Sądu, ponieważ Sąd nie ma możliwości zweryfikowania twierdzeń zawartych zarówno w decyzji organu I instancji, jak i II instancji, że skarżąca w żaden sposób nie wykazała, iż stan techniczny lokalu uniemożliwia zamieszkiwanie w nim. Sąd nie ma również możliwości zweryfikowania twierdzeń skarżącej, że lokal nie nadaje się do zamieszkania.

Mając na względzie powyższe, należało stwierdzić, że zaskarżona decyzja oraz poprzedzająca ją decyzja organu I instancji zostały wydane z naruszeniem przepisów postępowania, tj. art. 7, 77 § 1 oraz 80 k.p.a., który mógł mieć wpływ na wynik sprawy – organ nie dokonał wszechstronnych ustaleń dotyczących kluczowych dla sprawy okoliczności.

W rezultacie, Sąd uchylił zaskarżoną decyzję oraz poprzedzającą ją decyzję organu pierwszej instancji, ze względu na brak dokonania przez organy kluczowych dla sprawy ustaleń faktycznych w oparciu o całokształt dowodów będących w dyspozycji organu, a także znanych organowi z innych toczących się z wniosku skarżącej postępowań.

Organy, dążąc do ustalenia rzeczywistej sytuacji majątkowej i dochodowej skarżącej, powinny wezwać skarżącą do wykazania źródeł finansowania opłaty za pobyt w hostelu, ustalić czy skarżąca ma możliwość przezwyciężenia trudnej sytuacji życiowej w oparciu o własne zasoby. Organy mogą również rozważyć przesłuchanie skarżącej, jeżeli spełnione zostaną przesłanki określone w art. 86 k.p.a. Dopiero po przeprowadzeniu postępowania dowodowego, organy w oparciu o całokształt okoliczności sprawy, dokonają ustaleń faktów istotnych dla rozstrzygnięcia, a w braku współpracy skarżącego w ustalaniu istotnych dla sprawy okoliczności faktycznych, rozstrzygną zgodnie z przepisami u.p.s. oraz k.p.a.

W ocenie Sądu prawidłowe są przy tym ustalenia przyjęte w zaskarżonej decyzji oraz poprzedzającej ją decyzji organu pierwszej instancji, w świetle których całokształt okoliczności faktycznych sprawy daje podstawy do stwierdzenia, że skarżąca prowadzi wspólne gospodarstwo domowe z A. B. Zasadnie przyjęły organy, że okoliczność wspólnego dbania o zabezpieczenie potrzeb bytowych, wspólnego zamieszkiwania, korzystania z urządzeń domowych, wynajmowania wspólnego pokoju w hostelu oraz zastępowania się w postępowaniach oraz przed organami, daje podstawy do stwierdzenia, że skarżący wbrew twierdzeniom podnoszonym w toku postępowania, prowadzi wspólne gospodarstwo domowe z A. B.

Sąd podziela pogląd wyrażony w wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi (por. wyrok WSA w Łodzi z 20 marca 2018 r., II SA/Łd 347/18), w którym przyjęto: "O prowadzeniu jednoosobowego gospodarstwa domowego nie przesądza wyłącznie oświadczenie strony ubiegającej się o przyznanie pomocy, ale przede wszystkim ocena stanu faktycznego dokonana przez pracownika organu. Dla określenia, czy dana osoba jest osobą samotnie gospodarującą istotne jest więc ustalenie faktycznego związku osób wspólnie zamieszkujących. Wyjaśnienia w związku z tym wymaga, czy codzienne sprawy związane z prowadzeniem gospodarstwa domowego, takie jak: zapewnienie środków utrzymania, utrzymanie porządku i czystości, przygotowywanie posiłków, załatwianie bieżących spraw życia codziennego (m.in. załatwienie spraw urzędowych, opieka nad dziećmi), odbywają się wyłącznie z udziałem jednej osoby, czy też przy współpracy innych osób przebywających w danym gospodarstwie dla osiągnięcia wspólnych celów bytowych. Przejawem wspólnego gospodarowania jest również możliwość swobodnego i nieograniczonego dostępu do wszystkich pomieszczeń i urządzeń domowych".

Ponownie rozpoznając sprawę organy zgromadzą materiał dowodowy istotny dla ustalenia mających znaczenie w sprawie okoliczności faktycznych- dotyczących rzeczywistej sytuacji majątkowej skarżącej, osiąganych dochodów oraz dochodów deklarowanych, ustalą czy skarżąca wykorzystując własne zasoby może przezwyciężyć trudną sytuację życiową. W tym celu organy wykorzystają możliwości przewidziane przepisami k.p.a. oraz u.p.s., wzywając skarżącą do wykazania okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia. Następnie, w oparciu o całokształt okoliczności sprawy, z uwzględnieniem obowiązku współdziałania skarżącej z organem, wydadzą rozstrzygnięcie, które uzasadnią zgodnie z art. 107 k.p.a. Organy prowadząc postępowanie zapewnią stronie prawa określone w art. 10 k.p.a.

Odnosząc się do zarzutu naruszenia przez organy przepisów Kodeksu postępowania karnego, Sąd zwraca uwagę, że ewentualne kwestie odpowiedzialności karnej nie należą do kompetencji sądów administracyjnych, a zatem nie mogą być elementem oceny legalności zaskarżonej decyzji.

Sąd nie ma ponadto środków prawnych do zlecenia kontroli w Samorządowym Kolegium Odwoławczym w Krakowie, ani przeprowadzenia kontroli organu, który wydał zaskarżoną decyzję.

Sąd zapoznał się z przedłożonymi przez skarżącą na rozprawie w dniu 17 października 2023 r. dokumentami i zgodnie z art. 106 § 2 p.p.s.a. - uwzględnił je przy ocenie legalności zaskarżonych decyzji.

Mając na względzie powyższe, Sąd orzekł jak w sentencji wyroku na podstawie art. 145 § 1 pkt 1 lit c p.p.s.a.

Zdanie odrębne

Nie podzielam przyjętego przez Sąd kierunku rozstrzygnięcia tej sprawy. W moim przekonaniu, całokształt uwarunkowań faktycznych i prawnych ocenianego przypadku prowadzić winien do wniosku, że rozstrzygnięcie organu odwoławczego odpowiadało prawu, mimo zaprezentowania przez ten organ częściowo nietrafnych motywów. Skarga podlegać winna zatem oddaleniu.

Za takim zapatrywaniem przemawiają następujące względy:

1. Z zaskarżonej decyzji wynika, iż orzekające SKO w Krakowie, w ślad za organem I instancji przyjęło, iż skarżąca J. K. prowadzi wspólne gospodarstwo domowe z A. B. To trafne stwierdzenie, zasadnie podzielił orzekający Sąd. W pełni zgadzając się z powyższym (i nie powielając w tym miejscu argumentów przemawiających za tą okolicznością) należy jednak zauważyć, że stwierdzenie to, implikuje określone konsekwencje dla dalszych ocen tej sprawy. Skoro bowiem, w analizowanym przypadku mamy do czynienia z gospodarstwem domowym wspólnie prowadzonym przez dwie osoby, to w rachubę wchodzić będzie inne, niż dotychczas przyjmowały organy, kryterium dochodowe, którego spełnienie rzutuje na dopuszczalność udzielenia wsparcia z pomocy społecznej. Według art. 8 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 12.03.2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. 2021 r., poz. 2268), prawo do świadczeń pieniężnych z pomocy społecznej przysługuje osobie w rodzinie, w której dochód na osobę nie przekracza kwoty 600 zł. Jak wynika z akt, dochód skarżącej wynosi 775 zł i składa się na niego zasiłek stały i zasiłek okresowy. W sposób zbliżony kształtować się ma dochód A. B., tj. osoby wspólnie gospodarującej ze skarżącą. Powyższe zatem wskazuje, że suma miesięcznych dochodów w tej rodzinie (por. art. 6 pkt 4 oraz pkt 14 ustawy) przekracza wskazane wyżej kryterium dochodowe (600 zł na osobę). Będący podstawą prawną decyzji w przedmiocie zasiłku okresowego – art. 38 ust. 1 ustawy uzależnia dopuszczalność tego wsparcia od spełnienia przez wnioskodawcę kryterium dochodowego. Skoro dochód rodziny skarżącej nie realizuje przesłanek z art. 38 ust. 1 ustawy, to brak było podstaw do uwzględnienia wniosku skarżącej. Już zatem akcentowana okoliczność (przekroczenie kryterium dochodowego) nie uprawniała do uwzględnienia przez organy administracji publicznej złożonego przez skarżącą wniosku.

2. Nawet gdyby jednak przyjąć, że skarżąca jest osobą samotnie gospodarującą (do czego moim zdaniem nie ma podstaw), to – w takim przypadku – kryterium dochodowe wyznacza kwota 776 zł (art. 8 ust. 1 pkt 1 ustawy). Deklarowany przez skarżącą dochód to – jak już wskazano - kwota 775 zł. Zauważyć jednak należy, co trafnie akcentowały organy administracji, iż skarżąca nie wykazuje pełnych swoich dochodów. Przedstawione przez organy i niezakwestionowane przez skarżącą wyliczenia wskazują bowiem, iż skarżąca ponosi koszty:

- pobytu w hostelu (1/2 z 1550 zł tj. 775) – od października 2021 r. (drugą połowę ponosić ma A. B.) oraz

- mieszkania w W. (1/2 z 440 zł tj. 220 zł).

Już te ustalenia wskazują, że wydatki skarżącej nie znajdują pokrycia w dochodach. Organy administracji podjęły starania celem ustalenia źródła pochodzenia tych naddatkowych środków. Według zapewnień skarżącej, uzyskuje ona (co najmniej od 10.2021 r.) – pożyczki od bliżej niezidentyfikowanych osób (por. też protokół rozprawy), w kwotach 500 zł, 100 zł, 200 zł, - na zaspokojenie różnych jej potrzeb, w tym zakupu leków i pobytu w hostelu. Abstrahując nawet od tego, czy realne (logiczne) jest przytoczone wyżej twierdzenie wskazujące na uzyskiwanie przez skarżącą - przez wiele miesięcy pożyczek od bliżej nieokreślonych osób, przy dochodach skarżącej w istocie wykluczających możliwość spłaty zaciąganych zobowiązań, należy jednak zwrócić uwagę, że NSA w wyroku z dnia 3.02.2022 r. (sygn. akt I OSK 2019/21) wyjaśnił, iż pożyczki na gruncie ustawy o pomocy społecznej traktować należy jako dochód, a zatem winny być one uwzględnione przy obliczaniu dochodu warunkującego spełnienie kryterium dochodowego. Podzielając to stanowisko należy uznać, że doliczenie wskazanych wyżej kwot do deklarowanego przez skarżącą dochodu (775 zł) świadczy o niewątpliwym przekroczeniu kryterium dochodowego odnoszonego do osoby samotnie gospodarującej (776 zł). Zatem również i z tego względu, brak było podstaw do przyznania skarżącej oczekiwanych zasiłków celowych.

3. Kontynuując ocenę kwestii dochodowych skarżącej, w moim przeświadczeniu zasadnie przyjęły organy administracji publicznej, że skarżąca nie wykazuje organowi wszystkich swoich dochodów. Temu faktowi nie zaprzecza też sama skarżąca, która w skardze wprost podaje, że "organy wiedziały o tym, że jej wydatki przekraczały dochody, jednakże mimo to wykupywały przedkładane przez nią recepty". Z takiej sytuacji skarżąca wyprowadza jednak wniosek, że organy administracji publicznej winny to czynić nadal, mimo uzyskiwania przez skarżącą nieujawnianych organowi dochodów (i co wyżej wskazano – mimo przekraczania kryterium dochodowego).

Przepis art. 12 ustawy o pomocy społecznej stanowi, że "w przypadku stwierdzonych przez pracownika socjalnego dysproporcji między udokumentowaną wysokością dochodu a sytuacją majątkową osoby lub rodziny, wskazującą, że osoba ta lub rodzina jest w stanie przezwyciężyć trudną sytuację życiową, wykorzystując własne zasoby majątkowe, w szczególności w przypadku posiadania znacznych zasobów finansowych, wartościowych przedmiotów majątkowych lub nieruchomości, można odmówić przyznania świadczenia."

W mojej ocenie, ogół okoliczności tej sprawy wskazuje, że organy były uprawnione do zastosowania tego przepisu i w oparciu o tę podstawę prawną, były też uprawnione do odmowy przyznania skarżącej żądanych świadczeń. Jak wyżej wskazano, MOPS w W., w oparciu o wyliczenia (niekwestionowane przez skarżącą, a w istocie nawet przyznane) stwierdziły dysproporcje, o których mowa jest w cytowanym przepisie. Dostrzec należy, iż skarżąca ponosi opłaty zarówno za mieszkanie w W. (1/2 z 442 zł) oraz za hostel (1/2 z 1550 zł). Jak wskazał organ, po opłaceniu tych wydatków, pozostaje skarżącej miesięcznie "na życie" kwota ok. 204 zł, co daje ok. 7 zł na dzień. Realia współczesnych cen żywności, środków czystości, leków, odzieży, połączeń telefonicznych, transportu miejskiego, nie pozwalają uznać tej kwoty za realnie wystarczającą na zaspokojenie wskazanych potrzeb, nawet na minimalnym poziomie. Zatem przyjąć trzeba, że niewątpliwie skarżąca dysponuje wpływami pieniężnymi (określanymi przez nią jako "pożyczki" z niewiadomego jednak źródła). Skoro wpływy te uzyskiwane są co najmniej od czasu rozpoczęcia zamieszkiwania przez skarżącą w hostelu tj. od października 2021 r., to już długotrwałość tej sytuacji – w moim przekonaniu jednoznacznie dowodzi, że skarżąca jest w stanie, wykorzystując własne zasoby, przezwyciężać swoją trudną sytuację życiową. Fakt, że skarżąca od wskazanej daty opłaca dwa mieszkania (w W. i hostel w K.), a nadto ponosi pełne koszty codziennego życia, przy uwzględnienia tego, że uzyskuje ona regularne wsparcie (określane jako pożyczki) – pozwalał organom odmówić przyznania skarżącej oczekiwanych świadczeń. Niecelowe jest zatem sformułowane przez Sąd zalecenie do organów, aby dokładniej zbadały sytuację majątkową, zdrowotną skarżącej i oceniły, czy skarżąca podejmuje próby przezwyciężenia swojej sytuacji życiowej. To, że możliwe jest funkcjonowanie skarżącej bez wsparcia z pomocy społecznej wynika właśnie z ustalonych okoliczności tej sprawy, tj. z faktu, iż przez stosunkowo długi czas (od 10.2021 r.) skarżąca swoje potrzeby jest w stanie sama zaspokajać. Jak wskazałem, długotrwałość tej sytuacji oraz wysokość uzyskiwanych kwot z nieujawnionego źródła, były wystraczające do zasadnej odmowy przyznania oczekiwanych świadczeń.

4. W moim przekonaniu zbędna jest też – sformułowana przez Sąd – potrzeba badania stanu mieszkania zajmowanego przez skarżącą w W. Pomoc społeczna aktualizować się winna w stosunku do osób, które nie są one w stanie pokonać trudnych sytuacji życiowych, wykorzystując własne uprawnienia, zasoby i możliwości (art. 2 ust. 1 ustawy). Ogół okoliczności wskazanych w punkcie 3 powyżej wskazuje, że skarżąca długotrwale (od 10.2021 r,) jest jednak w stanie ponosić koszty wynajmu mieszkania na wolnym rynku (opłacać hostel). Skoro więc zajmowany przez skarżącą lokal komunalny w W. nie nadaje się – wg niej - do zamieszkiwania, a jednocześnie skarżąca – w oparciu o posiadane (choć nieujawniane) zasoby – jest jednak w stanie opłacać ten nienadający się do zamieszkiwania lokal oraz też pobyt w hostelu – to nie ulega wątpliwości, że wykorzystując własne zasoby, skarżąca zabezpiecza swoje potrzeby mieszkaniowe. Stan zatem mieszkania w W., wbrew przyjętej przez Sąd ocenie, nie ma więc kluczowego znaczenia w tej sprawie, gdyż z realiów ocenianego przypadku wynika, że skarżąca może opłacić (zapewnić sobie) inny lokal, dostępny na wolnym rynku (na rynkowych zasadach). Badanie więc kondycji mieszkania w W., w kontekście uzasadnionych potrzeb skarżącej, które miałyby zostać zaspokojone przez pomoc społeczną (wynajem mieszkania), wydaje się nie być celowe.

Z przedstawionych względów uważam, że skarga winna zostać oddalona.